Rule, Britannia!

Cân genedlaethol Brydeinig wladgarol yw "Rule, Britannia!", gyda geiriau'r gerdd "Rule, Britannia" gan James Thomson a cherddoriaeth gan Thomas Arne.

Cyfansoddwyd y dôn yn wreiddiol yn 1740 fel rhan o Fasque gan Arne wedi'i seilio ar fywyd y Brenin Alfred. Datblygodd poblogrwydd y gan yn syth, a daeth yn gyffredin i chware'r gan yn annibynnol o'r Masque gwreiddiol. Daeth yn hynod berthnasol mewn cysylltiad a thwf yr Ymerodraeth Brydeinig a meistrolaeth Brydeinig dros y môr.

Yn draddodiadol, perfformir y gan gan unawdydd fel rhan o fedli o alawon Prydeinig yn ystod Noson ola'r Proms. Yn ddiweddar mae'r arfer yma wedi newid i raddau yn dilyn cyfnod Leonard Slatkin fel arweinnydd Cerddorfa Symffoni y BBC, gyda'r don nawr yn cael ei pherfformio heb unawdydd. Un unawdydd enwog i berfformio'r gan yw Bryn Terfel yn ystod tymor 1994. Roedd ei berfformiad yn nodedig am gynnwys fersiwn Gymraeg o'r pennill cyntaf, yn lle'r trydydd pennill Saesneg.

Geiriau

Y ferswin o'r llyfr 'The Works of James Thomson' gan James Thomson, argraffwyd 1763, Cyfrol II, t.191

1

When Britain first, at Heaven's command

Arose from out the azure main;

This was the charter of the land,

And guardian angels sung this strain:

"Rule, Britannia! rule the waves:

"Britons never will be slaves."

2

The nations, not so blest as thee,

Must, in their turns, to tyrants fall;

While thou shalt flourish great and free,

The dread and envy of them all.

"Rule, Britannia! rule the waves:

"Britons never will be slaves."

3

Still more majestic shalt thou rise,

More dreadful, from each foreign stroke;

As the loud blast that tears the skies,

Serves but to root thy native oak.

"Rule, Britannia! rule the waves:

"Britons never will be slaves."

4

Thee haughty tyrants ne'er shall tame:

All their attempts to bend thee down,

Will but arouse thy generous flame;

But work their woe, and thy renown.

"Rule, Britannia! rule the waves:

"Britons never will be slaves."

5

To thee belongs the rural reign;

Thy cities shall with commerce shine:

All thine shall be the subject main,

And every shore it circles thine.

"Rule, Britannia! rule the waves:

"Britons never will be slaves."

6

The Muses, still with freedom found,

Shall to thy happy coast repair;

Blest Isle! With matchless beauty crown'd,

And manly hearts to guard the fair.

"Rule, Britannia! rule the waves:

"Britons never will be slaves."

Y cyfieithiad Cymraeg a ganwyd gan Bryn Terfel

A Phrydain gododd ar alwad nef

A chodi fu o'r tonnau câs

Hwn oedd y siarter, y siarter drwy'r holl wlad,

A hon yw cân yr engyl glan.

Dolenni allanol

Ffeil MIDI, fersiwn piano Archifwyd 2011-05-25 yn y Peiriant Wayback
Ffeil MP3, feriswn cerddorfaol Archifwyd 2006-12-07 yn y Peiriant Wayback
BBC Symphony Orchestra, Bryn Terfel, Last Night of the Proms, 1994 hawlfraint BBC a Teldec Classics GmbH, (4:27 munud, 4MB, ffeil MP3, pedwar pennill, gyda'r drydydd bennill yn Gymraeg)