فیصل یکم: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
جز ابرابزار برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
(۴۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱:
{{Infobox royalty
|
| image = Faisal I, King of Syria and King of Iraq.jpg
| caption = فیصل در ژوئن ۱۹۳۳، مدت کوتاهی پیش از مرگش
| succession = [[پادشاهی عراق|پادشاه عراق]]
|reign = ۲۳ اوت ۱۹۲۱ – ۸ سپتامبر ۱۹۳۳
| predecessor = ''اشغال نظامی''
|successor = [[غازی اول]]
| reg-type = [[w:en:Prime Minister of Iraq|نخست وزیران]]
| regent = {{List collapsed|title='' مشاهده کنید ''|1=[[عبدالرحمن گیلانی]]{{سخ}}[[عبدالمحسن سعدون]]{{سخ}}[[جعفر عسکری|جعفر العسکری]]{{سخ}}[[یاسین هاشمی|یاسین الهاشمی]]{{سخ}}[[توفیق سویدی|توفیق السویدی]]{{سخ}}[[ناجی سویدی|ناجی السویدی]]{{سخ}}[[نوری سعید]]{{سخ}}[[ناجی شوکت]]{{سخ}}[[رشید عالی گیلانی]]}}
| succession1 = [[w:en:List of Syrian monarchs|پادشاه سوریه]]
|
| predecessor1 = ''اشغال نظامی''
| successor1 = ''پادشاهی لغو شد''
| reg-type1 = {{nowrap|نخست وزیران}}
| regent1 = {{List collapsed|title='' مشاهده کنید ''|1=[[رضاپاشا الرکابی|رضا پاشا]]{{سخ}}[[هاشم الاتاسی]]}}
| full name = فیصل بن حسین بن علی الهاشمی
|
| royal anthem =
| father = [[شریف حسین|حسین بن علی، پادشاه حجاز]]
|
| birth_date = {{birth date|df=yes|1885|5|20}}<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Index Fa-Fl|نشانی=http://rulers.org/indexf1.html#faysa1|وبگاه=rulers.org|بازبینی=2024-10-09}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Faisal I {{!}} King, Iraq, & Biography {{!}} Britannica|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Faisal-I|وبگاه=www.britannica.com|تاریخ=2024-09-04|بازبینی=2024-10-09|کد زبان=en}}</ref>
| birth_place = [[مکه]]، [[ولایت حجاز]]، [[امپراتوری عثمانی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Index Fa-Fl|نشانی=http://rulers.org/indexf1.html#faysa1|وبگاه=rulers.org|بازبینی=2024-10-09}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Faisal I {{!}} King, Iraq, & Biography {{!}} Britannica|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Faisal-I|وبگاه=www.britannica.com|تاریخ=2024-09-04|بازبینی=2024-10-09|کد زبان=en}}</ref>
| death_date = {{death date and age|df=yes|1933|9|8|1885|5|20}}
| death_place = [[برن]]، [[سوئیس]]
| place of burial = [[w:en:Iraqi Royal Cemetery|قبرستان سلطنتی عراق]]، [[اعظمیه]]، [[بغداد]]
| religion = [[اسلام سنی]]<ref>[https://archive.today/20120709082355/http://findarticles.com/p/articles/mi_hb6511/is_2_49/ai_n29160130/ IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors], APS Diplomat Redrawing the Islamic Map, 14 February 2005</ref>
| spouses = [[حزیمه بنت ناصر]]{{سخ}}لطیفه بنت حامد
|
* [[w:en:Princess Azza of Iraq|شاهزاده عزه عراق]]
* [[W:en:Princess Rajiha of Iraq|شاهزاده راجحه عراق]]
* شاهزاده رافعه عراق
* [[غازی اول|غازی، پادشاه عراق]]
* شاهزاده محمد عراق
}}
}}
'''فیصل بن حسین بن علی الهاشمی''' {{عربی|فیصل الأول بن الحسين بن علي الهاشمي؛ ۲۰ مه ۱۸۸۵<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Index Fa-Fl|نشانی=http://rulers.org/indexf1.html#faysa1|وبگاه=rulers.org|بازبینی=2024-10-09}}</ref>{{Sfn|Allawi|2014}}<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Faisal I {{!}} King, Iraq, & Biography {{!}} Britannica|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Faisal-I|وبگاه=www.britannica.com|تاریخ=2024-09-04|بازبینی=2024-10-09|کد زبان=en}}</ref> – ۸ سپتامبر ۱۹۳۳}} ملقب به '''ملک فیصل اول''' از ۲۳ اوت ۱۹۲۱ تا زمان مرگش در سال ۱۹۳۳ [[پادشاهی عراق|پادشاه عراق]] بود. او یکی از اعضای [[خاندان هاشمی]] و یکی از رهبران [[انقلاب بزرگ عربی|شورش بزرگ اعراب]] در طول [[جنگ جهانی اول]] بود. او از مارس تا ژوئیه ۱۹۲۰ به عنوان پادشاه [[پادشاهی عربی سوریه]] خدمت کرد تا اینکه توسط فرانسویها اخراج شد.<ref>{{Cite book |last=Hahn |first=Peter |url=https://search.worldcat.org/title/1021765856 |title=Historical dictionary of United States-Middle East relations |date=2007 |publisher=Scarecrow Press, Lanham |isbn=978-0-8108-6456-6 |pages=56 |language=English}}</ref>
فیصل، سومین پسر [[شریف حسین|حسین بن علی]]، [[شریف مکه|امیر اعظم و شریف مکه]]، در [[مکه]] به دنیا آمد و در [[استانبول]] بزرگ شد. او از سال ۱۹۱۶ تا ۱۹۱۸، با کمک [[بریتانیا]]، نقش مهمی در شورش اعراب علیه [[امپراتوری عثمانی]] ایفا کرد. او به تشکیل یک [[پادشاهی عربی سوریه|دولت عربی در سوریه]] مستقر در دمشق کمک کرد و هیئت عربی را در [[کنفرانس صلح پاریس]] در سال ۱۹۱۹، رهبری کرد. در سال ۱۹۲۰، کنگره ملی سوریه، فیصل را به عنوان پادشاه اعلام کرد و ادعای [[جمهوری سوم فرانسه|فرانسه]] مبنی بر [[قیمومیت فرانسه بر سوریه و لبنان|قیمومیت بر سوریه]] را رد کرد. در پاسخ، فرانسه چند ماه بعد به سوریه حمله کرد، پادشاهی را از بین برد و فیصل را مجبور به تبعید کرد.
در اوت ۱۹۲۱، به دنبال تصمیم [[کنفرانس قاهره (۱۹۲۱)]]، انگلیسیها فیصل را پادشاه [[پادشاهی عراق|پادشاهی جدید عراق]] اعلام کردند که توسط بریتانیا اداره میشد. فیصل در طول سلطنت خود، اتحاد بین [[سنی]] و [[شیعه]] را تقویت کرد تا وفاداری به [[پان عربیسم]] را در سراسر [[جهان عرب]] تشویق کند و پان عربیسم را در هدف ایجاد یک کشور عربی که شامل عراق، [[سوریه]] و بقیه [[هلال حاصلخیز]] باشد، ترویج دهد. در سال ۱۹۳۲ با پایان قیمومیت بریتانیا بر عراق و ورود این کشور به [[جامعه ملل]]، او ریاست استقلال عراق را برعهده داشت. فیصل در سال ۱۹۳۳ در [[برن]] [[سوئیس]] در سن ۴۸ سالگی بر اثر [[سکته قلبی]] درگذشت و پسر بزرگش [[غازی اول|غازی]] جانشین وی شد.
== اوایل زندگی ==
فیصل در سال ۱۸۸۵<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=Faisal I {{!}} King, Iraq, & Biography {{!}} Britannica|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Faisal-I|وبگاه=www.britannica.com|تاریخ=2024-09-04|بازبینی=2024-10-12|کد زبان=en}}</ref> در [[مکه]]، [[امپراتوری عثمانی]]<ref name=":0"/> (در [[عربستان]] کنونی) به دنیا آمد. او سومین پسر حسین بن علی، شریف اعظم مکه بود. فیصل در [[قسطنطنیه]] بزرگ شد و رهبری را از پدرش آموخت.
== جنگ جهانی اول و شورش بزرگ اعراب ==
[[پرونده:FeisalPartyAtVersaillesCopy.jpg|بندانگشتی|هیئت امیر فیصل در [[ورسای]]، در جریان [[کنفرانس صلح پاریس]] در سال ۱۹۱۹. از چپ به راست: رستم حیدر، [[نوری سعید]]، شاهزاده فیصل (در پله پایین)، [[w:en:Rosario Pisani|کاپیتان پیسانی]] (پشت سر فیصل)، [[توماس ادوارد لورنس]]، ناشناس، کاپیتان تحسین قدری]]
در ۲۳ اکتبر ۱۹۱۶ در [[الحمراء (مدینه)|الحمراء]]، فیصل با کاپیتان [[تی. ای. لورنس]]، افسر اطلاعاتی بریتانیا ملاقات کرد. لارنس میخواست به ایجاد یک کشور مستقل عربی کمک کند و به رهبری برای نیروهای هاشمی نیاز داشت.{{sfn|Lawrence|1997|p=۷۶}} در سالهای ۱۹۱۶–۱۹۱۸، فیصل رهبری ارتش شمالی شورش را بر عهده داشت که با عثمانیها در منطقهای که بعداً به غرب [[عربستان سعودی]]، [[اردن]] و [[سوریه]] تبدیل شد، مقابله میکرد.<ref>[http://www.jpost.com/Magazine/Books/Faisal-of-Arabia-358122 Faisal of Arabia], ''[[جروزالم پست|The Jerusalem Post]]''</ref> در سال ۱۹۱۷ فیصل که به جای فتح امپراتوری برای پدرش، آرزوی امپراتوری برای خود داشت، سعی کرد با عثمانیها مذاکره کند که بر اساس آن وی به عنوان دست نشاندهٔ عثمانی بر [[w:en:Vilayet|ولایت]]های سوریه و موصل حکومت کند.<ref name=karsh137-8>Karsh, Efraim ''Islamic Imperialism A History'', New Haven: Yale University Press, 2006 pages 137–138</ref> در دسامبر ۱۹۱۸، فیصل با ژنرال [[جمال پاشا]] ارتباط گرفت و اعلام کرد که حاضر است به طرف عثمانی بپیوندد، مشروط بر اینکه ولایتی به او بدهند تا حکومت کند، و گفت که [[توافقنامه سایکس–پیکو|قرارداد سایکس–پیکو]] او را از [[متفقین جنگ جهانی اول|متفقین]] ناامید کرده و او اکنون میخواهد با مسلمانان هموطن خود کار کند.{{sfn|Karsh|Karsh|2022|p=۱۹۵}} [[سه پاشا]] نمیخواستند هیچ گونه کنترلی بر امپراتوری عثمانی را با فیصل به اشتراک بگذارند، به همین دلیل فیصل به پدرش وفادار ماند. سرانجام فیصل متوجه شد که هدف واقعی عثمانی ایجاد تفرقه در نیروهای هاشمی و تضعیف آنهاست.<ref name=karsh137-8/>
لارنس در کتاب [[هفت رکن حکمت]] خود سعی کرد رفتار فیصل را مثبت نشان دهد و رفتار فریبکارانه او را کماهمیت جلوه دهد تا تصویر فیصل را به عنوان متحدی وفادار که توسط بریتانیاییها و فرانسویها به او خیانت شده است، حفظ کند. او استدلال کرد که فیصل قصد دارد بین جناحهای ملیگرا و اسلامگرا در [[حزب اتحاد و ترقی]] (CUP) تفرقه بیندازد.{{sfn|Karsh|Karsh|2022|p=۱۹۶}}
پس از آنکه آلمان [[عملیات میشائیل]] را در ۲۱ مارس ۱۹۱۸ آغاز کرد و برای مدتی اوضاع را به شکست متفقین سوق داد، فیصل دوباره با جمال پاشا ارتباط گرفت و درخواست صلح کرد، مشروط بر اینکه به او اجازه داده شود به عنوان یک دست نشانده عثمانی بر سوریه حکومت کند. جمال، که از پیروزی مطمئن بود، از بررسی آن خودداری کرد.{{sfn|Karsh|Karsh|2022|p=۱۹۷}} پس از یک [[w:en:Siege of Medina|محاصره ۳۰ ماهه]]، فیصل مدینه را فتح کرد، دفاع سازماندهی شده توسط [[w:en:Fakhri Pasha|فخری پاشا]] را شکست داد و شهر را غارت کرد. فیصل همچنین در طول [[جنگ جهانی اول]] با متفقین در فتح [[w:en:Syria (region)|منطقه سوریه]] و تصرف [[دمشق]] در اکتبر ۱۹۱۸ همکاری کرد. پس از آن فیصل بخشی از [[پادشاهی عربی سوریه|دولت جدید عربی]] در دمشق شد که پس از تصرف آن شهر در سال ۱۹۱۸ تشکیل شد. نقش امیر فیصل در [[انقلاب بزرگ عربی|شورش اعراب]] توسط لورنس در هفت ستون حکمت توصیف شده است. با این حال، صحت آن کتاب، از جمله اهمیتی که نویسنده به سهم خود در جریان شورش داده است، مورد انتقاد برخی از مورخان از جمله [[دیوید فرامکین]] قرار گرفته است.
== زندگینامه ==
فیصل پسر حسین پسر علی حسنی هاشمی، در شهر [[طائف]] [[امیرنشین]] [[مکه]] که خود یکی از امیرنشینهای [[والی نشین]] [[حجاز]] پیرو [[دولت]] [[عثمانی]] بود، زاده شد.
او پسر سوم [[شریف حسین|حسین بن علی]] است. حسین بن علی معروف به [[شریف حسین]]، [[شریف مکه]] (یعنی امیر و حکمران منطقه حجاز و مکه) و برادر عبدالله هاشمی (پادشاه اردن) بود. در سال ۱۹۱۳ به نمایندگی پدر بزرگش در پارلمان عثمانی برگزیده شد
دو بار زن گرفت. دو پسر به نامهای (
==
{{پانویس}}
== منابع ==
* {{cite journal|title=The Hashemite 'Conspiracy': Hashemite Unity Attempts, 1921–1958|journal=International Journal of Middle East Studies|date=Jun 1974|first=Reeva S.|last=Simon|volume=5|issue=3|pages=314–327|jstor=162381|doi=10.1017/s0020743800034966|s2cid=162677596}}
* {{cite book|last1=Tripp|first1=Charles|title=A History of Iraq|edition=3|publisher=Cambridge University Press|year=2007|location=New York|isbn=978-0-521-87823-4}}
* {{Cite book |last=Allawi |first=Ali |author-link=Ali Allawi |url=https://search.worldcat.org/title/1158641331 |title=Faisal I of Iraq |publisher=Yale University Press, New Haven |year=2014 |isbn=978-0-300-12732-4 |language=English}}
* {{Cite book |last=Lawrence |first=Thomas Edwards |author-link=T. E. Lawrence |url=https://search.worldcat.org/title/1429842754 |title=The Seven Pillars of Wisdom |publisher=Wordsworth Editions |year=1997}}
* {{Cite book |last1=Karsh |first1=Efraim |url=https://search.worldcat.org/title/1294424495 |title=Empires of the Sand: The Struggle for Mastery in the Middle East, 1789-1923 |last2=Karsh |first2=Inari |publisher=Harvard University Press |year=2022 |isbn=978-0-674-03934-6 |location=[[Cambridge]]}}
* {{Cite book |last=Ireland |first=Philip |url=https://search.worldcat.org/title/1006212063 |title=Government and administration of Iraq: A study in political development |date=1936 |publisher=University of London (London School of Economics and Political Science) |oclc=1006212063}}
* {{Cite magazine |last=Masalha |first=N. |date=October 1991 |title=Faisal's Pan-Arabism, 1921-33 |url=https://www.jstor.org/stable/4283470 |magazine=Middle Eastern Studies |pages=679–693 |volume=27 |issue=4 |jstor=4283470 |issn=0026-3206}}
{{پادشاهان عراق}}
{{شاهزادگان عراق}}
[[رده:افراد جنگ سوریه با فرانسه]]
[[رده:افراد عراقی چرکستبار]]
[[رده:انقلاب بزرگ عربی]]
[[رده:اهالی جده]]
سطر ۶۰ ⟵ ۸۴:
[[رده:زادگان ۱۸۸۵ (میلادی)]]
[[رده:سوریه در سده ۲۰ (میلادی)]]
[[رده:سیاستمداران سده ۲۰ (میلادی) اهل سوریه]]
[[رده:سیاستمداران سده ۲۰ (میلادی)]]
[[رده:سیاستمداران عرب]]
[[رده:سیاستمداران اهل عراق]]
[[رده:شاهان سوریه]]
[[رده:شاهان عراق]]
سطر ۷۳ ⟵ ۹۹:
[[رده:گیرندگان زنجیر پادشاهی ملکه ویکتوریا]]
[[رده:گیرندگان نشان والای افتخار شوالیهگری اردن]]
[[رده:مسلمان سنی اهل عثمانی]]
[[رده:مسلمانان سنی اهل عراق]]
[[رده:ملیگرایان عرب اهل عثمانی]]
|