Gieranony: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje) drobne merytoryczne |
dr. red., wikizacja |
||
Linia 44:
W r. 1795 dobra zostały przejęte przez skarb państwa rosyjskiego i otrzymał je faworyt Katarzyny II, gen. [[Aleksandr Biezborodko|Aleksander Bezborodko]] (zm. 1799). Po nim dobra odziedziczył jego brat Eliasz, a od niego w r. 1812 kupił je [[Wojciech Pusłowski]], marszałek słonimski. Od synów Pusłowskiego w r. 1849 nabył Gieranony Samuel Łaniewski-Wołk i przekazał swojej córce Weronice, zamężnej za Oskarem Korwin-Milewskim (1817–1906).
Po nich dziedziczył je ich syn [[Ignacy Karol Milewski|Ignacy Karol]] (1846–1926), właściciel ogromnego majątku, który umożliwił mu stworzenie w l. 1880–1895 cennej kolekcji malarstwa polskiego. W swojej kolekcji Korwin-Milewski zgromadził obrazy takich malarzy jak: Jan Matejko (Stańczyk), Józef Chełmoński (Babie lato), Wincenty Wodzinowski, Franciszek Żmurko, Władysław Czachórski, Witold Pruszkowski, Stanisław Witkiewicz oraz Józef Pankiewicz. Szczególnie interesujący był zbiór około trzydziestu obrazów Aleksandra Gierymskiego (m.in. Trąbki, Anioł Pański, Trumna chłopska, Żydówka z cytrynami), a także kolekcja autoportretów malarzy. Kolekcja od r. 1897 przechowywana była przez kilka lat w Gieranonach. Milewskiemu nie udało się spełnić zamierzonego celu, którym było stworzenie dostępnej dla szerokiej publiczności galerii. W czasie I wojny światowej kolekcja uległa rozproszeniu; największa jej część trafiła jednak do Muzeum Narodowego w Warszawie. Po 1918 roku Ignacy Korwin-Milewski sprzedał majątek swemu siostrzeńcowi Szymonowi Meysztowiczowi (zm. 1940), żonatemu z Antoniną z Morawskich, którzy odziedziczyli resztki jego kolekcji, do r. 1939 przechowywanej w Gieranonach. Byli oni ostatnimi właścicielami tych dóbr<ref name="academia.edu">{{Cytuj|tytuł=Sztuka kresów wschodnich, vol. 6, Kraków 2006|data dostępu=2016-09-28|url=https://www.academia.edu/10406416/Sztuka_kres%25C3%25B3w_wschodnich_vol._6_Krak%25C3%25B3w_2006}}</ref>.
== Zabytki ==
* [[Zamek w Gieranonach|Ruiny zamku z XVI wieku]] zbudowanego przez Olbrachta Gasztołda, na którym
* Kościół św. Mikołaja z 1529 roku, pierwotnie gotycki. W dniu 11 kwietnia 1529 roku Olbracht Gasztołd ufundował infułację przy kościele, przeniósł tam parafię i ustanowił przy nim altarię. Kościół został zniszczony w czasie wojny z Moskwą i jeszcze w r. 1675 nie był odbudowany i niszczał nie użytkowany, bez dachu, co musiało wpłynąć na stan murów. Odbudowano go przypuszczalnie w końcu w. XVII w. W 1779 roku kościół został zniszczony przez pożar. Doszczętnie spłonęło wówczas całe wyposażenie. W tymże roku rozpoczęto późnobarokową odbudowę świątyni staraniem proboszcza ks. Jana Horaina. Świątynię konsekrował w r. 1781 sufragan diecezji wileńskiej [[Tomasz Ignacy Zienkowicz|Tomasz Zienkowicz]]. Po pożarze 1779 roku sprawiono zachowane do dziś wyposażenie. W trakcie odbudowy sklepienie zastąpiono drewnianym stropem oraz dobudowano kruchtę i zakrystię. W r. 1855 kościół remontowano: otynkowano elewacje i odnowiono wnętrze. W r. 1859 do kościoła z fundacji Oskara Korwin-Milewskiego, ówczesnego kolatora, dobudowano od południa kaplicę, wzmiankowaną w r. 1861 jako kaplica Św. Hipolita, z murowaną kryptą, przeznaczoną na groby rodzinne, a od północy zakrystię. Około 1929 roku nadano neobarokowy kostium zakrystii i kaplicy Korwin-Milewskich.
* Kościół św. Jana Chrzciciela, obecnie nie istnieje. Po zniszczeniu odbudowany przed 1721 rokiem z inicjatywy infułata gieranońskiego Aleksandra Kazimierza Horaina. W 1849 roku wzmiankowane jest jeszcze istnienie jego zrujnowanych ścian. Znajdował się on nad rzeczką Upitą, w północno-zachodniej części Gieranon, w odległości około 1 km od zabudowań miasteczka i zamku Gasztołdów<ref name="academia.edu"/>.
| |||