Johann Theile

Johann Theile
Data i miejsce urodzenia	29 lipca 1646 ; Naumburg (Saale)
Pochodzenie	niemieckie
Data i miejsce śmierci	przed 24 czerwca 1724 (data pogrzebu) ; Naumburg (Saale)
Gatunki	muzyka poważna, muzyka barokowa
Zawód	kompozytor, pedagog, teoretyk
	Multimedia w Wikimedia Commons

Johann Theile (ur. 29 lipca 1646 w Naumburgu, pochowany 24 czerwca 1724 tamże^[1]^[2]) – niemiecki kompozytor, pedagog i teoretyk muzyki.

Życiorys

Był uczniem Johanna Schefflera, kantora w Magdeburgu^[1]^[2]. W latach 1666–1672 studiował prawo na Uniwersytecie w Lipsku, uczył się też kompozycji w Weißenfels u Heinricha Schütza^[1]. W 1673 roku przebywał w Lubece, gdzie nawiązał znajomość z Dietrichem Buxtehudem i Johannem Adamem Reinckenem^[1], w tym samym roku otrzymał posadę kapelmistrza na dworze księcia Chrystiana Albrechta w Gottorp^[1]^[2]. Między 1675 a 1685 rokiem przebywał w Hamburgu, gdzie w 1678 roku na otwarcie Oper am Gänsemarkt wystawił swoją operę Adam und Eva^[1]. Od 1685 do 1691 roku pełnił funkcję kapelmistrza w Wolfenbüttel^[1]^[2]. W latach 1691–1694 był kapelmistrzem na dworze księcia Chrystiana I w Merseburgu^[2]. W późniejszym okresie przebywał w Halle, ostatnie lata życia spędził w Naumburgu^[1].

Twórczość

Przez współczesnych uważany był za autorytet w dziedzinie kontrapunktu^[1]^[2]. Należał do przedstawicieli protestanckiej muzyki religijnej, w swojej Pasji według św. Mateusza wprowadził jako jeden z pierwszych teksty spoza Ewangelii^[1]. Pisał też opery w języku niemieckim podejmujące tematykę religijną i mitologiczną, zachowały się z nich jednak tylko same libretta^[1].

Był autorem prac teoretycznych Musikalisches Kunst-Buch, Curieuser Unterricht von den gedoppelten Contrapuncten, Contrapuncta praecepta, Von den dreifachten Contrapuncten, Gründlicher Unterricht von den gedoppelten Contrapuncten i Von dem vierfachen Contrapunct alla octava. Wszystkie z nich pozostały w rękopisach^[1]^[2].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[2])

Utwory sceniczne

Adam und Eva, oder Der erschaffene, gefallene und auffgerichtete Mensch (wyst. Hamburg 1678)
Orontes (wyst. Hamburg 1678)
Die Geburth Christi (wyst. Hamburg 1681)

Utwory wokalne

Religijne

Pars prima missarum na 4 głosy i basso continuo (1673)
Passio nach dem Heiligen Evangelisten Matthäo na 4 głosy, 4 viole i basso continuo (1673)
liczne msze
7 psalmów
motety

Świeckie

Weltlicher Arien und Canzonetten erstes, anderes und drittes Zehen na 1, 2 i 4 głosy, 4 viole i basso continuo (1667)

Utwory instrumentalne

Sonata na 2 skrzypiec, puzon, fagot i basso continuo
Sonata na skrzypce, 2 altówki, violone i basso continuo

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 11. Część biograficzna t–v. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2009, s. 76. ISBN 978-83-224-0905-3.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3622–3623. ISBN 0-02-865571-0.

Linki zewnętrzne

Johann Theile – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 11. Część biograficzna t–v. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2009, s. 76. ISBN 978-83-224-0905-3.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3622–3623. ISBN 0-02-865571-0.

[1]

[2]