Kumkwat
Kumkwat Fortunella Swingle (kant. 金橘 kam kwat – kam 'złoto', kwat 'pomarańcza') – rodzaj małego drzewa lub krzewu należący do rodziny rutowatych. Wywodzi się z Chin. Należy do niego 6 gatunków. Gatunkiem typowym jest Fortunella margarita (Loureiro) Swingle[3]. Do Europy zostały one sprowadzone przez szkockiego zbieracza roślin Roberta Fortune'a (1813-1880)[4]. Kwiaty białe i pachnące, owoce małe, barwy pomarańczowej, pokryte cienką skórką[4].
 Owoce kumkwatu perłowego | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
kumkwat |
| Nazwa systematyczna | |
| Fortunella Swingle J. Wash. Acad. Sci. 5: 167. 1915 | |
Morfologia
edytujWiecznie zielone, małe drzewa lub krzewy, przeważnie posiadające kolce w miejscu wyrastania liścia z pędu[4]. Kwiaty białe, pachnące, owoce małe, pomarańczowe o cienkiej skórce.
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna według APweb (2001...)
Rodzaj należący do rodziny rutowatych (Rutaceae Juss), rzędu mydleńcowców (Sapindales) Dumort., kladu różowych (rosids)[2]. W obrębie rutowatych należy do podrodziny Aurantioideae, plemienia Citreae, podplemienia Citrinae[5]
- Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophytina Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Rutanae Takht., rząd rutowce (Rutales Perleb), rodzina rutowate (Rutaceae Juss.), rodzaj kumkwat (Fortunella Swingle)[6].
- Gatunki
- Fortunella crassifolia
- Fortunella hindsii
- Fortunella japonica (Lour.) Swingle – kumkwat japoński
- Fortunella margarita (Lour.) Swingle – kumkwat perłowy
- Fortunella obovata
- Fortunella polyandra
Zastosowanie
edytuj- Roślina owocowa. Oprócz Chin są także uprawiane w Ameryce Północnej i Południowej oraz nad Morzem Śródziemnym, głównie w Grecji na wyspie Korfu.
- Sztuka kulinarna: owoce mogą być spożywane na surowo razem ze skórką lub są przetwarzane.
- Zalicza się do owoców cytrusowych.
- W krajach o ciepłym klimacie są uprawiane (zazwyczaj w pojemnikach) jako rośliny ozdobne w ogrodach i na słonecznych patiach[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-02] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-03-10].
- ↑ a b c d Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-10].
- ↑ Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Fortunella według Reveala