Order Gagarina
Order Gagarina (ros. Орден Гагарина) – wysokie rosyjskie odznaczenie państwowe ustanowione w celu uhonorowania osób, które wniosły znaczący wkład w rozwój rosyjskiego i radzieckiego programu kosmicznego. Order został nazwany na cześć radzieckiego kosmonauty Jurija Gagarina, który jako pierwszy człowiek poleciał w przestrzeń kosmiczną w 1961 roku.
 Awers | |
 Rewers | |
 Baretka | |
| Ustanowiono |
27 maja 2023 |
|---|---|
| Wielkość |
44 mm |
| Kruszec | |
| Powyżej | |
| Poniżej | |
Historia
edytuj12 kwietnia 2023 roku Jurij Borisow, dyrektor generalny Roskosmosu ogłosił, że prezydent Rosji Władimir Putin zatwierdził propozycję Roskosmosu, aby ustanowić order nazwany imieniem Jurija Gagarina[1].
Order Gagarina powstał dla uczczenia 60. rocznicy samotnej misji Walentiny Tierieszkowej na statku Wostok 6 z 16 czerwca 1963 roku oraz 62. rocznicy pierwszego lotu w kosmos Jurija Gagarina na pokładzie statku kosmicznego Wostok 1[2][3].
Pierwszym odznaczonym Orderem Gagarina była Walentina Tierieszkowa, pierwsza kobieta w kosmosie i deputowana do Dumy Państwowej Federacji Rosyjskiej[4][5].
Statut
edytujZgodnie ze statutem zatwierdzonym przez Dekret Prezydenta Federacji Rosyjskiej z dnia 27 maja 2023 roku nr 385 Order Gagarina nadawany jest obywatelom Rosji za[6][7][8]:
- pomyślne zakończenie załogowego lotu kosmicznego/programu załogowych lotów kosmicznych mającego na celu badanie, rozwój i wykorzystanie przestrzeni kosmicznej;
- wybitne zasługi w organizacji i pomyślnej realizacji lotów kosmicznych/programów lotów kosmicznych w celu badania, rozwoju i wykorzystania przestrzeni kosmicznej;
- wybitne zasługi w realizacji polityki państwa w zakresie działań kosmicznych, w tym w interesie obronności i bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej;
- wybitne osiągnięcia w rozwoju, produkcji, testowaniu i bezawaryjnej eksploatacji technologii rakietowej i kosmicznej, tworzeniu i wdrażaniu nowych technologii oraz prowadzeniu skutecznych badań naukowych;
- znaczące osiągnięcia w kształceniu kadr naukowych, inżynieryjnych i technicznych.
Ponadto order może być nadawany obcokrajowcom za efektywny udział we współpracy międzynarodowej z Federacją Rosyjską w zakresie badań i wykorzystania przestrzeni kosmicznej, a także organizacjom (niezależnie od kraju pochodzenia) za wysokie osiągnięcia w dziedzinie rozwoju krajowej kosmonautyki, w realizacji polityki państwa w zakresie działań kosmicznych oraz w zapewnieniu obronności i bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej w przestrzeni kosmicznej[6].
Order Gagarina nosi się po lewej stronie klatki piersiowej, w kolejności po Orderze Świętej Katarzyny Męczennicy, a przed Orderem Aleksandra Newskiego[6].
Opis
edytujOdznaka orderu wykonana jest ze srebra i pokryta emalią. Ma kształt pięcioramiennej gwiazdy otoczonej srebrnymi promieniami[6].
Na awersie gwiazda pokryta jest niebieską emalią z symbolicznym wizerunkiem rozgwieżdżonego nieba, na którym wyróżniają się trzy gwiazdy ozdobione sześciennymi cyrkoniami. W polu gwiazdy znajduje się srebrny portret Jurija Gagarina w hełmie zwrócony w prawą stronę. Od prawego dolnego promienia gwiazdy do jej górnego promienia znajduje się symboliczny obraz startującej rakiety, za którą podąża długi, wygięty w łuk ślad. Odległość pomiędzy końcami przeciwległych promieni gwiazdy wynosi 44 mm. Na rewersie znajduje się napis ЮРИЙ ГАГАРИН (Jurij Gagarin) oraz numer odznaczenia[6].
Odznaka orderu jest połączona za pomocą oczka i pierścienia z pięciokątną blaszką pokrytą niebieską jedwabną wstążką typu moiré z podłużnymi paskami w barwach flagi Rosji pośrodku i błękitnymi paskami wzdłuż obu krawędzi. Szerokość wstążki to 24 mm, z czego szerokość pasków w barwach flagi oraz błękitnych pasków wynosi po 2 mm, a niebieskich pasów po 7 mm[6].
Do odznaczenia przysługuje także miniaturka. Odległość między końcami przeciwległych promieni miniaturowej gwiazdy wynosi 15,4 mm, wysokość miniaturki od dolnego rogu do środka górnej strony wynosi 19,2 milimetra, długość górnego boku – 10 mm, długość każdego z boków – 16 mm, a długość każdego z boków tworzących dolny kąt – 10 mm. Baretka Orderu Gagarina jest wycinkiem wstążki o wysokości 8 mm i szerokości 24 mm, na której w formie rozetki umieszczono miniaturowy wizerunek odznaki orderu, wykonany z metalu i pokryty emalią. Odległość pomiędzy końcami przeciwległych promieni tej małej gwiazdy wynosi 13 mm. Średnica gniazda rozetki 15 mm[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Путин одобрил учреждение ордена Гагарина. RIA Nowosti, 12.04.2023. [dostęp 2023-12-01]. (ros.).
- ↑ Терешкова стала первым кавалером ордена Гагарина. TASS, 16.06.2023. [dostęp 2023-12-01]. (ros.).
- ↑ Валентина Терешкова стала первым кавалером новой госнаграды - ордена Гагарина. Rossijskaja gazieta, 16.06.2023. [dostęp 2023-12-01]. (ros.).
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 16.06.2023 № 442 "О награждении орденом Гагарина Терешковой В.В.". publication.pravo.gov.ru. [dostęp 2023-12-01]. (ros.).
- ↑ В России учрежден орден Гагарина. kremlin.ru, 16.06.2023. [dostęp 2023-12-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Указ Президента Российской Федерации от 27.05.2023 № 385 "Об учреждении ордена Гагарина". publication.pravo.gov.ru. [dostęp 2023-12-01]. (ros.).
- ↑ Гагарин Юрий Алексеевич. Научно-образовательный портал «Большая российская энциклопедия». [dostęp 2023-12-01]. (ros.).
- ↑ В России учрежден орден Гагарина. Interfax, 27.05.2023. [dostęp 2023-12-01]. (ros.).