Przemoc seksualna
Przemoc seksualna – przemoc związana ze sferą seksualną: zgwałcenie, w tym gwałty podczas trwania konfliktów zbrojnych, molestowanie seksualne, wykorzystywanie osób niepełnosprawnych intelektualnie lub fizycznie, wykorzystywanie seksualne dzieci, stręczycielstwo, zmuszanie do prostytucji, handel ludźmi w celach seksualnych, małżeństwo z nieletnim, brutalne działania przeciwko integralności seksualnej, w tym okaleczenie narządów płciowych, zmuszanie do kontroli dziewictwa[1], niechciane komentarze o kontekście seksualnym, wymuszenie dokonania aborcji, odmowa użycia antykoncepcji lub ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Wymuszenie może przyjmować różne formy: przemocy, zastraszenia, szantażu czy groźby m.in. użycia siły fizycznej, zwolnienia z pracy, niezatrudnienia. Ma miejsce także wtedy, gdy ofiara nie jest w stanie wyrazić zgody z powodu wpływu alkoholu, leków, narkotyków, snu, niepełnosprawności czy nieumiejętności oceny sytuacji. Przemoc seksualna obejmuje wszelkie przypadki niechcianego stosunku płciowego lub innych form współżycia płciowego[2].
Większość aktów przemocy seksualnej jest dokonywana przez chłopców i mężczyzn na dziewczynkach i kobietach[1]. Dokładne oszacowanie zakresu problemu przemocy seksualnej jest trudne[3]; w większości krajów przeprowadzono niewiele badań na ten temat. Badania przeprowadzone w północnym Londynie, Nikaragui, Republice Południowej Afryki i Tanzanii sugerują, że blisko jedna czwarta kobiet mogła doświadczyć przemocy seksualnej ze strony swojego partnera[4], a do jednej trzeciej dorastających dziewcząt swoje pierwsze doświadczenie seksualne opisuje jako wymuszone[5][6][7][8].
Przemoc seksualna ma głęboki wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne. Oprócz powodowania uszkodzeń ciała jest związana ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia problemów ze zdrowiem seksualnym i reprodukcyjnym zarówno w bezpośrednich, jak i długoterminowych skutkach[9]. Wpływ przemocy seksualnej na zdrowie psychiczne może być tak poważny jak wpływ na zdrowie fizyczne i może być równie długotrwały[10].
Przeciwdziałanie przemocy seksualnej
edytujInicjatywy podejmowane dotychczas (głównie w uprzemysłowionych krajach)[11]:
- specjalistyczne poradnie świadczących usługi medyczne, w tym pomoc psychologiczną lub psychiatryczną, prawną i socjalną dla ofiar przestępstw seksualnych
- programy edukacyjne dla sprawców
- profilaktyka w zakresie chorób przenoszonych drogą płciową, w tym AIDS
- przeprowadzenie w służbie zdrowia oraz policji szkoleń na temat procedury traktowania ofiar przemocy seksualnej
- zaostrzanie kar za przestępstwa na tle seksualnym
- zapewnienie lepszej ochrony ofiar
- wdrożenie etycznych zasad dot. informowania o przemocy seksualnej w przekazie medialnym
- szkolenia dla pracowników i pracownic sądów, organów ścigania oraz służby zdrowia o przemocy seksualnej, jej źródłach i skutkach
- warsztaty antyprzemocowe i antydyskryminacyjne w szkołach i na uczelniach, procedura zgłaszania przestępstw na tle seksualnym
- informowanie ofiar o przysługujących prawach
- zakładanie ośrodków świadczących usługi medyczne i pomoc psychologiczną lub psychiatryczną, prawną i socjalną dla ofiar przemocy
- antyprzemocowe kampanie edukacyjne dla kobiet i mężczyzn
- prowadzenie jakościowych i ilościowych statystyk z podziałem na płeć na temat przemocy seksualnej
Czynniki ryzyka po stronie sprawców przemocy seksualnej
edytujMimo ograniczonych danych na temat agresywnych zachowań seksualnych wśród mężczyzn można stwierdzić, że przemoc seksualna występuje niemal we wszystkich krajach (w różnym stopniu), we wszystkich grupach ekonomiczno-społecznych i wiekowych. Z większości badań wynika, że mężczyźni atakują głównie znajome kobiety[12]. Do czynników zwiększających ryzyko, że mężczyzna dopuści się przemocy seksualnej, należą indywidualne poglądy i przekonania oraz sytuacje i warunki społeczne, które sprzyjają nadużyciom.
Czynniki ryzyka wśród ofiar przemocy seksualnej
edytujW 80% przypadków przemocy seksualnej dokonuje osoba znana ofierze, w 99,15% jest to mężczyzna[13]. Według raportu OBOP z 2007 roku 86% ofiar przemocy seksualnej w Polsce były kobiety, a sprawcą w 60% sytuacji – mąż[2].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b World report on violence and health. Summary. Genewa: Światowa Organizacja Zdrowia, 2002, s. 17–18. ISBN 92-4-154562-3.
- ↑ a b Dość milczenia. Przemoc seksualna wobec kobiet i problem gwałtu w Polsce. Raport Fundacji Feminoteka, (red.) Joanna Piotrowska, Alina Synakiewicz, Warszawa 2009.
- ↑ Jewkes R, Abrahams N. The epidemiology of rape and sexual coercion in South Africa: an overview. „Social Science & Medicine”. 55 (7), s. 1231–1244, październik 2002. PMID: 12365533.
- ↑ Ellsberg M, Peña R, Herrera A, Liljestrand J, Winkvist A. Candies in hell: women’s experiences of violence in Nicaragua. „Social Science & Medicine”. 51 (11), s. 1595–1610, 2000. PMID: 11072881.
- ↑ Jewkes R, Vundule C, Maforah F, Jordaan E. Relationship dynamics and teenage pregnancy in South Africa. „Social Science & Medicine”. 52 (5), s. 733–744, marzec 2001. PMID: 11218177.
- ↑ Matasha E, Ntembelea T, Mayaud P, Saidi W, Todd J, Mujaya B, Tendo-Wambua L. Sexual and reproductive health among primary and secondary school pupils in Mwanza, Tanzania: need for intervention. „AIDS Care”. 10 (5), s. 571–582, październik 1998. PMID: 9828954.
- ↑ Buga GA, Amoko DH, Ncayiyana DJ. Sexual behaviour, contraceptive practice and reproductive health among school adolescents in rural Transkei. „South African Medical Journal”. 86 (5), s. 523–527, maj 1996. PMID: 8711547.
- ↑ Holmes MM, Resnick HS, Kilpatrick DG, Best CL. Rape-related pregnancy: estimates and descriptive characteristics from a national sample of women. „American Journal of Obstetrics and Gynecology”. 175 (2), s. 320–324; discussion 324–5, sierpień 1996. PMID: 8765248.
- ↑ Briggs L, Joyce PR. What determines post-traumatic stress disorder symptomatology for survivors of childhood sexual abuse?. „Child Abuse & Neglect”. 21 (6), s. 575–582, 1997. PMID: 9192145.
- ↑ Postulaty dot. przeciwdziałania przemocy seksualnej na podstawie wniosków konferencji „Dość mitów. Psychologiczne, kulturowe i prawne aspekty przemocy seksualnej”, Warszawa 2013.
- ↑ Heise L, Moore K, Toubia N. Sexual coercion and women’s reproductive health: a focus on research. New York, NY, Population Council, 1995.
- ↑ Statystyczny portet gwałciciela na stronie policji.
Bibliografia
edytuj- World Health Organization: World Report on Violence and Health (2 vols.) (World Health Organisation). World Health Organization, s. 147–183. ISBN 92-4-154561-5.
