Rudawiec (konkrecja glebowa)
Rudawiec – warstwa osadu lub poziom glebowy powstały poprzez wytrącenia uwodnionych tlenków żelaza. Rudawiec występuje w obrębie profilu glebowego i przyjmuje formę scementowanych, rdzawych brył, soczewek lub warstw. Stanowi on przeszkodę mechaniczną i chemiczną dla rozwoju korzeni roślin.
W literaturze rudawcem nazywa się dwa typy utworów, które, mimo powierzchownego podobieństwa, powstają w inny sposób i mają nieco inne właściwości. Część autorów rudawcem nazywa poziom iluwialny (wmycia, spodik) gleb bielicowych, który rozwinął się do orsztynu[1][2]. Inni, bardziej współcześni, rudawcem nazywają pokłady rudy łąkowej (rudy darniowej)[3][4], zwracając uwagę, że nazywanie rudawcem orsztynu jest niepoprawne[5]. Można też spotkać opinie, że rudawcem można nazywać oba te utwory[6].
Orsztyn jest to scementowana forma poziomu iluwialnego w, powstałych z piasków, glebach bielicowych, powstała przy szczególnie intensywnym i długotrwałym procesie bielicowania. Wytrącanie amorficznych form żelaza, glinu i próchnicy tworzy trudną do sforsowania dla wody i korzeni drzew warstwę. Ruda darniowa (ruda łąkowa, bagienna) jest scementowaną, często nieciągłą, warstwą — osadem amorficznych związków żelaza (limonitu) i manganu, powstała w warstwie wahań zwierciadła wód gruntowych na podmokłych terenach dolin rzecznych teras holoceńskich. W rudzie darniowej próchnica i glin nie występuje lub występuje w minimalnych ilościach. Dawna eksploatacja, jako ruda żelaza, oraz rozorywanie w celu przebicia bariery dla wody i korzeni drzew, spowodowało, że warstwy rudy darniowej są współcześnie rzadko ciągłe[4][5].
Przypisy
edytuj- ↑ Tomasz Komornicki (red.): Pięciojęzyczny Słownik Gleboznawczy. Warszawa: PWN, 1976, s. 132.
- ↑ Nowotwory glebowe [online], Otwarta Encyklopedia Leśna [dostęp 2020-01-08].
- ↑ Zbigniew Prusinkiewicz: Środowisko i gleby w definicjach. Toruń: Oficyna Wydawnicza „Turpress”, 1999, s. 336. ISBN 83-86781-63-7.
- ↑ a b Systematyka gleb Polski, wydanie 6. Wrocław-Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Instytut Nauk o Glebie i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Polskie Towarzystwo Gleboznawcze, Komisja Genezy, Klasyfikacji i Kartografii Gleb, 2019, s. 48-49. ISBN 978-83-7717-322-0.
- ↑ a b Renata Bednarek: Konkrecje. W: Renata Bednarek, Helena Dziadowiec, Urszula Pokojska, Zbigniew Prusinkiewicz: Badania ekologiczno-gleboznawcze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 81. ISBN 83-01-14216-2.
- ↑ rudawiec, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-01-08].
