Wolibórz
Wolibórz (niem. Volpersdorf[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda.
| wieś | |
 Kościół św. Jakuba Apostoła w Woliborzu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
480 m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
1094[2] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-431[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
| SIMC |
0854564 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowa Ruda  | |
 50°35′18″N 16°33′15″E/50,588333 16,554167[1]
| |
Podział administracyjny
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0854570 | Podlesie | osada |
| 0854587 | Przygórze | osada leśna |
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.
Położenie
edytujMiejscowość jest położona u podnóża Gór Sowich w dolinie potoku Woliborki, między Obniżeniem Noworudzkim a Garbem Dzikowca. Przebiegają przez nią 2 drogi wojewódzkie: nr 384 do Łagiewnik przez Bielawę (obwodnica) i Dzierżoniów oraz nr 385 do Ząbkowic Śląskich i Nowej Rudy.
Nazwa
edytuj12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Wolibórz[4].
Demografia
edytujW 1933 r.[7] w miejscowości mieszkało 2665 osób, a w 1939 r.[8] – 2589 osób[9]. W 2006 r. w Woliborzu mieszkało około 1300 osób. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczył 1094 mieszkańców[2].
Kolej
edytujW Woliborzu znajduje się nieczynna stacja kolejowa na linii kolejowej nr 327 (kolej sowiogórska).
Zabytki
edytujDo rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisany jest[10]:
- Kościół św. Jakuba Apostoła w Woliborzu, filialny z 1514 r, przebudowywany w latach 1784 i 1821–1822; wieżę zbudowano w latach 1898–1899.
Inne zabytki:
- Stary monolitowy krzyż kamienny, być może późnośredniowieczny. Hipoteza, że jest to tzw. krzyż pokutny opiera się na nieuprawnionym założeniu, że wszystkie stare krzyże kamienne, są krzyżami pokutnymi, gdy tymczasem powody fundacji mogły być różnorodne (krzyż pokutny, pamiątkowy, wotywny, graniczny, z motywacji ściśle religijnej, itd).
Kultura
edytujWe wsi rozgrywa się akcja rozdziału Partery zbioru reportaży Busz po polsku autorstwa Ryszarda Kapuścińskiego (1962)[11].
Ludzie związani z Woliborzem
edytuj- Grzegorz Kołacz – mieszkaniec Woliborza, poseł na Sejm V kadencji.
- Paweł Parniak – uznawany za najstarszego Dolnoślązaka i jednego z najstarszych Polaków (ur. 27 lutego 1890 w Nowosiółce Biskupiej, zm. 27 marca 2006 w Woliborzu).
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 150467
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1489 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Stan na 16 czerwca 1933 roku.
- ↑ Stan na 17 maja 1939 roku.
- ↑ Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Glatz. 2006. [dostęp 2013-07-17]. (niem.).
- ↑ Architektura: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 marca 2013 r. – woj. dolnośląskie. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013-07-11. s. 79. [dostęp 2013-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)]. (pol.).
- ↑ Ryszard Kapuściński, Busz po polsku, Warszawa: Czytelnik, 2007, s. 60-64, ISBN 978-83-07-03111-8, OCLC 839038455.
Bibliografia
edytuj- Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- Geoportal.
- Staffa Marek (red.) Słownik geografii turystycznej Sudetów. Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie, T. 11; Wyd. I-Bis, Wrocław 1995. ISBN 83-85733-12-6 (ss. 439–444).
- Mazurski K. R. Przewodnik turystyczny: Góry Sowie; Wyd. Sudety, Wrocław 1996. ISBN 83-85550-84-4.
- Mapa turystyczna Góry Sowie, skala 1:35 000; Wyd. PLAN, J. Góra 2007/2008. ISBN 978-83-60975-44-2.
- Bryger K. W., Śnieżek T., Przewodnik turystyczny: Góry Sowie; Wyd. PLAN, J. Góra 2006. ISBN 83-60044-74-0.