Καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να παρουσιάσει την πρότασή της για την Πράξη για τα Ψηφιακά Δίκτυα (Digital Networks Act – DNA), περισσότερες από 80 οργανώσεις από την κοινωνία των πολιτών, τον δημιουργικό τομέα, ενώσεις καταναλωτών, παρόχους διαδικτύου και άλλους φορείς ενώθηκαν σε ένα κοινό κάλεσμα: να προστατευτεί η ουδετερότητα του διαδικτύου και να απορριφθούν οι επικίνδυνες προτάσεις των μεγάλων τηλεπικοινωνιακών εταιρειών.
Στην καρδιά αυτής της αντιπαράθεσης βρίσκεται μια ιδέα που επανεμφανίζεται σταθερά από το 2022 και μετά: η λεγόμενη πρόταση “fair share” – μια προσπάθεια των μεγάλων παρόχων τηλεπικοινωνιών να επιβάλουν τέλη χρήσης δικτύου σε εταιρείες περιεχομένου και εφαρμογών (CAPs), όπως πλατφόρμες ροής, κοινωνικά δίκτυα, υπηρεσίες cloud και παιχνίδια. Με άλλα λόγια, οι πάροχοι θέλουν οι εταιρείες που δημιουργούν μεγάλο διαδικτυακό “traffic” να πληρώνουν για τη χρήση των υποδομών τους.
Τι σημαίνει η “δίκαιη συνεισφορά”;
Οι υποστηρικτές της πρότασης, όπως η Telefónica, η Deutsche Telekom και άλλοι τηλεπικοινωνιακοί γίγαντες, ισχυρίζονται ότι η ραγδαία αύξηση της κίνησης στο διαδίκτυο από τις μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες θέτει υπερβολικό βάρος στα δίκτυά τους. Προτείνουν, συνεπώς, να καθιερωθεί ένα υποχρεωτικό καθεστώς διαμεσολάβησης ή επίλυσης διαφορών, που στην πράξη θα μπορούσε να οδηγήσει στην επιβολή υποχρεωτικών πληρωμών από τις εταιρείες περιεχομένου προς τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους.
Όμως, σύμφωνα με τις περισσότερες ανεξάρτητες αξιολογήσεις, δεν υπάρχει τεκμηριωμένη έρευνα αγοράς που να δικαιολογεί τέτοιου είδους παρεμβάσεις. Η ίδια η BEREC – το σώμα των Ευρωπαίων Ρυθμιστικών Αρχών Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών – έχει ξεκαθαρίσει ότι η αγορά της διασύνδεσης στο διαδίκτυο λειτουργεί ομαλά και ότι δεν υπάρχει συστημική συμφόρηση ή κατάχρηση που να απαιτεί ρύθμιση.
Η κοινή επιστολή των 80+ οργανώσεων: ένα ηχηρό “Όχι”
Στις 9 Ιουλίου 2025, μια ευρεία συμμαχία οργανισμών, ανάμεσά τους η Electronic Frontier Foundation (EFF), το BEUC (ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Καταναλωτών), η EDRi, η Internet Society, και ενώσεις από το χώρο του θεάματος και της πολιτιστικής δημιουργίας, εξέδωσαν κοινή δήλωση καλώντας τους Ευρωπαίους νομοθέτες να απορρίψουν την πρόταση εισαγωγής μηχανισμών διαπραγμάτευσης ή επίλυσης διαφορών που οδηγούν σε τέλη δικτύου.
Σύμφωνα με την επιστολή:
«Η εισαγωγή τέτοιων μηχανισμών θέτει άμεσο κίνδυνο στην ουδετερότητα του διαδικτύου, με σοβαρές επιπτώσεις στους Ευρωπαίους καταναλωτές, τις μικρές επιχειρήσεις, τα ψηφιακά δικαιώματα, και τη βιωσιμότητα του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα.»
Η επιβολή τελών δικτύου στους παρόχους περιεχομένου, αναφέρουν, θα έχει τις εξής συνέπειες:
Αύξηση του κόστους συνδρομών και υπηρεσιών για τους χρήστες.
Περιορισμό της καινοτομίας, ιδιαίτερα για νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) και ΜΜΕ.
Κατάργηση της ίσης πρόσβασης στο διαδίκτυο, με τους “ισχυρούς” να αποκτούν πλεονέκτημα.
Ενίσχυση της μονοπωλιακής ισχύος των μεγάλων παρόχων.
Η επιστροφή σε παρωχημένα μοντέλα
Η επιστολή τονίζει ότι η πρόταση των τηλεπικοινωνιακών παρόχων ουσιαστικά προσπαθεί να αναβιώσει ένα μοντέλο “χρήστη-που -πληρώνει-για-χρήση”, παρόμοιο με εκείνο των παραδοσιακών τηλεφωνικών συστημάτων, που είχε εγκαταλειφθεί ακριβώς λόγω της αποτυχίας του να προάγει ανταγωνισμό και καινοτομία.
Σήμερα, η ανταλλαγή κίνησης (traffic exchange) γίνεται σε ένα αποκεντρωμένο και συνεργατικό περιβάλλον, όπου οι πάροχοι και οι εταιρείες περιεχομένου διαπραγματεύονται αμοιβαία συμφωνίες διασύνδεσης. Οι αλλαγές που προτείνονται θα σπάσουν αυτό το ισοζύγιο.
Η δύναμη των μικρών φωνών
Πολλές από τις υπογραφές στην επιστολή ανήκουν σε μικρούς παρόχους διαδικτύου (ISPs), οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ενώσεις δημιουργών και επιχειρήσεις από όλη την Ευρώπη. Η συμμετοχή τους δείχνει ότι δεν πρόκειται για μια σύγκρουση “τεχνολογικών κολοσσών” μεταξύ τους, αλλά για μια συστημική απειλή προς όλη την ευρωπαϊκή ψηφιακή οικοδόμηση.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά:
«Τέτοια μέτρα θα οδηγήσουν στην αύξηση των φραγμών εισόδου για τις ευρωπαϊκές ΜΜΕ και νεοφυείς επιχειρήσεις, ενισχύοντας περαιτέρω τη δύναμη λίγων παρόχων που εκμεταλλεύονται το μονοπώλιο τερματισμού.»
Η θέση της Επιτροπής και το επόμενο βήμα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσα από διαβουλεύσεις και την Λευκή Βίβλο του 2024, φαίνεται να εξετάζει τρόπους “συμβιβασμού” μεταξύ των διαφωνιών, εξετάζοντας ακόμα και μηχανισμούς υποχρεωτικής διαιτησίας. Όμως, το επιχείρημα περί «ανάγκης για χρηματοδότηση των υποδομών» αποδομείται εύκολα: οι εταιρείες CAPs επενδύουν ήδη δισεκατομμύρια σε δίκτυα διανομής περιεχομένου, τεχνολογίες caching και περιφερειακά data centers που μειώνουν τη συνολική επιβάρυνση των δικτύων.
Η BEREC, σε σχετική της έκθεση (Ιανουάριος 2025), καταλήγει ότι η διασύνδεση στην Ευρώπη λειτουργεί αποτελεσματικά, και ότι δεν παρατηρούνται προβλήματα συμφόρησης ή έλλειψη διαφάνειας που να δικαιολογούν την παρέμβαση.
Η Ευρώπη στο σταυροδρόμι
Η υπό διαμόρφωση Πράξη για τα Ψηφιακά Δίκτυα αποτελεί κρίσιμη ευκαιρία αλλά και κίνδυνο. Η Ευρώπη καλείται είτε να συνεχίσει να αποτελεί παράδειγμα ανοιχτού και ελεύθερου διαδικτύου, είτε να υποκύψει στις πιέσεις για θεσμοθέτηση ενός “φόρου διαδικτυακής κυκλοφορίας”, που θα μεταφέρει το κόστος στον χρήστη και θα διαστρεβλώσει τον ανταγωνισμό.
Όπως σημειώνουν οι οργανώσεις στο τέλος της επιστολής:
«Η Ευρώπη ηγείται χάρη στις θεμελιώδεις αξίες της. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν τώρα θα καθορίσουν αν οι αρχές της ανοιχτής πρόσβασης, της καινοτομίας και του ανταγωνισμού θα συνεχίσουν να ισχύουν ή θα αντικατασταθούν από ρυθμίσεις που εξυπηρετούν συμφέροντα λίγων.»
Επίλογος: Η ώρα της ευθύνης
Το κάλεσμα των οργανώσεων είναι ξεκάθαρο, τεκμηριωμένο και ευρύ. Δεν αποτελεί απλώς έκφραση αντίρρησης, αλλά προστασία ενός θεμελιώδους χαρακτηριστικού του διαδικτύου όπως το ξέρουμε. Σε μια εποχή που η ψηφιακή ζωή αφορά κάθε πολίτη, κάθε δημιουργό, κάθε επιχείρηση, η ουδετερότητα του διαδικτύου είναι δημοκρατικό και οικονομικό ζήτημα πρώτης γραμμής.
Οι Ευρωπαίοι πολίτες, οργανώσεις και επιχειρήσεις περιμένουν από την Επιτροπή και τους νομοθέτες να πράξουν το αυτονόητο: να πουν “όχι” στα τέλη δικτύου και “ναι” σε ένα ανοιχτό, ισότιμο και ελεύθερο διαδίκτυο για όλους.
Η Γερμανία προχωρά με σταθερά βήματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό της δημόσιας διοίκησης, επενδύοντας σε ανοιχτά πρότυπα και αποκεντρωμένες αρχιτεκτονικές. Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της προσέγγισης είναι το έργο ZApUK (Zentrale Architektur Postfach- und Kommunikationsinfrastruktur).
Τι είναι το ZApUK
Το ZApUK εντάσσεται στην ευρύτερη πρωτοβουλία FIT-Connect και εστιάζει στη δημιουργία μιας ομοσπονδιακής υποδομής γραμματοκιβωτίων και ασφαλούς επικοινωνίας μεταξύ φορέων του Δημοσίου. Το έργο διατίθεται ως λογισμικό ανοιχτού κώδικα μέσω GitLab, υπό την αιγίδα του Συμβουλίου Σχεδιασμού Πληροφορικής της Γερμανίας, βάσει της απόφασης B-2024/28-IT.
Η Πρόκληση που Αντιμετωπίζεται
Η γερμανική δημόσια διοίκηση αντιμετώπιζε την ανάγκη για ένα κοινό, αξιόπιστο και ασφαλές σύστημα επικοινωνίας μεταξύ διαφορετικών σημείων πρόσβασης, backend υπηρεσιών και δημόσιων φορέων. Η λύση έπρεπε να καλύπτει όχι μόνο τη μεταφορά δεδομένων, αλλά και κρίσιμες λειτουργίες όπως:
Έλεγχος ταυτότητας χρηστών και υπηρεσιών
Ασφαλή διαχείριση και αποθήκευση μηνυμάτων
Κρυπτογράφηση και διασφάλιση της ακεραιότητας
Επεκτασιμότητα και διεθνή διαλειτουργικότητα
Η Διαδικασία Επιλογής: ADR-0011
Η τεχνική απόφαση καταγράφεται στο έγγραφο ADR-0011, το οποίο τεκμηριώνει λεπτομερώς τη διαδικασία αξιολόγησης και την τελική επιλογή του Matrix ως του καταλληλότερου προτύπου.
Τεχνολογίες που Εξετάστηκαν
Η ομάδα αξιολόγησε δέκα διαφορετικές τεχνολογικές προσεγγίσεις:
Τεχνολογία
Χαρακτηριστικά
Αξιολόγηση
SMTP/IMAP
Παραδοσιακά πρότυπα email
Παρωχημένα, ακατάλληλα για σύγχρονες απαιτήσεις ασφάλειας
Η απόφαση για το Matrix δεν αποτελεί απλώς τεχνική επιλογή, αλλά στρατηγική κίνηση που αντικατοπτρίζει:
Ψηφιακή κυριαρχία: Ανεξαρτησία από ιδιωτικούς προμηθευτές
Ανοιχτό οικοσύστημα: Προώθηση συνεργασιών και καινοτομίας
Μακροχρόνια βιωσιμότητα: Επένδυση σε τεχνολογίες που θα παραμείνουν σχετικές
Προοπτικές και Επιπτώσεις
Το έργο ZApUK δείχνει τον δρόμο για το πώς η δημόσια διοίκηση μπορεί να ανταποκριθεί στα σύγχρονα ψηφιακά δεδομένα. Αντί για κλειστά συστήματα, επιλέγει ανοιχτή, συμμετοχική και επεκτάσιμη αρχιτεκτονική.
Η Γερμανία, με τέτοιες πρωτοβουλίες, ηγείται παγκοσμίως στην ανάπτυξη ψηφιακών δημόσιων υποδομών βασισμένων σε ανοιχτό λογισμικό και διεθνή πρότυπα, δημιουργώντας πρότυπα που μπορούν να υιοθετηθούν από άλλες χώρες.
Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.
Η αυξανόμενη εξάρτηση της Γαλλίας από αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς έχει εγείρει σοβαρές ανησυχίες γύρω από την ψηφιακή κυριαρχία και την ασφάλεια των δημόσιων δεδομένων. Το ερώτημα που τίθεται πλέον με ένταση στους πολιτικούς και θεσμικούς κύκλους της χώρας είναι αν η Γαλλία έχει ήδη παραδώσει τη διαχείριση κρίσιμων ψηφιακών υποδομών σε ξένα συμφέροντα, θέτοντας σε κίνδυνο την εθνική της κυριαρχία.
Μια Έκθεση-Καμπανάκι από τη Γαλλική Γερουσία
Σε έκθεση της Γερουσίας για την οικονομική και ψηφιακή κυριαρχία, οι Γάλλοι γερουσιαστές δεν μάσησαν τα λόγια τους, κατηγορώντας ανοιχτά το κράτος για «πολιτικό σφάλμα» όσον αφορά την ανάθεση κρίσιμων υποδομών δεδομένων σε αμερικανικές εταιρείες. Πρόκειται για οργανισμούς που υπάγονται στη δικαιοδοσία των ΗΠΑ και συγκεκριμένα σε νομοθεσίες όπως η Foreign Intelligence Surveillance Act (FISA) και ο Clarifying Lawful Overseas Use of Data Act (CLOUD Act), οι οποίες επιτρέπουν στην αμερικανική κυβέρνηση να απαιτεί πρόσβαση σε δεδομένα απλώς με δικαστική εντολή.
Η έκθεση αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «η Γαλλία υπόκειται στο εξωεδαφικό δίκαιο των ΗΠΑ», γεγονός που σημαίνει πως δεδομένα που αφορούν την υγεία, την εκπαίδευση και άλλους κρίσιμους τομείς μπορεί να εκτεθούν σε εξωτερική παρακολούθηση.
Ο ίδιος ο νομικός διευθυντής της Microsoft France, Anton Carniaux, παραδέχθηκε πως δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι τα δεδομένα Γάλλων πολιτών δεν θα παραδοθούν σε ξένες αρχές:
“No, I can’t guarantee that,” δήλωσε ενώπιον της γαλλικής επιτροπής.
Η Κυβέρνηση Ενάντια στις Ίδιες της τις Οδηγίες
Παρά τις επίσημες οδηγίες που είχαν εκδοθεί παλαιότερα ώστε οι εκπαιδευτικοί θεσμοί να αποφεύγουν εργαλεία της Microsoft και της Google λόγω κινδύνων για την κυριαρχία, το Υπουργείο Παιδείας υπέγραψε τον Μάρτιο του 2025 συμβόλαιο ύψους 74 εκατομμυρίων ευρώ με αμερικανική εταιρεία για την προμήθεια εξοπλισμού σε πανεπιστήμια και υπηρεσίες.
Ακόμη πιο αποκαλυπτική είναι η απόφαση της École Polytechnique, ενός εκ των σημαντικότερων μηχανολογικών σχολών της χώρας, να μεταφέρει το σύστημα πληροφορικής της στη Microsoft.
Το Εθνικό Συμβούλιο Ελεύθερου Λογισμικού (CNLL) αντέδρασε, τονίζοντας πως οι «νομικοί, τεχνικοί και στρατηγικοί κίνδυνοι αγνοούνται εσκεμμένα».
Η Γραφειοκρατική Αδράνεια ως Εμπόδιο
Ο βουλευτής Philippe Latombe, σε δήλωσή του στο Brussels Signal στις 16 Ιουλίου, κατηγόρησε ευθέως τη γαλλική δημόσια διοίκηση για αδράνεια:
«Δεν υπάρχει πραγματική σύνδεση μεταξύ των πολιτικών ηγετών και των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι πιστεύουν πως θα παραμείνουν εσαεί στις θέσεις τους. Αυτό δημιουργεί γραφειοκρατική αδράνεια.»
Σύμφωνα με την έκθεση, η γαλλική κυβέρνηση απαξιώνει συστηματικά τις ευρωπαϊκές εναλλακτικές λύσεις, κρίνοντάς τες αυθαίρετα ως «ακριβές» ή «αναποτελεσματικές».
Όμως ο Latombe υπογραμμίζει ότι δεν πρέπει να εξετάζουμε μόνο την τιμή, αλλά και τη συμβολή των εγχώριων εταιρειών στο φορολογικό και ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.
Η Υποχώρηση των Ευρωπαϊκών Πρωτοβουλιών
Ένα ακόμη ανησυχητικό περιστατικό είναι η εξαγορά της γαλλικής εταιρείας κυβερνοασφάλειας VADE από την αμερικανική Proofpoint. Η VADE είχε συγχωνευτεί προηγουμένως με τη γερμανική Hornet Security, δημιουργώντας έναν ευρωπαϊκό γίγαντα στην ασφάλεια cloud. Ωστόσο, η εξαγορά από την Proofpoint το 2025 εξαφάνισε ουσιαστικά οποιαδήποτε γαλλική κυριαρχία στον τομέα αυτό.
“Δεν υπάρχει πλέον αμιγώς γαλλική λύση στον στρατηγικό αυτό τομέα”, δήλωσε οργισμένος ο Latombe.
Οι Ευρωπαίοι Ξυπνούν
Ενώ η Γαλλία βυθίζεται βαθύτερα στην ψηφιακή εξάρτηση, κάποιες άλλες χώρες της Ε.Ε. αρχίζουν να αλλάζουν κατεύθυνση. Τον Ιούνιο του 2025, η Δανία ανακοίνωσε την πλήρη αντικατάσταση των υπηρεσιών της Microsoft με το LibreOffice, ένα ανοιχτού κώδικα λογισμικό με έδρα το Βερολίνο.
Ήδη από τις αρχές του έτους, οι δύο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας, η Κοπεγχάγη και το Άαρχους, είχαν ξεκινήσει τη διαδικασία αποδέσμευσης από τα προϊόντα της Microsoft, επικαλούμενες λόγους κόστους, δεσπόζουσας θέσης και πολιτικών εντάσεων με την Ουάσιγκτον.
Οικονομική Εξάρτηση και Στρατηγική Αδυναμία
Σύμφωνα με έκθεση της Astéres του 2025, η Ε.Ε. αποστέλλει ετησίως 265 δισεκατομμύρια ευρώ σε αμερικανικές εταιρείες, ενισχύοντας 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ. Αν μόλις το 15% αυτών των δαπανών παρέμενε στην Ευρώπη, μέχρι το 2035 θα μπορούσαν να δημιουργηθούν πάνω από 500.000 θέσεις εργασίας εντός Ε.Ε.
Το πιο ανησυχητικό όμως σημείο της έκθεσης είναι η εξάρτηση της Ευρώπης από τις αμερικανικές υπηρεσίες cloud:
«Αν οι ΗΠΑ απειλούσαν να αποκόψουν την Ευρώπη από τις υπηρεσίες cloud, θα είχαν τεράστια διαπραγματευτική ισχύ για να επιβάλουν εμπορικούς όρους.»
Η Αντίσταση Εντός των Θεσμών της Ε.Ε.
Παρά την αυξανόμενη υποστήριξη από κράτη-μέλη όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να αποτελεί το βασικό εμπόδιο για την τεχνολογική αυτονόμηση της Ε.Ε.
«Η Επιτροπή διοικείται από γραφειοκράτες που πιστεύουν ότι η αγορά πρέπει να παραμείνει πλήρως ανοιχτή, χωρίς προτίμηση σε εθνικούς ή ευρωπαϊκούς προμηθευτές,» δήλωσε ο Latombe.
Στις 11 Ιουνίου 2025, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δημοσίευσε έκθεση για την τεχνολογική κυριαρχία της Ε.Ε., επισημαίνοντας ότι το 92% των δεδομένων της Δύσης αποθηκεύεται στις ΗΠΑ, με τις αμερικανικές εταιρείες να κατέχουν το 69% της ευρωπαϊκής αγοράς cloud.
Το Διακύβευμα της Τεχνητής Νοημοσύνης
Ο γίγαντας Meta αγνόησε εντελώς αίτημα παύσης χρήσης προσωπικών δεδομένων Ευρωπαίων πολιτών για την εκπαίδευση των AI συστημάτων της. Το περιστατικό υπογράμμισε την αδυναμία της Ε.Ε. να επιβάλει αποτελεσματικά τη νομοθεσία της έναντι πολυεθνικών κολοσσών.
Επίλογος: Από την Παράδοση στην Αντίσταση
Η έκθεση της Γερουσίας και οι δηλώσεις του Philippe Latombe επισημαίνουν το επείγον της κατάστασης. Η Γαλλία και συνολικά η Ευρώπη καλούνται να απαντήσουν σε ένα κρίσιμο δίλημμα: Θα συνεχίσουν να λειτουργούν ως ψηφιακοί υποτελείς, παραχωρώντας τα «κλειδιά» των κρίσιμων υποδομών σε τρίτες χώρες, ή θα επενδύσουν συντονισμένα στην οικοδόμηση μιας αυτάρκους ψηφιακής Ευρώπης;
Το επόμενο βήμα θα κρίνει αν η Ευρώπη θα συνεχίσει να εξαρτάται ή αν θα ανακτήσει τον έλεγχο του ψηφιακού της μέλλοντος.
Η εκτέλεση μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLMs) στον τοπικό σας υπολογιστή έχει γίνει όλο και πιο δημοφιλής, προσφέροντας ιδιωτικότητα, πρόσβαση χωρίς σύνδεση στο διαδίκτυο και δυνατότητες παραμετροποίησης. Το Ollama είναι ένα φανταστικό εργαλείο που απλοποιεί τη διαδικασία λήψης, ρύθμισης και εκτέλεσης LLMs τοπικά. Χρησιμοποιεί το ισχυρό llama.cpp ως backend, επιτρέποντας αποδοτική εξαγωγή συμπερασμάτων σε ποικιλία υλικού. Αυτός ο οδηγός θα σας καθοδηγήσει στην εγκατάσταση του Ollama στο openSUSE Tumbleweed και θα εξηγήσει βασικές έννοιες όπως τα Modelfiles, οι ετικέτες μοντέλων και η κβαντοποίηση.
Εγκατάσταση του Ollama στο openSUSE Tumbleweed
Το Ollama παρέχει μια απλή εντολή μιας γραμμής για την εγκατάσταση. Ανοίξτε το τερματικό σας και εκτελέστε την ακόλουθη εντολή:
curl -fsSL https://ollama.com/install.sh | sh
Αυτό το σενάριο θα κατεβάσει και θα ρυθμίσει το Ollama στο σύστημά σας. Θα ανιχνεύσει επίσης αν έχετε υποστηριζόμενη GPU και θα διαμορφωθεί ανάλογα.
Αν προτιμάτε να χρησιμοποιήσετε το zypper, μπορείτε να εγκαταστήσετε το Ollama απευθείας από το αποθετήριο:
sudo zypper install ollama
Αυτή η εντολή θα εγκαταστήσει το Ollama και όλες τις εξαρτήσεις του. Αν αντιμετωπίσετε προβλήματα, βεβαιωθείτε ότι το σύστημά σας είναι ενημερωμένο:
sudo zypper refresh
sudo zypper update
Μόλις ολοκληρωθεί η εγκατάσταση, μπορείτε να ξεκινήσετε την υπηρεσία Ollama:
sudo systemctl start ollama
Για να ξεκινάει αυτόματα κατά την εκκίνηση του συστήματος:
sudo systemctl enable ollama
Εκτελώντας το Πρώτο σας LLM
Με το Ollama εγκατεστημένο, η εκτέλεση ενός LLM είναι τόσο απλή όσο μια εντολή. Ας δοκιμάσουμε να εκτελέσουμε το μοντέλο llama3:
ollama run llama3
Την πρώτη φορά που θα εκτελέσετε αυτή την εντολή, το Ollama θα κατεβάσει το μοντέλο, κάτι που μπορεί να πάρει λίγο χρόνο ανάλογα με τη σύνδεσή σας στο διαδίκτυο. Μόλις ολοκληρωθεί η λήψη, θα σας υποδεχτεί μια προτροπή όπου μπορείτε να αρχίσετε να συνομιλείτε με το μοντέλο.
Επιλέγοντας το Σωστό Μοντέλο
Η βιβλιοθήκη του Ollama διαθέτει μια μεγάλη ποικιλία μοντέλων. Όταν επισκέπτεστε τη σελίδα ενός μοντέλου στον ιστότοπο του Ollama, θα δείτε διάφορες "ετικέτες". Η κατανόηση αυτών των ετικετών είναι το κλειδί για την επιλογή του κατάλληλου μοντέλου για τις ανάγκες και το υλικό σας.
Μέγεθος Μοντέλου (π.χ., 7b, 8x7b, 70b)
Αυτές οι ετικέτες αναφέρονται στον αριθμό των παραμέτρων του μοντέλου, σε δισεκατομμύρια.
7b: Ένα μοντέλο 7 δισεκατομμυρίων παραμέτρων. Είναι ιδανικά για γενικές εργασίες, εκτελούνται σχετικά γρήγορα και δεν απαιτούν τεράστια ποσότητα RAM.
4b: Ένα μοντέλο 4 δισεκατομμυρίων παραμέτρων. Ακόμα μικρότερο και γρηγορότερο, ιδανικό για συσκευές με περιορισμένους πόρους.
70b: Ένα μοντέλο 70 δισεκατομμυρίων παραμέτρων. Είναι πολύ πιο ισχυρά και ικανά, αλλά απαιτούν σημαντική RAM και μια ισχυρή GPU για να τρέξουν με λογική ταχύτητα.
8x7b: Αυτό υποδηλώνει ένα μοντέλο "Μίγμα Ειδικών" (Mixture of Experts - MoE). Σε αυτή την περίπτωση, έχει 8 "ειδικά" μοντέλα των 7 δισεκατομμυρίων παραμέτρων το καθένα. Μόνο ένα κλάσμα των συνολικών παραμέτρων χρησιμοποιείται για οποιοδήποτε αίτημα, καθιστώντας το πιο αποδοτικό από ένα πυκνό μοντέλο παρόμοιου συνολικού μεγέθους.
Ορισμένα μοντέλα είναι βελτιστοποιημένα για συγκεκριμένες εργασίες:
tools: Αυτά τα μοντέλα είναι σχεδιασμένα για "χρήση εργαλείων", όπου το LLM μπορεί να χρησιμοποιήσει εξωτερικά εργαλεία (όπως μια αριθμομηχανή ή ένα API) για να απαντήσει σε ερωτήσεις.
thinking: Αυτή η ετικέτα συχνά υπονοεί ότι το μοντέλο έχει εκπαιδευτεί να "δείχνει τη δουλειά του" ή να σκέφτεται βήμα προς βήμα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε πιο ακριβή αποτελέσματα για πολύπλοκες εργασίες συλλογισμού.
vision: Μοντέλα με αυτή την ετικέτα είναι βελτιστοποιημένα για εργασίες που περιλαμβάνουν οπτικές εισόδους, όπως η αναγνώριση ή η ανάλυση εικόνων.
Αποσταγμένα Μοντέλα (distil)
Ένα "αποσταγμένο" μοντέλο είναι ένα μικρότερο μοντέλο που έχει εκπαιδευτεί στην έξοδο ενός μεγαλύτερου, πιο ικανού μοντέλου. Ο στόχος είναι η μεταφορά της γνώσης και των δυνατοτήτων του μεγάλου μοντέλου σε ένα πολύ μικρότερο και πιο αποδοτικό.
Κατανοώντας την Κβαντοποίηση
Τα περισσότερα μοντέλα που βλέπετε στο Ollama είναι "κβαντοποιημένα". Η κβαντοποίηση είναι η διαδικασία μείωσης της ακρίβειας των βαρών του μοντέλου (των αριθμών που συνθέτουν το μοντέλο). Αυτό καθιστά το αρχείο του μοντέλου μικρότερο και μειώνει την ποσότητα RAM και VRAM που απαιτείται για την εκτέλεσή του, με μια μικρή παραχώρηση στην ακρίβεια.
Εδώ είναι μερικές κοινές ετικέτες κβαντοποίησης που θα συναντήσετε:
fp16: Πλήρης ακρίβεια κινητής υποδιαστολής 16-bit. Αυτή είναι συχνά η αρχική, μη κβαντοποιημένη έκδοση του μοντέλου. Προσφέρει την καλύτερη ποιότητα αλλά έχει τις υψηλότερες απαιτήσεις σε πόρους.
q8 ή q8_0: Κβαντοποίηση 8-bit. Μια καλή ισορροπία μεταξύ απόδοσης και ποιότητας.
q4: Κβαντοποίηση 4-bit. Σημαντικά μικρότερη και ταχύτερη, αλλά με πιο αισθητή επίδραση στην ποιότητα.
q4_K_M: Αυτή είναι μια πιο προηγμένη μέθοδος κβαντοποίησης 4-bit. Το τμήμα K_M υποδεικνύει μια συγκεκριμένη παραλλαγή (K-means quantization, Medium size) που συχνά παρέχει καλύτερη ποιότητα από μια τυπική κβαντοποίηση q4.
Για τους περισσότερους χρήστες, η έναρξη με μια έκδοση q4_K_M ή q8_0 ενός μοντέλου είναι μια εξαιρετική επιλογή.
Παραμετροποίηση Μοντέλων με ένα Modelfile
Το Ollama χρησιμοποιεί μια έννοια που ονομάζεται Modelfile για να σας επιτρέψει να παραμετροποιήσετε τα μοντέλα. Ένα Modelfile είναι ένα αρχείο κειμένου που καθορίζει το βασικό μοντέλο ενός μοντέλου, την προτροπή συστήματος, τις παραμέτρους και άλλα.
Εδώ είναι ένα απλό παράδειγμα ενός Modelfile που δημιουργεί μια περσόνα για το μοντέλο llama3:
FROM llama3
# Set the temperature for creativity
PARAMETER temperature 1
# Set the system message
SYSTEM """
You are a pirate. You will answer all questions in the voice of a pirate.
"""
Για να δημιουργήσετε και να εκτελέσετε αυτό το προσαρμοσμένο μοντέλο:
Αποθηκεύστε το παραπάνω κείμενο σε ένα αρχείο με το όνομα Modelfile στον τρέχοντα κατάλογό σας.
Εκτελέστε την ακόλουθη εντολή για να δημιουργήσετε το μοντέλο:
ollama create pirate -f ./Modelfile
Τώρα μπορείτε να εκτελέσετε το προσαρμοσμένο μοντέλο σας:
ollama run pirate
Τώρα, το LLM σας θα απαντά σαν πειρατής! Αυτό είναι ένα απλό παράδειγμα, αλλά τα Modelfiles μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πολύ πιο σύνθετες παραμετροποιήσεις.
Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε την επίσημη τεκμηρίωση της Ollama:
Στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή, η ανάγκη για αυτοματοποίηση είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της McKinsey, τα δύο τρίτα των εταιρειών αναζητούν ενεργά τρόπους να αυτοματοποιήσουν τις επιχειρηματικές τους διαδικασίες. Ωστόσο, δύο βασικά εμπόδια εμφανίζονται συνεχώς στον δρόμο τους: Πώς διατηρείς τον πλήρη έλεγχο των δεδομένων σου όταν χρησιμοποιείς εξωτερικά εργαλεία; Και πώς δημιουργείς αυτοματισμούς χωρίς να απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις προγραμματισμού;
Η απάντηση έρχεται από το οικοσύστημα του Nextcloud και ονομάζεται Nextcloud Flow. Ένα ισχυρό εργαλείο που σας επιτρέπει να μετατρέψετε χρονοβόρες, επαναλαμβανόμενες εργασίες σε απρόσκοπτες, αυτοματοποιημένες ροές, διατηρώντας ταυτόχρονα την πολύτιμη ψηφιακή σας κυριαρχία.
Τι είναι το Nextcloud Flow;
Το Nextcloud Flow είναι μια συλλογή από διαισθητικά στοιχεία αυτοματισμού, πλήρως ενσωματωμένα στην πλατφόρμα του Nextcloud Hub. Μέσω ενός απλού γραφικού περιβάλλοντος, χωρίς την ανάγκη γραφής κώδικα (no-code/low-code), επιτρέπει σε οποιονδήποτε χρήστη — από τον απλό υπάλληλο μέχρι τον διαχειριστή — να δημιουργήσει κανόνες που αυτοματοποιούν καθημερινές εργασίες. Σκεφτείτε το σαν έναν αόρατο βοηθό που δουλεύει στο παρασκήνιο για να κάνει τη δουλειά σας ευκολότερη.
Πώς λειτουργεί στην πράξη; Η λογική Trigger-Action
Η δύναμη του Flow κρύβεται στην απλή λογική του: «Όταν συμβεί αυτό (Trigger), τότε κάνε εκείνο (Action)». Ας δούμε δύο απτά παραδείγματα:
Παράδειγμα 1: Αυτόματη διαχείριση εγγράφων
Trigger: Ένας χρήστης ανεβάζει ένα αρχείο Word (.docx) στον φάκελο “Συμβάσεις προς έγκριση”.
Action 1: Το Nextcloud Flow το μετατρέπει αυτόματα σε αρχείο PDF.
Action 2: Στη συνέχεια, στέλνει μια ειδοποίηση στο κανάλι “Νομικό Τμήμα” του Nextcloud Talk, ενημερώνοντας την ομάδα ότι ένα νέο συμβόλαιο είναι έτοιμο για έλεγχο.
Παράδειγμα 2: Διαχείριση αιτήσεων άδειας
Trigger: Ένας υπάλληλος συμπληρώνει και υποβάλλει μια “Αίτηση Άδειας” μέσω μιας φόρμας του Nextcloud (Nextcloud Forms).
Action 1: Το Flow αποθηκεύει αυτόματα τα δεδομένα (όνομα, ημερομηνίες, λόγος) σε μια νέα γραμμή στην εφαρμογή Nextcloud Tables.
Action 2: Αποστέλλεται αυτόματα ένα email επιβεβαίωσης στον υπάλληλο ότι η αίτησή του έχει παραληφθεί.
Με μερικά μόνο κλικ, περίπλοκες διαδικασίες απλοποιούνται, μειώνεται ο “ψηφιακός θόρυβος” (emails, μηνύματα) και όλοι μένουν ενήμεροι.
Τα βασικά πλεονεκτήματα του Nextcloud Flow
1. Απόλυτη ψηφιακή κυριαρχία και απόρρητο
Ίσως το πιο σημαντικό πλεονέκτημα. Επειδή το Nextcloud είναι μια λύση που φιλοξενείται στις δικές σας υποδομές (on-premise ή σε ιδιωτικό cloud), το ίδιο ισχύει και για το Flow. Τα δεδομένα σας, οι ροές εργασίας σας και οι κανόνες σας δεν φεύγουν ποτέ από τον έλεγχό σας. Αυτό εγγυάται απόλυτη συμμόρφωση με κανονισμούς όπως ο GDPR και το καθιστά ιδανικό για τομείς με υψηλές απαιτήσεις ασφάλειας, όπως ο δημόσιος τομέας, η υγεία και τα χρηματοοικονομικά.
2. Ευκολία χρήσης χωρίς κώδικα
Δεν χρειάζεται να είστε προγραμματιστής για να δημιουργήσετε ισχυρούς αυτοματισμούς. Το οπτικό περιβάλλον drag-and-drop σας επιτρέπει να σχεδιάζετε τις ροές εργασίας σας με απλό και κατανοητό τρόπο, εκδημοκρατίζοντας την αυτοματοποίηση για όλη την ομάδα.
“Ένα μεγάλο μέρος της εργασίας μας σπαταλιέται σε εργασίες ρουτίνας, παρόλο που οι υπολογιστές υποτίθεται ότι μας απελευθέρωσαν από αυτές. Με το Nextcloud Flow, κάθε χρήστης μπορεί να δημιουργήσει προσαρμοσμένες ροές εργασίας μέσα σε λίγα λεπτά. Κάνοντας την αυτοματοποίηση προσβάσιμη σε όλους, οι ομάδες μπορούν να επικεντρωθούν σε αυτό που κάνουν καλύτερα.”– Frank Karlitschek, Ιδρυτής & CEO του Nextcloud
3. Απρόσκοπτη ενσωμάτωση στο οικοσύστημα Nextcloud
Το Flow δεν είναι ένα ξεχωριστό πρόσθετο. Είναι “δεμένο” με τον πυρήνα του Nextcloud. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αλληλεπιδράσει φυσικά με όλες τις αγαπημένες σας εφαρμογές: Files, Talk, Calendar, Forms, Tables, Mail και άλλες, δημιουργώντας μια πραγματικά συνεκτική και ενοποιημένη εμπειρία.
4. Ανοιχτός κώδικας και αποφυγή “Vendor Lock-in”
Ως λύση 100% ανοιχτού κώδικα, το Nextcloud Flow σας προσφέρει απόλυτη διαφάνεια και ελευθερία. Δεν δεσμεύεστε σε έναν συγκεκριμένο πάροχο και έχετε τη δυνατότητα να προσαρμόσετε ή να επεκτείνετε τη λειτουργικότητά του ανάλογα με τις ανάγκες σας.
Εφαρμογές στον πραγματικό κόσμο: Use Cases
Δημόσιος Τομέας: Ένας πολίτης υποβάλλει ηλεκτρονικά αίτηση για εγγραφή στον παιδικό σταθμό. Το Flow αναλαμβάνει να εξάγει τα στοιχεία, να τα καταχωρήσει σε έναν πίνακα, να ειδοποιήσει τον αρμόδιο υπάλληλο και τέλος να στείλει την επίσημη βεβαίωση ως PDF στον πολίτη.
Επιχειρήσεις: Όταν ένας πελάτης συμπληρώνει μια φόρμα εκδήλωσης ενδιαφέροντος, το Flow μπορεί αυτόματα να δημιουργήσει μια νέα εκδήλωση στο ημερολόγιο του πωλητή για follow-up.
Διακυβέρνηση: Ένας επιχειρηματίας στέλνει με email ένα PDF για διαγραφή της εταιρείας του. Το Flow αναγνωρίζει το συνημμένο, εξάγει τις πληροφορίες, ενεργοποιεί ένα βήμα πληρωμής για τα σχετικά τέλη και αποστέλλει αυτόματα την τελική επιβεβαίωση.
Η τεχνολογία πίσω από τη μαγεία
Για τους πιο περίεργους τεχνολογικά, το Nextcloud Flow βασίζεται σε τέσσερα βασικά συστατικά που συνεργάζονται αρμονικά:
Built-in Workflow app: Η βασική, ενσωματωμένη εφαρμογή για τη δημιουργία απλών κανόνων.
Open Collaboration Services (OCS) API: Ένα ισχυρό API που επιτρέπει προχωρημένο scripting και συνδέσεις με εφαρμογές τρίτων.
Windmill: Μια προηγμένη εφαρμογή ανοιχτού κώδικα για τη μοντελοποίηση σύνθετων επιχειρηματικών διαδικασιών με διαγράμματα ροής.
Nextcloud Tables: Η εφαρμογή για την οργάνωση και διαχείριση δομημένων δεδομένων που τροφοδοτούν τους αυτοματισμούς.
Συμπέρασμα: Το επόμενο βήμα στην ψηφιακή σας μετάβαση
Το Nextcloud Flow δεν είναι απλώς ένα ακόμη εργαλείο αυτοματισμού. Είναι μια ολιστική προσέγγιση που συνδυάζει την ισχύ, την ευκολία και, κυρίως, την ασφάλεια. Σας δίνει τη δυνατότητα να ανακτήσετε πολύτιμο χρόνο, να μειώσετε τα ανθρώπινα λάθη και να βελτιστοποιήσετε τις διαδικασίες σας, χωρίς ποτέ να θυσιάσετε τον έλεγχο των δεδομένων σας.
Η ψηφιακή μετάβαση της επιχείρησής σας ή του οργανισμού σας ξεκινά με έξυπνες και ασφαλείς επιλογές. Το Nextcloud Flow σας δίνει τα εργαλεία για να κάνετε αυτό ακριβώς το βήμα. Ανακαλύψτε τις δυνατότητες και φανταστείτε τις διαδικασίες που θα μπορούσατε να αυτοματοποιήσετε από αύριο κιόλας.
Στην εποχή της ραγδαίας ψηφιοποίησης και της εκθετικής αύξησης των δεδομένων, η ανάγκη για ορθολογική, υπεύθυνη και δικαιοπρακτική διαχείριση της πληροφορίας γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ. Η «διακυβέρνηση δεδομένων» δεν αποτελεί πλέον ένα τεχνικό ζήτημα των ειδικών τεχνολογίας· είναι μια πολυδιάστατη πρόκληση που σχετίζεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατική λογοδοσία, την ηθική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Το Toolkit Διακυβέρνησης Δεδομένων της UNESCO και της Ομάδας Εργασίας της Επιτροπής Ευρυζωνικότητας (Ιούλιος 2025) επιχειρεί να προσφέρει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο μεθοδολογιών και εργαλείων, ώστε κράτη, δημόσιοι οργανισμοί, ΜΚΟ και τεχνολογικοί φορείς να διαμορφώσουν πολιτικές δεδομένων που να ευθυγραμμίζονται με τις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας.
Τι Είναι η Διακυβέρνηση Δεδομένων;
Η έννοια αναφέρεται στο σύνολο των διαδικασιών, προσώπων, πολιτικών, τεχνολογιών και πρακτικών που διέπουν τον κύκλο ζωής των δεδομένων — από τη συλλογή έως την ανάλυση και τελική χρήση τους. Σκοπός είναι η διασφάλιση της εμπιστοσύνης, της αξίας και της ισότητας στη χρήση των δεδομένων, καθώς και ο περιορισμός των κινδύνων που προκύπτουν από την κακή ή καταχρηστική διαχείρισή τους.
Δεν πρόκειται για ένα αυστηρά νομικό πλαίσιο αλλά για μια πολυεπίπεδη προσέγγιση διακυβέρνησης που ενσωματώνει αρχές, συμμετοχικότητα και λογοδοσία.
Οι 4 Πυλώνες της Διακυβέρνησης Δεδομένων – Το Μοντέλο των 4P
Το Toolkit προτείνει την εφαρμογή ενός πλαισίου τεσσάρων θεμελιωδών αξόνων, γνωστού ως «4Ps»:
1. Γιατί – Ο Σκοπός
Ο πρώτος πυλώνας αφορά τον σαφή καθορισμό του «γιατί» συλλέγονται και χρησιμοποιούνται τα δεδομένα. Σκοπός μπορεί να είναι:
η υποστήριξη πολιτικών (π.χ. στην υγεία ή την παιδεία),
η επιδίωξη καινοτομίας και βιώσιμης ανάπτυξης,
η εξασφάλιση ισότητας και αυτοδιάθεσης,
η ενίσχυση της διαφάνειας ή
η καταπολέμηση κρίσεων.
Απαιτείται σαφής σύνδεση ανάμεσα στα δεδομένα και στους αναπτυξιακούς ή πολιτικούς στόχους.
2. Πώς – Αρχές
Η αποτελεσματική διακυβέρνηση απαιτεί καθορισμένες αρχές που να διέπουν κάθε απόφαση και πρακτική. Το Toolkit περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
Διαφάνεια,
Λογοδοσία,
Δίκαιη μεταχείριση,
Συμμετοχή,
Νομιμότητα και
Προστασία από βλάβες.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην Ψηφιακή Αυτοδιάθεση (Digital Self-Determination – DSD), δηλαδή το δικαίωμα ατόμων και κοινοτήτων να συμμετέχουν ενεργά σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής των δεδομένων τους.
3. Ποιοι – Άνθρωποι και Διαδικασίες
Η διακυβέρνηση δεδομένων δεν είναι αυτοματοποιημένη. Απαιτεί συγκεκριμένους ρόλους:
Ανώτατος Λειτουργός Δεδομένων (CDO),
Αρχή Προστασίας Δεδομένων (DPA),
Στελέχη για Ηθική ΤΝ και
Επιτροπές διατομεακής συνεργασίας.
Η συμμετοχή πολιτών, επιστημόνων, τεχνολόγων, ΜΚΟ και επιχειρήσεων σε επιτροπές λήψης αποφάσεων προωθεί τη δημοκρατική διαχείριση των δεδομένων.
4. Τι – Πρακτικές και Μηχανισμοί
Ο τελευταίος άξονας αφορά τις πρακτικές διαχείρισης σε κάθε φάση του κύκλου ζωής των δεδομένων:
Σχεδιασμός: καθορισμός σκοπών και απαιτήσεων.
Συλλογή: ευθυγράμμιση με αρχές ελαχιστοποίησης και συναίνεσης.
Χρήση: ευθυγράμμιση με πολιτικές και κοινωνικούς στόχους.
Δικαιώματα του Ανθρώπου και Δεδομένα
Το Toolkit είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένο με ένα πλαίσιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υπογραμμίζοντας ότι τα δεδομένα δεν είναι απλά αριθμοί — είναι αναπαραστάσεις ατόμων και κοινωνιών.
Συγκεκριμένα παραδείγματα συγκρούσεων και λύσεων:
Ιδιωτικότητα: Αντιμετώπιση μέσω ελαχιστοποίησης, συναίνεσης, κρυπτογράφησης.
Διάκριση: Αντιμετώπιση μέσω ελέγχου μεροληψίας και αντιπροσωπευτικών συνόλων δεδομένων.
Μαζική Παρακολούθηση: Χρειάζεται νομοθετική εποπτεία και αναλογικότητα.
Το Toolkit παρέχει έναν Αυτοαξιολογητικό Πίνακα για οργανισμούς, βασισμένο στους 4 άξονες:
Στρατηγική και Όραμα
Αρχές και Κανονιστικά Πλαίσια
Ρόλοι και Διακυβέρνηση
Πρακτικές διαχείρισης κύκλου ζωής δεδομένων
Διακυβέρνηση AI
Δυναμικότητα και Ψηφιακή Παιδεία
Ο πίνακας περιλαμβάνει ερωτήσεις ΝΑΙ/ΟΧΙ και βαθμούς προτεραιότητας για στοχοθεσία και στρατηγικό σχεδιασμό.
Χρήστες του Εργαλείου
Το Toolkit είναι σχεδιασμένο για ευρεία χρήση από:
Σχεδιαστές πολιτικής
Ανώτατα στελέχη δεδομένων (CDO, DPO)
Νομικούς και ελεγκτικούς φορείς
Αρχιτέκτονες τεχνολογίας και σχεδιαστές API
Αναπτυξιακούς οργανισμούς και δωρητές
ΜΚΟ, κοινωνικά κινήματα και κοινότητες
Αποτελεί ένα πρακτικό εργαλείο για διαβούλευση, συνεκτικό σχεδιασμό και βελτίωση θεσμικής ετοιμότητας.
Κρίσιμες Προκλήσεις και Περιορισμοί
Παρά την πληρότητα του εργαλείου, η UNESCO αναγνωρίζει:
Ανάγκη τοπικής προσαρμογής – Δεν υπάρχει «μια λύση για όλους».
Δεν αντικαθιστά τη νομική συμβουλή – Χρειάζεται εναρμόνιση με τοπική και διεθνή νομοθεσία.
Ταχεία τεχνολογική εξέλιξη – Νέες πρακτικές, όπως AI και συνθετικά δεδομένα, απαιτούν συνεχή επικαιροποίηση.
Συμπεράσματα
Η διακυβέρνηση δεδομένων αποτελεί βασικό στοιχείο μιας δημοκρατικής, βιώσιμης και ανθρώπινης ψηφιακής κοινωνίας. Το Toolkit της UNESCO δεν επιβάλλει λύσεις, αλλά προσφέρει ένα κοινό λεξιλόγιο, δομή και εργαλεία, ώστε να προωθηθεί η διαφανής, συμμετοχική και δικαιοπρακτική χρήση των δεδομένων.
Η ορθή διακυβέρνηση δεδομένων δεν είναι μόνο τεχνολογική επιλογή. Είναι πολιτική επιλογή. Και σε αυτήν, η προστασία των δικαιωμάτων και η ενίσχυση του δημόσιου οφέλους πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο.
Μέχρι πρόσφατα, τα κέντρα ελέγχου διαστημικών αποστολών εξαρτώνταν από δαπανηρά και ιδιόκτητα συστήματα επικοινωνίας για τον συντονισμό των δραστηριοτήτων τους. Η κατάσταση αυτή αλλάζει ριζικά με την κυκλοφορία του Openvocs, ενός λογισμικού φωνητικής επικοινωνίας που αναπτύχθηκε από το Γερμανικό Κέντρο Διαστημικών Επιχειρήσεων (GSOC) και διατίθεται πλέον ως λογισμικό ανοιχτού κώδικα.
Το Openvocs σηματοδοτεί μια σημαντική τεχνολογική πρόοδο, προσφέροντας σε διαστημικά κέντρα σε όλο τον κόσμο ένα ελεύθερο, ευέλικτο και προσαρμόσιμο σύστημα επικοινωνίας. Πλέον, η φωνητική επικοινωνία — κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας σε κάθε αποστολή — γίνεται πιο προσβάσιμη, καινοτόμα και διαλειτουργική.
Το GSOC, που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Γερμανικού Κέντρου Αεροδιαστημικής (DLR — Deutsche Zentrum für Luft- und Raumfahrt), διαχειρίζεται διαστημικές αποστολές από το 1969 και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κόμβους επιχειρήσεων στην Ευρώπη. Το 2014, η ομάδα του GSOC ξεκίνησε το φιλόδοξο εγχείρημα Openvocs, με σκοπό τη δημιουργία ενός web-based κέντρου ελέγχου βασισμένου εξ ολοκλήρου σε ανοιχτό λογισμικό.
Μετά από περισσότερο από μια δεκαετία ανάπτυξης, το Openvocs δημοσιεύτηκε επίσημα ως λογισμικό ανοιχτού κώδικα την περασμένη εβδομάδα υπό την Apache License 2.0. Το μεγαλύτερο μέρος του κώδικα γράφτηκε εξ αρχής από την ομάδα του έργου και είναι πλέον διαθέσιμο στο GitHub, προσφέροντας σε κάθε ενδιαφερόμενο τη δυνατότητα ελεύθερης χρήσης, τροποποίησης και διανομής.
“Πριν το Openvocs, δεν υπήρχαν διαθέσιμα συστήματα που να είναι ελεύθερα και προσβάσιμα, οπότε έπρεπε να το κατασκευάσουμε μόνοι μας”, δηλώνει ο Markus Töpfer, πρωτοβουλιαστής και κύριος προγραμματιστής του έργου. “Στην αρχή προσπαθήσαμε να χρησιμοποιήσουμε αποκλειστικά ανοιχτό λογισμικό, αλλά αντιμετωπίσαμε σοβαρά τεχνικά προβλήματα, και τελικά ξεκινήσαμε την ανάπτυξη από την αρχή.”
Ο ρόλος της φωνητικής επικοινωνίας στις διαστημικές επιχειρήσεις
Τα συστήματα φωνητικής επικοινωνίας (VoCS) είναι ουσιώδη για τις διαστημικές επιχειρήσεις. Εξασφαλίζουν την ταχεία και σαφή μεταφορά πληροφοριών μεταξύ των ομάδων ελέγχου, συχνά σε περιβάλλοντα υψηλής πίεσης. Η λεκτική επικοινωνία είναι η πλέον πρακτική και αξιόπιστη μέθοδος μετάδοσης κρίσιμων εντολών, ειδικά σε επανδρωμένες αποστολές ή σε πολυεθνικά εγχειρήματα όπως ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS).
Ωστόσο, η αγορά των VoCS είναι ιδιαίτερα εξειδικευμένη και περιορίζεται σε λίγους προμηθευτές που χρησιμοποιούν ιδιόκτητα πρωτόκολλα, περιορίζοντας την διαλειτουργικότητα μεταξύ διαφορετικών κέντρων ελέγχου. Αυτό συνιστά σημαντικό πρόβλημα για τις διεθνείς συνεργασίες, στις οποίες η ανοιχτή και απρόσκοπτη επικοινωνία είναι κρίσιμη.
Η δημιουργία του Openvocs εντάσσεται σε ένα ευρύτερο κίνημα του διαστημικού τομέα προς την ανοιχτότητα και συνεργασία, με στόχο τη μείωση του κόστους και την ενίσχυση της καινοτομίας. Αντίστοιχες πρωτοβουλίες προωθούν και άλλοι οργανισμοί, όπως η ESA (Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία) και η NASA, ενισχύοντας το οικοσύστημα των ανοιχτών τεχνολογιών.
Γιατί το Openvocs είναι διαφορετικό
Το Openvocs σχεδιάστηκε ώστε να αποτελεί μια ελαφριά, επεκτάσιμη και διαλειτουργική λύση βασισμένη αποκλειστικά σε λογισμικό. Όπως εξηγεί ο Töpfer:
“Το Openvocs είναι διαθέσιμο σε κάθε browser. Η βασική διαφορά με τα άλλα συστήματα είναι ότι επεκτείνεται εύκολα σε περισσότερους χρήστες και servers.”
Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά VoCS, που απαιτούν ειδικό εξοπλισμό και κλειστά δίκτυα, το Openvocs λειτουργεί εξ ολοκλήρου μέσω web. Ο χρήστης χρειάζεται απλώς ένα laptop, ένα headset και μια σύνδεση στο διαδίκτυο για να αποκτήσει πρόσβαση στο σύστημα.
Η αρχιτεκτονική του Openvocs επιτρέπει την εύκολη παραμετροποίηση από τρίτους. Οι προγραμματιστές μπορούν να τροποποιήσουν ή να επεκτείνουν τον κώδικα, να προσθέσουν νέα στοιχεία ή να προσαρμόσουν το γραφικό περιβάλλον στις δικές τους ανάγκες. Αυτό προσφέρει μεγάλη ευελιξία και δημιουργεί έναν κοινό πυρήνα ανάπτυξης, στον οποίο μπορούν να συμβάλουν πολλοί.
Επιπλέον, το πρωτόκολλο επικοινωνίας είναι εξαιρετικά ελαφρύ, μειώνοντας τις απαιτήσεις σε εύρος ζώνης και πόρους. Αυτό ενισχύει τη συντηρησιμότητα και διευκολύνει την ανάπτυξη του συστήματος σε διαφορετικά περιβάλλοντα επιχειρήσεων.
Ίσως η πιο σημαντική πτυχή του Openvocs είναι η δημοκρατικοποίηση της πρόσβασης στις διαστημικές τεχνολογίες. Η διαθεσιμότητα ενός ανοικτού και δωρεάν συστήματος επικοινωνίας επιτρέπει και σε μικρότερους φορείς — όπως πανεπιστήμια, startups ή ανεξάρτητα εργαστήρια — να συμμετάσχουν σε διαστημικές αποστολές ή να στήσουν δικά τους συστήματα ελέγχου.
Αυτή η στροφή έχει τη δυνατότητα να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που λειτουργεί ο διαστημικός τομέας: από ένα κλειστό περιβάλλον κρατικών πρακτόρων και κολοσσών τεχνολογίας, προς ένα πιο συμμετοχικό, προσβάσιμο και καινοτόμο οικοσύστημα.
Το Openvocs δεν είναι απλώς ένα τεχνικό εργαλείο· είναι ένα σύμβολο αλλαγής. Υποδεικνύει ότι η τεχνογνωσία και οι υποδομές του διαστήματος μπορούν να γίνουν κοινό αγαθό, συμβάλλοντας στην πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας για όλους.
Η κυκλοφορία του Openvocs αντιπροσωπεύει μια καθοριστική στιγμή στην εξέλιξη των διαστημικών επικοινωνιών. Στον πυρήνα του βρίσκεται η ιδέα ότι η τεχνολογία δεν πρέπει να είναι αποκλειστική, αλλά κοινόχρηστη. Όπως ακριβώς η επιστήμη βασίζεται στη διαφάνεια και τη συνεργασία, έτσι και τα τεχνικά μέσα που την υποστηρίζουν πρέπει να προάγουν τις ίδιες αρχές.
Το έργο του GSOC έθεσε νέα πρότυπα και ενέπνευσε μια νέα γενιά μηχανικών, ερευνητών και καινοτόμων. Το Openvocs είναι η αρχή μιας νέας εποχής: μιας εποχής όπου ο έλεγχος διαστημικών αποστολών είναι πλέον στα χέρια όλων.
Μπορείτε να βρείτε τον κώδικα και να συμβάλετε στην εξέλιξη του Openvocs μέσω του επίσημου αποθετηρίου στο GitHub: https://github.com/dlr/openvocs
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διανύει μία κρίσιμη περίοδο ψηφιακής μετάβασης, στην οποία η διαλειτουργικότητα αναδεικνύεται ως βασικός πυλώνας για την επιτυχημένη παροχή δημόσιων υπηρεσιών που υπερβαίνουν τα εθνικά σύνορα. Με τον Κανονισμό για τη Διαλειτουργική Ευρώπη (Interoperable Europe Act) να τίθεται σε ισχύ τον Απρίλιο του 2024, εισάγεται μία νέα υποχρέωση: η διενέργεια Αξιολογήσεων Διαλειτουργικότητας (Interoperability Assessments – IOPAs) από τις δημόσιες διοικήσεις πριν από την υιοθέτηση οποιωνδήποτε δεσμευτικών απαιτήσεων που μπορεί να επηρεάσουν τη διασυνοριακή διαλειτουργικότητα ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών.
Το τελικό αυτό πόρισμα της μελέτης, η οποία διεξήχθη με εντολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει σκοπό να στηρίξει την εφαρμογή αυτών των αξιολογήσεων, εξετάζοντας τις προκλήσεις, τους καταλυτικούς παράγοντες, και καταλήγοντας σε συγκεκριμένες, εφαρμόσιμες συστάσεις.
Τι είναι οι Αξιολογήσεις Διαλειτουργικότητας και γιατί είναι σημαντικές
Οι IOPAs δεν είναι απλώς μία νέα διοικητική διαδικασία. Αποτελούν ένα ουσιαστικό εργαλείο ενσωμάτωσης της διαλειτουργικότητας “από τον σχεδιασμό” (interoperability-by-design) στη δημόσια πολιτική. Με απώτερο στόχο να αποφευχθούν οι ψηφιακές ασυνέχειες και η κατακερματισμένη παροχή υπηρεσιών, οι αξιολογήσεις αυτές ενισχύουν την οριζόντια συνεργασία, την επαναχρησιμοποίηση υπαρχόντων λύσεων και τη διασφάλιση συνεκτικότητας στον ευρωπαϊκό ψηφιακό χώρο.
Το ρυθμιστικό πλαίσιο: Ο Κανονισμός για τη Διαλειτουργική Ευρώπη
Σύμφωνα με το άρθρο 3 του κανονισμού, μια δημόσια διοίκηση οφείλει να διενεργεί IOPA πριν από την υιοθέτηση νέων ή ουσιωδώς τροποποιημένων δεσμευτικών απαιτήσεων που επηρεάζουν τις διασυνοριακές ψηφιακές υπηρεσίες. Το τι ακριβώς ορίζεται ως δεσμευτική απαίτηση, καθώς και το πότε πρέπει να ενεργοποιείται η αξιολόγηση, αποτέλεσαν βασικά ερωτήματα στη μελέτη.
Μεθοδολογία της μελέτης
Η μελέτη διεξήχθη σε τρεις κύριες φάσεις:
Χαρτογράφηση του τοπίου – Ανάλυση υπαρχουσών πρακτικών, θεσμικών πλαισίων και διεξαγωγή συνεντεύξεων με βασικούς εμπλεκομένους.
Μελέτες περίπτωσης – Οκτώ case studies ανέδειξαν προκλήσεις και επιτυχημένες πρακτικές.
Κατάρτιση προτάσεων – Συνολικά 34 συστάσεις, δομημένες γύρω από τρεις άξονες: διαδικασίες & εργαλεία, ανθρώπινοι πόροι και διακυβέρνηση.
Η μελέτη περιέλαβε 132 συνεντεύξεις, εργαστήρια συνδημιουργίας, καθώς και δημόσια διαβούλευση. Το αποτέλεσμα είναι μια εμπεριστατωμένη επισκόπηση της ετοιμότητας των κρατών-μελών και των εργαλείων που απαιτούνται για μια επιτυχή εφαρμογή.
Προκλήσεις και καταλυτικοί παράγοντες
Η εφαρμογή των IOPAs έρχεται αντιμέτωπη με ποικίλες προκλήσεις:
Ασαφής ορισμός “δεσμευτικών απαιτήσεων”: Χρειάζεται σαφήνεια ως προς το τι συνιστά δεσμευτική απαίτηση και πότε υφίσταται ανάγκη για αξιολόγηση.
Ετερογένεια στις εθνικές διοικητικές πρακτικές: Οι διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς τη δομή και το τι θεωρείται “δημόσια υπηρεσία” προκαλούν ασυνέχειες στην εφαρμογή.
Έλλειψη δεξιοτήτων και κατάρτισης: Η αξιολόγηση διαλειτουργικότητας απαιτεί συνδυασμένες γνώσεις νομοθεσίας, πληροφορικής και διαχείρισης έργων.
Παρόλα αυτά, η μελέτη αναδεικνύει και θετικούς καταλύτες, όπως:
Η ύπαρξη υφιστάμενων εργαλείων (π.χ. EIF checklist, Interoperable Europe Portal),
Η προθυμία των κρατών-μελών να υιοθετήσουν κοινές προσεγγίσεις,
Η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης καλών πρακτικών από έργα όπως το SPID στην Ιταλία ή το Digitalcheck στη Γερμανία.
Συστάσεις για αποτελεσματική εφαρμογή
Οι 34 συστάσεις κατηγοριοποιούνται ως εξής:
1. Διαδικασίες και Εργαλεία
Δημιουργία ολοκληρωμένου οικοσυστήματος εργαλείων μέσω του Interoperable Europe Portal.
Ανάπτυξη εργαλείων όπως το Common Assessment Method for Binding Requirements (CAMBR).
Υιοθέτηση απλών και προσαρμόσιμων εργαλείων, για διοικήσεις με διαφορετικά επίπεδα ωριμότητας.
Διαλειτουργική σύνδεση μέσω API με εθνικά εργαλεία.
2. Ανθρώπινο Δυναμικό
Δημιουργία δομημένου πλαισίου κατάρτισης, συνδυάζοντας e-learning, πρακτικά σεμινάρια και peer review μηχανισμούς.
Δημιουργία εθνικών κόμβων υποστήριξης (π.χ. competence centres).
Κατάρτιση οδηγών για αξιολογητές IOPA και ενίσχυση του δικτύου Interoperability Coordinators.
3. Διακυβέρνηση
Ο Ενιαίος Ρόλος του Interoperable Europe Board και της Μόνιμης Ομάδας Εργασίας ως κέντρα στρατηγικής καθοδήγησης.
Ενεργοποίηση της κοινότητας διαλειτουργικότητας για ανταλλαγή καλών πρακτικών.
Καθορισμός πολυεπίπεδου πλαισίου διακυβέρνησης, ώστε να ευνοείται η συνεργασία ΕΕ – κρατών μελών.
Ενσωμάτωση των αξιολογήσεων στον κύκλο χάραξης πολιτικής
Η μελέτη χαρτογράφησε τα βασικά σημεία εισόδου των IOPAs στον κύκλο χάραξης πολιτικής:
Στρατηγικός σχεδιασμός: μέσω εργαλείων όπως το “Digital Check”.
Αξιολόγηση επιπτώσεων: ευθυγράμμιση με άλλα ex-ante εργαλεία (π.χ. RIA, DPIA).
Κατάρτιση πολιτικής: ένταξη του IOPA πριν την υιοθέτηση δεσμευτικών απαιτήσεων.
Εφαρμογή και παρακολούθηση: σύνδεση με τεχνικές υλοποίησης και προδιαγραφές ICT.
Συμπεράσματα και προοπτική
Το τελικό συμπέρασμα της μελέτης είναι ενθαρρυντικό: τα βασικά εργαλεία και το πλαίσιο για την έναρξη των IOPAs είναι ήδη διαθέσιμα. Ωστόσο, η συστηματική εφαρμογή και η ευρεία υιοθέτηση απαιτούν:
Συνεχή δέσμευση όλων των εμπλεκομένων: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κράτη μέλη, τοπικές αρχές.
Επένδυση σε κατάρτιση και υποστήριξη.
Κουλτούρα μάθησης, καθώς τα πρώτα βήματα δεν θα είναι τέλεια.
Η διαλειτουργικότητα δεν είναι απλώς τεχνική απαίτηση· είναι προϋπόθεση για μία Ευρώπη χωρίς ψηφιακά σύνορα, όπου πολίτες και επιχειρήσεις απολαμβάνουν ποιοτικές υπηρεσίες ανεξαρτήτως χώρας. Οι αξιολογήσεις IOPA είναι το όχημα για να φτάσουμε εκεί.
Στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή, η ανάγκη για αυτοματοποίηση είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της McKinsey, τα δύο τρίτα των εταιρειών αναζητούν ενεργά τρόπους να αυτοματοποιήσουν τις επιχειρηματικές τους διαδικασίες. Ωστόσο, δύο βασικά εμπόδια εμφανίζονται συνεχώς στον δρόμο τους: Πώς διατηρείς τον πλήρη έλεγχο των δεδομένων σου όταν χρησιμοποιείς εξωτερικά εργαλεία; Και πώς δημιουργείς αυτοματισμούς χωρίς να απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις προγραμματισμού;
Η απάντηση έρχεται από το οικοσύστημα του Nextcloud και ονομάζεται Nextcloud Flow. Ένα ισχυρό εργαλείο που σας επιτρέπει να μετατρέψετε χρονοβόρες, επαναλαμβανόμενες εργασίες σε απρόσκοπτες, αυτοματοποιημένες ροές, διατηρώντας ταυτόχρονα την πολύτιμη ψηφιακή σας κυριαρχία.
Τι είναι το Nextcloud Flow;
Το Nextcloud Flow είναι μια συλλογή από διαισθητικά στοιχεία αυτοματισμού, πλήρως ενσωματωμένα στην πλατφόρμα του Nextcloud Hub. Μέσω ενός απλού γραφικού περιβάλλοντος, χωρίς την ανάγκη γραφής κώδικα (no-code/low-code), επιτρέπει σε οποιονδήποτε χρήστη — από τον απλό υπάλληλο μέχρι τον διαχειριστή — να δημιουργήσει κανόνες που αυτοματοποιούν καθημερινές εργασίες. Σκεφτείτε το σαν έναν αόρατο βοηθό που δουλεύει στο παρασκήνιο για να κάνει τη δουλειά σας ευκολότερη.
Πώς λειτουργεί στην πράξη; Η λογική Trigger-Action
Η δύναμη του Flow κρύβεται στην απλή λογική του: «Όταν συμβεί αυτό (Trigger), τότε κάνε εκείνο (Action)». Ας δούμε δύο απτά παραδείγματα:
Παράδειγμα 1: Αυτόματη διαχείριση εγγράφων
Trigger: Ένας χρήστης ανεβάζει ένα αρχείο Word (.docx) στον φάκελο "Συμβάσεις προς έγκριση".
Action 1: Το Nextcloud Flow το μετατρέπει αυτόματα σε αρχείο PDF.
Action 2: Στη συνέχεια, στέλνει μια ειδοποίηση στο κανάλι "Νομικό Τμήμα" του Nextcloud Talk, ενημερώνοντας την ομάδα ότι ένα νέο συμβόλαιο είναι έτοιμο για έλεγχο.
Παράδειγμα 2: Διαχείριση αιτήσεων άδειας
Trigger: Ένας υπάλληλος συμπληρώνει και υποβάλλει μια "Αίτηση Άδειας" μέσω μιας φόρμας του Nextcloud (Nextcloud Forms).
Action 1: Το Flow αποθηκεύει αυτόματα τα δεδομένα (όνομα, ημερομηνίες, λόγος) σε μια νέα γραμμή στην εφαρμογή Nextcloud Tables.
Action 2: Αποστέλλεται αυτόματα ένα email επιβεβαίωσης στον υπάλληλο ότι η αίτησή του έχει παραληφθεί.
Με μερικά μόνο κλικ, περίπλοκες διαδικασίες απλοποιούνται, μειώνεται ο "ψηφιακός θόρυβος" (emails, μηνύματα) και όλοι μένουν ενήμεροι.
Τα βασικά πλεονεκτήματα του Nextcloud Flow
1. Απόλυτη ψηφιακή κυριαρχία και απόρρητο
Ίσως το πιο σημαντικό πλεονέκτημα. Επειδή το Nextcloud είναι μια λύση που φιλοξενείται στις δικές σας υποδομές (on-premise ή σε ιδιωτικό cloud), το ίδιο ισχύει και για το Flow. Τα δεδομένα σας, οι ροές εργασίας σας και οι κανόνες σας δεν φεύγουν ποτέ από τον έλεγχό σας. Αυτό εγγυάται απόλυτη συμμόρφωση με κανονισμούς όπως ο GDPR και το καθιστά ιδανικό για τομείς με υψηλές απαιτήσεις ασφάλειας, όπως ο δημόσιος τομέας, η υγεία και τα χρηματοοικονομικά.
2. Ευκολία χρήσης χωρίς κώδικα
Δεν χρειάζεται να είστε προγραμματιστής για να δημιουργήσετε ισχυρούς αυτοματισμούς. Το οπτικό περιβάλλον drag-and-drop σας επιτρέπει να σχεδιάζετε τις ροές εργασίας σας με απλό και κατανοητό τρόπο, εκδημοκρατίζοντας την αυτοματοποίηση για όλη την ομάδα.
"Ένα μεγάλο μέρος της εργασίας μας σπαταλιέται σε εργασίες ρουτίνας, παρόλο που οι υπολογιστές υποτίθεται ότι μας απελευθέρωσαν από αυτές. Με το Nextcloud Flow, κάθε χρήστης μπορεί να δημιουργήσει προσαρμοσμένες ροές εργασίας μέσα σε λίγα λεπτά. Κάνοντας την αυτοματοποίηση προσβάσιμη σε όλους, οι ομάδες μπορούν να επικεντρωθούν σε αυτό που κάνουν καλύτερα."
– Frank Karlitschek, Ιδρυτής & CEO του Nextcloud
3. Απρόσκοπτη ενσωμάτωση στο οικοσύστημα Nextcloud
Το Flow δεν είναι ένα ξεχωριστό πρόσθετο. Είναι "δεμένο" με τον πυρήνα του Nextcloud. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αλληλεπιδράσει φυσικά με όλες τις αγαπημένες σας εφαρμογές: Files, Talk, Calendar, Forms, Tables, Mail και άλλες, δημιουργώντας μια πραγματικά συνεκτική και ενοποιημένη εμπειρία.
4. Ανοιχτός κώδικας και αποφυγή "Vendor Lock-in"
Ως λύση 100% ανοιχτού κώδικα, το Nextcloud Flow σας προσφέρει απόλυτη διαφάνεια και ελευθερία. Δεν δεσμεύεστε σε έναν συγκεκριμένο πάροχο και έχετε τη δυνατότητα να προσαρμόσετε ή να επεκτείνετε τη λειτουργικότητά του ανάλογα με τις ανάγκες σας.
Εφαρμογές στον πραγματικό κόσμο: Use Cases
Δημόσιος Τομέας: Ένας πολίτης υποβάλλει ηλεκτρονικά αίτηση για εγγραφή στον παιδικό σταθμό. Το Flow αναλαμβάνει να εξάγει τα στοιχεία, να τα καταχωρήσει σε έναν πίνακα, να ειδοποιήσει τον αρμόδιο υπάλληλο και τέλος να στείλει την επίσημη βεβαίωση ως PDF στον πολίτη.
Επιχειρήσεις: Όταν ένας πελάτης συμπληρώνει μια φόρμα εκδήλωσης ενδιαφέροντος, το Flow μπορεί αυτόματα να δημιουργήσει μια νέα εκδήλωση στο ημερολόγιο του πωλητή για follow-up.
Διακυβέρνηση: Ένας επιχειρηματίας στέλνει με email ένα PDF για διαγραφή της εταιρείας του. Το Flow αναγνωρίζει το συνημμένο, εξάγει τις πληροφορίες, ενεργοποιεί ένα βήμα πληρωμής για τα σχετικά τέλη και αποστέλλει αυτόματα την τελική επιβεβαίωση.
Η τεχνολογία πίσω από τη μαγεία
Για τους πιο περίεργους τεχνολογικά, το Nextcloud Flow βασίζεται σε τέσσερα βασικά συστατικά που συνεργάζονται αρμονικά:
Built-in Workflow app: Η βασική, ενσωματωμένη εφαρμογή για τη δημιουργία απλών κανόνων.
Open Collaboration Services (OCS) API: Ένα ισχυρό API που επιτρέπει προχωρημένο scripting και συνδέσεις με εφαρμογές τρίτων.
Windmill: Μια προηγμένη εφαρμογή ανοιχτού κώδικα για τη μοντελοποίηση σύνθετων επιχειρηματικών διαδικασιών με διαγράμματα ροής.
Nextcloud Tables: Η εφαρμογή για την οργάνωση και διαχείριση δομημένων δεδομένων που τροφοδοτούν τους αυτοματισμούς.
Συμπέρασμα: Το επόμενο βήμα στην ψηφιακή σας μετάβαση
Το Nextcloud Flow δεν είναι απλώς ένα ακόμη εργαλείο αυτοματισμού. Είναι μια ολιστική προσέγγιση που συνδυάζει την ισχύ, την ευκολία και, κυρίως, την ασφάλεια. Σας δίνει τη δυνατότητα να ανακτήσετε πολύτιμο χρόνο, να μειώσετε τα ανθρώπινα λάθη και να βελτιστοποιήσετε τις διαδικασίες σας, χωρίς ποτέ να θυσιάσετε τον έλεγχο των δεδομένων σας.
Η ψηφιακή μετάβαση της επιχείρησής σας ή του οργανισμού σας ξεκινά με έξυπνες και ασφαλείς επιλογές. Το Nextcloud Flow σας δίνει τα εργαλεία για να κάνετε αυτό ακριβώς το βήμα. Ανακαλύψτε τις δυνατότητες και φανταστείτε τις διαδικασίες που θα μπορούσατε να αυτοματοποιήσετε από αύριο κιόλας.
Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.
Μια πρόσφατη έρευνα από την οργάνωση Bits of Freedom, μέλος του EDRi (European Digital Rights), ρίχνει φως σε ένα φαινόμενο που ολοένα και περισσότερο απασχολεί την ψηφιακή κοινωνία: τη συστηματική χρήση χειριστικού σχεδιασμού (manipulative design) από τις Πολύ Μεγάλες Διαδικτυακές Πλατφόρμες (VLOPs). Πλατφόρμες όπως το Snapchat, το Facebook, το TikTok, το Shein, το Zalando και το Booking.com φαίνεται να προωθούν πρακτικές που επηρεάζουν αρνητικά τις επιλογές των χρηστών, συχνά εν αγνοία τους, παραβιάζοντας δυνητικά νομοθεσίες όπως η Οδηγία για τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές (UCPD) και ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act – DSA).
Τι Είναι ο Χειριστικός Σχεδιασμός;
Ο χειριστικός σχεδιασμός, γνωστός και ως “dark patterns”, περιγράφει τις διεπαφές που έχουν σχεδιαστεί σκόπιμα για να κατευθύνουν ή να πιέζουν τους χρήστες να λάβουν αποφάσεις που εξυπηρετούν τα συμφέροντα της πλατφόρμας – και όχι του ίδιου του χρήστη. Αυτό μπορεί να σημαίνει επιλογές που ενισχύουν την εθιστική χρήση, τη συλλογή προσωπικών δεδομένων ή την κατανάλωση περιεχομένου ή προϊόντων.
Ευρήματα της Έρευνας
Η έρευνα της Bits of Freedom καταγράφει πληθώρα παραδειγμάτων χειριστικού σχεδιασμού:
1. Ειδοποιήσεις που δεν μπορούν εύκολα να απενεργοποιηθούν
Σε όλες τις κοινωνικές πλατφόρμες που μελετήθηκαν, οι ειδοποιήσεις είναι ενεργοποιημένες από προεπιλογή. Ο χρήστης πρέπει να ακολουθήσει πολύπλοκες διαδικασίες για να τις περιορίσει, ενώ δεν παρέχεται ξεκάθαρη καθοδήγηση για το πώς μπορεί να το κάνει. Επιπλέον, το Snapchat, ακόμη και μετά την απενεργοποίηση των ειδοποιήσεων, συνεχίζει να ζητά με αναδυόμενα μηνύματα από τον χρήστη να τις ενεργοποιήσει ξανά – πρακτική που αναφέρεται ρητά στο Άρθρο 25 του DSA ως χειριστική.
2. Εικονίδια που δημιουργούν ψευδή αίσθηση επείγοντος
Το χαρακτηριστικό κόκκινο εικονίδιο ειδοποίησης, που παλαιότερα υποδήλωνε αλληλεπίδραση με άλλον χρήστη, χρησιμοποιείται πλέον για να υποδεικνύει την ύπαρξη νέου περιεχομένου γενικότερα. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένα τεχνητό αίσθημα επείγοντος ή προσμονής.
3. Προβολή επιλογών που ευνοούν την πλατφόρμα σε pop-ups cookies
Στους διαλόγους αποδοχής cookies, το κουμπί «Αποδοχή όλων» παρουσιάζεται με πιο έντονα χρώματα ή μεγαλύτερο μέγεθος, ενώ το κουμπί «Ρυθμίσεις» ή «Απόρριψη» είναι συχνά δυσδιάκριτο. Επιπλέον, συνοδευτικό κείμενο ωθεί τον χρήστη προς τη συνολική αποδοχή, αγνοώντας τις ανησυχίες απορρήτου.
4. Προεπιλεγμένες ρυθμίσεις που υπονομεύουν την ιδιωτικότητα
Όταν ο χρήστης δημιουργεί λογαριασμό στο Snapchat, του προτείνονται αυτόματα «φίλοι» που είναι προσυμπληρωμένοι, χωρίς δική του επιλογή. Στο Facebook, όταν συμπληρώνει πληροφορίες στο προφίλ του, οι ρυθμίσεις ιδιωτικότητας είναι ορισμένες ως «δημόσιες» από προεπιλογή, και παρουσιάζονται με μικρό, γκρι κείμενο.
5. Αδιαφανείς αλγόριθμοι κατάταξης περιεχομένου
Οι πλατφόρμες χρησιμοποιούν δεδομένα και συμπεριφορές των χρηστών για να καθορίσουν ποιο περιεχόμενο θα εμφανιστεί πρώτα. Το Άρθρο 38 του DSA απαιτεί την παροχή επιλογής για μη προφιλική προβολή περιεχομένου, ενώ το Άρθρο 27 ζητά αυτή η επιλογή να είναι άμεσα προσβάσιμη. Ωστόσο, καμία από τις πλατφόρμες που μελετήθηκαν δεν πληροί αυτές τις προδιαγραφές. Το Facebook μάλιστα εμποδίζει την οριστική επιλογή της εναλλακτικής προβολής ως προεπιλογή.
6. Ψευδείς ειδοποιήσεις «φίλων»
Στο Snapchat, ο χρήστης λαμβάνει μηνύματα που μοιάζουν να προέρχονται από επαφές του, αλλά στην πραγματικότητα δημιουργούνται από την ίδια την πλατφόρμα με σκοπό την προώθηση περιεχομένου ή λειτουργιών.
7. Χρήση στοιχείων «παιχνιδοποίησης» (gamification)
Το Snapchat ενσωματώνει στοιχεία όπως τα «snap streaks», το «snapscore», το επίπεδο φιλίας και την κοινή χρήση τοποθεσίας, ενισχύοντας την κοινωνική πίεση και τη συχνή χρήση της εφαρμογής.
8. Δυσκολία διαγραφής λογαριασμού
Στο Facebook, η διαδικασία για τη διαγραφή λογαριασμού είναι εξαιρετικά περίπλοκη, γεγονός που αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα χειριστικού σχεδιασμού, σύμφωνα με το Άρθρο 25 του DSA.
9. Απατηλά τεχνάσματα σε πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου
Η πλατφόρμα Shein χρησιμοποιεί ψεύτικα χρονόμετρα για να δώσει την εντύπωση ότι μια προσφορά λήγει σύντομα, ή μηνύματα όπως «Μένουν λίγα τεμάχια» για να προτρέψει τον χρήστη να αγοράσει γρήγορα.
Οι Νομικές και Ηθικές Επιπτώσεις
Η παραπάνω συμπεριφορά ενδέχεται να παραβιάζει συγκεκριμένες διατάξεις της DSA, όπως τα άρθρα 25 (σχετικά με την απαγόρευση χειριστικού σχεδιασμού), 27 (εναλλακτικές επιλογές στο περιεχόμενο), και 38 (περιορισμός της προφίλ-βασισμένης κατάταξης περιεχομένου). Οι οργανισμοί ψηφιακών δικαιωμάτων ζητούν αυστηρότερη εποπτεία, επιβολή προστίμων και καλύτερη ενημέρωση των χρηστών.
Επιπλέον, από ηθικής άποψης, ο χειριστικός σχεδιασμός εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ πλατφορμών και χρηστών. Οι περισσότεροι χρήστες δεν έχουν επαρκή γνώση ή εργαλεία να αντιληφθούν αυτές τις στρατηγικές και γίνονται έρμαια της ψηφιακής αρχιτεκτονικής.
Η Σημασία της Έρευνας
Η συμβολή της έρευνας της Bits of Freedom είναι πολύπλευρη:
Για τους ρυθμιστές: Παρέχει απτά παραδείγματα για τον εντοπισμό παραβάσεων και τη δημιουργία προτύπων ελέγχου.
Για τους χρήστες: Ενισχύει την επίγνωσή τους ως προς τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για να επηρεαστεί η συμπεριφορά τους.
Για τους σχεδιαστές λογισμικού: Λειτουργεί ως ηθική υπενθύμιση ότι ο σχεδιασμός πρέπει να υπηρετεί τον χρήστη, όχι να τον χειραγωγεί.
Το Επόμενο Βήμα: Δράση και Ευαισθητοποίηση
Η Bits of Freedom σχεδιάζει τη συνέχιση της έρευνας, εστιάζοντας στις επιπτώσεις συγκεκριμένων μηχανισμών όπως οι ειδοποιήσεις του Snapchat. Σκοπός είναι να τεκμηριωθεί η άμεση επιρροή που έχει ο χειριστικός σχεδιασμός στην εμπειρία και τη συμπεριφορά των χρηστών. Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύονται τα νομικά επιχειρήματα για την επιβολή κυρώσεων από τις αρχές.
Συμπεράσματα
Σε έναν ψηφιακό κόσμο όπου η προσοχή των χρηστών μεταφράζεται σε έσοδα, οι πλατφόρμες είναι διατεθειμένες να χρησιμοποιήσουν κάθε διαθέσιμο μέσο για να διατηρήσουν την εμπλοκή και τη συλλογή δεδομένων. Όμως η ισορροπία μεταξύ καινοτομίας και εκμετάλλευσης έχει χαθεί. Ο χειριστικός σχεδιασμός δεν είναι απλώς μια «έξυπνη στρατηγική UX» – είναι μια μορφή καταναγκασμού, πολλές φορές αντίθετη με τον νόμο.
Η αποδόμηση αυτών των πρακτικών και η εκπαίδευση των χρηστών αποτελεί το πρώτο βήμα προς μια πιο ηθική και ανθρώπινη τεχνολογία. Εναπόκειται πλέον στους χρήστες, στους ρυθμιστές και στους ίδιους τους σχεδιαστές να επαναφέρουν την ισορροπία και να ανακτήσουν τον έλεγχο των ψηφιακών μας εμπειριών.
Στη σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα, η βιντεοσκόπηση διαλέξεων και η διαχείριση πολυμεσικού υλικού είναι πιο σημαντικές από ποτέ. Εδώ έρχεται να προσφέρει λύση το Opencast — ένα δυναμικό, ανοιχτού κώδικα σύστημα καταγραφής, διαχείρισης και διανομής βίντεο, σχεδιασμένο ειδικά για τις ανάγκες των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων.
Τι είναι το Opencast;
Το Opencast είναι μια αξιόπιστη, ευέλικτη και επεκτάσιμη πλατφόρμα διαχείρισης βίντεο, αναπτυγμένη από μια παγκόσμια κοινότητα πανεπιστημίων και οργανισμών. Προσφέρει στους εκπαιδευτικούς και τεχνικούς χρήστες τη δυνατότητα να διαχειρίζονται αποτελεσματικά το εκπαιδευτικό οπτικοακουστικό υλικό – από την καταγραφή και δημιουργία του, έως την επεξεργασία, αρχειοθέτηση και διάθεσή του στο κοινό.
Γιατί να επιλέξετε το Opencast:
Αυτοματοποιημένη Καταγραφή Διαλέξεων Το Opencast παρέχει πλήρως αυτοματοποιημένες λύσεις για καταγραφή διαλέξεων, υποστηρίζοντας ποικιλία συσκευών. Το πολύτιμο εκπαιδευτικό περιεχόμενο αποθηκεύεται και διατίθεται με ασφάλεια, χωρίς την ανάγκη συνεχούς ανθρώπινης παρέμβασης.
Ευελιξία και Κλιμάκωση Είτε πρόκειται για χιλιάδες ώρες διαλέξεων είτε για μικρά βίντεο εκπαιδευτικής χρήσης, το Opencast ανταποκρίνεται άριστα στις απαιτήσεις. Παρέχει εργαλεία για καταγραφή, επεξεργασία, αρχειοθέτηση και δημοσίευση σε πολλαπλά κανάλια.
Ελευθερία και Παραμετροποίηση Καθώς είναι ανοιχτού κώδικα, το Opencast επιτρέπει την παραμετροποίηση σύμφωνα με τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ιδρύματος, χωρίς περιορισμούς που συναντώνται σε εμπορικές λύσεις.
Μηδενικό Κόστος Αδειοδότησης Το Opencast προσφέρει μια οικονομικά αποδοτική εναλλακτική λύση, χωρίς τα συνεχή κόστη αδειών λογισμικού που συνοδεύουν τις ιδιόκτητες πλατφόρμες.
Συνεχείς Αναβαθμίσεις Με δύο νέες εκδόσεις κάθε χρόνο, το Opencast διατηρείται τεχνολογικά επίκαιρο, ενσωματώνοντας καινοτομίες και βελτιώσεις που αναπτύσσει η διεθνής κοινότητα χρηστών του.
Περισσότερο από ένα εργαλείο: Μια παγκόσμια κοινότητα
Υιοθετώντας το Opencast, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα γίνονται μέρος μιας διεθνούς κοινότητας που υποστηρίζει την ανοιχτή τεχνολογία στην εκπαίδευση. Η ένταξη στην Apereo Foundation, που στηρίζει ενεργά την ανάπτυξη του Opencast, προσφέρει τη δυνατότητα συμβολής στην εξέλιξη και διάδοση καινοτόμων εκπαιδευτικών εργαλείων.
Σε έναν κόσμο που η τεχνολογία εξελίσσεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, το ανοιχτό λογισμικό (Open Source Software - OSS) έχει κατακτήσει ένα εντυπωσιακό μερίδιο της αγοράς. Από τους διακομιστές που τροφοδοτούν το διαδίκτυο μέχρι τα λειτουργικά συστήματα σε κινητά τηλέφωνα και τους browsers που χρησιμοποιούμε καθημερινά, το OSS είναι παντού. Το παράδοξο; Οι περισσότεροι από εμάς το χρησιμοποιούμε δωρεάν.
Και εδώ τίθεται το κρίσιμο ερώτημα: αφού το λογισμικό ανοιχτού κώδικα είναι τόσο ισχυρό, τόσο ευέλικτο και τόσο διαδεδομένο σε κρίσιμες υποδομές, πώς είναι δυνατόν να διανέμεται χωρίς κόστος; Πώς επιβιώνουν οι χιλιάδες προγραμματιστές και οι εταιρείες που στηρίζουν αυτό το οικοσύστημα; Η συνήθης απάντηση, η οποία είναι και η επίσημη "αφηγήση", είναι: μέσω της παροχής υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης. Δηλαδή, το προϊόν είναι δωρεάν, αλλά χρεώνεται η εγκατάσταση, η ρύθμιση, η παραμετροποίηση, η εκπαίδευση και η επίλυση προβλημάτων. Ένα business model που, εκ πρώτης όψεως, μοιάζει λογικό και βιώσιμο.
Το Μυστήριο της Απουσίας Τεκμηρίωσης
Και όμως, υπάρχει μια «σκοτεινή» πτυχή αυτής της πραγματικότητας, που συχνά παραβλέπεται: η διαβόητη –και σχεδόν καθολική– έλλειψη ολοκληρωμένης, εύχρηστης και ενημερωμένης τεκμηρίωσης στα έργα ανοιχτού κώδικα. Οι προγραμματιστές, κατά γενική ομολογία, «μισούν» να γράφουν τεκμηρίωση. Θεωρείται μια βαρετή, χρονοβόρα διαδικασία, μια αναγκαία πλην όμως δυσάρεστη αγγαρεία που αποσπά από το δημιουργικό, συναρπαστικό έργο της συγγραφής κώδικα. Η ιδέα ότι "ο καλός κώδικας αυτο-τεκμηριώνεται" είναι μια βολική δικαιολογία που σπάνια ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα του τελικού χρήστη.
Αυτό το φαινόμενο δεν είναι νέο, ούτε μοναδικό στο ανοιχτό λογισμικό. Ακόμη και σε εμπορικά προϊόντα, η ποιότητα της τεκμηρίωσης μπορεί να κυμαίνεται. Ωστόσο, στην περίπτωση του OSS, όπου ολόκληρο το επιχειρηματικό μοντέλο βασίζεται στην ανάγκη για υποστήριξη, η απουσία του «εγχειριδίου» αποκτά μια ιδιαίτερη σημασία.
Μια Σκόπιμη Στρατηγική;
Εδώ γεννάται μια τολμηρή, ίσως και κυνική, υπόθεση: Είναι πιθανό η συστηματική αυτή "παράλειψη" τεκμηρίωσης να μην είναι απλώς αποτέλεσμα βαρεμάρας ή έλλειψης χρόνου, αλλά μια –συνειδητή ή ασυνείδητη– στρατηγική;
Σκεφτείτε το: Αν η εγκατάσταση ενός εργαλείου ανοιχτού κώδικα απαιτεί δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, βήματα, εντολές σε τερματικό, ανάλυση αρχείων ρυθμίσεων με ελάχιστα σχόλια, επίλυση εξαρτήσεων (dependencies) που μοιάζουν με κυνήγι θησαυρού, τότε ακόμη και ο πιο έμπειρος χρήστης υπολογιστών θα βρεθεί σε αδιέξοδο. Θα καταφύγει, αναπόφευκτα, στον δημιουργό του λογισμικού ή σε κάποιον εξειδικευμένο επαγγελματία που είναι εξοικειωμένος με τις ιδιοτροπίες του συγκεκριμένου έργου. Κι αυτός ο επαγγελματίας; Συχνά είναι ο ίδιος ο προγραμματιστής ή μέλος της ομάδας του, που τώρα προσφέρει τις "υπηρεσίες υποστήριξης" επί πληρωμή.
Είναι σαν να σου προσφέρω ένα εξαιρετικό αυτοκίνητο δωρεάν, αλλά σου παραδίδω έναν φάκελο με 200 κομμάτια, χωρίς καμία οδηγία συναρμολόγησης, πέρα από μια υπόδειξη "χρειάζεσαι και λίγα εργαλεία από ένα μαγαζί στην άλλη άκρη της πόλης που είναι κλειστό τα Σαββατοκύριακα". Ο μόνος που μπορεί να σε βγάλει από το αδιέξοδο είναι... εγώ, ο οποίος είμαι φυσικά διαθέσιμος –με την ανάλογη αμοιβή– να το συναρμολογήσω για σένα.
Οι Πίσω Όψεις της Έλλειψης Τεκμηρίωσης
Αυτό το σενάριο, αν και ωφελεί τους developers από οικονομικής άποψης, δεν είναι χωρίς προβλήματα.
Τοίχος εισόδου: Δημιουργεί έναν υψηλό φραγμό εισόδου για τους νέους χρήστες ή τους μη-τεχνικούς, αποθαρρύνοντάς τους από το να δοκιμάσουν ένα κατά τα άλλα εξαιρετικό λογισμικό.
Αποσπασματική γνώση: Οδηγεί σε ένα «στόμα με στόμα» μοντέλο διάδοσης της γνώσης, με αποτέλεσμα αυτή να είναι κατακερματισμένη και συχνά ανακριβής.
Εξάρτηση από δημιουργούς: Ενώ το ανοιχτό λογισμικό προωθεί την ελευθερία, η έλλειψη τεκμηρίωσης δημιουργεί μια de facto εξάρτηση από τους δημιουργούς ή λίγους εξειδικευμένους.
Φυσικά, ας είμαστε δίκαιοι. Δεν είναι όλες οι ελλείψεις τεκμηρίωσης αποτέλεσμα συνωμοσίας. Η ανάπτυξη λογισμικού είναι μια διαρκής διαδικασία, με συχνές αλλαγές και ενημερώσεις. Η τεκμηρίωση παλιώνει γρήγορα. Επίσης, πολλοί προγραμματιστές δουλεύουν εθελοντικά σε αυτά τα έργα, στον ελεύθερο χρόνο τους, και η προτεραιότητα είναι πάντα ο κώδικας, όχι η επικοινωνία του. Παρόλα αυτά, το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο: ένα περιβάλλον που προάγει την ανάγκη για εξειδικευμένη υποστήριξη.
Συμπέρασμα
Εν τέλει, η απουσία ή η ελλιπής τεκμηρίωση στο ανοιχτό λογισμικό, είτε είναι συνειδητή στρατηγική είτε παρενέργεια της κουλτούρας των developers, αποτελεί έναν αναπόσπαστο μοχλό του επιχειρηματικού μοντέλου που έχει αναπτυχθεί γύρω από αυτό. Ενώ μας προσφέρεται η «ελευθερία» της χρήσης χωρίς κόστος, αυτή η ελευθερία έρχεται συχνά με την «υποχρέωση» να αναζητήσουμε και να πληρώσουμε για την τεχνογνωσία εκείνων που γνωρίζουν τα «μυστικά» της εγκατάστασης και της λειτουργίας του. Και σε αυτό το πλαίσιο, το «απόν εγχειρίδιο» είναι κάτι περισσότερο από μια απλή παράλειψη – είναι ίσως ο ακρογωνιαίος λίθος της βιωσιμότητας ενός ολόκληρου κλάδου.
Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν υλοποιηθεί δράσεις που στοχεύουν στη διάδοση του βικιπαιδισμού στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, μία από τις μεγαλύτερες πανεπιστημιακές σχολές της Ελλάδας, με στόχο την ενίσχυση της κοινότητας των ελληνόφωνων Βικιπαιδιστών. Πιο πρόσφατα, πραγματοποιήθηκε συνεργασία με το Τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, στο πλαίσιο της οποίας φοιτητές από δύο μεταπτυχιακά προγράμματα του τμήματος μετέφρασαν λήμματα της Βικιπαίδειας στα ελληνικά, εντάσσοντας τη δραστηριότητα στην πρακτική άσκηση του εξαμήνου.
Τον Απρίλιο του 2025 πραγματοποιήθηκαν δύο τηλεμαθήματα σε 15 φοιτητές μεταπτυχιακών προγραμμάτων του Τμήματος Αγγλικής Φιλολογίας. Το πρώτο μάθημα επικεντρώθηκε στη χρήση του εργαλείου μετάφρασης της Βικιπαίδειας, ενώ το δεύτερο παρείχε μια ολοκληρωμένη εισαγωγή στο κίνημα Wikimedia, στις αρχές του, και στη λειτουργία της Βικιπαίδειας. Η εν λόγω δράση σχεδιάστηκε σε συνεργασία με τον επιβλέποντα καθηγητή των δύο μεταπτυχιακών προγραμμάτων, κ. Νίκο Λαβίδα, και τον Νίκο Λυκομήτρο, μέλος του Wikimedia Community User Group Greece.
Συνολικά, εννέα φοιτητές μετέφρασαν 37 λήμματα στην Ελληνική Βικιπαίδεια, ενώ ορισμένα λήμματα μεταφράστηκαν και στην Αγγλική από τα ελληνικά. Αν και το πλήρες δυναμικό συμμετοχής περιορίστηκε από τις απαιτήσεις του μεταπτυχιακού προγράμματος, υπήρξε συνεχής υποστήριξη προς τους συμμετέχοντες κατά την πορεία της δράσης.
Μετά την ολοκλήρωση της δραστηριότητας (Απρίλιος – Ιούνιος 2025), εστάλη ερωτηματολόγιο στους συμμετέχοντες. Από τις απαντήσεις προέκυψε ότι, παρά τις δυσκολίες στην αρχική επεξεργασία λημμάτων, οι φοιτητές και φοιτήτριες δήλωσαν ικανοποιημένοι από την εμπειρία. Επιπλέον, εξέφρασαν ενδιαφέρον για μελλοντική συμμετοχή σε δράσεις της Βικιπαίδειας, αναγνωρίζοντας την αξία της ως μορφή εθελοντικής προσφοράς με ουσιαστικό αντίκτυπο.
Πέρα από τις συλλογικές δράσεις που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, σχεδιάζονται και νέες συνεργασίες με άλλες φοιτητικές κοινότητες του ΕΚΠΑ. Η ανάπτυξη επαφών με φοιτητικά δίκτυα και οργανωμένες ομάδες εντός των πανεπιστημίων κρίνεται κρίσιμη για την επέκταση της παρουσίας της Βικιπαίδειας στον ακαδημαϊκό χώρο και για τη διευκόλυνση της ενεργής συμμετοχής νέων χρηστών στο εγχείρημα.
Η συγκεκριμένη διοργανώθηκε από τον Νίκο Λυκομήτρο στο πλαίσιο των προσπαθειών του User Group για την προώθηση της Βικιπαίδειας στα πανεπιστήμια. Αντίστοιχες δράσεις έχουν γίνει και από άλλα μέλη εδώ και πολλά χρόνια στα τμήματα Αγγλικής Φιλολογίας και Ιταλικής Φιλολογίας του Αριστοτέλειου και του Ιόνιου Πανεπιστήμιου.
Παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις και τις επενδύσεις στην ασφάλεια των πληροφοριακών συστημάτων, ο ανθρώπινος παράγοντας εξακολουθεί να αποτελεί τον πιο ευάλωτο κρίκο στην αλυσίδα της κυβερνοασφάλειας.
Σύμφωνα με την αναφορά VerizonDataBreachInvestigationsReport (DBIR) 2025, η ανθρώπινη συμπεριφορά σχετίζεται άμεσα με το 60% των περιστατικών παραβίασης δεδομένων. Από ακούσια λάθη μέχρι κακή εκτίμηση κινδύνων και παραπλάνηση μέσω κοινωνικής μηχανικής, ο άνθρωπος παραμένει το πιο σύνθετο και απρόβλεπτο «σύστημα» εντός κάθε οργανισμού.
Phishing και κλεμμένοι κωδικοί: Οι πιο ακριβές επιθέσεις
Δεν είναι τυχαίο ότι οι επιθέσεις τύπου phishing και η χρήση κλεμμένων διαπιστευτηρίων συγκαταλέγονται ανάμεσα στις πιο δαπανηρές για τις επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με την αναφορά της IBM, CostofaDataBreach 2024, το μέσο παγκόσμιο κόστος μίας επίθεσης phishing ανέρχεται σε 4.88 εκατομμύρια δολάρια, ενώ μία επίθεση κοινωνικής μηχανικής κοστίζει στις επιχειρήσεις 4.77 εκατομμύρια δολάρια. Τέλος, το κόστος μίας επίθεσης που ξεκινά από κλεμμένα διαπιστευτήρια ανέρχεται σε 4.81 εκατομμύρια δολάρια.
Ο κυριότερος λόγος για την υψηλή οικονομική επίδραση αυτών των επιθέσεων είναι ότι είναι πολύ δύσκολο να ανιχνευθούν – είναι ύπουλες επιθέσεις, όπου οι επιτιθέμενοι εκμεταλλεύονται την ανωνυμία που τους παρέχουν οι κλεμμένοι κωδικοί και κινούνται αθόρυβα μέσα στα δίκτυα των επιχειρήσεων. Σε αντίθεση, π.χ., οι επιθέσεις ransomware είναι άμεσα ορατές διότι οι επιτιθέμενοι τις διαφημίζουν για να ζητήσουν λύτρα.
Το κόστος τους δεν περιορίζεται μόνο σε οικονομικές ζημίες, αλλά επεκτείνεται και σε νομικές συνέπειες, απώλεια εμπιστοσύνης, ζημιές στη φήμη και μείωση της παραγωγικότητας. Επιπλέον, οι επιθέσεις αυτές είναι εξαιρετικά εξελιγμένες, αξιοποιούν τεχνικές εξαπάτησης που βασίζονται στην ψυχολογία και «ξεγελούν» ακόμα και τους πιο προσεκτικούς χρήστες. Η χρήση της Παραγωγικής ΤΝ (GenAI) κάνει την κατάσταση ακόμα πιο πολύπλοκη για τις επιχειρήσεις και τους ανθρώπους.
Εκπαίδευση ευαισθητοποίησης: απαραίτητη, αλλά όχι επαρκής
Η εκπαίδευση ευαισθητοποίησης στην κυβερνοασφάλεια αποτελεί βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των κινδύνων που προέρχονται από τον ανθρώπινο παράγοντα. Μελέτες δείχνουν ότι, όταν εφαρμόζεται σωστά, μπορεί να μειώσει σημαντικά την ευπάθεια των εργαζομένων σε επιθέσεις τύπου phishing. Συγκεκριμένα, πρόσφατη έρευνα αναφέρει ότι το τακτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο από 60% σε 10% εντός του πρώτου έτους εφαρμογής.
Ωστόσο, παρά την αναγνώριση της σημασίας της, η αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης ευαισθητοποίησης συχνά περιορίζεται λόγω διαφόρων παραγόντων.
Προσέγγιση συμμόρφωσης αντί αλλαγής συμπεριφοράς: Πολλοί οργανισμοί αντιμετωπίζουν την εκπαίδευση ως μια υποχρέωση συμμόρφωσης, εστιάζοντας στην ολοκλήρωση των μαθημάτων παρά στην πραγματική αλλαγή συμπεριφοράς των εργαζομένων. Αυτό οδηγεί σε προγράμματα που δεν καταφέρνουν να επηρεάσουν ουσιαστικά τις καθημερινές πρακτικές των χρηστών.
Έλλειψη εξατομίκευσης: Η γενική προσέγγιση στην εκπαίδευση δεν λαμβάνει υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες και ρόλους των εργαζομένων, με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζονται οι συγκεκριμένοι κίνδυνοι που σχετίζονται με κάθε θέση εργασίας.
Ανεπαρκής ενίσχυση και επανάληψη: Η εκπαίδευση συχνά παρέχεται ως εφάπαξ δραστηριότητα, χωρίς συνεχή ενίσχυση και επανάληψη, γεγονός που μειώνει την αποτελεσματικότητά της με την πάροδο του χρόνου.
Έλλειψη μέτρησης αποτελεσματικότητας: Πολλές επιχειρήσεις δεν διαθέτουν μηχανισμούς για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων εκπαίδευσης, καθιστώντας δύσκολη την αναγνώριση και διόρθωση των αδυναμιών.
Από την ευαισθητοποίηση στη διαχείριση του ανθρώπινου ρίσκου
Η παραδοσιακή προσέγγιση της ευαισθητοποίησης στην κυβερνοασφάλεια, αν και απαραίτητη, αποδεικνύεται ανεπαρκής για την αντιμετώπιση των σύγχρονων απειλών. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια μετατόπιση προς τη διαχείριση του ανθρώπινου ρίσκου (Human Risk Management – HRM), μια πιο στοχευμένη και μετρήσιμη προσέγγιση που εστιάζει στην κατανόηση και την αλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Σύμφωνα με την Forrester, το HRM περιλαμβάνει τη μέτρηση και την ποσοτικοποίηση των ανθρώπινων συμπεριφορών ασφαλείας, την υλοποίηση πολιτικών και εκπαιδευτικών παρεμβάσεων βάσει του ανθρώπινου ρίσκου, και την ενδυνάμωση του εργατικού δυναμικού για την προστασία του εαυτού τους και της οργάνωσης από κυβερνοεπιθέσεις.
Το HRM δημιουργεί έναν συνεχή κύκλο ανατροφοδότησης μεταξύ των λειτουργιών ασφαλείας και της εκπαίδευσης ευαισθητοποίησης. Καθώς οι ομάδες ασφαλείας εντοπίζουν νέες απειλές ή ευπάθειες, αυτές οι πληροφορίες μπορούν να ενσωματωθούν γρήγορα στα εκπαιδευτικά υλικά και να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία πιο σχετικών εκπαιδευτικών εκστρατειών.
Το HRM προσφέρει επίσης τη δυνατότητα εξατομικευμένης εκπαίδευσης, προσαρμοσμένης στο προφίλ κινδύνου κάθε εργαζομένου. Για παράδειγμα, ένας υπάλληλος που έχει συχνή πρόσβαση σε ευαίσθητα δεδομένα μπορεί να λάβει εντατικότερη εκπαίδευση σχετικά με τα πρωτόκολλα διαχείρισης δεδομένων, ενώ κάποιος που ταξιδεύει συχνά για εργασία μπορεί να εκπαιδευτεί επιπλέον στις πρακτικές ασφαλούς απομακρυσμένης πρόσβασης.
Επιπλέον, το HRM επιτρέπει την ποσοτικοποίηση της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων ευαισθητοποίησης στην ασφάλεια. Οι οργανώσεις μπορούν να παρακολουθούν πώς οι αλλαγές στη συμπεριφορά των χρηστών συσχετίζονται με τη μείωση των περιστατικών ασφαλείας, παρέχοντας απτά αποδεικτικά στοιχεία για τον αντίκτυπο του προγράμματος και τις περιοχές που χρειάζονται βελτίωση.
Η μετάβαση από την απλή ευαισθητοποίηση στη διαχείριση του ανθρώπινου ρίσκου είναι μια αναγνώριση ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στην κυβερνοασφάλεια. Με την υιοθέτηση πολιτικών διαχείρισης ανθρώπινου ρίσκου, οι εταιρείες μπορούν να δημιουργήσουν μια πιο ανθεκτική και ευαισθητοποιημένη κουλτούρα ασφαλείας, μειώνοντας ουσιαστικά τον κίνδυνο που προέρχεται από τον ανθρώπινο παράγοντα.
Ψηφιακή ενδυνάμωση όλων των κοινωνικών ομάδων
Η συζήτηση για την κυβερνοασφάλεια δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Η ψηφιακή ζωή είναι πλέον αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας όλων μας. Παιδιά, έφηβοι, ηλικιωμένοι —όλοι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, και όλοι είναι πιθανοί στόχοι κακόβουλων ενεργειών.
Για τα παιδιά, η ενδυνάμωση αφορά την ασφαλή πλοήγηση, την αναγνώριση του διαδικτυακού εκφοβισμού και την κατανόηση των προσωπικών δεδομένων. Για τους ηλικιωμένους, η προστασία σχετίζεται συχνά με απάτες, παραπληροφόρηση και χειραγώγηση. Η εκπαίδευση αυτών των ομάδων χρειάζεται διαφορετική γλώσσα, μέσα και μεθοδολογία, αλλά είναι εξίσου σημαντική με αυτή των εργαζομένων.
Η δημιουργία μιας κουλτούρας που σέβεται τα ψηφιακά δικαιώματα όλων των πολιτών είναι πλέον κοινωνική επιταγή. Δεν αρκεί να προστατευόμαστε ατομικά· χρειάζεται συλλογική υπευθυνότητα. Ο σεβασμός στα προσωπικά δεδομένα, η ασφαλής χρήση της τεχνολογίας και η απόρριψη κακόβουλων πρακτικών είναι στάσεις ζωής που πρέπει να ενθαρρυνθούν σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας.
Κλείνοντας: μια πρόσκληση για σκέψη και δράση
Η διαχείριση του ανθρώπινου ρίσκου δεν είναι ζήτημα τεχνολογίας – είναι ζήτημα πολιτισμού. Αφορά την καλλιέργεια μιας κουλτούρας ευθύνης, διαρκούς μάθησης και ψηφιακού σεβασμού. Είναι καιρός να σταματήσουμε να ρίχνουμε το βάρος μόνο στους χρήστες και να αναγνωρίσουμε ότι η προστασία ξεκινά από το πώς σχεδιάζουμε τα συστήματα, τα μηνύματα και τις εμπειρίες τους.
Το μέλλον της κυβερνοασφάλειας περνά μέσα από τον άνθρωπο. Ας τον ενδυναμώσουμε.
Καθώς η τεχνολογία και το διαδίκτυο ενσωματώνονται όλο και περισσότερο στην καθημερινή μας ζωή, οι ανησυχίες για τις επιπτώσεις τους πολλαπλασιάζονται. Παγκόσμιοι, εθνικοί και τοπικοί νομοθέτες προσπαθούν να ανταποκριθούν σε κινδύνους που αφορούν την ασφάλεια των παιδιών, την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, την παρακολούθηση, τον ανταγωνισμό, τη δημοσιογραφία και την τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο, πολλές από αυτές τις παρεμβάσεις αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν την κύρια αιτία: το μοντέλο εταιρικής επιτήρησης που έχει καταστεί κυρίαρχο στον ψηφιακό μας κόσμο.
Η ουσία είναι απλή: η συλλογή προσωπικών δεδομένων σε μαζική κλίμακα από εταιρείες για εμπορικούς και άλλους σκοπούς αποτελεί τη ρίζα πολλών από τα σύγχρονα προβλήματα του διαδικτύου. Η αντιμετώπιση αυτής της πραγματικότητας μέσω ισχυρής νομοθεσίας για την ιδιωτικότητα μπορεί να προσφέρει αποτελεσματική και διαρκή λύση σε ένα φάσμα ζητημάτων – από την ψυχική υγεία των παιδιών έως την ενίσχυση του ανταγωνισμού και την προστασία της δημοκρατίας.
Το Πρόβλημα με τις Αντιδράσεις Πανικού
Οι ρυθμιστικές αρχές συχνά αντιδρούν σε δημόσιες ανησυχίες προτείνοντας αποσπασματικά και ασύνδετα μέτρα, χωρίς να εξετάζουν αν πραγματικά επιλύουν το πρόβλημα ή αν θα επιφέρουν σοβαρές παρενέργειες. Για παράδειγμα, πολλά νομοθετήματα επιχειρούν να περιορίσουν το τι βλέπουν οι ανήλικοι στο διαδίκτυο, αλλά συχνά παραβιάζουν το Σύνταγμα ή τα ανθρώπινα δικαιώματα, αφήνοντας ανοιχτό το ποιος καθορίζει τι είναι επιβλαβές. Επιπλέον, είναι συχνά πρακτικά ανεφάρμοστα και μπορεί να βλάψουν τις ίδιες ομάδες που επιδιώκουν να προστατεύσουν.
Η Λύση: Πρώτα η Ιδιωτικότητα
Η προσέγγιση “privacy first” αντιμετωπίζει τη ρίζα του προβλήματος: τη συλλογή και χρήση προσωπικών δεδομένων. Με την εφαρμογή πολιτικών που περιορίζουν αυτή τη συλλογή, επιτυγχάνεται:
Προστασία της ψυχικής υγείας των παιδιών
Περιορισμός της καταχρηστικής παρακολούθησης
Ενίσχυση της τοπικής και ανεξάρτητης δημοσιογραφίας
Προώθηση του ανταγωνισμού
Αντίσταση στην παρακολούθηση από ξένες κυβερνήσεις
Περιορισμός των προκαταλήψεων στην τεχνητή νοημοσύνη
Ανησυχίες και Πώς τις Αντιμετωπίζει η Προσέγγιση της Ιδιωτικότητας
1. Ψυχική Υγεία Παιδιών και Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης
Η εκμετάλλευση δεδομένων για στοχευμένες διαφημίσεις δημιουργεί κινδύνους για τα παιδιά: απώλεια ιδιωτικότητας, έκθεση σε χειριστικές διαφημίσεις, διακρίσεις. Αντί για νομοσχέδια που απαιτούν αμφιλεγόμενη επαλήθευση ηλικίας, μπορούμε απλά να απαγορεύσουμε τη συμπεριφορική διαφήμιση και να περιορίσουμε την καταγραφή προσωπικών δεδομένων. Αυτό αφαιρεί τα κίνητρα που ωθούν τις πλατφόρμες να χειραγωγούν τα παιδιά.
2. Πρόσβαση στην Υγειονομική Περίθαλψη
Μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ για το δικαίωμα στην άμβλωση, αυξήθηκε ο φόβος για χρήση δεδομένων από εφαρμογές και κοινωνικά δίκτυα εναντίον ατόμων ή παρόχων υπηρεσιών υγείας. Οι χρήστες δεν γνωρίζουν ποιος έχει πρόσβαση στα δεδομένα τους ή πώς χρησιμοποιούνται. Ένας οριζόντιος νόμος για την ιδιωτικότητα, που περιορίζει τι συλλέγεται και πώς χρησιμοποιείται, μπορεί να προσφέρει προστασία σε όλους – όχι μόνο σε όσους χρησιμοποιούν εφαρμογές υγείας.
3. Υποστήριξη της Δημοσιογραφίας
Οι διαφημίσεις που βασίζονται στη συμπεριφορά των χρηστών επιτρέπουν στις μεγάλες εταιρείες να ελέγχουν την αγορά. Η απαγόρευση τέτοιων διαφημίσεων καθιστά πιο ελκυστικά τα συμφραζόμενα (contextual) διαφημιστικά μοντέλα, που βασίζονται στο περιεχόμενο της σελίδας, όχι στα δεδομένα του χρήστη. Έτσι ενισχύεται η ανεξαρτησία των ειδησεογραφικών οργανισμών και αποδυναμώνεται η εξάρτηση από τις μεγάλες πλατφόρμες.
4. Ενίσχυση του Ανταγωνισμού
Η κυριαρχία λίγων εταιρειών επιβάλλει περιορισμούς στους χρήστες και αποθαρρύνει την καινοτομία. Ένας νόμος για την ιδιωτικότητα που:
Περιορίζει τη συλλογή δεδομένων
Απαγορεύει τις συμπεριφορικές διαφημίσεις
Προβλέπει δυνατότητα μεταφοράς δεδομένων (data portability) …μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες πραγματικού ανταγωνισμού.
5. Περιορισμός Ξένων Παρεμβάσεων και Παρακολούθησης
Η λύση δεν είναι να απαγορεύσουμε μία εφαρμογή όπως το TikTok. Είναι να μειώσουμε τι δεδομένα έχουν στη διάθεσή τους ΟΛΕΣ οι πλατφόρμες – έτσι, κανένας ξένος (ή εγχώριος) φορέας δεν θα μπορεί να τα αγοράσει, να τα κλέψει ή να τα απαιτήσει μέσω νόμου.
6. Αντιμετώπιση Προκαταλήψεων στην Τεχνητή Νοημοσύνη
Αν η συλλογή δεδομένων περιοριστεί από την αρχή, μειώνεται και η πιθανότητα ενίσχυσης προκαταλήψεων μέσω αλγορίθμων που εκπαιδεύονται σε αυτά. Παράλληλα, προστατεύεται το δικαίωμα των ανθρώπων να μην χρησιμοποιούνται τα προσωπικά τους δεδομένα για την εκπαίδευση μοντέλων AI χωρίς συναίνεση.
Τι Πρέπει να Περιλαμβάνει μια Νομοθεσία για την Ιδιωτικότητα
Μια ολοκληρωμένη και ουσιαστική νομοθεσία για την ιδιωτικότητα πρέπει να περιλαμβάνει:
Δικαιώματα πρόσβασης, διαγραφής, διόρθωσης και μεταφοράς δεδομένων.
Δυνατότητα αυστηρότερης νομοθεσίας από Πολιτείες ή χώρες (χωρίς “preemption”).
Ισχυρή εφαρμογή με δικαίωμα προσφυγής στα δικαστήρια.
Απαγόρευση πρακτικών τύπου “πληρώνεις για την ιδιωτικότητά σου”.
Απαγόρευση σκοτεινού σχεδιασμού (dark patterns).
Η Ιδιωτικότητα ως Θεμέλιο της Ψηφιακής Δικαιοσύνης
Η φτωχότερη ιδιωτικότητα πλήττει κυρίως ευάλωτες ομάδες. Οι χαμηλότερες τιμές πολλές φορές σημαίνουν λιγότερη ασφάλεια. Οι διαφημίσεις κατευθύνονται προς τις ανάγκες των αδύναμων. Η επιτήρηση είναι εντονότερη σε περιοχές με μαύρους και άλλες περιθωριοποιημένες κοινότητες.
Η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων απαιτεί:
Νομοθεσία που αποτρέπει τη συλλογή περιττών δεδομένων.
Απαγόρευση της διαφοροποίησης υπηρεσιών με βάση την αποδοχή παρακολούθησης.
Εφαρμογή των πολιτικών ίσης μεταχείρισης και εκσυγχρονισμός του νομικού πλαισίου για τα ψηφιακά δεδομένα.
Ανησυχίες για την Τεχνητή Νοημοσύνη
Η συλλογή δεδομένων για εκπαίδευση AI γίνεται συχνά χωρίς ενημέρωση ή συναίνεση. Το ίδιο ισχύει για εικόνες, βίντεο, φωνές και μηνύματα. Μια ισχυρή νομοθεσία ιδιωτικότητας θα:
Επιτρέπει μόνο ρητή, ενήμερη συναίνεση για χρήση δεδομένων σε AI.
Περιορίζει τη δυνατότητα εταιρειών να χρησιμοποιούν πελατειακά δεδομένα χωρίς γνώση.
Η Ιδιωτικότητα ως Βάση για ένα Καλύτερο Ψηφιακό Μέλλον
Η τεχνολογία έχει φέρει μαζί της αληθινούς κινδύνους – αλλά και άπειρες δυνατότητες. Για να προστατεύσουμε τις κοινωνίες μας, τις ελευθερίες μας και τις μελλοντικές γενιές, χρειάζεται στρατηγική προσέγγιση, όχι πανικός. Αντί να αντιμετωπίζουμε κάθε νέο πρόβλημα ξεχωριστά, μπορούμε να αγκαλιάσουμε μια κοινή λύση: να θέσουμε την ιδιωτικότητα στην πρώτη γραμμή.
Δεν πρόκειται για πανάκεια – αλλά είναι ένα θεμέλιο που μπορεί να μειώσει μαζικά ταυτόχρονους κινδύνους και να επιτρέψει την ανάπτυξη δίκαιων, ασφαλών και ανταγωνιστικών ψηφιακών υποδομών. Η προστασία της ιδιωτικότητας δεν είναι απλώς τεχνικό θέμα – είναι θεμέλιο της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Πως θα σας φαινόταν αν μπορούσατε να έχετε πρόσβαση σε AI μοντέλα, πολλά εκ των οποίων δωρεάν, απευθείας από την άνεση του τερματικού σας; Σε αυτό το άρθρο, θα εξερευνήσουμε πώς μπορείτε να το πετύχετε αυτό χρησιμοποιώντας την πλατφόρμα OpenRouter.ai και ένα απλό script που έχω ετοιμάσει, με το όνομα ai.sh (…πολύ πρωτότυπο… ξέρω). Δωρεάν… Read More Πώς να Χρησιμοποιήσετε Δωρεάν AI Μοντέλα στο Τερματικό σας (Linux/macOS/Windows WSL)
Με μια σταθερή δέσμευση για βιώσιμη και πιο πράσινη αστική ανάπτυξη, οι ευρωπαϊκές πόλεις αγκαλιάζουν με ενθουσιασμό τις πρωτοβουλίες έξυπνων πόλεων. Αυτές οι πρωτοβουλίες στοχεύουν να καταστήσουν τις αστικές περιοχές πιο αποδοτικές, φιλικές προς το περιβάλλον και συμπεριληπτικές, δημιουργώντας ένα καλύτερο μέλλον για όλους τους πολίτες.
Μια έξυπνη πόλη ενσωματώνει την ψηφιακή τεχνολογία για να ενισχύσει τις παραδοσιακές υπηρεσίες και υποδομές, δημιουργώντας πιο αποδοτικά, βιώσιμα και φιλικά προς τις επιχειρήσεις αστικά περιβάλλοντα. Η έννοια της έξυπνης πόλης δεν περιορίζεται μόνο στην τεχνολογική καινοτομία, αλλά επεκτείνεται στη δημιουργία ολοκληρωμένων οικοσυστημάτων όπου η τεχνολογία, τα δεδομένα και οι άνθρωποι συνεργάζονται αρμονικά για την επίλυση αστικών προκλήσεων.
Αυτή η αναλυτική παρουσίαση βασίζεται στο προηγούμενο άρθρο σχετικά με τα σύνολα δεδομένων υψηλής αξίας, με ιδιαίτερη έμφαση στην κινητικότητα – μια βασική κατηγορία εντός των συνόλων δεδομένων υψηλής αξίας. Το άρθρο αυτό καταδεικνύει πώς τα ανοικτά δεδομένα μπορούν να ενδυναμώσουν τις πόλεις να οδηγήσουν μετασχηματιστικές αλλαγές και είναι οργανωμένη σε τρεις κύριες ενότητες:
(1) “Smart Cities Marketplace” που καλύπτει πρωτοβουλίες που αναδεικνύουν πραγματικές εφαρμογές τεχνολογιών έξυπνων πόλεων,
(2) «έξυπνες πόλεις στον ενεργειακό τομέα» που εξετάζει ενεργειακές έξυπνες πρωτοβουλίες και
(3) «έξυπνες πόλεις στον τομέα της κινητικότητας» που καλύπτει πρωτοβουλίες σχετικές με την κινητικότητα. Κάθε ενότητα παρουσιάζει μια συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης που αναδεικνύει τις πρακτικές εφαρμογές αυτών των τεχνολογιών.
Η Σημασία των Ανοικτών Δεδομένων στην Εποχή των Έξυπνων Πόλεων
Τα ανοικτά δεδομένα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ψηφιακής μετάβασης των σύγχρονων πόλεων. Πρόκειται για δεδομένα που είναι ελεύθερα διαθέσιμα σε όλους, χωρίς περιορισμούς πνευματικής ιδιοκτησίας, πατεντών ή άλλους μηχανισμούς ελέγχου. Η διαθεσιμότητα αυτών των δεδομένων επιτρέπει στους πολίτες, τις επιχειρήσεις, τους ερευνητές και τους φορείς χάραξης πολιτικής να αναπτύξουν καινοτόμες λύσεις για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πόλεις.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει τη στρατηγική σημασία των ανοικτών δεδομένων και έχει θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο που προωθεί τη διαθεσιμότητα και επαναχρησιμοποίησή τους. Μέσω οδηγιών όπως η Οδηγία για τα Ανοικτά Δεδομένα και την Επαναχρησιμοποίηση Πληροφοριών του Δημόσιου Τομέα, η ΕΕ έχει δημιουργήσει ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη έξυπνων πόλεων που βασίζονται σε δεδομένα.
Ανοικτά Δεδομένα για την Αγορά Έξυπνων Πόλεων
Το Smart Cities Marketplace αποτελεί μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που στοχεύει στην υποστήριξη και επιτάχυνση των εξελίξεων έξυπνων πόλεων σε ολόκληρη την ΕΕ. Η πλατφόρμα αυτή λειτουργεί ως κόμβος γνώσης και συνεργασίας, ενθαρρύνοντας τις πόλεις να δημιουργήσουν βιώσιμα αστικά περιβάλλοντα, προσφέροντας παράλληλα πόρους για την εξερεύνηση καινοτόμων λύσεων.
Εικόνα 1: Overview of smart cities marketplace’s projects Source:Open data file,Smart cities marketplace, European Commission.
Το αντίστοιχο σύνολο δεδομένων (βλέπε Εικόνα 1) αναδεικνύει μια επιλογή 54 επιτυχημένων πρωτοβουλιών που έχουν υλοποιηθεί σε 113 πόλεις, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων αστικών κέντρων όπως η Βαρκελώνη και η Βιέννη. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι στην επιλογή αυτή περιλαμβάνονται μόνο έργα με καθορισμένο θέμα. Επιπλέον, ένα μεμονωμένο έργο μπορεί να αντιμετωπίζει πολλαπλά θέματα ή να είναι εφαρμόσιμο σε διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ. Η οπτικοποίηση παρέχει εικόνα των κύριων θεμάτων αυτών των πρωτοβουλιών, με το θέμα «δομημένο περιβάλλον» να είναι το πιο εξέχον, ακολουθούμενο από έργα που σχετίζονται με «υποδομές και δίκτυα».
Μελέτη Περίπτωσης: Έξυπνος Φωτισμός στην Ιταλία
Ένα εξαιρετικό παράδειγμα αυτών των έργων είναι ο έξυπνος φωτισμός από την Ιταλία, που χρησιμοποιεί γεωχωρικά δεδομένα για τη βελτιστοποίηση των συστημάτων αστικού φωτισμού. Στο Μιλάνο, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν δεδομένα γεωγραφικών πληροφοριακών συστημάτων για να αναλύσουν τον φωτισμό των δρόμων και τη συσχέτισή του με τα τροχαία ατυχήματα.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι ελλιπώς φωτισμένες περιοχές είχαν υψηλότερα ποσοστά νυχτερινών ατυχημάτων. Χαρτογραφώντας αυτές τις προβληματικές περιοχές, η πόλη μπόρεσε να δώσει προτεραιότητα στις αναβαθμίσεις φωτισμού, βελτιώνοντας τη δημόσια ασφάλεια ενώ παράλληλα ενίσχυε την ενεργειακή απόδοση και μείωνε το κόστος συντήρησης. Αυτή η προσέγγιση που βασίζεται σε δεδομένα εξασφαλίζει ότι οι επενδύσεις στον αστικό φωτισμό στοχεύουν εκεί όπου έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο.
Η επιτυχία του έργου στο Μιλάνο έχει εμπνεύσει άλλες ιταλικές πόλεις να υιοθετήσουν παρόμοιες προσεγγίσεις. Η Ρώμη, για παράδειγμα, έχει αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης φωτισμού που συνδυάζει αισθητήρες IoT με αναλυτικά δεδομένα για την πρόβλεψη βλαβών και τη βελτιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας. Η Τορίνο έχει εφαρμόσει ένα σύστημα προσαρμοστικού φωτισμού που ρυθμίζει την ένταση του φωτός με βάση την κυκλοφορία και τις καιρικές συνθήκες, επιτυγχάνοντας εξοικονόμηση ενέργειας έως και 40%.
Εάν ενδιαφέρεστε να εξερευνήσετε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα ευρωπαϊκά έργα έξυπνων πόλεων, μπορείτε να το κάνετε εδώ.
Ανοικτά Δεδομένα για την Ενέργεια σε Έξυπνες Πόλεις
Οι αστικές περιοχές, με τους πυκνούς πληθυσμούς τους και την υψηλή ζήτηση για υπηρεσίες, είναι μεγάλοι καταναλωτές ενέργειας και σημαντικοί συντελεστές στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Οι έξυπνες πόλεις βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των προσπαθειών για μετάβαση σε καθαρή ενέργεια.
Η πρωτοβουλία αυτή αντιπροσωπεύει μια από τις πιο φιλόδοξες προσπάθειες αστικής μετάβασης στον κόσμο. Οι συμμετέχουσες πόλεις δεν έχουν απλώς δεσμευτεί να μειώσουν τις εκπομπές τους – έχουν αναλάβει να μετασχηματίσουν εντελώς τα ενεργειακά τους συστήματα, τις μεταφορές, τα κτίρια και τις βιομηχανίες τους μέσα σε λιγότερο από μια δεκαετία.
Το Παράδειγμα του Άμστερνταμ
Ένα εξέχον παράδειγμα πόλης που συμμετέχει στην πρωτοβουλία NetZeroCities είναι το Άμστερνταμ, μια πόλη που έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο προς τον στόχο της να γίνει κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Ο χάρτης πορείας του Άμστερνταμ για κλιματική ουδετερότητα το 2050 περιγράφει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) σε διάφορους τομείς.
Εικόνα 2: CO2 emission reduction in Amsterdam Source: data.europa.eu, ‘CO2 emissions Amsterdam’ dataset.
Τα επιτεύγματα της πόλης είναι ιδιαίτερα εμφανή στον ενεργειακό τομέα, όπου οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν οδηγήσει σε σημαντικές μειώσεις των εκπομπών. Όπως φαίνεται στην Εικόνα 2, οι εκπομπές CO2 του Άμστερνταμ από την ηλεκτρική ενέργεια έχουν μειωθεί από 1.965 κιλότονους το 2017 σε 1.363 κιλότονους το 2021. Εντός αυτού του τομέα, οι εμπορικές υπηρεσίες έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, μειώνοντας τις εκπομπές κατά 314 κιλότονους μεταξύ 2017 και 2021.
Μόνο οι εκπομπές από τον τομέα της στέγασης έχουν αυξηθεί, πιθανώς λόγω της αύξησης του πληθυσμού του Άμστερνταμ κατά 5% μεταξύ 2018 και 2023, η οποία αύξησε τη ζήτηση για ενέργεια και οδήγησε σε νέες οικιστικές αναπτύξεις.
Άλλες Πρωτοπόρες Πόλεις στην Ενεργειακή Μετάβαση
Άλλες πόλεις επίσης σημειώνουν αξιοσημείωτη πρόοδο στην ενεργειακή τους μετάβαση. Η Βαρκελώνη, για παράδειγμα, μέσω της ενεργειακής στρατηγικής της σε επίπεδο πόλης, έχει εστιάσει στην αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης σε όλες τις υποδομές της. Η πόλη έχει εγκαταστήσει ηλιακούς συλλέκτες σε περισσότερα από 60 δημοτικά κτίρια και έχει αναπτύξει ένα δίκτυο τηλεθέρμανσης που εξυπηρετεί χιλιάδες νοικοκυριά.
Η Κοπεγχάγη, με τα έξυπνα ενεργειακά της συστήματα, είναι ένα άλλο παράδειγμα. Η πόλη αξιοποιεί δεδομένα από το 2013 για να βελτιστοποιήσει την κατανάλωση ενέργειας και να ενσωματώσει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο δίκτυο. Το σύστημα τηλεθέρμανσης της Κοπεγχάγης είναι ένα από τα πιο αποδοτικά στον κόσμο, καλύπτοντας το 98% των κτιρίων της πόλης και χρησιμοποιώντας την περίσσεια θερμότητας από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη διαχείριση αποβλήτων.
Για πιο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με αυτά και άλλα ενεργειακά σενάρια, κάντε κλικ εδώ.
Ανοικτά Δεδομένα για την Κινητικότητα σε Έξυπνες Πόλεις
Τα συστήματα μεταφορών σε έξυπνες πόλεις υφίστανται μια μεγάλη μετάβαση, μετασχηματιζόμενα προς τη βιώσιμη έξυπνη κινητικότητα. Αυτή η μετάβαση αξιοποιεί την τεχνολογία για να δημιουργήσει φιλικά προς το περιβάλλον και αποδοτικά δίκτυα μεταφορών, τα οποία είναι κρίσιμα για την επίτευξη του φιλόδοξου στόχου της ΕΕ για μείωση των εκπομπών κατά 90% έως το 2050 ως μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της ατζέντας έξυπνης κινητικότητας.
Η Επανάσταση των Ηλεκτρικών Οχημάτων
Μια βασική στρατηγική για την επίτευξη αυτών των στόχων είναι η ευρεία υιοθέτηση ηλεκτρικών οχημάτων. Τα οχήματα αυτά μπορούν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στη μείωση των εκπομπών από τον τομέα των μεταφορών, αλλά ο συνολικός τους αντίκτυπος εξαρτάται από το ενεργειακό μίγμα που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Με το τρέχον ενεργειακό μίγμα της ΕΕ και σε όλο τον κύκλο ζωής του οχήματος, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου των ηλεκτρικών οχημάτων είναι περίπου 17-30% χαμηλότερες από τις εκπομπές των βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων.
Επιπλέον, καθώς η ένταση άνθρακα του ενεργειακού μίγματος της ΕΕ προβλέπεται να μειωθεί, οι εκπομπές κύκλου ζωής ενός τυπικού ηλεκτρικού οχήματος θα μπορούσαν να μειωθούν κατά τουλάχιστον 73% έως το 2050. Αυτή η προοπτική καθιστά τα ηλεκτρικά οχήματα ακόμη πιο ελκυστική επιλογή για το μέλλον της αστικής κινητικότητας.
Υποδομές Φόρτισης: Το Κλειδί της Επιτυχίας
Η ανάπτυξη της χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων είναι στενά συνδεδεμένη με την ανάπτυξη υποστηρικτικών υποδομών, ιδιαίτερα σταθμών φόρτισης. Η Γερμανία ηγείται στην υιοθέτηση ηλεκτρικών οχημάτων σε ολόκληρη την ΕΕ, διαθέτοντας τον υψηλότερο αριθμό εγγεγραμμένων ηλεκτρικών οχημάτων το 2023. Αυτή η ανάπτυξη στη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων υποστηρίζεται από την ταχεία επέκταση των σταθμών φόρτισης στις γερμανικές πόλεις.
Εικόνα 3: Germany’s electric vehicle charging stations in three smart cities Source: data.europa.eu, ‘Bundesnetzagentur eLadesäulen’ dataset.
Η Εικόνα 3 αναδεικνύει την πυκνότητα των σταθμών φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα στο Βερολίνο, τη Φρανκφούρτη και το Αμβούργο, απεικονίζοντας την ανάπτυξη των υποδομών έξυπνης κινητικότητας σε αυτές τις πόλεις. Το Βερολίνο ξεχωρίζει με 2.271 σταθμούς φόρτισης κατανεμημένους σε διάμετρο 43,6 χιλιομέτρων. Η πόλη είδε μια αξιοσημείωτη αύξηση το 2023, προσθέτοντας 1.305 νέους σταθμούς μόνο εκείνη τη χρονιά.
Η Φρανκφούρτη επίσης γνώρισε ανάπτυξη, με 199 νέους σταθμούς φόρτισης να προστίθενται το 2023, αντικατοπτρίζοντας τη δέσμευσή της για επέκταση των υποδομών για ηλεκτρικά οχήματα. Το Αμβούργο, αν και δείχνει πιο σταδιακή ανάπτυξη, έχει δει μια σταθερή αύξηση στους σταθμούς φόρτισης. Ξεκινώντας το 2015, η πόλη είδε αξιοσημείωτες επεκτάσεις το 2022 (190 νέοι σταθμοί) και το 2023 (238 νέοι σταθμοί), αντικατοπτρίζοντας σταθερή ανάπτυξη στις υποδομές της για ηλεκτρικά οχήματα.
Ολοκληρωμένα Συστήματα Έξυπνης Κινητικότητας
Πέρα από τα ηλεκτρικά οχήματα, οι έξυπνες πόλεις αναπτύσσουν ολοκληρωμένα συστήματα κινητικότητας που συνδυάζουν διάφορους τρόπους μεταφοράς. Το Ελσίνκι, για παράδειγμα, έχει αναπτύξει την εφαρμογή “Whim”, η οποία επιτρέπει στους χρήστες να σχεδιάζουν και να πληρώνουν για ταξίδια που συνδυάζουν δημόσιες συγκοινωνίες, κοινόχρηστα ποδήλατα, ταξί και ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα μέσω μιας ενιαίας πλατφόρμας.
Η Βιέννη έχει επενδύσει σημαντικά στην ανάπτυξη του δικτύου δημόσιων συγκοινωνιών της, με αποτέλεσμα το 39% των μετακινήσεων στην πόλη να γίνονται με δημόσιες συγκοινωνίες, το 27% με τα πόδια, το 7% με ποδήλατο και μόνο το 27% με ιδιωτικό αυτοκίνητο. Η πόλη χρησιμοποιεί προηγμένα συστήματα διαχείρισης κυκλοφορίας που βασίζονται σε δεδομένα πραγματικού χρόνου για τη βελτιστοποίηση της ροής της κυκλοφορίας και τη μείωση της συμφόρησης.
Για όσους ενδιαφέρονται να εξερευνήσουν περαιτέρω τις εξελίξεις έξυπνης κινητικότητας της Γερμανίας, κάντε κλικ εδώ.
Τεχνολογίες που Οδηγούν τη Μετάβαση
Το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT)
Το IoT αποτελεί τη ραχοκοκαλιά των έξυπνων πόλεων, επιτρέποντας τη συλλογή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο από χιλιάδες αισθητήρες κατανεμημένους στον αστικό ιστό. Αυτοί οι αισθητήρες μπορούν να παρακολουθούν τα πάντα, από την ποιότητα του αέρα και τα επίπεδα θορύβου μέχρι την κυκλοφορία και την κατανάλωση ενέργειας.
Στη Σανταντερ της Ισπανίας, περισσότεροι από 20.000 έξυπνοι αισθητήρες έχουν εγκατασταθεί σε ολόκληρη την πόλη, παρέχοντας δεδομένα για τη στάθμευση, την κυκλοφορία, τον φωτισμό, την άρδευση και τη διαχείριση αποβλήτων. Αυτό το εκτεταμένο δίκτυο IoT έχει μετατρέψει την πόλη σε ένα ζωντανό εργαστήριο για τεχνολογίες έξυπνων πόλεων.
Τεχνητή Νοημοσύνη και Μηχανική Μάθηση
Η ΤΝ και η μηχανική μάθηση διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανάλυση των τεράστιων όγκων δεδομένων που παράγονται από τις έξυπνες πόλεις. Αυτές οι τεχνολογίες μπορούν να εντοπίσουν μοτίβα, να προβλέψουν τάσεις και να βελτιστοποιήσουν τις αστικές λειτουργίες με τρόπους που θα ήταν αδύνατοι για τους ανθρώπους.
Στο Ντουμπάι, η ΤΝ χρησιμοποιείται για τη διαχείριση της κυκλοφορίας, με ένα σύστημα που μπορεί να προβλέψει τη συμφόρηση έως και μία ώρα νωρίτερα και να προσαρμόσει αυτόματα τους φωτεινούς σηματοδότες για τη βελτίωση της ροής. Το Λονδίνο χρησιμοποιεί αλγόριθμους μηχανικής μάθησης για την πρόβλεψη της ζήτησης στο μετρό και τη βελτιστοποίηση των δρομολογίων.
Τεχνολογία 5G
Η ανάπτυξη των δικτύων 5G είναι καθοριστική για την υλοποίηση πολλών εφαρμογών έξυπνων πόλεων. Με την υψηλή ταχύτητα και τη χαμηλή καθυστέρηση που προσφέρει, το 5G επιτρέπει την επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο μεταξύ εκατομμυρίων συσκευών και την υποστήριξη εφαρμογών όπως τα αυτόνομα οχήματα και η τηλεϊατρική.
Προκλήσεις και Ευκαιρίες
Προστασία Δεδομένων και Ιδιωτικότητα
Καθώς οι έξυπνες πόλεις συλλέγουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων, η προστασία της ιδιωτικότητας των πολιτών αποτελεί μείζονα πρόκληση. Ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR) της ΕΕ παρέχει ένα ισχυρό πλαίσιο, αλλά οι πόλεις πρέπει να εξισορροπήσουν την ανάγκη για δεδομένα με τα δικαιώματα των πολιτών στην ιδιωτικότητα.
Το Άμστερνταμ έχει αναπτύξει ένα καινοτόμο σύστημα “privacy by design”, όπου όλα τα έργα έξυπνης πόλης αξιολογούνται για τις επιπτώσεις τους στην ιδιωτικότητα πριν από την υλοποίηση. Η πόλη έχει επίσης δημιουργήσει ένα μητρώο αλγορίθμων, παρέχοντας διαφάνεια σχετικά με το πώς χρησιμοποιούνται τα δεδομένα και η ΤΝ στη λήψη αποφάσεων.
Ψηφιακό Χάσμα
Η εξασφάλιση ότι όλοι οι πολίτες μπορούν να επωφεληθούν από τις τεχνολογίες έξυπνων πόλεων είναι μια άλλη σημαντική πρόκληση. Το ψηφιακό χάσμα μπορεί να αποκλείσει ορισμένες ομάδες από τα οφέλη της ψηφιακής μετάβασης, δημιουργώντας νέες μορφές ανισότητας.
Η Βαρκελώνη έχει αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα μέσω του προγράμματος “WiFi4EU”, παρέχοντας δωρεάν πρόσβαση στο διαδίκτυο σε δημόσιους χώρους, και μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων που βοηθούν τους πολίτες να αναπτύξουν ψηφιακές δεξιότητες.
Χρηματοδότηση και Βιωσιμότητα
Η χρηματοδότηση έργων έξυπνων πόλεων παραμένει πρόκληση για πολλές πόλεις. Η ΕΕ έχει διαθέσει σημαντικούς πόρους μέσω προγραμμάτων όπως το Horizon Europe και το Digital Europe Programme, αλλά οι πόλεις πρέπει επίσης να αναζητήσουν καινοτόμα μοντέλα χρηματοδότησης.
Οι συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές σε πολλές περιπτώσεις. Στη Κοπεγχάγη, η συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες έχει επιτρέψει την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων χωρίς να επιβαρυνθεί υπερβολικά ο δημοτικός προϋπολογισμός.
Το Μέλλον των Έξυπνων Πόλεων
Πόλεις ως Πλατφόρμες
Το μέλλον των έξυπνων πόλεων βρίσκεται στη μετατροπή τους σε ανοικτές πλατφόρμες όπου πολίτες, επιχειρήσεις και δημόσιοι φορείς μπορούν να συνεργαστούν για τη δημιουργία καινοτόμων λύσεων. Αυτό το μοντέλο “πόλης ως πλατφόρμας” επιτρέπει την ταχύτερη καινοτομία και την καλύτερη προσαρμογή στις τοπικές ανάγκες.
Κυκλική Οικονομία και Μηδενικά Απόβλητα
Οι έξυπνες πόλεις του μέλλοντος θα υιοθετήσουν πλήρως τις αρχές της κυκλικής οικονομίας, ελαχιστοποιώντας τα απόβλητα και μεγιστοποιώντας την επαναχρησιμοποίηση των πόρων. Το Άμστερνταμ ήδη ηγείται σε αυτόν τον τομέα με τη στρατηγική του για κυκλική οικονομία, στοχεύοντας να μειώσει τη χρήση νέων πρώτων υλών κατά 50% έως το 2030.
Ψηφιακά Δίδυμα
Η τεχνολογία των ψηφιακών διδύμων – εικονικών αντιγράφων φυσικών συστημάτων – θα επιτρέψει στις πόλεις να προσομοιώνουν και να δοκιμάζουν νέες πολιτικές και παρεμβάσεις πριν από την υλοποίησή τους στον πραγματικό κόσμο. Το Ελσίνκι έχει ήδη δημιουργήσει έναν ψηφιακό δίδυμο της πόλης που χρησιμοποιείται για τον σχεδιασμό νέων αναπτύξεων και τη βελτιστοποίηση των υπηρεσιών.
Συμπέρασμα
Τα ανοικτά δεδομένα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της ανάπτυξης έξυπνων πόλεων σε ολόκληρη την ΕΕ, προωθώντας πιο πράσινα, πιο βιώσιμα και τεχνολογικά προηγμένα αστικά περιβάλλοντα. Οι τρεις οπτικοποιήσεις σε αυτή την ιστορία δεδομένων απεικονίζουν τον μετασχηματιστικό αντίκτυπο των ανοικτών δεδομένων στην οδήγηση καινοτομιών έξυπνων πόλεων.
Η πρώτη οπτικοποίηση κατέδειξε το ευρύ φάσμα έργων που υποστηρίζονται από την πρωτοβουλία αγοράς έξυπνων πόλεων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η δεύτερη ανέδειξε την πρόοδο του Άμστερνταμ στη μείωση των εκπομπών CO2 ως μέρος του χάρτη πορείας του για να γίνει κλιματικά ουδέτερο. Η τρίτη παρουσίασε την κατανομή των σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων σε γερμανικές πόλεις, τονίζοντας πώς τα σύνολα δεδομένων κινητικότητας υποστηρίζουν την ανάπτυξη βιώσιμων συστημάτων μεταφορών.
Συνεχίζοντας να αξιοποιούμε τα ανοικτά δεδομένα, μπορούμε να επιταχύνουμε την πρόοδο, να ενισχύσουμε την ποιότητα ζωής των πολιτών και να συμβάλουμε στην ανάπτυξη καθαρότερων, εξυπνότερων πόλεων. Η διαδρομή προς τις έξυπνες πόλεις δεν είναι απλώς τεχνολογική – είναι μια ολιστική μετάβαση που απαιτεί συνεργασία, καινοτομία και δέσμευση από όλους τους ενδιαφερόμενους.
Το μέλλον των πόλεών μας εξαρτάται από τη σωστή χρήση των δεδομένων και της τεχνολογίας. Μέσω των ανοικτών δεδομένων και της συνεργασίας, μπορούμε να δημιουργήσουμε πόλεις που δεν είναι απλώς έξυπνες, αλλά και βιώσιμες, συμπεριληπτικές και ανθρώπινες.
Σε όλη την Ευρώπη, οι δημόσιοι οργανισμοί αξιοποιούν τα ανοιχτά δεδομένα για να εξυπηρετούν καλύτερα τους πολίτες. Αυτές οι πρωτοβουλίες αναδεικνύουν πώς τα ανοιχτά δεδομένα μπορούν να ενισχύσουν τη σύγχρονη διακυβέρνηση, επιτρέποντας τη συμμετοχή των πολιτών, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη και προάγοντας την καινοτομία στις υπηρεσίες. Παράλληλα, αποδεικνύεται πως η αξία των ανοιχτών δεδομένων υπερβαίνει τον ... Read more
Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.
Με την κυκλοφορία του Android 16, η Google εισήγαγε μια νέα δυνατότητα ασφάλειας που ονομάζεται Advanced Protection (Προηγμένη Προστασία). Πρόκειται για ένα σύστημα που απευθύνεται κυρίως σε άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο διαδικτυακών επιθέσεων, όπως δημοσιογράφοι, ακτιβιστές ή πολιτικοί. Αξίζει, λοιπόν, να ενεργοποιήσετε αυτή τη λειτουργία; Στο άρθρο αυτό, θα αναλύσουμε αναλυτικά τι περιλαμβάνει, πώς λειτουργεί και σε ποιες περιπτώσεις είναι πραγματικά χρήσιμη.
Τι Είναι το Advanced Protection;
Καταρχάς, είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε κάποια ζητήματα ορολογίας: Η Advanced Protection είναι επέκταση του Προγράμματος Προηγμένης Προστασίας της Google, το οποίο προστατεύει τον λογαριασμό Google από επιθέσεις ηλεκτρονικού “ψαρέματος” (phishing) και επιβλαβείς λήψεις αρχείων. Δεν πρέπει να συγχέεται με την Advanced Data Protection της Apple, η οποία προσφέρει κρυπτογράφηση από άκρη σε άκρη (end-to-end encryption) για δεδομένα στο iCloud. Πιο σωστά, η Advanced Protection της Google είναι συγκρίσιμη με τοLockdown Mode του iPhone, δηλαδή μια λειτουργία ασφαλείας της Apple για άτομα υψηλού κινδύνου.
Το Advanced Protection για Android έχει σχεδιαστεί για να προσφέρει ενισχυμένη ασφάλεια μέσω:
Ενεργοποίησης χαρακτηριστικών που δεν είναι προεπιλεγμένα.
Απενεργοποίησης της δυνατότητας να απενεργοποιηθούν βασικά μέτρα ασφαλείας.
Προσθήκης νέων δυνατοτήτων ασφάλειας.
Ο συνδυασμός αυτών των λειτουργιών αποσκοπεί στη μόνωση των προσωπικών δεδομένων όπου αυτό είναι δυνατόν και στη μείωση των πιθανοτήτων να εκτεθεί ο χρήστης σε ανασφαλείς ιστοσελίδες ή άγνωστα άτομα.
Τι Κάνει Συγκεκριμένα;
1. Ενεργοποίηση υπαρχουσών λειτουργιών
Η Advanced Protection ενεργοποιεί αυτόματα μια σειρά από δυνατότητες ασφαλείας του Android, όπως:
“Theft detection”: λειτουργία εντοπισμού κλοπής για προστασία από φυσική κλοπή της συσκευής.
Υποχρεωτική χρήση HTTPS στον Chrome: κάθε ιστοσελίδα φορτώνεται μέσω ασφαλούς σύνδεσης.
Προστασία από spam και απάτες στα Google Messages.
Απενεργοποίηση της υποστήριξης 2G, το οποίο καθιστά δυσκολότερη τη σύνδεση σε πλαστά δίκτυα κινητής (cell site simulators).
Αν και μπορείτε να ενεργοποιήσετε αυτές τις δυνατότητες μεμονωμένα μέσα από τις ρυθμίσεις της συσκευής, η ενοποίηση τους με ένα πάτημα προσφέρει ευκολία και εξοικονόμηση χρόνου.
Μόλις ενεργοποιηθεί, το Advanced Protection δεν σας επιτρέπει να απενεργοποιήσετε λειτουργίες όπως:
Google Play Protect: προστασία από κακόβουλο λογισμικό εντός του Play Store.
Android Safe Browsing: λειτουργία ασφαλούς πλοήγησης που προειδοποιεί για κακόβουλες ιστοσελίδες.
3. Νέες λειτουργίες ασφαλείας
Το Advanced Protection περιλαμβάνει επίσης μερικά καινούργια χαρακτηριστικά:
Inactivity Reboot: εάν η συσκευή παραμείνει κλειδωμένη για 72 ώρες, κάνει αυτόματη επανεκκίνηση. Αυτό εξασφαλίζει ότι, αν δεν χρησιμοποιείται για ημέρες, όλα τα δεδομένα παραμένουν κρυπτογραφημένα και η πρόσβαση απαιτεί PIN ή βιομετρικά στοιχεία.
USB Protection: όταν η συσκευή είναι κλειδωμένη, δεν επιτρέπει συνδέσεις USB παρά μόνο για φόρτιση.
Αποφυγή αυτόματης σύνδεσης σε ανασφαλή δίκτυα Wi-Fi.
Περιορισμοί και Συσκευές
Όπως ισχύει γενικά στο Android, κάποιες λειτουργίες δεν είναι διαθέσιμες σε όλες τις συσκευές. Για παράδειγμα, η λειτουργία Memory Tagging Extension (MTE), που βοηθά στην αποτροπή παραβιάσεων μνήμης, ξεκίνησε το 2023 στα Pixel 8 και τώρα αρχίζει να εμφανίζεται σε άλλα τηλέφωνα. Αυτό σημαίνει ότι η κάλυψη ασφαλείας ποικίλλει ανάλογα με τη συσκευή και τον κατασκευαστή.
Επιπλέον, μερικές νέες λειτουργίες —όπως η δημιουργία logs ασφαλείας που μπορείτε να αποστείλετε σε ειδικούς σε περίπτωση παραβίασης— δεν είναι ακόμα διαθέσιμες και αναμένονται αργότερα μέσα στο έτος.
Πιθανές Επιπτώσεις στη Χρήση
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η ενεργοποίηση της Advanced Protection μπορεί να αλλάξει ελαφρώς τον τρόπο που χρησιμοποιείτε το τηλέφωνό σας:
Ορισμένες ιστοσελίδες μπορεί να μη λειτουργούν σωστά επειδή η λειτουργία απενεργοποιεί τον JavaScript optimizer στον Chrome.
Δεν μπορείτε να εγκαταστήσετε εφαρμογές από άγνωστες πηγές (sideloading).
Οι λειτουργίες αυτόματης φραγής κλήσεων και ανίχνευσης απάτης ίσως δίνουν ψευδώς θετικά, αποκλείοντας νόμιμες κλήσεις.
Πώς να Ενεργοποιήσετε την Advanced Protection
Η ενεργοποίηση της λειτουργίας είναι απλή, αρκεί να έχετε Android 16. Αν δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμη για τη συσκευή σας, ίσως χρειαστεί να περιμένετε ενημέρωση από τον κατασκευαστή.
Βήματα:
Ανοίξτε την εφαρμογή Ρυθμίσεις (Settings).
Πατήστε Ασφάλεια και Απόρρητο (Security and Privacy).
Επιλέξτε Advanced Protection και ενεργοποιήστε την επιλογή Device Protection.
Επιπρόσθετα, αν δεν το έχετε ήδη κάνει, μπορείτε να εγγραφείτε στο Advanced Protection για τον Google λογαριασμό σας. Σημειώστε, ωστόσο, ότι απαιτείται ειδικό κλειδί ασφαλείας ή passkey για τη λειτουργία του.
Συμπεράσματα
Η Advanced Protection αποτελεί μια πολύτιμη προσθήκη στο Android, ιδιαίτερα για άτομα υψηλού κινδύνου. Η απλότητα με την οποία ενοποιεί σημαντικά μέτρα ασφαλείας χωρίς να μεταβάλλει δραστικά την καθημερινή χρήση του τηλεφώνου είναι αξιοσημείωτη.
Παρόλο που δεν πρόκειται για απόλυτη λύση απέναντι σε όλες τις απειλές, παρέχει έναν σταθερό πυρήνα προστασίας που ενισχύει την ασφάλεια χωρίς να απαιτεί τεχνικές γνώσεις. Είναι ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση ενός ασφαλέστερου ψηφιακού περιβάλλοντος για όλους τους χρήστες Android.
Ελπίζουμε η Google να συνεχίσει να επεκτείνει αυτή τη δυνατότητα, με την υποστήριξη περισσότερων κατασκευαστών και περισσότερες λειτουργίες ασφάλειας στο μέλλον.
Η τεχνολογία, η καινοτομία και η δημιουργικότητα ενώνονται στο Eurohacks Greece, το πρώτο μεγάλο μαθητικό hackathon που φέρνει νέο αέρα στην Ελλάδα. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 12 Ιουλίου 2025, στο ΝΟΗΣΙΣ, στη Θεσσαλονίκη, από τις 10:00 π.μ. έως τις 19:00 μ.μ.
Πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία για νέους μεράκι και όρεξη για τον προγραμματισμό να συνεργαστούν και να δημιουργήσουν μέσα σε ένα δυναμικό και φιλικό περιβάλλον.
Τι είναι το Hackathon;
Hackathon είναι ένας διαγωνισμός ταχύρρυθμης ανάπτυξης τεχνολογικών λύσεων: ομάδες νέων προγραμματιστών και δημιουργών ενώνονται, συνεργάζονται και δημιουργούν πρωτότυπα projects μέσα σε λίγες ώρες. Στο Eurohacks Greece, οι συμμετέχοντες έως 18 ετών θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν αυτή τη μοναδική εμπειρία.
Πώς λειτουργεί;
Οι συμμετέχοντες θα χωριστούν τυχαία σε ομάδες έως τεσσάρων ατόμων, με τις οποίες θα συνεργαστούν καθ’ όλη τη διάρκεια του hackathon. Παράλληλα με τον βασικό διαγωνισμό, θα πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά workshops.
Σε κάθε workshop, μερικά μέλη από κάθε ομάδα θα αποχωρούν προσωρινά για να το παρακολουθήσουν και στη συνέχεια θα επιστρέφουν, φέρνοντας πίσω νέες γνώσεις και ιδέες. Ο κάθε συμμετέχων θα λάβει μέρος σε ένα workshop συνολικά, ενώ η οργάνωση της ομάδας και η διαχείριση χρόνου επαφίεται στους ίδιους τους μαθητές — δίνοντάς τους έτσι μια ακόμα ευκαιρία να καλλιεργήσουν δεξιότητες ηγεσίας και συνεργασίας.
Θεματική του Hackathon: Το Περιβάλλον
Η φετινή θεματική επικεντρώνεται σε ένα ιδιαίτερα επίκαιρο και σημαντικό ζήτημα: το περιβάλλον. Οι ομάδες καλούνται να δημιουργήσουν τεχνολογικές λύσεις που προωθούν τη βιωσιμότητα και την οικολογική συνείδηση.
Μερικές ιδέες project περιλαμβάνουν:
Μια εφαρμογή ή ιστοσελίδα-quiz που “επιβραβεύει” φιλικές προς το περιβάλλον συμπεριφορές, όπως η ανακύκλωση ή η χρήση ΜΜΜ.
Ένα σύστημα με αισθητήρες που καταγράφει τη ρύπανση του αέρα ή άλλες παραμέτρους περιβαλλοντικής ποιότητας.
Οποιαδήποτε άλλη καινοτόμα ιδέα που βοηθά στην κατανόηση, παρακολούθηση ή βελτίωση του περιβάλλοντος.
Οι δυνατότητες είναι απεριόριστες — και περιμένουμε να δούμε εξαιρετικά δημιουργικές προσεγγίσεις!
Τι πρέπει να φέρουν οι συμμετέχοντες;
Το μόνο που απαιτείται είναι κάθε συμμετέχων να φέρει το δικό του φορητό υπολογιστή (laptop), καθώς όλα τα στάδια του hackathon υλοποιούνται ψηφιακά.
Το Eurohacks Greece δεν είναι απλώς ένας τεχνολογικός διαγωνισμός. Είναι μια πλατφόρμα έκφρασης, συνεργασίας και έμπνευσης. Αν είσαι νέος και σου αρέσει η τεχνολογία, έλα να δημιουργήσεις το μέλλον — ξεκινώντας με ένα project που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο γύρω σου.
Σε μια κίνηση με ισχυρό πολιτικό και τεχνολογικό συμβολισμό, η γαλλική πόλη της Λυών ανακοίνωσε την απόφασή της να αποδεσμευτεί από το οικοσύστημα της Microsoft, υιοθετώντας εναλλακτικές λύσεις ανοιχτού λογισμικού για τις καθημερινές ψηφιακές λειτουργίες του δήμου. Η απόφαση αυτή φέρει πολλαπλές συνέπειες, από την εξοικονόμηση κόστους έως την ενίσχυση της τεχνολογικής κυριαρχίας, ενώ φέρνει στην επιφάνεια καίρια ζητήματα ψηφιακής ανεξαρτησίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η απόφαση: Έξοδος από το Microsoft Office και υιοθέτηση OnlyOffice
Η Λυών, η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Γαλλίας και μια από τις σημαντικότερες οικονομικές μητροπόλεις της χώρας, ανακοίνωσε επίσημα ότι θα απομακρυνθεί από τις εφαρμογές γραφείου της Microsoft και θα υιοθετήσει την πλατφόρμα OnlyOffice. Πρόκειται για ένα πακέτο εφαρμογών που αναπτύσσεται από την εταιρεία Ascensio Systems, με έδρα τη Λετονία, και διατίθεται υπό την άδεια GNU Affero General Public License v3, μία από τις πιο αυστηρές άδειες ανοιχτού λογισμικού.
Η αντικατάσταση του Microsoft Office είναι μόνο η αρχή. Το νέο οικοσύστημα του δήμου θα περιλαμβάνει επίσης λειτουργικά συστήματα Linux, καθώς και την PostgreSQL, μια ανοικτού κώδικα σχεσιακή βάση δεδομένων που χρησιμοποιείται ήδη ευρέως στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Η τεχνολογική μετάβαση αυτή αφορά σχεδόν 10.000 δημοτικούς υπαλλήλους, καθιστώντας την Λυών μία από τις μεγαλύτερες δημόσιες δομές στην Ευρώπη που πραγματοποιεί πλήρη μετάβαση στο λογισμικό ανοιχτού κώδικα.
Το οικοσύστημα συνεργασίας: Territoire Numérique Ouvert
Εκτός από την επεξεργασία εγγράφων, ο δήμος Λυών θα χρησιμοποιήσει τη σουίτα Territoire Numérique Ouvert (Ανοιχτό Ψηφιακό Έδαφος) για συνεργατικά εργαλεία, τηλεδιασκέψεις και αυτοματοποίηση γραφειακών εργασιών. Το έργο αυτό υποστηρίζεται από τη Γαλλική Εθνική Υπηρεσία Συνοχής των Εδαφών (ANCT), η οποία επιχορήγησε τη σουίτα με το ποσό των 2 εκατομμυρίων ευρώ για ανάπτυξη και εγκατάσταση σε τοπικά datacenters. Ήδη εννέα άλλες γαλλικές κοινότητες κάνουν χρήση της συγκεκριμένης πλατφόρμας.
Η επιλογή φιλοξενίας σε τοπικά datacenters δεν είναι τυχαία: αποσκοπεί στην ενίσχυση της ψηφιακής κυριαρχίας, με την έννοια ότι τα δεδομένα των πολιτών και των υπηρεσιών θα παραμένουν εντός των γαλλικών συνόρων, προστατευμένα από ξένες δικαιοδοσίες.
Οι λόγοι πίσω από την αλλαγή
Η απόφαση της Λυών δεν στηρίζεται μόνο στο οικονομικό όφελος – αν και αυτό δεν είναι αμελητέο. Οι βασικοί λόγοι που επικαλέστηκε η δημοτική αρχή είναι:
Μείωση εξάρτησης από λογισμικό αμερικανικής προέλευσης: Η εξάρτηση από εταιρείες όπως η Microsoft ή η Google αποτελεί διαρκή ανησυχία για πολλές κυβερνήσεις, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων.
Επιμήκυνση κύκλου ζωής του εξοπλισμού: Τα σύγχρονα λειτουργικά συστήματα ανοιχτού κώδικα είναι πιο ευέλικτα και λιγότερο απαιτητικά από πλευράς υλικού, επιτρέποντας τη χρήση παλαιότερων υπολογιστών για περισσότερα χρόνια.
Περιβαλλοντικό αποτύπωμα: Με τη μείωση των αναβαθμίσεων υλικού και την παράταση του κύκλου ζωής των συσκευών, περιορίζεται και η ανάγκη για παραγωγή και απόρριψη ηλεκτρονικών αποβλήτων.
Τεχνολογική κυριαρχία: Η χρήση ελεύθερου λογισμικού δίνει στον οργανισμό πλήρη έλεγχο πάνω στον πηγαίο κώδικα και τα δεδομένα του, κάτι που είναι αδύνατο με τις κλειστές πλατφόρμες.
Η πρωτοβουλία της Λυών έρχεται σε μια περίοδο που ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση αναθεωρεί τη στρατηγική της ως προς την ψηφιακή αυτονομία. Ήδη αρκετές χώρες και θεσμοί εκφράζουν ανησυχίες για την εξωεδαφική δικαιοδοσία των Ηνωμένων Πολιτειών, ιδίως μετά την κατάρρευση της συμφωνίας Privacy Shield και τις εξελίξεις γύρω από τον νόμο Cloud Act.
Ο νόμος αυτός επιτρέπει στις αμερικανικές αρχές να ζητούν πρόσβαση σε δεδομένα πολιτών που φιλοξενούνται από αμερικανικές εταιρείες, ακόμα και αν αυτά βρίσκονται σε ευρωπαϊκό έδαφος. Παρότι η Microsoft και η AWS προσπαθούν να διαβεβαιώσουν τους Ευρωπαίους πελάτες τους ότι τα δεδομένα τους είναι ασφαλή, η καχυποψία παραμένει.
Η Λυών δεν είναι η μόνη που προχωρά σε παρόμοια βήματα. Πριν λίγες εβδομάδες, το Υπουργείο Ψηφιοποίησης της Δανίας ανακοίνωσε πως σταματά τη χρήση Microsoft 365 σε δημόσιες υπηρεσίες, για λόγους προστασίας προσωπικών δεδομένων.
Το Fedora 42 ακούγεται σαν απλό update, αλλά είναι πολύ περισσότερα — είναι μια κυκλοφορία με χαρακτήρα, χιούμορ και σύγχρονη τεχνολογία. Ο Matthew Miller λέει «αντίο» ως project leader, αφήνοντας πίσω του ένα λογισμικό διαμάντι πλήρως λειτουργικό και δυναμικό. Έχουμε και λέμε: desktop upgrades, νέος installer, Atomic εκδόσεις που θέλουν την προσοχή σου και ένα νέο desktop που λέγεται COSMIC και φωνάζει: “Rust!”.
1. Ο νέος Installer — λιτό αλλά όχι κουραστικό
Αν θυμάσαι το Fedora των περασμένων χρόνων, θα θυμάσαι και τον installer που σε έκανε να ανησυχείς — το παλιό UI με τις πολλές επιλογές έμοιαζε… σοφιστικέ, αλλά περιπλεγμένο.
Με το Fedora 42 αυτό έχει αλλάξει. Ο νέος installer υιοθετεί minimalist προσέγγιση: λιγότερα βήματα πριν την εγκατάσταση, εστίαση στην επιφάνεια εργασίας μετά την ολοκλήρωση. Αυτός ο “less is more” σχεδιασμός είναι αναζωογονητικός — ειδικά αν βαράς την εγκατάσταση δύο φορές τη μέρα. Θες partition, timezone, χρήστη; τα πας μετά. Σε δοκιμές, ολοκληρώνεται γρήγορα και χωρίς περιστροφές — και τέλος πάντων, το Fedora σε στέλνει γράφοντας: «ξεκίνα» — χωρίς να σε ρωτήσει 10 φορές αν σίγουρα θες GNOME ή KDE.
2. GNOME Workstation & KDE Plasma – Οι κλασικές επιλογές
GNOME Workstation
Το GNOME συνεχίζει να εξελίσσεται: πιο responsive, με καθαρότερο layout και smooth animation. Στη χρήση: ομαλότητα, σταθεροποίηση για HiDPI οθόνες και καλύτερη διαχείριση πολλαπλών παραθύρων. Όμως, όπως με κάθε μεγάλη έκδοση, υπάρχουν μικροενοχλήσεις: ένα μικρό θέμα με το top bar, κάποιες αργές εναλλαγές παραθύρων — αλλά τίποτα κρίσιμο. Αν απλά θέλεις να δουλέψεις, το Fedora GNOME σου ανοίγει το δρόμο με αυτοπεποίθηση.
KDE Plasma (Edition)
Αυτή τη φορά η ομάδα KDE στο Fedora πήρε προαγωγή: το Fedora KDE αποκαλείται “Edition”, ουάου! Η εκδοχή Plasma του Fedora είναι στιβαρή, “γυαλισμένη” και ξεκάθαρη— τα menus, τα notifications, οι ρυθμίσεις αποτυπώνουν φροντίδα. Υπάρχουν όμως στιγμές που τα Wayland sessions κάνουν τη CPU να δουλεύει πολύ και να γκρινιαζουν τα ανεμιστηράκια. Σε κάθε περίπτωση: με το Fedora KDE παίρνεις πλατφόρμα που “λειτουργεί”, ένα κάπως απαιτητικό αλλά συνολικά αξιόλογα desktop.
3. COSMIC — Το Rust desktop που τολμάει
Το COSMIC, το καινούργιο περιβάλλον εργασίας από την System76, είναι γραμμένο σε Rust και φέρνει μια πρακτική, γραμμική αισθητική που θυμίζει GNOME με minimal πινελιές. Η ανακοίνωση το περιγράφει ως «μοντέρνο, sleek και αποτελεσματικό» και, στην πράξη, όντως είναι αυτό — αλλά με μερικά παρατράγουδα:
Ευχρηστία: Το dock και το task manager είναι απλά και λειτουργικά, αλλά απαιτούν λίγο χρόνο για να μάθεις τις συντομεύσεις.
Σταθερότητα: Δεν είδαμε κρασαρίσαμτα, αλλά το alt-tabbing με κάποιες εφαρμογές ήταν αργό.
Προσαρμογή: Καμία τρομερή επιλογή για themes ή εμφάνιση — αν θες λιτό περιβάλλον με μικρή διάθεση παραμετροποίησης, το COSMIC είναι κοντά στο στόχο.
Συνολικά, το COSMIC είναι μια αξιόλογη εναλλακτική που δείχνει ότι το desktop σε Rust δεν είναι μόνο hype — αλλά έχει περιθώρια βελτίωσης προς τον power χρήστη.
4. Atomics — Silverblue & Kinoite
Silverblue
Το Silverblue παραμένει η πρωτοπορία των immutable desktop συστημάτων. Οι αναβαθμίσεις μέσω rpm‑ostree είναι απλές και αντιστρέψιμες — αν κάτι πάει στραβά, rollback και φύγαμε. Το Fedora 42 φέρνει πιο γρήγορα ενημερώσεις mono-spotlight, και είναι ιδανικό για:
Developers: που θέλουν containers & flatpak εργαστήρια σε ασφαλές περιβάλλον.
Sysadmins: που θέλουν σταθερό σύστημα με καθαρές αναβαθμίσεις.
Μετά την εγκατάσταση, πατάς rpm-ostree upgrade και, αν δε σου αρέσει η επόμενη δοκιμή, rollover. Φανταστικά απλό.
Kinoite
Για όσους προτιμούν KDE, το Kinoite είναι η immutable εναλλακτική. Παραμένει responsive και με XWayland απενεργοποιημένο (αν δε θέλεις X). Οι δοκιμές δείχνουν:
Σταθερότητα: Είναι σταθερό σαν το σίδερο και γρήγορο όσο το Plasma…
Ευκολία χρήσης: Για αρχάριους, το rpm‑ostree ίσως φαίνεται διαφορετικό, αλλά είναι fun — ειδικά με rpm-ostree install <pkg>.
Hardware support: Το KDE Plasma απαιτεί περισσότερα libraries, και μπορεί το rollback να πάρει αρκετά λεπτά…
Γενικά, και οι δύο Atomic εκδόσεις δείχνουν πώς το Fedora βλέπει το μέλλον: immutable GUI, containers παντού και ασφάλεια πρώτα.
5. Fedora Spins — γιατί η επιλογή είναι… με το χέρι
Το Fedora το δηλώνει ξεκάθαρα: σου δίνω περιβάλλοντα εργασίας για κάθε γούστο. Στην έκδοση 42 έχουμε:
Cinnamon, MATE, Xfce, LXQt — ελαφριά desktops με γνώριμη μορφή.
Xfce: πιο αργό από άλλα, αλλά εξαιρετικά σταθερό και κατάλληλο για παλιά μηχανήματα.
Cinnamon: λιτό και καθαρό, με καλύτερη επίπεδη χρήση από GNOME.
LXQt: έχει μικρές (όχι μεγάλες) ελλείψεις σε εμφάνιση αλλά τρέχει σε οποιοδήποτε hardware.
Και αν θες gaming, science ή security δοκιμές, υπάρχουν και
GCC 13 & LLVM 18: νέα compiler options, καλά νέα για performance.
GNOME Builder updates: debugging με καλύτερο profiler, Rust exploit υποστήριξη.
Το Fedora 42 είναι ελκυστικό όχι μόνο για χρήστες desktop, αλλά και για sysadmins, developers και ερευνητές που θέλουν παραγωγικότητα χωρίς «κολλήματα» στον toolchain.
7. Το… UEFI glitch που… εμφανίστηκε “last minute”
Νέα έκδοση χωρίς ένα «ουπς» δεν γίνεται: το live boot image δημιουργεί entry στο UEFI loader — ακόμα κι αν δεν εγκατασταθεί πραγματικά το Fedora. Είναι μικρό το κακό, αλλά για dual-boot setups μπορεί να προκαλέσει σύγχυση — καθώς βλέπεις δύο επιλογές Fedora στις ρυθμίσεις.
Το καλό: δε χαλάει τίποτα, δίνεις efibootmgr --remove-bootnum XYZ για καθαρισμό. Μικρό ζήτημα λοιπόν.
8. Κριτική
Πώς πατάει συνολικά: Το Fedora 42 ισορροπεί άψογα μεταξύ καινοτομίας και αξιοπιστίας. Από NVIDIA οδηγούς, flatpak debugging μέχρι Wayland quirks, όλα βρίσκονται σε καλύτερη κατάσταση σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις.
Αστείες στιγμές: To rollback σε ένα Atomic μπορεί να πάρει χρόνο — αλλά αν πας συγκεκριμένα μέσα σε rpm-ostree logs και ανακαλύψεις ‘rebasing has failed’ αισθάνεσαι πως έχεις μπλέξει με sci-fi τεχνολογία.
Το COSMIC είναι κάτι που φαίνεται ότι φτιάχτηκε στα γρήγορα αλλά είναι υποσχόμενο, σαν proof of concept. Μερικές λειτουργίες θυμίζουν ενίοτε “experimental UI” παρά κάτι που είναι έτοιμο για κάθε χρήστη…
Η σύγκριση GNOME vs KDE Edition δείχνει ότι το Fedora κάνει “μικρές αλλαγές με σοβαρό αντίκτυπο”. Οσο για το θεματάκι με το UEFI, εκεί θα χρειαστείς sudo.
Συμπέρασμα
Το Fedora 42 σε φέρνει κοντά σε ένα ώριμο, σύγχρονο και ασφαλές desktop οικοσύστημα. Με GNOME ή KDE, Atomics που κοιτούν στο μέλλον, COSMIC που βάζει νέα στοίχημα, και τον νέο installer που καταργεί πολυπλοκότητες — όλα δείχνουν ότι η κοινότητα κάνει βήματα με κατεύθυνση απλότητας, ασφάλειας και ποικιλίας.
Για σένα που ψάχνεις…
Χρήση desktop: GNOME ή KDE; δική σου επιλογή.
Developer: Silverblue ή Kinoite για container workflows.
Rust desktop: δοκίμασε COSMIC, για πιο έξυπνη δουλειά.
Dual-boot ανήκεις; φρόντισε το UEFI entry αλλά δεν είναι deal-breaker.
Στις 27 Μαΐου 2025, η Ομάδα του Interoperable Europe Portal διοργάνωσε το διαδικτυακό σεμινάριο με τίτλο «Κατανόηση της Ευρωπαϊκής Δημόσιας Άδειας (EUPL)», με στόχο την ενημέρωση και την παροχή πρακτικών οδηγιών σχετικά με τη χρήση της άδειας αυτής. Το webinar εστίασε στο πώς η EUPL εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της ψηφιακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη σύνδεσή της με τον Κανονισμό για τη Διαλειτουργική Ευρώπη (Interoperable Europe Act).
Θεματολογία του σεμιναρίου
Η εκδήλωση περιλάμβανε τα εξής:
Καλωσόρισμα και εισαγωγή
Η σημασία των αδειών ανοικτού κώδικα
Ο Κανονισμός Διαλειτουργικής Ευρώπης και η EUPL
Οι βασικές αρχές της EUPL
Πρακτικές εφαρμογές και προκλήσεις
Η χρήση της EUPL στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα
Θέματα «πέρα από την αδειοδότηση»
Παρουσίαση του εργαλείου Licensing Assistant
Ερωτήσεις και απαντήσεις
Σημαντικά σημεία
Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου παρουσιάστηκαν:
Ο τρόπος με τον οποίο η EUPL υποστηρίζει τους στόχους της ψηφιακής πολιτικής της ΕΕ και η σύνδεσή της με το άρθρο 8 του Κανονισμού.
Οι βασικές αρχές της EUPL, όπως η ευρεία εμβέλεια και η συμβατότητά της με άλλες άδειες ανοικτού κώδικα.
Παραδείγματα εφαρμογής της EUPL σε τομείς όπως η επιστήμη, η εκπαίδευση και το εμπόριο.
Αναλυτική καθοδήγηση για την εφαρμογή της EUPL σε έργα, με έμφαση στις υποχρεώσεις copyleft και τις σημειώσεις πνευματικών δικαιωμάτων.
Επίδειξη του Licensing Assistant, εργαλείου που βοηθά στη σύγκριση αδειών ανοικτού κώδικα και στον έλεγχο συμβατότητας για τη διανομή.
Συζήτηση και ερωτήσεις
Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να θέσουν ερωτήματα, όπως:
Μπορεί η EUPL να προστατεύσει δεδομένα; Η EUPL αφορά κυρίως λογισμικό, αλλά μπορεί να εφαρμοστεί σε ορισμένα δεδομένα. Για έγγραφα, συνίσταται η χρήση αδειών Creative Commons.
Υπάρχουν ανησυχίες για τις μεταφράσεις της EUPL; Οι μεταφράσεις μπορούν πάντα να βελτιωθούν και το θέμα παραμένει ανοιχτό για συζήτηση.
Πώς επηρεάζει η δικαιοδοσία και το εφαρμοστέο δίκαιο την υιοθέτηση της EUPL εκτός ΕΕ; Το ευρωπαϊκό δίκαιο υπερισχύει και καθοδηγεί την ερμηνεία της EUPL.
Ποια είναι η αξία του Licensing Assistant; Ενισχύει τη διαλειτουργικότητα και την ευαισθητοποίηση γύρω από τις άδειες ανοικτού κώδικα.
Το webinar ολοκληρώθηκε με παραπομπές σε πρόσθετους πόρους για περαιτέρω μελέτη και υποστήριξη.
Η ομαδική φωτογραφία του συνεδρίου των Νέων Βικιπαιδιστών, Richard Sekerak (WMCZ), CC4.0 BY-SA.
Το Συνέδριο Νέων στην Πράγα έλαβε χώρα στις 16 με 18 Μαϊου 2025. Διοργανώθηκε από το Wikimedia Τσεχίας σε συνεργασία με το CEE Hub, ενώ η Ομάδα Νέων της ΚΑΕ συνέβαλε στην πραγμάτωση του συνεδρίου. Μέλη της Ομάδας Νέων βοήθησαν στην πραγμάτωση του συνεδρίου ηγούμενοι τις συνεδρίες όπου συζητήσαμε πράγματα σχετικά με τις τέσσερις κύριες θεματικές του συνεδρίου.
Για τρεις μέρες, νέοι Βικιπαιδιστές ηλικίας 18-30 ετών συζήτησαν και πρότειναν λύσεις σε τέσσερα βασικά ερωτήματα: την παρουσία των νέων στο Βικιπαιδισμό, το γεγονός ότι η παρουσία των νέων στο κίνημα Wikimedia μειώνεται αντί να αυξάνεται, το γεγονός ότι η φωνή τους δεν ακούγεται, το γεγονός ότι χωρίς στήριξη χάνουν τον ενθουσιασμό τους αλλά και το γεγονός ότι οι δυνατότητες τους υποεκτιμώνται. Δεν είχε τις κλασικές παρουσιάσεις όπως τα άλλα συνέδρια του Wikimedia, αλλά κυρίως εργαστήρια όπου έγιναν διάφορες συζητήσεις στα παραπάνω και παρακάτω ζητήματα.
Ήταν ένα συνέδριο όπου ακούστηκαν όλες οι φωνές, και έγιναν πολλές συζητήσεις για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι. Οι συμμετέχοντες από τις διάφορες κοινότητες μοιράστηκαν τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν στις διάφορες κοινότητες, για το τι θέλουμε να κάνουμε στο μέλλον, και έγιναν πολλές προσπάθειες και συζητήσεις για την συγκρότηση περιφερειακών δικτύων συνεργασίας νέων Βικιπαιδιστών. Υπήρξαν διάφορες συζητήσεις για το πως κοινότητες νέων από όλο το κόσμο μπορούν να δουλέψουν μαζί, ενώ άτομα από το Ίδρυμα Wikimedia παρείχαν εκπαιδεύσεις πάνω σε διάφορα ζητήματα, καίριας σημασίας για το κίνημα Wikimedia.
Ακόμη, στην ομιλία έναρξης η Κλάρα Γιόκλοβα, εκτελεστική διευθύντρια του Wikimedia Τσεχίας, η οποία μας βοηθά στην Ομάδα Νέων της ΚΑΕ, εξήρε τον ρόλο της Ομάδας Νέων στην ανάπτυξη του νεανικού κινήματος Βικιπαιδιστών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, αναφέροντας προσωπικά εμένα και άλλους νέους Βικιπαιδιστές που συνέβαλαν με το τρόπο τους στην ανάπτυξη της Ομάδας Νέων της ΚΑΕ, που αποτελεί την πιο οργανωμένη ομάδα νέων Βικιπαιδιστών στο παγκόσμιο κίνημα Wikimedia.
Εδώ ηγούμαι μια ομάδα συζήτησης πάνω στο θέμα της μειούμενης παρουσίας των νεών στο κίνημα, με συμμετέχοντες από διάφορες χώρες. Richard Sekerak (WMCZ), CC4.0 BY-SA.
Έγιναν πολλές συζητήσεις για το μέλλον της κοινότητας των νέων Βικιπαιδιστών στο παγκόσμιο κίνημα σε ομάδες εργασίας των 6 ή των 7. Βγάλαμε αρκετά συμπεράσματα, όπως το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για να στηρίξουμε εμείς τους νέους, τι μπορούμε να πιέσουμε την δική μας κοινότητα αλλά και το κίνημα να κάνει, συμβάλλοντας στην αλλαγή. Επίσης, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων μας, ιδίως των οργανωτικών, ενώ εξετάστηκε και το θέμα της κόπωσης των εθελοντών.
Γενικότερα, ο σκοπός του συνεδρίου ήταν να συνδεθεί η παγκόσμια κοινότητα των νέων Βικιπαιδιστών και να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για τον κοινό σκοπό της βελτίωσης της θέσης των νέων Βικιπαιδιστών. Επίσης σκόπευε στην ενδυνάμωση των γνώσεων μας και της οργανωτικής μας εμπειρίας. Το όραμα του συνεδρίου είναι να δημιουργηθεί ένα κίνημα στο οποίο οι νέοι θα εμπιστεύονται την Βικιπαίδεια και θα έχουν όλη την απαραίτητη στήριξη από τη κοινότητα, αλλά και να υπάρξει ένα μακροπρόθεσμο δίκτυο στήριξης των συμμετεχόντων στην μετέπειτα εργασία τους στο κίνημα. Τα βράδια έγιναν ψυχαγωγικές δραστηριότητες που οργάνωσαν τα μέλη της Ομάδας Νέων.
Συνδυάζοντας ποιοτική και πρακτική δουλειά, ήταν ένα συνέδριο διαφορετικό από τα άλλα – με ουσιαστικές συνδέσεις και ένα περιβάλλον όπου ο καθένας ένιωθε ότι ανήκει κάπου.
Αν μένετε και περπατάτε στην Αθήνα, σίγουρα έχετε προσέξει την κατάσταση με τα ενοικιαζόμενα ηλεκτρικά πατίνια. Αν όχι, ίσως να το έχετε ακούσει σεπολλάάρθρα, ή σε άλλαάρθρα, στα social media, ή σε κάποιοpodcast. Παρακάτω μερικές εικόνες (ίσως ενδεικτικές της άποψης μου επί τους θέματος).
Τα πατίνια και η Αθήνα
Την προηγούμενη Παρασκευή, αντιληφθήκαμε πως ο Δήμος Αθηναίων έχει φέρει σε διαβούλευση το κανονισμό κυκλοφορίας και στάθμευσης ηλεκτρικών πατινιών.
Η συμμετοχή των πολιτών για ένα θέμα που έχει απασχολήσει τόσο τους ανθρώπους της Αθήνας είναι ούτως ή άλλως σημαντική, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντική για έναν επιπλέον λόγο: η κανονιστική ρυθμίζει τους κανόνες με τους οποίους οι εταιρείες ενοικίασης πατινιών θα μπορούν να λειτουργούν στο δήμο της Αθήνας, ενώ παράλληλα προστατεύει το λιγοστό δημόσιο χώρο της πόλης. Προσπαθεί να ισορροπήσει δηλαδή τα συμφέροντα των ιδιωτικών εταιρειών με τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των ανθρώπων που ζουν στην Αθήνα — όμως οι εταιρείες είχαν εξαιρετικά περισσότερες ευκαιρίες να συμβάλλουν στη διαμόρφωση του κανονισμού από εμάς τους υπόλοιπους. Ως ενδεικτικό παράδειγμα, ο Δήμαρχος της Αθήνας βρέθηκε (και όχι για πρώτη φορά) με εκπρόσωπους εταιρειών μικροκινητικότητας σε μια κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση, την ίδια περίοδο που κάποιοι από εμάς μαζεύαμε υπογραφές ζητώντας από το δημοτικό συμβούλιο να συμπεριλάβει ένα σχετικό ψήφισμα στο δημοτικό συμβούλιο (τελικά δεν τα καταφέραμε).
Αυτή η διαβούλευση λοιπόν, είναι η σημαντικότερη ευκαιρία που έχουμε σαν πολίτες να εκφράσουμε την άποψη μας για ένα θέμα για το οποίο τόσο πολλοί από εμάς έχουμε παραπονεθεί. Δυστυχώς, ο δήμος δεν φαίνεται να έκανε κάποια προσπάθεια να μάθουν για τη διαβούλευση όσο περισσότεροι πολίτες και φορείς γίνεται. Επιπλέον, η πλατφόρμα για διαβουλεύσεις που διατηρεί ο δήμος δε χρησιμοποιήθηκε για τη συγκεκριμένη κανονιστική (δίορθωση: η πλατφόρμα εμφανίζει τη διαβούλευση, αλλά η λειτουργία δημοσίων σχολίων στη πλατφόρμα είναι απενεργοποιημένη, οπότε η συμμετοχή γίνεται με email στο δήμο). Για να συμμετέχει κανείς στη διαδικασία, πρέπει να διαβάσει τις 80 σελίδες του κανονισμού (και τις εκατοντάδες σελίδες των συνοδευτικών εγγράφων) και να στείλει email στη διεύθυνση του δήμου. Κανείς όμως δεν έχει τόσο χρόνο.
Στη πλατφόρμα μπορεί κανείς να δει συνόψεις (συνολικά, ανά κεφάλαιο ή ανά άρθρο), ή και όλο το κείμενο της κανονιστικής. Μπορεί επίσης να δει το τι σημαίνει πρακτικά η κανονιστική για τη γειτονιά του πάνω σε έναν διαδραστικό χάρτη. Το σημαντικότερο, μπορεί να αφήσει σχόλια και να ψηφίσει σε σχόλια άλλων, τόσο σε κομμάτια του κανονισμού, όσο και τοποθεσίες και γεωγραφικά σύνολα στο χάρτη. Τα σχόλια είναι δημόσια και φαίνονται στη πλατφόρμα, και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό ώστε να μπορέσουμε αργότερα να μετρήσουμε το πόση επιρροή είχε η διαβούλευση στο τελικό κείμενο που θα διαμορφωθεί. Παράλληλα, τα σχόλια στέλνονται αυτόματα στο email του δήμου (με CC στο χρήστη), με ένα ευγενικό μήνυμα που ζητάει από το δήμο να συμπεριλάβει το σχόλιο στη διαδικασία της διαβούλευσης:
Το email που λαμβάνει ο δήμος μετά από κάθε σχόλιο στη πλατφόρμα
Η πλατφόρμα δεν υποστηρίζεται από το δήμο (άλλωστε δε ρωτήσαμε κανέναν για να τη φτιάξουμε), όμως φυσικά ενημερώσαμε το αρμόδιο τμήμα, και παραμένουμε στη διάθεση του δήμου για να βοηθήσουμε όπως μπορούμε στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη συμμετοχή των Αθηναίων στη διαβούλευση, καθώς και στην αξιοποίηση των όποιων σχολίων προκύψουν.
Οι διαβουλεύσεις είναι πλέον μέρος του OpenCouncil, και μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιοδήποτε δήμο για οποιαδήποτε κανονιστική παρόμοιας μορφής — και φυσικά θα την προσαρμόσουμε με χαρά στις ανάγκες των δήμων συνεργατών μας.
Εάν θέλεις να λαμβάνεις κάθε μήνα το ενημερωτικό δελτίο για τις Ανοιχτές Τεχνολογίες καταχώρησε εδώ (https://newsletters.ellak.gr/?p=subscribe&id=) το email σου. Το ενημερωτικό δελτίο στέλνεται κάθε μήνα σε πάνω από 60.000 παραλήπτες.
Η οργανωτική επιτροπή της FOSSCOMM 2025 καλεί τις κοινότητες ανοικτού και ελεύθερου λογισμικού αλλά και οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο να υποβάλει την αίτηση ομιλίας ή workshop στο https://pretalx.fosscomm.gr/fosscomm-2025/cfp. Η επίσημη γλώσσα είναι τα Ελληνικά, υπάρχει όμως δυνατότητα να δεχτούμε και προτάσεις στην Αγγλική γλώσσα. H φετινή FOSSCOMM θα πραγματοποιηθεί στις 11 – 12 Οκτωβρίου 2025 από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου στην Σάμο
Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σε καλεί να γίνεις μέρος του κινήματος για την ψηφιακή ανεκαρτησία! Προσφέρουμε εθελοντική πρακτική άσκηση που θα σε εξοπλίσει με γνώσεις και εμπειρίες στη διαχείριση έργων ανοιχτών τεχνολογιών.
Η πρόσφατη υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, με καταγγελίες για παρατυπίες σε επιδοτήσεις, έφερε στο προσκήνιο την ανάγκη για πιο ανοιχτές, προσβάσιμες και διαφανείς διαδικασίες στη διαχείριση δημόσιων πόρων. Σε αυτό το πλαίσιο, τα ανοιχτά δημόσια δεδομένα μπορούν να λειτουργήσουν προληπτικά απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς, αλλά και ως βάση για έλεγχο, τεκμηρίωση και ενεργή συμμετοχή των πολιτών.
Σε μια εποχή που η ψηφιακή τεχνολογία διαμορφώνει εκ νέου τα όρια της ανθρώπινης ελευθερίας και ιδιωτικότητας, η εξάπλωση του spyware – λογισμικού κατασκοπείας – έχει μετατραπεί σε μετωπική απειλή για τις δημοκρατικές κοινωνίες. Το spyware δεν είναι απλώς εργαλείο επιτήρησης. Είναι ένα όπλο σιωπηλού ελέγχου, με στόχο όχι μόνο την ασφάλεια, αλλά και την εξουδετέρωση της πολιτικής διαφωνίας, της δημοσιογραφικής ανεξαρτησίας και των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Αυτός ο κατάλογος απαριθμεί δημόσια διαθέσιμο λογισμικό ανοιχτού κώδικα που προορίζεται για χρήση από δημόσιους φορείς. Παρόμοια λειτουργεί και το Μητρώο Ψηφιακών Δημόσιων Αγαθών (Digital Public Goods Registry) της Συμμαχίας Ψηφιακών Δημόσιων Αγαθών, το οποίο περιλαμβάνει ευρύτερα πόρους σχεδιασμένους με γνώμονα τη βιωσιμότητα και προσδιορίζει τυπικά τι σημαίνει «Ψηφιακό Δημόσιο Αγαθό».
Η ψηφιακή διακυβέρνηση είναι πλέον κεντρική στην πολιτική, την οικονομία και την κοινωνία. Ωστόσο, για να είναι αποτελεσματική, πρέπει να ξεκινά από μια σωστή κατανόηση του ίδιου του Διαδικτύου: τι είναι, πώς λειτουργεί και πώς συντονίζεται. Η σύγχυση μεταξύ της τεχνικής υποδομής του Διαδικτύου και των ψηφιακών υπηρεσιών που λειτουργούν πάνω σε αυτό – όπως εφαρμογές, πλατφόρμες ή τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης – μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην παγκόσμια σταθερότητα του δικτύου.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ), με την υποστήριξη του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, υλοποιεί μια σημαντική πανελλήνια δράση για τη χαρτογράφηση των αναγκών, των προκλήσεων και των τάσεων που σχετίζονται με την απασχόληση στον κλάδο Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).
Σε μια εποχή όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις, τα θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων και το αυξανόμενο κόστος των ιδιόκτητων ψηφιακών λύσεων επηρεάζουν σημαντικά τις επιλογές των δημόσιων φορέων, οι δήμοι της Κοπεγχάγης και του Άαρχους στη Δανία παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους. Επιλέγουν να στραφούν σε ανοικτό λογισμικό και ευρωπαϊκές υποδομές, απομακρυνόμενοι από τις κλειστές και εξαρτώμενες από εξωτερικές δυνάμεις λύσεις των ΗΠΑ.
Η Creative Commons (CC) ανακοίνωσε την έναρξη ενός καινοτόμου έργου με τίτλο CC Signals — ένα νέο πλαίσιο ψηφιακών σημάτων προτίμησης που αποσκοπεί στη διατήρηση και ενίσχυση των κοινών αγαθών (commons) στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης (AI).
Η απόφαση αυτή δεν είναι απλώς μια τεχνολογική αλλαγή – είναι μια δήλωση ανεξαρτησίας. Περίπου 30.000 υπάλληλοι, περιλαμβανομένων δικαστών, αστυνομικών και λοιπών δημοσίων λειτουργών, θα επηρεαστούν άμεσα, ενώ στη συνέχεια θα ακολουθήσουν και οι εκπαιδευτικοί. Αυτή η μαζική μετάβαση χαιρετίζεται ως ένα αποφασιστικό βήμα προς την «ψηφιακή ανεξαρτησία» της Γερμανίας, και γενικότερα της Ευρώπης.
Τι θα γινόταν αν τα ψηφιακά εργαλεία στα οποία βασίζεται η επιχείρησή σας καθημερινά — από το email και την επικοινωνία μέχρι την εξυπηρέτηση πελατών, τις cloud υποδομές και τη διαχείριση γνώσης — ξαφνικά γίνονταν απρόσιτα; Όχι εξαιτίας κυβερνοεπίθεσης. Όχι λόγω τεχνικής αστοχίας. Αλλά λόγω μιας πολιτικής απόφασης που ελήφθη χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Ακούγεται υπερβολικό; Δεν είναι. Είναι μια απολύτως ρεαλιστική και άκρως επίκαιρη στρατηγική ευαλωτότητα. Και όμως, οι περισσότεροι οργανισμοί ούτε καν την έχουν σκεφτεί — πόσο μάλλον προετοιμαστεί για αυτήν.
Το OpenForum Europe (OFE) υποστηρίζει ότι το ανοιχτό λογισμικό και τα ανοικτά πρότυπα είναι καθοριστικά για την ενίσχυση της ψηφιακής ανεξαρτησίας της ΕΕ. Ωστόσο, παρόλο που έχει υπάρξει αναγνώριση της σημασίας του ανοιχτού λογισμικού, απαιτείται μια στρατηγική και προληπτική προσέγγιση ώστε η ΕΕ να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές του. Σε αυτό το πλαίσιο, το OFE προτείνει τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Τεχνολογικής Ανεξαρτησίας (EU Sovereign Tech Fund – EU-STF).
Η Επιτροπή Βιομηχανίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ITRE) πρόσφατα ενέκρινε μια έκθεση πρωτοβουλίας για την τεχνολογική ανεξαρτησία της Ευρώπης και τις ψηφιακές υποδομές. Η έκθεση καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων, από τα μικροτσίπ μέχρι τα υποθαλάσσια καλώδια και φυσικά, το λογισμικό. Στο επίκεντρο της συζήτησης τοποθετείται το Ελεύθερο Λογισμικό – γνωστό και ως Ανοικτού Κώδικα – ως κρίσιμο εργαλείο για την ενίσχυση της ψηφιακής και τεχνολογικής ανεξαρτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η πρόσβαση στην πολιτιστική κληρονομιά και η ελεύθερη χρήση της αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της πολιτιστικής ελευθερίας και της καλλιτεχνικής δημιουργικότητας. Σε μια εποχή όπου η ψηφιοποίηση προσφέρει πρωτόγνωρες δυνατότητες πρόσβασης σε έργα τέχνης, μνημεία και άλλα πολιτιστικά αγαθά, η έννοια του Κοινού Κτήματος (Public Domain) αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Ωστόσο, παρά τις νομικές προβλέψεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, αρκετά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) επιβάλλουν περιορισμούς που στην πράξη αμφισβητούν τη βασική αρχή: ό,τι είναι στο Κοινό Κτήμα, πρέπει να παραμένει ελεύθερο για όλους.
Το financials.gr χρησιμοποιεί τα Ανοικτά Δεδομένα του Γ.Ε.ΜΗ. και τα σύγχρονα μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης, το financials.gr αντλεί και επεξεργάζεται τα ανοικτά δεδομένα του Γ.Ε.ΜΗ. δημιουργώντας μία προσβάσιμη βάση χρηματοοικονομικών δεδομένων για όλες τις ΑΕ, ΕΠΕ και ΙΚΕ της Ελλάδας. Η βάση ανανεώνεται καθημερινά, αντλώντας χρηματοοικονομική πληροφορία από τις ετήσιες αναφορές που υποβάλλουν οι επιχειρήσεις στο Γ.Ε.ΜΗ.
Στην εποχή της ραγδαίας ανάπτυξης της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), τα δεδομένα αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε επιτυχημένης εφαρμογής. Όπως ένα κτίριο χρειάζεται γερά θεμέλια για να σταθεί, έτσι και τα συστήματα ΤΝ απαιτούν υψηλής ποιότητας δεδομένα για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Το Open Data Institute (ODI), σε μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2025, παρουσιάζει ένα καινοτόμο πλαίσιο που στοχεύει να καθοδηγήσει τους παρόχους δεδομένων στο πώς να καταστήσουν τα δεδομένα τους “έτοιμα για ΤΝ” (AI-ready).
Στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης, ο παγκόσμιος ιστός αντιμετωπίζει μια νέα πρόκληση: τη ραγδαία αύξηση της αυτοματοποιημένης επισκεψιμότητας από προγράμματα συλλογής δεδομένων, γνωστά ως AI crawlers ή scrapers. Αν διαχειρίζεστε έναν ιστότοπο, είναι πιθανό να έχετε παρατηρήσει μια ανεξήγητη αύξηση της κίνησης τον τελευταίο καιρό. Πολλοί διαχειριστές έχουν διαπιστώσει ότι δεν πρόκειται για πραγματικούς επισκέπτες, αλλά για «ρομπότ» που συλλέγουν δεδομένα για εκπαίδευση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μια αυξανόμενη σειρά προκλήσεων που απειλούν τη δημοκρατία, τις θεμελιώδεις αξίες της και τη συνοχή των θεσμών της. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει την υιοθέτηση μιας σημαντικής νέας πρωτοβουλίας με την ονομασία European Democracy Shield (Ασπίδα της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας). Η πρωτοβουλία αυτή έχει ως στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της δημοκρατίας της ΕΕ απέναντι σε στρατηγικές και συστηματικές επιθέσεις, τόσο από ξένες αυταρχικές δυνάμεις όσο και από δρώντες στον ψηφιακό χώρο.
Οι προκλήσεις για τη δημοκρατία της ΕΕ
Οι στρατηγικές επιθέσεις κατά της δημοκρατίας και των θεμελιωδών αξιών της ΕΕ έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια. Οι απειλές αυτές προέρχονται από παραδοσιακούς αυταρχικούς αντιπάλους, όπως η Ρωσία και η Κίνα, που χρησιμοποιούν την παραπληροφόρηση και την ξένη παρέμβαση σε πληροφορίες (Foreign Information Manipulation and Interference – FIMI) για να υπονομεύσουν τις εκλογικές διαδικασίες, την ελευθερία του λόγου και την κοινωνική συνοχή.
Σύμφωνα με το Eurobarometer του 2023, το 81% των Ευρωπαίων πολιτών θεωρεί τη ξένη παρέμβαση στις δημοκρατίες σοβαρό πρόβλημα. Η πρόκληση αυτή εντείνεται από την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και τα deepfakes, που επιτρέπουν την εξάπλωση ψευδών πληροφοριών με πρωτόγνωρη ταχύτητα και ακρίβεια.
Τι είναι η Ασπίδα της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας
Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρότεινε για πρώτη φορά την ιδέα μιας Ασπίδας της Δημοκρατίας τον Μάιο του 2024, πριν τις ευρωπαϊκές εκλογές. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να:
Αντιμετωπίσει τη χειραγώγηση και παρέμβαση πληροφοριών από ξένες δυνάμεις.
Διασφαλίσει τη δικαιοσύνη και την ακεραιότητα των εκλογικών διαδικασιών.
Ενισχύσει τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και τους δημοσιογράφους.
Προστατεύσει την κοινωνία των πολιτών και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει τη δημιουργία πανευρωπαϊκού δικτύου ελεγκτών γεγονότων, την ενίσχυση της εφαρμογής της ψηφιακής νομοθεσίας της ΕΕ (όπως ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες – DSA), καθώς και την αντιμετώπιση τεχνολογιών παραπληροφόρησης όπως τα deepfakes.
Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και η εφαρμογή της Ασπίδας
Η ευθύνη για την ανάπτυξη και εφαρμογή της Ασπίδας έχει ανατεθεί στον Επίτροπο για τη Δημοκρατία, τη Δικαιοσύνη, το Κράτος Δικαίου και την Προστασία του Καταναλωτή, Μάικλ ΜακΓκραθ. Ο ΜακΓκραθ ηγείται μιας ομάδας έργου αποτελούμενης από επτά Επιτρόπους, που έχει ως αποστολή την οριζόντια συντονισμένη δράση σε όλους τους τομείς πολιτικής.
Η Επιτροπή, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (EEAS), ενισχύει τα υφιστάμενα εργαλεία όπως:
East StratCom Task Force, που παρακολουθεί και τεκμηριώνει περιπτώσεις παραπληροφόρησης.
EU Hybrid Toolbox και FIMI Toolbox, που προσφέρουν εργαλεία για την καταπολέμηση των υβριδικών απειλών.
Rapid Alert System (RAS), που επιτρέπει την ταχεία ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών.
Ο ρόλος των κρατών μελών
Η στάση των κρατών μελών ποικίλει, με βάση γεωγραφικές, ιστορικές και πολιτικές παραμέτρους. Η Γαλλία, με τον φορέα VIGINUM, και η Σουηδία, με την Υπηρεσία Ψυχολογικής Άμυνας, έχουν δημιουργήσει εθνικούς μηχανισμούς για την αντιμετώπιση των ξένων παρεμβάσεων και αποτελούν πρότυπα για αντίστοιχες δομές σε επίπεδο ΕΕ.
Η Πολωνία, κατά την προεδρία της στο Συμβούλιο, προώθησε την ανθεκτικότητα της δημοκρατίας ενάντια στην πόλωση και τη ριζοσπαστικοποίηση, ενώ η Δανία εστιάζει στον ρόλο της ελεύθερης και αξιόπιστης ενημέρωσης και της πολιτιστικής διάστασης της δημοκρατικής ανθεκτικότητας.
Θέσεις και προτάσεις ενδιαφερόμενων φορέων
Κατά τη δημόσια διαβούλευση που ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2025, προτάθηκαν μεταξύ άλλων:
Η αναγνώριση της δημοσιογραφίας ως κρίσιμης υποδομής.
Η δημιουργία Ταμείου Επενδύσεων στην Ακεραιότητα της Πληροφορίας (Information Integrity Investment Fund – I3F).
Η ενίσχυση του προγράμματος CERV για την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών.
Η ανάπτυξη ευρωπαϊκού κέντρου αριστείας για την καταπολέμηση της FIMI.
Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαδραματίζει καίριο ρόλο, έχοντας συστήσει την Ειδική Επιτροπή για την Ασπίδα της Δημοκρατίας (EUDS). Η επιτροπή εξετάζει τη δράση της Επιτροπής και της EEAS, καταθέτει προτάσεις και προωθεί τη διαμόρφωση πολιτικών που θα θωρακίσουν την Ένωση από υβριδικές απειλές.
Το Κοινοβούλιο τονίζει τη σημασία της ελεύθερης, ανεξάρτητης και πλουραλιστικής ενημέρωσης για τη δημοκρατική ανθεκτικότητα και υπογραμμίζει την ανάγκη επενδύσεων στην ερευνητική δημοσιογραφία, τον έλεγχο γεγονότων και τη ψηφιακή παιδεία.
Προκλήσεις και επόμενα βήματα
Η υλοποίηση της Ασπίδας της Δημοκρατίας συναντά προκλήσεις, όπως:
Η ανάγκη συντονισμού μεταξύ διαφορετικών θεσμών και κρατών μελών.
Η αντίσταση από μεγάλα εταιρικά συμφέροντα και ορισμένες κυβερνήσεις εντός και εκτός ΕΕ, που επικρίνουν την ευρωπαϊκή ψηφιακή ρύθμιση ως λογοκρισία.
Η τεχνολογική πρόκληση της συνεχώς εξελισσόμενης παραπληροφόρησης.
Η Επιτροπή σχεδιάζει την παρουσίαση της σχετικής επικοινωνίας το φθινόπωρο του 2025, ενώ το Κοινοβούλιο αναμένεται να ψηφίσει το τελικό πόρισμα της EUDS στις αρχές του 2026.
Η Ασπίδα της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας αποτελεί μια φιλόδοξη προσπάθεια της ΕΕ να προασπίσει τις θεμελιώδεις αξίες της και να θωρακιστεί απέναντι στις νέες μορφές απειλών. Η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από την αποφασιστικότητα των θεσμών, τη συνεργασία των κρατών μελών και την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών.
Η πρωτοβουλία αυτή δεν στοχεύει μόνο στην προστασία των εκλογικών διαδικασιών ή στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, αλλά φιλοδοξεί να καλλιεργήσει μια πιο ανθεκτική, κριτική και ενεργή ευρωπαϊκή κοινωνία, ικανή να σταθεί απέναντι στις προκλήσεις του 21ου αιώνα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει ολοένα και περισσότερο το ανοιχτό λογισμικό ως στρατηγικό πλεονέκτημα, το οποίο συνδέεται με την καινοτομία, τη συνεργασία και την ψηφιακή κυριαρχία. Η Στρατηγική Ανοιχτού Λογισμικού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2020-2023προωθεί μια προσέγγιση «Think Open» εντός των θεσμών της ΕΕ και καλεί σε «στοχευμένη δημόσια χρηματοδότηση» για τη διατήρηση κρίσιμων έργων ανοιχτού κώδικα.
Η δέσμευση αυτή αντικατοπτρίζεται και στη Γερμανία. Η συμφωνία του κυβερνητικού συνασπισμού του 2021 έθεσε προτεραιότητα στην ενίσχυση του ανοιχτού λογισμικού για την προώθηση της ψηφιακής κυριαρχίας, με το σύνθημα «public money, public code». Παράλληλα, οι τροποποιήσεις στον Νόμο για την Πρόσβαση στο Διαδίκτυο (Online Access Act) υποχρεώνουν τη δημόσια διοίκηση να προτιμά λύσεις ανοιχτού λογισμικού και ανοιχτών προτύπων στις προμήθειες ΤΠΕ, ενισχύοντας έτσι τη διαφάνεια και τη διαλειτουργικότητα.
Ο στόχος του Fund είναι η ενίσχυση της ψηφιακής κυριαρχίας μέσω της υποστήριξης της συντήρησης βασικών τεχνολογιών ανοιχτού κώδικα (π.χ. βιβλιοθήκες, πρωτόκολλα, εργαλεία ανάπτυξης), οι οποίες παρότι χρησιμοποιούνται ευρέως, υποχρηματοδοτούνται. Με στοχευμένες επενδύσεις στη συντήρηση, ασφάλεια και ανθεκτικότητα αυτών των έργων, διασφαλίζεται η διαθεσιμότητα και η αξιοπιστία τους για δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς.
Μηχανισμός χρηματοδότησης και διαδικασίες
Η χρηματοδότηση γίνεται με συμβάσεις που περιγράφουν τα παραδοτέα και τα ορόσημα. Η ελάχιστη χρηματοδότηση ανά έργο είναι €50.000 και δεν υπάρχει ανώτατο όριο, με επενδύσεις που φτάνουν έως €1 εκατομμύριο. Τα έργα πρέπει να είναι βασικές τεχνολογίες ανοιχτού κώδικα, με κώδικα σε άδειες εγκεκριμένες από το Open Source Initiative ή το Free Software Foundation και τεκμηρίωση υπό άδειες τύπου Creative Commons (εκτός NC και ND).
Η αξιολόγηση των προτάσεων βασίζεται σε έξι κριτήρια:
διάδοση (prevalence),
σημασία (relevance),
βαθμός υποχρηματοδότησης (vulnerability),
δημόσιο συμφέρον,
προτεινόμενες δραστηριότητες,
εμπειρία συνεισφερόντων.
Η διαδικασία περιλαμβάνει αρχικό έλεγχο, φάση οριστικοποίησης προϋπολογισμού και στόχων (scoping), και αξιολόγηση από εξωτερικούς ειδικούς.
Καινοτομίες του Fund
Το Fund εισάγει δύο βασικές καινοτομίες:
Εστιάζει όχι στην καινοτομία ή στα πρωτότυπα, αλλά στη μακροπρόθεσμη συντήρηση της ανοιχτής ψηφιακής υποδομής.
Λειτουργεί υπό το γερμανικό δίκαιο δημοσίων προμηθειών, γεγονός πρωτοφανές για τον χώρο του ανοιχτού λογισμικού. Παρότι τα κεφάλαια προέρχονται από γερμανικούς δημόσιους πόρους, το Fund έχει παγκόσμια εντολή, ενισχύοντας τη διεθνή συνεργασία.
Εξέλιξη και προώθηση
Η ιδέα για το Fund προέκυψε από την αυξανόμενη ανησυχία για την ευθραυστότητα κρίσιμων υποδομών ανοιχτού κώδικα, όπως αποκάλυψε το κενό ασφαλείας Log4j. Η γερμανική κυβέρνηση διέθεσε αρχικά €3,5 εκατ. (2022) και σταδιακά αύξησε τον προϋπολογισμό στα €11,5 εκατ. (2023) και στα €17 εκατ. (2024).
Μέχρι τα τέλη του 2024 είχαν υποστηριχθεί πάνω από 60 έργα. Το Fund θεσμοθετήθηκε ως ανεξάρτητη οντότητα και η Sovereign Tech Agency ανέλαβε τη διαχείρισή του. Για παραδείγματα έργων, βλ. https://www.sovereign.tech/tech.
Διακυβέρνηση και χρηματοδότηση
Το Fund διοικείται από τη Sovereign Tech Agency, με εποπτεία από Εποπτικό Συμβούλιο. Η χρηματοδότηση προέρχεται αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό, εγκεκριμένη από τη Γερμανική Βουλή (Bundestag). Ένα διετές συμβόλαιο με το BMWK διασφαλίζει τη συνέχιση πέρα από ετήσιους κύκλους προϋπολογισμού.
Κατευθύνσεις για το 2025
Το 2025 το Fund μπαίνει σε φάση στρατηγικής ανάπτυξης:
Ενίσχυση της ομάδας διαχείρισης.
Προδραστική αναζήτηση έργων που δεν προσεγγίζουν τη χρηματοδότηση μέσω της τυπικής διαδικασίας.
Συνεργασίες με βιομηχανία και φορείς όπως το ZenDiS.
Προώθηση του Fund ως πρότυπο χρηματοδότησης ανοιχτού λογισμικού σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οφέλη και προκλήσεις
Το Fund δίνει τη δυνατότητα στη δημόσια διοίκηση να συμμετέχει ενεργά στο οικοσύστημα ανοιχτού λογισμικού και να διαμορφώνει τις τεχνολογίες σύμφωνα με το δημόσιο συμφέρον. Ωστόσο, αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως:
Οικονομική αβεβαιότητα λόγω ετήσιων διαπραγματεύσεων προϋπολογισμού.
Μετατόπιση πολιτικού ενδιαφέροντος σε νέα θέματα όπως η τεχνητή νοημοσύνη.
Περιορισμοί του δικαίου δημοσίων προμηθειών που δίνουν έμφαση στην τιμή και όχι σε αξίες όπως η διαφάνεια και η επαναχρησιμοποίηση.
Η επίλυση αυτών των ζητημάτων είναι κρίσιμη για τη βιωσιμότητα του Fund.
Καλά παραδείγματα
Η επιτυχία του Fund βασίστηκε:
Σε πιλοτικές προσεγγίσεις και συνεχές feedback.
Στην ενεργή συνεργασία με την κοινότητα ανοιχτού κώδικα.
Στην κατανόηση της πολυπλοκότητας και της πολιτισμικής ποικιλίας του οικοσυστήματος.
Πολιτικό πλαίσιο
Για περισσότερα στοιχεία σχετικά με το πολιτικό πλαίσιο ανοιχτού λογισμικού στη Γερμανία, ανατρέξτε στο Country Intelligence Report και το factsheet στο OSOR Knowledge Centre.
Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.
Η Βιέννη, γνωστή για την πολιτιστική της κληρονομιά, την αρχιτεκτονική της και την ποιότητα ζωής της, κρύβει έναν ακόμη θησαυρό: τη φύση που έχει ενσωματωθεί στον αστικό της ιστό. Περίπου το 50% της συνολικής έκτασης της πόλης καλύπτεται από πράσινες περιοχές, σύμφωνα με το δημαρχείο της Βιέννης. Αυτό το υψηλό ποσοστό δεν είναι μόνο αισθητικά ευχάριστο αλλά και ζωτικής σημασίας για την υγεία, την κοινωνική συνοχή και την περιβαλλοντική σταθερότητα.
Η Σημασία των Πράσινων Περιοχών στις Πόλεις
Η ύπαρξη προσβάσιμων πάρκων, δεντροστοιχιών, κήπων και άλλων φυσικών περιοχών είναι εξαιρετικά σημαντική για τις σύγχρονες πόλεις. Οι πράσινοι χώροι βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα, μειώνουν τη ρύπανση και τη θερμοκρασία, προστατεύουν από τον θόρυβο και προάγουν τη βιοποικιλότητα. Ιδιαίτερα για τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τα άτομα με χαμηλά εισοδήματα, η προσβασιμότητα σε τέτοιες περιοχές έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, βελτιώνει την καρδιαγγειακή υγεία και μειώνει τα ποσοστά κατάθλιψης.
Ωστόσο, δεν απολαμβάνουν όλοι οι πολίτες της Ευρώπης εξίσου αυτή τη φύση. Οι γειτονιές με χαμηλότερα εισοδήματα έχουν, συχνά, περιορισμένη πρόσβαση σε πάρκα και παιδικές χαρές. Αυτή η ανισότητα καθιστά την αστική αναδάσωση και την οικολογική αναδιάρθρωση απαραίτητες προτεραιότητες για την κοινωνική δικαιοσύνη και την υγεία των πολιτών.
Το Όραμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Πράσινες Πόλεις
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιλαμβανόμενη τη σημασία του αστικού πρασίνου, έχει θέσει στόχο έως το 2030 να ενισχύσει την παρουσία της φύσης στις μεγαλουπόλεις. Μέσα από την Πράσινη Συμφωνία και τη Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα, η Ε.Ε. προωθεί τη δημιουργία προσβάσιμης και ποικιλόμορφης πράσινης υποδομής. Το “Green City Accord” αποτελεί ένα από τα βασικά εργαλεία αυτής της στρατηγικής: πρόκειται για μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με στόχο να γίνουν οι ευρωπαϊκές πόλεις καθαρότερες, υγιέστερες και πιο πράσινες.
Σε αυτό το πλαίσιο, πόλεις όπως η Βιέννη λειτουργούν ως πρότυπα. Όχι μόνο μέσω θεσμικών παρεμβάσεων, αλλά και χάρη στη συμμετοχή των ίδιων των πολιτών μέσω καινοτόμων, ανοικτών ψηφιακών εργαλείων.
“Wiener Straßenbäume”: Ένα Ανοικτό Παράθυρο στη Φύση της Πόλης
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ενεργού συμμετοχής πολιτών και αξιοποίησης ψηφιακής τεχνολογίας είναι το έργο ανοιχτού κώδικα “Wiener Straßenbäume” (“Δεντροστοιχίες της Βιέννης”). Η πλατφόρμα αυτή προσφέρει έναν χάρτη θερμότητας (heatmap), που καταγράφει πάνω από 91.000 δέντρα κατά μήκος των δρόμων της Βιέννης. Με τον τρόπο αυτό, οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της πόλης μπορούν να εξερευνήσουν με ακρίβεια πόσο “πράσινη” είναι η κάθε περιοχή.
Η εφαρμογή επιτρέπει την επισκόπηση τόσο μακροεπίπεδου όσο και λεπτομερούς χαρακτήρα. Κάθε δέντρο καταγράφεται με συγκεκριμένα μεταδεδομένα: είδος, ηλικία, ύψος, διάμετρος κορμού και κόμης. Οι χρήστες μπορούν να δουν ποια δέντρα υπάρχουν στη γειτονιά τους, ποια είναι μεγαλύτερα ή σπανιότερα, και ποιες περιοχές έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από δεντροφύτευση.
Η Δύναμη των Ανοιχτών Δεδομένων
Το “Wiener Straßenbäume” βασίζεται σε δύο σύνολα ανοικτών δεδομένων που παρέχει ο Δήμος της Βιέννης:
Το Επίσημο Μητρώο Δέντρων (Tree Register): Περιλαμβάνει περίπου 226.000 δέντρα της πόλης, τόσο σε δρόμους όσο και σε πάρκα. Διαχειρίζεται από την Υπηρεσία Πάρκων και Κήπων (Δημοτικό Τμήμα 42).
Το Διατροπικό Σύστημα Αναφοράς Κυκλοφορίας – Οδικός Χάρτης Βιέννης (Straßengraph): Ένα τοπολογικό μοντέλο του οδικού δικτύου της πόλης, απαραίτητο για χωρική ανάλυση.
Τα ονόματα των δρόμων προέρχονται από ανοιχτές πηγές όπως τα OpenMapTiles και OpenStreetMap, προσδίδοντας διαφάνεια και διαλειτουργικότητα στην πλατφόρμα.
Τεχνολογία, Κοινωνία και Οικολογία: Ένα Τρίπτυχο
Το “Wiener Straßenbäume” δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα συνεργασίας τεχνολογίας και περιβαλλοντικής συνείδησης. Στο Βερολίνο, το CityLAB ανέπτυξε το “Gieß den Kiez” (“Πότισε τη Γειτονιά”), ένα συνεργατικό εργαλείο που επιτρέπει στους πολίτες να φροντίζουν τα δέντρα της περιοχής τους κατά τη διάρκεια ξηρών περιόδων. Αυτά τα έργα αποδεικνύουν πώς η ανοιχτή τεχνολογία μπορεί να ενισχύσει την οικολογική ευαισθητοποίηση, την ατομική ευθύνη και τη συλλογική συμμετοχή.
Οι πλατφόρμες αυτές δεν βοηθούν μόνο στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, αλλά δημιουργούν και ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης, όπου οι πολίτες είναι ενεργοί συνδημιουργοί λύσεων.
Σε μια περίοδο που η δημόσια διοίκηση βρίσκεται υπό αυξημένο έλεγχο και η κοινωνία απαιτεί λογοδοσία, η αξιοποίηση των ανοιχτών δεδομένων δεν αποτελεί απλώς τεχνολογική επιλογή – είναι εργαλείο δημοκρατίας.
Η πρόσφατη υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, με καταγγελίες για παρατυπίες σε επιδοτήσεις, έφερε στο προσκήνιο την ανάγκη για πιο ανοιχτές, προσβάσιμες και διαφανείς διαδικασίες στη διαχείριση δημόσιων πόρων. Σε αυτό το πλαίσιο, τα ανοιχτά δημόσια δεδομένα μπορούν να λειτουργήσουν προληπτικά απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς, αλλά και ως βάση για έλεγχο, τεκμηρίωση και ενεργή συμμετοχή των πολιτών.
Στην εκδήλωση αυτή θα συζητηθούν:
Πώς τα ανοιχτά δεδομένα ενισχύουν τη λογοδοσία στη δημόσια διοίκηση.
Πώς μπορούν να αποτρέψουν σκάνδαλα όπως εκείνο του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Ποιες είναι οι προκλήσεις και οι προϋποθέσεις για ουσιαστική εφαρμογή πολιτικών διαφάνειας στον αγροτικό τομέα και όχι μόνο.
Στόχος μας είναι να αναδείξουμε την ανοιχτότητα ως θεμέλιο για ένα σύγχρονο, αξιόπιστο και δίκαιο κράτος. Η διαφάνεια δεν είναι πολυτέλεια – είναι προστασία για τους θεσμούς και τους πολίτες.
Ένα σύστημα που δεν ξεκινά, ένας δίσκος που “κλαίει”, ή ένα GRUB που εξαφανίστηκε: το Linux έχει τη λύση, και αυτή χωράει σε ένα USB stick. Ανακάλυψε τις πιο δυνατές, ελαφριές και εξειδικευμένες rescue διανομές του 2025, που μπορούν να σώσουν το desktop ή το laptop σου όταν όλα πάνε στραβά. Από την SystemRescue έως την TinyCore, αυτός ο οδηγός είναι το εργαλείο που πρέπει να έχει κάθε προχωρημένος χρήστης ή sysadmin στο συρτάρι του.
Γιατί να έχεις USB με Rescue Linux;
Η ζωή του sysadmin – και του power user – είναι γεμάτη απρόοπτα: δίσκοι που καταρρέουν, bootloaders που χαλάνε, συστήματα που δεν μπουτάρουν. Σε τέτοιες στιγμές, ένα απλό αλλά ισχυρό εργαλείο μπορεί να κάνει τη διαφορά: ένα USB stick με μια ειδικά φτιαγμένη rescue διανομή Linux.
Όχι, δεν μιλάμε για τις κλασικές διανομές τύπου Ubuntu ή Fedora. Αυτές είναι πλήρεις και συχνά «βαριές». Μιλάμε για lightweight distros με εστίαση στην επιδιόρθωση συστημάτων, στη διάγνωση hardware, στην ανάκτηση αρχείων και στην επιδιόρθωση του boot. Και το σημαντικότερο; Φορτώνονται σε Live περιβάλλον χωρίς εγκατάσταση, με εργαλεία όπως smartctl, ddrescue, fsck, testdisk, rsync, ακόμα και με δυνατότητα chroot.
Ας ρίξουμε μια ματιά στις καλύτερες επιλογές rescue distros για να έχεις στο USB σου.
1. SystemRescue
Η SystemRescue (πρώην SystemRescueCd) είναι η επιτομή του rescue USB. Βασισμένη στο Arch Linux, είναι μικρή (~800MB) αλλά πανίσχυρη, φορτωμένη με όλα τα απαραίτητα εργαλεία για διαγνωστικά, partitioning, ανάκτηση αρχείων και επιδιόρθωση συστημάτων.
Η Rescatux είναι μια Debian-based rescue διανομή που ξεχωρίζει για τα γραφικά εργαλεία επιδιόρθωσης και την απλότητά της. Το βασικό της εργαλείο, το Rescapp, προσφέρει GUI επιλογές για επαναφορά GRUB, επαναφορά password, επισκευή MBR, επιδιόρθωση αρχείων fstab και άλλα.
Κύρια χαρακτηριστικά:
Βασίζεται σε Debian Stable – εγγυημένη σταθερότητα
GUI εργαλεία για αρχάριους και προχωρημένους
gparted, testdisk, photorec, ntfsfix, fsck
Εργαλεία διαχείρισης GRUB, χρήστη και root password
Υποστήριξη BIOS/UEFI, ακόμα και για Windows recovery
Live περιβάλλον με LXDE desktop
Δεν είναι η πιο ελαφριά, αλλά είναι απίστευτα χρήσιμη αν θες να επιδιορθώσεις boot ή user προβλήματα με λίγα clicks.
Η Grml είναι διανομή φτιαγμένη από Debian, με ξεκάθαρο προσανατολισμό στο CLI-based troubleshooting. Δεν έχει πλήρες desktop – είναι για pros που αγαπούν το terminal. Αν είσαι από αυτούς, θα λατρέψεις τα scripts και το customization.
Η Finnix είναι μία από τις παλαιότερες rescue διανομές στον κόσμο του Linux – πρωτοεμφανίστηκε το 1999! Εστιάζει αποκλειστικά σε γραμμή εντολών, προσφέροντας ένα μικρό, ελαφρύ περιβάλλον για διαχειριστές συστημάτων και power users.
Η Parted Magic είναι μια από τις πιο επαγγελματικές rescue διανομές, με εστίαση σε partitioning, κλωνοποίηση δίσκων και ανάκτηση δεδομένων. Η μόνη ιδιαιτερότητα; Δεν είναι δωρεάν – κοστίζει περίπου $13. Αλλά τα εργαλεία που περιλαμβάνει είναι υπεραρκετά για να δικαιολογήσουν το κόστος.
Περιλαμβάνει smartctl, nvme-cli, hdparm, erase, wipe
Υποστήριξη SSD secure erase
Live περιβάλλον με LXDE desktop
Εξαιρετική υποστήριξη hardware
Δεν υποστηρίζει persistence αλλά τρέχει απροβλημάτιστα
Αν ασχολείσαι με κλωνοποιήσεις, data recovery ή διαχείριση δίσκων, και δεν σε πειράζει να πληρώσεις λίγα ευρώ, τότε το Parted Magic είναι εργαλείο επιπέδου Swiss Army Knife.
Το Slax είναι μια minimal διανομή βασισμένη στο Debian (παλιότερα στο Slackware), σχεδιασμένη να τρέχει σε παλιό hardware ή από USB. Είναι εξαιρετικά ελαφριά (~300MB), αλλά προσφέρει έναν πλήρη LXQt desktop και modular αρχιτεκτονική.
Δυνατότητες:
Μπορείς να προσθέσεις modules (π.χ. GParted, smartctl) εύκολα
Υποστήριξη persistence με overlay fs
Πολύ γρήγορη εκκίνηση από USB
Συμβατότητα με UEFI
Περιλαμβάνει mc, bash, xterm, file tools, και βασικά disk/network εργαλεία
Δεν έχει από προεπιλογή όλα τα rescue εργαλεία, αλλά η modular προσέγγισή του το καθιστά ιδανική βάση για custom rescue build.
Το TinyCore Linux είναι πιθανώς η μικρότερη διανομή στον κόσμο – ξεκινάει από μόλις 11MB (Core) και φτάνει τα 30-70MB (TinyCore ή CorePlus). Δεν είναι φτιαγμένο ειδικά για system rescue, αλλά μπορεί να επεκταθεί εύκολα με τα κατάλληλα εργαλεία.
Τι κάνει ξεχωριστό το TinyCore:
Εξαιρετικά ελαφρύ – τρέχει σε παλιά συστήματα ή χαμηλή RAM
Modular: προσθέτεις μόνο τα πακέτα που θες (π.χ. GParted, smartctl, ntfs-3g)
Υποστήριξη persistence με cloud ή custom overlays
Δυνατότητα GUI (FLWM ή άλλα lightweight)
Γρήγορη εκκίνηση, ιδανικό για flash USB sticks
Απαιτεί εξοικείωση για να το «στήσεις» όπως θες, αλλά αν ψάχνεις total control και μέγεθος σπιρτόκουτου, το TinyCore είναι ένα τεχνικό διαμάντι.
Η θρυλική Knoppix ήταν η πρώτη διανομή που έκανε δημοφιλές το “Live Linux”. Βασισμένη σε Debian, προσφέρει ένα πλήρες desktop περιβάλλον (LXDE) με εκατοντάδες προεγκατεστημένα εργαλεία για διάγνωση, επιδιόρθωση και ανάκτηση.
Τι την κάνει ξεχωριστή:
Περιλαμβάνει GParted, ddrescue, testdisk, photorec, clamav, smartctl, rsync
Desktop περιβάλλον με LXDE και Compiz (!) – δουλεύει και σε παλιούς και σε νέους υπολογιστές
Πολύ καλή αναγνώριση hardware (παραμένει δυνατό χαρτί)
Υποστήριξη persistence και εξωτερικών modules
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και ως προσωρινό λειτουργικό σε χαλασμένα συστήματα
Δεν είναι όσο “καθαρή” rescue διανομή όπως η SystemRescue, αλλά είναι εξαιρετική Swiss Army Knife επιλογή, ειδικά αν θες και πλήρες desktop περιβάλλον.
Πολύ σωστή ιδέα, Δημήτρη! Ένα γενικό κλείσιμο με πρακτικές οδηγίες για να «στήσεις» σωστά το rescue USB είναι απαραίτητο. Ορίστε η προτεινόμενη παράγραφος για το τέλος του άρθρου:
Πώς να δημιουργήσεις το δικό σου Rescue USB Stick
Αφού επιλέξεις τη διανομή που σου ταιριάζει και κατεβάσεις το αντίστοιχο ISO αρχείο, ήρθε η ώρα να το «γράψεις» σε USB stick. Η διαδικασία είναι απλή και μπορεί να γίνει σε Linux, macOS ή Windows με μερικά μόνο βήματα.
Προτεινόμενα εργαλεία για όλες τις πλατφόρμες:
balenaEtcher – Ίσως το πιο φιλικό GUI εργαλείο για όλους.
Ventoy – Υποστηρίζει πολλαπλά ISOs στο ίδιο USB (multi-boot).
Rufus (Windows) – Ιδανικό για BIOS/UEFI rescue sticks.
GNOME Disks (Linux) – Κάνε δεξί κλικ στο ISO και επίλεξε “Restore Disk Image…”
Βάλε USB stick τουλάχιστον 2GB ή 4GB (ανάλογα με τη διανομή).
Άνοιξε το εργαλείο της επιλογής σου.
Επίλεξε το ISO αρχείο και το USB drive.
Ξεκίνα τη διαδικασία εγγραφής.
Μόλις ολοκληρωθεί, επανεκκίνησε το σύστημά σου και μπες στο BIOS/UEFI για να εκκινήσεις από το USB.
Μόλις φορτωθεί η rescue διανομή, είσαι έτοιμος για διαγνώσεις, επισκευές ή ανάκτηση δεδομένων.
Συμπεράσματα
Είτε είσαι sysadmin, είτε απλός χρήστης που θέλει να σώσει το laptop του την κρίσιμη στιγμή, η ύπαρξη μιας rescue USB διανομής Linux είναι απολύτως απαραίτητη. Αν ψάχνεις κάτι ισχυρό και άμεσο, η SystemRescue είναι η καλύτερη επιλογή. Αν έχεις εξειδικευμένες ανάγκες, κάθε διανομή εδώ έχει το δικό της πλεονέκτημα. Όπως πάντα στο Linux, η δύναμη είναι στην επιλογή!
Two widely-reported court rulings in San Francisco
found that employing copyrighted works to train Large Language Models (LLMs)
fell within the law’s “fair use” provisions.
The fact that writers brought these lawsuits shows that they felt wronged
by the use of their works to train LLMs without their permission.
What should we make of those rulings?
Στην εποχή της πληροφορίας, όπου τα δεδομένα αποτελούν τη «νέα ενέργεια» της οικονομίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει μια σημαντική πρωτοβουλία: τη Στρατηγική για την Ευρωπαϊκή Ένωση Δεδομένων (European Data Union Strategy – EDUS). Αυτή η στρατηγική στοχεύει στη διαμόρφωση της πολιτικής της ΕΕ για τα δεδομένα τα επόμενα χρόνια και ανοίγει τον διάλογο με ... Read more
Η παγκόσμια αστικοποίηση και οι κλιματικές προκλήσεις ωθούν τις πόλεις σε έναν άνευ προηγουμένου ψηφιακό μετασχηματισμό. Στην καρδιά αυτής της αλλαγής βρίσκεται μια έννοια που αποκτά συνεχώς έδαφος στις ευρωπαϊκές στρατηγικές: τα Τοπικά Ψηφιακά Δίδυμα (Local Digital Twins – LDTs). Πρόκειται για μια τεχνολογική καινοτομία που υπόσχεται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι πόλεις διοικούνται, σχεδιάζονται και αλληλεπιδρούν με τους πολίτες τους.
Το policy brief “Implementing Local Digital Twins: A How-To Guide”, που συντάχθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προσφέρει έναν πρακτικό οδικό χάρτη για την υλοποίηση αυτών των ψηφιακών εργαλείων. Το policy Bbrief αναλύει τις προϋποθέσεις και τα οφέλη και καταγράφει την εμπειρία της πόλης Novo mesto, παραθέτοντας μια σειρά συστάσεων για πόλεις που επιθυμούν να ακολουθήσουν αυτό το μονοπάτι.
Τι είναι τα Τοπικά Ψηφιακά Δίδυμα;
Τα Τοπικά Ψηφιακά Δίδυμα είναι ψηφιακές αναπαραστάσεις φυσικών υποδομών, διαδικασιών και συστημάτων μιας πόλης. Λειτουργούν ως το “λειτουργικό σύστημα” των έξυπνων πόλεων, επιτρέποντας την παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο, την προσομοίωση σεναρίων και τη βελτιστοποίηση της αστικής λειτουργίας. Ενοποιώντας δεδομένα από διάφορα συστήματα, εφαρμογές, αισθητήρες και βάσεις δεδομένων, τα LDTs βοηθούν τις πόλεις να σχεδιάζουν με γνώμονα τα πραγματικά δεδομένα, να αναλύουν επιπτώσεις και να ενισχύουν τη συμμετοχή των πολιτών.
Σε αντίθεση με την παραδοσιακή προσέγγιση των “έξυπνων πόλεων” που συχνά περιορίζεται σε αποσπασματικά έργα και διάσπαρτα δεδομένα, τα LDTs φέρνουν συνοχή, διαλειτουργικότητα και συνέργειες.
Γιατί έχουν σημασία τα LDTs
Τα πλεονεκτήματα των Τοπικών Ψηφιακών Διδύμων είναι πολλαπλά:
Σχεδιασμός βάσει δεδομένων: Η χρήση ακριβών και επίκαιρων δεδομένων επιτρέπει καλύτερες αποφάσεις σε επίπεδο πολεοδομίας, κινητικότητας, ενέργειας κ.ά.
Δοκιμή σεναρίων: Οι δήμοι μπορούν να προσομοιώσουν πλημμύρες, κυκλοφοριακή συμφόρηση ή καύσωνες και να αναπτύξουν καλύτερες αντιδράσεις.
Διατομεακή συνεργασία: Η οριζόντια αξιοποίηση των δεδομένων ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ τμημάτων, όπως πολεοδομία, κυκλοφορία και πληροφορική.
Συμμετοχή πολιτών: Μέσα από διαδραστικές απεικονίσεις, οι πολίτες ενημερώνονται και συμμετέχουν στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύει την ανάπτυξη LDTs μέσω του Digital Europe Programme και της κοινότητας Living-in.EU, ενώ ετοιμάζει και το εργαλείο “EU Local Digital Twin Toolbox”, που θα περιλαμβάνει templates, πρότυπα και ανοικτά εργαλεία.
Πρώτα βήματα: Προϋποθέσεις και Αυτοαξιολόγηση
Πριν ξεκινήσει μια πόλη την υλοποίηση ενός LDT, πρέπει να πληροί κάποιες κρίσιμες προϋποθέσεις:
Ψηφιακή στρατηγική: Μια σαφής, μακροπρόθεσμη στρατηγική για τον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι απαραίτητη.
Δεδομένα: Η διαθεσιμότητα ποιοτικών, ανοιχτών και διαλειτουργικών δεδομένων αποτελεί τη ραχοκοκαλιά ενός LDT.
Διακυβέρνηση δεδομένων: Η υιοθέτηση προτύπων όπως τα MIMs+ (ελάχιστοι μηχανισμοί διαλειτουργικότητας) βοηθούν στην ενσωμάτωση συστημάτων.
Πολιτική στήριξη: Η υποστήριξη της δημοτικής αρχής και της διοίκησης είναι καθοριστική για την επιτυχία.
Υφιστάμενη ψηφιακή πλατφόρμα: Ένα Local Digital Platform (LDP) είναι η τεχνική βάση για τη συλλογή και διαχείριση των δεδομένων.
Το εργαλείο LORDIMAS προσφέρει στις πόλεις ένα μέσο αυτοαξιολόγησης ψηφιακής ωριμότητας και ο σχετικός Online Procurement Helpdesk παρέχει καθοδήγηση για τα επόμενα βήματα.
Πέντε Βασικά Βήματα για την Υλοποίηση ενός LDT
Ορισμός στρατηγικής χρήσης (use case): Επιλέγουμε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα (π.χ. κυκλοφοριακή συμφόρηση) και σχεδιάζουμε τη λύση με βάση αυτό.
Οργάνωση και τυποποίηση δεδομένων: Εντοπίζουμε τα διαθέσιμα datasets, εντοπίζουμε κενά και διασφαλίζουμε διαλειτουργικότητα.
Επιλογή εργαλείων με προοπτική επαναχρησιμοποίησης: Προτιμούμε ανοιχτού κώδικα λύσεις και υποδομές της ΕΕ, με δυνατότητα επεκτασιμότητας.
Οπτικοποίηση και χρήση: Δημιουργούμε dashboards, 3D μοντέλα ή επίπεδα προσομοίωσης κατανοητά από όλους τους χρήστες.
Παρακολούθηση, βελτίωση και επεκτασιμότητα: Ορίζουμε KPIs, μοιραζόμαστε αποτελέσματα και προγραμματίζουμε επεκτάσεις.
Προκλήσεις και Πώς να τις Αντιμετωπίσουμε
Η υλοποίηση ενός LDT δεν είναι χωρίς δυσκολίες. Ο οδηγός αναγνωρίζει τις εξής κύριες προκλήσεις:
Περιχαρακωμένες υπηρεσίες: Ο κατακερματισμός μεταξύ δημοτικών υπηρεσιών δυσχεραίνει την οριζόντια συνεργασία. Η λύση είναι η διακυβερνητική προσέγγιση και η ενσωμάτωση όλων των εμπλεκομένων από την αρχή.
Έλλειψη τεχνικής ικανότητας: Η έναρξη με ένα πιλοτικό έργο και η αξιοποίηση εξωτερικών εμπειρογνωμόνων βοηθούν στη σταδιακή ανάπτυξη ικανοτήτων.
Περιορισμένος προϋπολογισμός: Η χρήση εργαλείων ανοικτού κώδικα, η συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα και η συνεργασία με άλλες πόλεις μπορούν να μειώσουν το κόστος.
Χαμηλή συμμετοχή πολιτών: Η χρήση διαδραστικών οπτικοποιήσεων και η ενσωμάτωση της κοινωνίας στα στάδια του σχεδιασμού ενισχύει τη διαφάνεια και την εμπιστοσύνη.
Ζητήματα ποιότητας δεδομένων: Οι τυποποιήσεις τύπου MIMs+ και οι βέλτιστες πρακτικές άλλων πόλεων βοηθούν στην αντιμετώπιση.
Η Περίπτωση του Novo mesto
Η πόλη Novo mesto στη Σλοβενία αποτελεί υπόδειγμα για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πόλεις. Αντιμετωπίζοντας την αποσπασματική ψηφιακή υποδομή, προχώρησε στη δημιουργία κοινής πλατφόρμας με ανοιχτό λογισμικό (ThingsBoard και FIWARE APIs).
Παρά τις δυσκολίες με vendors και την έλλειψη εθνικής υποστήριξης, η πόλη κατάφερε:
Να ορίσει διαλειτουργικά πρότυπα από την αρχή.
Να ξεκινήσει με ορατά, απτά έργα για να εξασφαλίσει υποστήριξη.
Να δώσει προτεραιότητα στην ποιότητα δεδομένων και στη συνεχή παρακολούθηση.
Σήμερα, η πόλη αναπτύσσει το επόμενο στάδιο: analytics και προσομοιώσεις που θα επιτρέψουν την ιστορική ανάλυση και την πρόβλεψη σεναρίων (όπως κινητικότητα και καιρικά φαινόμενα).
Συστάσεις για τις Πόλεις
Ο οδηγός συνοψίζει τις βασικές προτάσεις ως εξής:
Ξεκινήστε με σαφή στόχο
Μην ξαναχτίζετε από την αρχή – επαναχρησιμοποιήστε εργαλεία
Διασφαλίστε ότι τα δεδομένα δουλεύουν για εσάς
Σπάστε τα “σιλό” – χτίστε γέφυρες
Εντάξτε τους πολίτες από νωρίς
Αξιοποιήστε την ευρωπαϊκή στήριξη
Επίλογος
Τα Τοπικά Ψηφιακά Δίδυμα δεν είναι απλώς μια τεχνολογική τάση. Είναι ένα εργαλείο βαθιάς διακυβερνητικής μεταμόρφωσης. Με στρατηγική, συνεργασία και αξιοποίηση της ευρωπαϊκής γνώσης και υποστήριξης, κάθε πόλη μπορεί να υλοποιήσει το δικό της LDT, χτίζοντας ένα πιο έξυπνο, διαφανές και βιώσιμο αστικό μέλλον.
Η ΕΔΥΤΕ, στο πλαίσιο του έργου Skills4EOSC, και του Εθνικού Κέντρου Ικανοτήτων Ανοικτής Επιστήμης, ανακοινώνει σεμινάριο Εισαγωγής στην Ανοικτή Επιστήμη και στις αρχές FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable) και πώς αυτές μπορούν να εφαρμοστούν σε επιστημονικούς τομείς (π.χ. κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες). Θα ακολουθήσει συζήτηση για τις προκλήσεις και εμπόδια στην εφαρμογή της Ανοικτής Επιστήμης.
Το σεμινάριο αποτελεί μέρος μιας σειράς εκδηλώσεων που έχουν στόχο την ενημέρωση και την ενίσχυση του διαλόγου γύρω από την Ανοικτή Επιστήμη. Απευθύνεται σε ερευνητές, επαγγελματίες στον τομέα των δεδομένων και σε όσους ενδιαφέρονται για την ανοικτή επιστήμη.
Η πρόοδος στα Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα (LLMs) έχει βασιστεί ουσιαστικά στη χρήση τεράστιων ποσοτήτων ανθρώπινης παραγόμενης κειμενικής πληροφορίας. Η μελέτη “Will we run out of data?” των Pablo Villalobos, Anson Ho, Jaime Sevilla και συνεργατών , εξετάζει το ενδεχόμενο εξάντλησης αυτής της πληροφορίας ως εμπόδιο για τη μελλοντική κλιμάκωση των LLMs. Μέσα από εμπειρική ανάλυση ... Read more
Η ενσωμάτωση των τοπικών LLMs της Ollama με τους επεξεργαστές του ONLYOFFICE φέρνει τα πιο προηγμένα χαρακτηριστικά AI απευθείας στους επεξεργαστές σας, χωρίς να θυσιάζετε την ιδιωτικότητα ή την ταχύτητα. Ακολουθήστε τα παραπάνω βήματα για να ξεκλειδώσετε έναν ισχυρό, offline βοηθό AI για όλες τις ροές εργασίας σας που σχετίζονται με κείμενο.
Γιατί τα τοπικά μοντέλα AI είναι σημαντικά
Η ανάπτυξη τοπικών μοντέλων AI εξασφαλίζει ότι ευαίσθητα έγγραφα δεν εγκαταλείπουν ποτέ τον υπολογιστή σας, διατηρώντας την εμπιστευτικότητα και τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς δεδομένων.
Η εκτέλεση μοντέλων offline εξαλείφει την καθυστέρηση του δικτύου, προσφέροντας σχεδόν άμεσα αποτελέσματα για εργασίες όπως σύνοψη, μετάφραση και δημιουργία περιεχομένου.
Εσείς αποφασίζετε ποια μοντέλα να εκτελέσετε – η Ollama παρέχει ένα ελαφρύ, επεκτάσιμο πλαίσιο για διάφορα τοπικά LLMs, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειας Ollama, DeepSeek, Mistral και άλλα.
Βήμα 1. Εγκαταστήστε το Homebrew (Προαιρετικό)
Εάν προτιμάτε να χρησιμοποιείτε το Homebrew για τη διαχείριση πακέτων σε macOS ή Linux, εγκαταστήστε το εκτελώντας:
Εάν επιλέξετε να εγκαταστήσετε την Ollama χρησιμοποιώντας άλλη μέθοδο, μπορείτε να παραλείψετε αυτό το βήμα.
Βήμα 2. Εγκαταστήστε την Ollama
Για να εγκαταστήσετε την Ollama, χρησιμοποιήστε το επίσημο σενάριο εγκατάστασης:
curl -fsSL https://ollama.com/install.sh | sh
Εναλλακτικά, εάν χρησιμοποιείτε Homebrew, μπορείτε να εγκαταστήσετε την Ollama εκτελώντας:
brew install ollama
Μόλις εγκατασταθεί, η Ollama εκθέτει εντολές για εξυπηρέτηση, λίστα, επιθεώρηση και εκτέλεση μοντέλων στον υπολογιστή σας.
Βήμα 3. Εκκινήστε τον τοπικό διακομιστή AI
Για να επιτρέψετε στο ONLYOFFICE να επικοινωνήσει με τον τοπικό διακομιστή Ollama σας, θα χρειαστεί να τον ρυθμίσετε να δέχεται αιτήματα από εφαρμογές ιστού.
Στο Terminal, εκτελέστε:
export OLLAMA_ORIGINS=http://*,https://*
Για να ξεκινήσετε την Ollama τώρα και να επανεκκινήσει κατά τη σύνδεση:
brew services start ollama
Ή, εάν δεν θέλετε/χρειάζεστε μια υπηρεσία παρασκηνίου, μπορείτε απλά να εκτελέσετε:
ollama serve
Βήμα 4. Κατεβάστε και εκτελέστε ένα μοντέλο
Ανοίξτε ένα άλλο παράθυρο Terminal και τραβήξτε το μοντέλο που θα θέλατε να χρησιμοποιήσετε. Για παράδειγμα, για να εγκαταστήσετε και να εκτελέσετε το Llama 3.2:
ollama run llama3.2
Αυτό θα κατεβάσει το μοντέλο και θα το ξεκινήσει τοπικά. Μπορείτε να εγκαταστήσετε όσα μοντέλα θέλετε. Κάθε ένα θα εμφανιστεί στη λίστα επιλογής μοντέλων του ONLYOFFICE. Εξερευνήστε περισσότερα μοντέλα στον επίσημο κατάλογο μοντέλων της Ollama.
Σημείωση: Πριν την εγκατάσταση, βεβαιωθείτε ότι ο υπολογιστής σας διαθέτει επαρκή μνήμη και χώρο δίσκου για τα μοντέλα.
Βήμα 5. Ρυθμίστε το πρόσθετο AI στο ONLYOFFICE
Πρώτα, εγκαταστήστε το πρόσθετο AI για τους επεξεργαστές του ONLYOFFICE. Εάν έχετε ήδη εγκαταστήσει το πρόσθετο AI, ακολουθήστε το επόμενο βήμα.
Ανοίξτε οποιονδήποτε επεξεργαστή του ONLYOFFICE σε ένα πρόγραμμα περιήγησης ιστού. Μεταβείτε στο Πρόσθετα -> Διαχείριση πρόσθετων, βρείτε το πρόσθετο AI και κάντε κλικ στο Εγκατάσταση.
Ενεργοποιήστε το πρόσθετο μέσω Πρόσθετα -> Πρόσθετα παρασκηνίου.
Βήμα 6. Προσθέστε μοντέλα Ollama
Πλοηγηθείτε στην καρτέλα AI στο ONLYOFFICE και κάντε κλικ στο εικονίδιο Ρυθμίσεις. Στην ενότητα Επεξεργασία μοντέλων AI, κάντε κλικ στο εικονίδιο +.
Επιλέξτε την Ollama ως πάροχο και ορίστε τη διεύθυνση URL σε http://localhost:11434.
Επιλέξτε το εγκατεστημένο μοντέλο σας (π.χ., llama3.2:latest) από την πτυσσόμενη λίστα και επιβεβαιώστε.
Βήμα 7. Αντιστοιχίστε εργασίες στα μοντέλα Ollama
Επιστρέψτε στη διαμόρφωση AI. Από την πτυσσόμενη λίστα, επιλέξτε τα εγκατεστημένα μοντέλα AI που θα εκτελούν αυτές τις εργασίες, όπως επεξεργασία κειμένου, σύνοψη ή δημιουργία κώδικα, και αποθηκεύστε τις ρυθμίσεις.
Το μοντέλο είναι τώρα συνδεδεμένο και έτοιμο για χρήση στους επεξεργαστές του ONLYOFFICE.
Πώς να χρησιμοποιήσετε τα μοντέλα AI της Ollama με τους επεξεργαστές του ONLYOFFICE
Μόλις ρυθμίσετε την Ollama και συνδέσετε τα προτιμώμενα μοντέλα σας, μπορείτε να αρχίσετε να αλληλεπιδράτε μαζί της απευθείας από τους επεξεργαστές του ONLYOFFICE. Πλοηγηθείτε στην καρτέλα AI ή απλά κάντε δεξί κλικ σε οποιοδήποτε επιλεγμένο κείμενο για να αποκτήσετε πρόσβαση σε λειτουργίες που τροφοδοτούνται από AI.
Ανοίξτε την καρτέλα AI ή κάντε δεξί κλικ στο επιλεγμένο κείμενο για να το αναδιατυπώσετε, να το εξηγήσετε ή να το συνοψίσετε. Επιλέξτε πώς να εισαγάγετε το αποτέλεσμα: αντικατάσταση του αρχικού, προσθήκη σχολίου ή τοποθέτηση κάτω από το κείμενο.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα μοντέλα AI για:
Δημιουργία νέου περιεχομένου ή ιδεών για τις αναφορές, τις αναρτήσεις ιστολογίου ή τα email σας
Σύνοψη πολύπλοκων εγγράφων ή άρθρων αμέσως
Μετάφραση κειμένου μεταξύ γλωσσών
Βελτίωση της σαφήνειας και της γραμματικής της γραφής
Λήψη γρήγορης βοήθειας ή παραδειγμάτων κώδικα (εάν το μοντέλο το υποστηρίζει)
Εξερεύνηση του πλαισίου και της χρήσης όρων στη γραφή σας
Παρακαλώ σημειώστε: Οι απαντήσεις AI δημιουργούνται από μοντέλα τρίτων. Το ONLYOFFICE δεν αναλαμβάνει ευθύνη για την ακρίβεια του περιεχομένου που παράγεται από αυτά τα εργαλεία. Πάντα ελέγχετε διπλά τα ευαίσθητα ή κρίσιμα αποτελέσματα.
Εθελοντική Θέση 1: Βοηθός Διαχείρισης Έργων – Γίνε ακτιβιστής της ψηφιακής αλλαγής!
Αναζητάς εθελοντική δράση με νόημα στον χώρο της τεχνολογίας;
Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σε καλεί να γίνεις μέρος του κινήματος για την ψηφιακή ανεκαρτησία! Προσφέρουμε εθελοντική πρακτική άσκηση που θα σε εξοπλίσει με γνώσεις και εμπειρίες στη διαχείριση έργων ανοιχτών τεχνολογιών.
Ο ρόλος σου στην ΕΕΛΛΑΚ περιλαμβάνει:
Συμμετοχή στον συντονισμό δράσεων για τις ανοιχτές τεχνολογίες
Υποστήριξη κοινοτήτων προγραμματιστών και ακτιβιστών
Οργάνωση εκδηλώσεων και συναντήσεων κοινοτήτων
Συμβολή στην έρευνα και τεκμηρίωση έργων κοινωνικής αξίας
Διαχείριση εργαλείων συνεργασίας και οργάνωσης
Γιατί να γίνεις εθελοντής μας:
Αποκτάς πρακτική εμπειρία σε έργα με πραγματικό κοινωνικό αντίκτυπο
Καθοδήγηση από έμπειρους επαγγελματίες
Δικτύωση με 38 Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα
Βεβαίωση εθελοντικής συμμετοχής από την ΕΕΛΛΑΚ
Αναζητούμε άτομα με:
Πάθος για τεχνολογικό ακτιβισμό και κοινωνική αλλαγή
Οργανωτικές ικανότητες και ομαδικό πνεύμα
Ενδιαφέρον για ανοιχτές τεχνολογίες και ψηφιακά κοινά
Διάθεση για μάθηση και εθελοντική προσφορά
Ενδεικτικές σχολές:
Διοίκηση Επιχειρήσεων
Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων
Πληροφορική
Μηχανικοί Η/Υ
Οικονομικές Επιστήμες
Κοινωνικές Επιστήμες
Επικοινωνία και ΜΜΕ
Ενδεικτικές δεξιότητες που θα αναπτύξεις:
Διαχείριση εργαλείων ανοιχτών τεχνολογιών (nextcloud, matrix, element )
Μεθοδολογίες ευέλικτης ανάπτυξης (Agile, Scrum)
Συντονισμός ομάδων και εθελοντών
Σύνταξη αναφορών και τεκμηρίωσης
Εθελοντική Θέση 2: Επιμελητής Περιεχομένου – Διάδωσε την ανοιχτή γνώση!
Θέλεις να συμβάλεις εθελοντικά στη διάδοση της ανοιχτής γνώσης;
Η ΕΕΛΛΑΚ σε προσκαλεί να γίνεις μέρος της ομάδας που προωθεί τις αξίες των ανοιχτών τεχνολογιών! Μέσω της εθελοντικής πρακτικής άσκησης θα δημιουργείς περιεχόμενο που εκπαιδεύει και εμπνέει χιλιάδες ανθρώπους.
Ο εθελοντικός σου ρόλος:
Δημιουργία περιεχομένου για ιστολόγια, κοινωνικά δίκτυα, newsletter
Σύνταξη ιστοριών επιτυχίας και μελετών περίπτωσης
Επιμέλεια εκπαιδευτικού υλικού για εργαστήρια
Συνεργασία για τη δημιουργία τεχνικής τεκμηρίωσης
Οργάνωση περιεχομένου ψηφιακών εκστρατειών
Γιατί να γίνεις εθελοντής μας:
Αποκτάς εμπειρία σε στρατηγική περιεχομένου
Γνώσεις για ψηφιακά δικαιώματα και τεχνολογικό ακτιβισμό
Συνεργασία με κορυφαίους επαγγελματίες στο χώρο των ανοιχτών τεχνολογιών
Δυνατότητα να επηρεάσεις τον δημόσιο διάλογο
Αναζητούμε άτομα με:
Άριστες ικανότητες γραφής στα ελληνικά
Δημιουργικότητα και αίσθηση της ψηφιακής αφήγησης
Ενδιαφέρον για τεχνολογία και κοινωνικά κινήματα
Εθελοντική διάθεση και πάθος για την ανοιχτή γνώση
Ενδεικτικές σχολές:
Επικοινωνία και ΜΜΕ
Δημοσιογραφία
Φιλολογία
Πολιτισμικές Σπουδές
Μάρκετινγκ και Επικοινωνία
Ψηφιακά Μέσα
Πολιτικές Επιστήμες
Ενδεικτικές δεξιότητες που θα αναπτύξεις:
Συγγραφή και επιμέλεια περιεχομένου για διάφορα μέσα
Διαχείριση συστημάτων περιεχομένου (WordPress)
Δημιουργία οπτικού περιεχομένου με εργαλεία ανοιχτού κώδικα
Στρατηγικές αφήγησης και ψηφιακής επικοινωνίας
Εθελοντική Θέση 3: Βοηθός SysAdmin (Διαχειριστής Συστημάτων) – Στήριξε τις Υποδομές της Ψηφιακής Ανεξαρτησίας!
Θέλεις να προσφέρεις εθελοντικά τις τεχνικές σου γνώσεις για το κοινό καλό;
Στην ΕΕΛΛΑΚ μπορείς να αποκτήσεις πολύτιμη εμπειρία σε διαχείριση συστημάτων, συμπεριλαμβανομένης της αξιοποίησης της Τεχνητής Νοημοσύνης για βελτιστοποίηση και αυτοματισμό των υποδομών, συμβάλλοντας εθελοντικά στην τεχνολογική υποδομή που υποστηρίζει δεκάδες έργα ανοιχτού κώδικα!
Ο εθελοντικός σου ρόλος:
Βοήθεια στη διαχείριση εξυπηρετητών Linux
Εκμάθηση εργαλείων αυτοματοποίησης
Συμμετοχή στην παρακολούθηση συστημάτων
Αξιοποίηση της TN για την ανάλυση logs και την προληπτική αντιμετώπιση προβλημάτων
Υποστήριξη τεχνικής υποδομής κοινοτήτων
Δημιουργία τεκμηρίωσης και οδηγών
Γιατί να γίνεις εθελοντής μας:
Αποκτάς πρακτική εμπειρία σε πραγματικά περιβάλλοντα
Καθοδήγηση από έμπειρους διαχειριστές
Επαφή με τεχνολογίες αιχμής ανοιχτού κώδικα
Συμμετοχή σε τεχνολογικές συναντήσεις
Βάσεις για περαιτέρω επαγγελματική εξέλιξη
Αναζητούμε άτομα με:
Βασικές γνώσεις Linux
Περιέργεια για το πώς λειτουργούν τα συστήματα
Νοοτροπία επίλυσης προβλημάτων
Ενδιαφέρον για την εξερεύνηση των δυνατοτήτων της ΤΝ στον τομέα των υποδομών
Διάθεση για εθελοντική προσφορά και συνεχή μάθηση
Ενδεικτικές σχολές:
Πληροφορική
Μηχανικοί Η/Υ και Πληροφορικής
Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί
Μηχανικοί Λογισμικού
Εφαρμοσμένη Πληροφορική
Ψηφιακά Συστήματα
Μηχανικοί Δικτύων
Ενδεικτικές δεξιότητες που θα αναπτύξεις:
Διαχείριση εξυπηρετητών Debian/Ubuntu
Εργαλεία εικονοποίησης (Docker, containers)
Αυτοματοποίηση με Ansible
Παρακολούθηση συστημάτων και αντιμετώπιση προβλημάτων
Εξερεύνηση GenAI (Generative AI) για τη βελτίωση της τεκμηρίωσης και της βάσης γνώσης
Εισαγωγή σε εργαλεία Machine Learning για ανάλυση δεδομένων συστημάτων (logs, metrics)
Διαχείριση βάσεων δεδομένων (MySQL, PostgreSQL)
Εθελοντική Θέση 4: Βοηθός Web Developer – Προγραμμάτισε την αλλαγή!
Θέλεις να συνεισφέρεις εθελοντικά στη δημιουργία εφαρμογών που κάνουν τη διαφορά;
Η ΕΕΛΛΑΚ σε καλεί να αναπτύξεις τις προγραμματιστικές σου δεξιότητες μέσω εθελοντικής πρακτικής άσκησης, δημιουργώντας εφαρμογές που προωθούν την ανοιχτότητα στο δημόσιο, τις επιχειρήσεις και την εκπαίδευση!
Ο εθελοντικός σου ρόλος:
Ανάπτυξη ιστοσελίδων με εργαλεία ανοιχτού κώδικα
Συμβολή σε βελτιώσεις διεπαφής χρήστη
Συγγραφή καθαρού, τεκμηριωμένου κώδικα
Συνεργασία με την κοινότητα προγραμματιστών
Γιατί να γίνεις εθελοντής μας:
Θα έχεις την ευκαιρία να συνεισφέρεις σε έργα ανοιχτού κώδικα
Αξιολόγηση κώδικα από έμπειρους προγραμματιστές
Εμπειρία σε ευέλικτη ανάπτυξη
Ενίσχυση του επαγγελματικού σου προφίλ
Αναζητούμε άτομα με:
Βασικές γνώσεις προγραμματισμού
Όρεξη να μάθουν σύγχρονα εργαλεία
Ενδιαφέρον για καθαρό κώδικα
Πάθος για εθελοντισμό και ανοιχτές τεχνολογίες
Ενδεικτικές σχολές:
Πληροφορική
Μηχανικοί Η/Υ
Μηχανικοί Λογισμικού
Εφαρμοσμένη Πληροφορική
Ψηφιακά Συστήματα
Πληροφοριακά Συστήματα
Μηχανικοί Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών
Ενδεικτικές δεξιότητες που θα αναπτύξεις:
HTML5, CSS3, JavaScript σύγχρονων προδιαγραφών
Συστήματα ελέγχου εκδόσεων (Git)
Σχεδίαση βάσεων δεδομένων και RESTful APIs
Αρχές προσβασιμότητας ιστού
Εργαλεία ανάπτυξης και αποσφαλμάτωσης
Εθελοντική Θέση 5: Βοηθός Επικοινωνίας – Γίνε η φωνή της ψηφιακής ανεξαρτησίας!
Θέλεις να προσφέρεις εθελοντικά ως φωνή του κινήματος ανοιχτών τεχνολογιών;
Μάθε πώς να επικοινωνείς αποτελεσματικά τις αξίες του ανοιχτού κώδικα μέσω εθελοντικής πρακτικής άσκησης στην ΕΕΛΛΑΚ, δημιουργώντας εκστρατείες που εμπνέουν!
Ο εθελοντικός σου ρόλος:
Διαχείριση κοινωνικών δικτύων και διαδικτυακών κοινοτήτων
Οργάνωση εκδηλώσεων και εργαστηρίων
Δημιουργία στρατηγικών επικοινωνίας
Σύνταξη δελτίων τύπου και ενημερωτικών δελτίων
Δημιουργία σχέσεων με μέσα και ενδιαφερόμενους
Γιατί να γίνεις εθελοντής μας:
Αποκτάς πρακτική εμπειρία σε ψηφιακή επικοινωνία
Καλλιεργείς δεξιότητες σε διο Εθελοντική Θέση 1: Βοηθός Διαχείρισης Έργων – Γίνε ακτιβιστής της ψηφιακής αλλαγής!
Αναζητάς εθελοντική δράση με νόημα στον χώρο της τεχνολογίας;
Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σε καλεί να γίνεις μέρος του κινήματος για την ψηφιακή ανεκαρτησία! Προσφέρουμε εθελοντική πρακτική άσκηση που θα σε εξοπλίσει με γνώσεις και εμπειρίες στη διαχείριση έργων ανοιχτών τεχνολογιών.
Ο ρόλος σου στην ΕΕΛΛΑΚ περιλαμβάνει:
Συμμετοχή στον συντονισμό δράσεων για τις ανοιχτές τεχνολογίες
Υποστήριξη κοινοτήτων προγραμματιστών και ακτιβιστών
Οργάνωση εκδηλώσεων και συναντήσεων κοινοτήτων
Συμβολή στην έρευνα και τεκμηρίωση έργων κοινωνικής αξίας
Διαχείριση εργαλείων συνεργασίας και οργάνωσης
Γιατί να γίνεις εθελοντής μας:
Αποκτάς πρακτική εμπειρία σε έργα με πραγματικό κοινωνικό αντίκτυπο
Καθοδήγηση από έμπειρους επαγγελματίες
Δικτύωση με 38 Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Κέντρα
Βεβαίωση εθελοντικής συμμετοχής από την ΕΕΛΛΑΚ
Αναζητούμε άτομα με:
Πάθος για τεχνολογικό ακτιβισμό και κοινωνική αλλαγή
Οργανωτικές ικανότητες και ομαδικό πνεύμα
Ενδιαφέρον για ανοιχτές τεχνολογίες και ψηφιακά κοινά
Διάθεση για μάθηση και εθελοντική προσφορά
Ενδεικτικές σχολές:
Διοίκηση Επιχειρήσεων
Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων
Πληροφορική
Μηχανικοί Η/Υ
Οικονομικές Επιστήμες
Κοινωνικές Επιστήμες
Επικοινωνία και ΜΜΕ
Ενδεικτικές δεξιότητες που θα αναπτύξεις:
Διαχείριση εργαλείων ανοιχτών τεχνολογιών (nextcloud, matrix, element )
Μεθοδολογίες ευέλικτης ανάπτυξης (Agile, Scrum)
Συντονισμός ομάδων και εθελοντών
Σύνταξη αναφορών και τεκμηρίωσης
Εθελοντική Θέση 2: Επιμελητής Περιεχομένου – Διάδωσε την ανοιχτή γνώση!
Θέλεις να συμβάλεις εθελοντικά στη διάδοση της ανοιχτής γνώσης;
Η ΕΕΛΛΑΚ σε προσκαλεί να γίνεις μέρος της ομάδας που προωθεί τις αξίες των ανοιχτών τεχνολογιών! Μέσω της εθελοντικής πρακτικής άσκησης θα δημιουργείς περιεχόμενο που εκπαιδεύει και εμπνέει χιλιάδες ανθρώπους.
Ο εθελοντικός σου ρόλος:
Δημιουργία περιεχομένου για ιστολόγια, κοινωνικά δίκτυα, newsletter
Σύνταξη ιστοριών επιτυχίας και μελετών περίπτωσης
Επιμέλεια εκπαιδευτικού υλικού για εργαστήρια
Συνεργασία για τη δημιουργία τεχνικής τεκμηρίωσης
Οργάνωση περιεχομένου ψηφιακών εκστρατειών
Γιατί να γίνεις εθελοντής μας:
Αποκτάς εμπειρία σε στρατηγική περιεχομένου
Γνώσεις για ψηφιακά δικαιώματα και τεχνολογικό ακτιβισμό
Συνεργασία με κορυφαίους επαγγελματίες στο χώρο των ανοιχτών τεχνολογιών
Δυνατότητα να επηρεάσεις τον δημόσιο διάλογο
Αναζητούμε άτομα με:
Άριστες ικανότητες γραφής στα ελληνικά
Δημιουργικότητα και αίσθηση της ψηφιακής αφήγησης
Ενδιαφέρον για τεχνολογία και κοινωνικά κινήματα
Εθελοντική διάθεση και πάθος για την ανοιχτή γνώση
Ενδεικτικές σχολές:
Επικοινωνία και ΜΜΕ
Δημοσιογραφία
Φιλολογία
Πολιτισμικές Σπουδές
Μάρκετινγκ και Επικοινωνία
Ψηφιακά Μέσα
Πολιτικές Επιστήμες
Ενδεικτικές δεξιότητες που θα αναπτύξεις:
Συγγραφή και επιμέλεια περιεχομένου για διάφορα μέσα
Διαχείριση συστημάτων περιεχομένου (WordPress)
Δημιουργία οπτικού περιεχομένου με εργαλεία ανοιχτού κώδικα
Στρατηγικές αφήγησης και ψηφιακής επικοινωνίας
Εθελοντική Θέση 3: Βοηθός SysAdmin (Διαχειριστής Συστημάτων) – Στήριξε τις Υποδομές της Ψηφιακής Ανεξαρτησίας!
Θέλεις να προσφέρεις εθελοντικά τις τεχνικές σου γνώσεις για το κοινό καλό;
Στην ΕΕΛΛΑΚ μπορείς να αποκτήσεις πολύτιμη εμπειρία σε διαχείριση συστημάτων, συμπεριλαμβανομένης της αξιοποίησης της Τεχνητής Νοημοσύνης για βελτιστοποίηση και αυτοματισμό των υποδομών, συμβάλλοντας εθελοντικά στην τεχνολογική υποδομή που υποστηρίζει δεκάδες έργα ανοιχτού κώδικα!
Ο εθελοντικός σου ρόλος:
Βοήθεια στη διαχείριση εξυπηρετητών Linux
Εκμάθηση εργαλείων αυτοματοποίησης
Συμμετοχή στην παρακολούθηση συστημάτων
Αξιοποίηση της TN για την ανάλυση logs και την προληπτική αντιμετώπιση προβλημάτων
Υποστήριξη τεχνικής υποδομής κοινοτήτων
Δημιουργία τεκμηρίωσης και οδηγών
Γιατί να γίνεις εθελοντής μας:
Αποκτάς πρακτική εμπειρία σε πραγματικά περιβάλλοντα
Καθοδήγηση από έμπειρους διαχειριστές
Επαφή με τεχνολογίες αιχμής ανοιχτού κώδικα
Συμμετοχή σε τεχνολογικές συναντήσεις
Βάσεις για περαιτέρω επαγγελματική εξέλιξη
Αναζητούμε άτομα με:
Βασικές γνώσεις Linux
Περιέργεια για το πώς λειτουργούν τα συστήματα
Νοοτροπία επίλυσης προβλημάτων
Ενδιαφέρον για την εξερεύνηση των δυνατοτήτων της ΤΝ στον τομέα των υποδομών
Διάθεση για εθελοντική προσφορά και συνεχή μάθηση
Ενδεικτικές σχολές:
Πληροφορική
Μηχανικοί Η/Υ και Πληροφορικής
Ηλεκτρολόγοι Μηχανικοί
Μηχανικοί Λογισμικού
Εφαρμοσμένη Πληροφορική
Ψηφιακά Συστήματα
Μηχανικοί Δικτύων
Ενδεικτικές δεξιότητες που θα αναπτύξεις:
Διαχείριση εξυπηρετητών Debian/Ubuntu
Εργαλεία εικονοποίησης (Docker, containers)
Αυτοματοποίηση με Ansible
Παρακολούθηση συστημάτων και αντιμετώπιση προβλημάτων
Εξερεύνηση GenAI (Generative AI) για τη βελτίωση της τεκμηρίωσης και της βάσης γνώσης
Εισαγωγή σε εργαλεία Machine Learning για ανάλυση δεδομένων συστημάτων (logs, metrics)
Διαχείριση βάσεων δεδομένων (MySQL, PostgreSQL)
Εθελοντική Θέση 4: Βοηθός Web Developer – Προγραμμάτισε την αλλαγή!
Θέλεις να συνεισφέρεις εθελοντικά στη δημιουργία εφαρμογών που κάνουν τη διαφορά;
Η ΕΕΛΛΑΚ σε καλεί να αναπτύξεις τις προγραμματιστικές σου δεξιότητες μέσω εθελοντικής πρακτικής άσκησης, δημιουργώντας εφαρμογές που προωθούν την ανοιχτότητα στο δημόσιο, τις επιχειρήσεις και την εκπαίδευση!
Ο εθελοντικός σου ρόλος:
Ανάπτυξη ιστοσελίδων με εργαλεία ανοιχτού κώδικα
Συμβολή σε βελτιώσεις διεπαφής χρήστη
Συγγραφή καθαρού, τεκμηριωμένου κώδικα
Συνεργασία με την κοινότητα προγραμματιστών
Γιατί να γίνεις εθελοντής μας:
Θα έχεις την ευκαιρία να συνεισφέρεις σε έργα ανοιχτού κώδικα
Αξιολόγηση κώδικα από έμπειρους προγραμματιστές
Εμπειρία σε ευέλικτη ανάπτυξη
Ενίσχυση του επαγγελματικού σου προφίλ
Αναζητούμε άτομα με:
Βασικές γνώσεις προγραμματισμού
Όρεξη να μάθουν σύγχρονα εργαλεία
Ενδιαφέρον για καθαρό κώδικα
Πάθος για εθελοντισμό και ανοιχτές τεχνολογίες
Ενδεικτικές σχολές:
Πληροφορική
Μηχανικοί Η/Υ
Μηχανικοί Λογισμικού
Εφαρμοσμένη Πληροφορική
Ψηφιακά Συστήματα
Πληροφοριακά Συστήματα
Μηχανικοί Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών
Ενδεικτικές δεξιότητες που θα αναπτύξεις:
HTML5, CSS3, JavaScript σύγχρονων προδιαγραφών
Συστήματα ελέγχου εκδόσεων (Git)
Σχεδίαση βάσεων δεδομένων και RESTful APIs
Αρχές προσβασιμότητας ιστού
Εργαλεία ανάπτυξης και αποσφαλμάτωσης
Εθελοντική Θέση 5: Βοηθός Επικοινωνίας – Γίνε η φωνή της ψηφιακής ανεξαρτησίας!
Θέλεις να προσφέρεις εθελοντικά ως φωνή του κινήματος ανοιχτών τεχνολογιών;
Μάθε πώς να επικοινωνείς αποτελεσματικά τις αξίες του ανοιχτού κώδικα μέσω εθελοντικής πρακτικής άσκησης στην ΕΕΛΛΑΚ, δημιουργώντας εκστρατείες που εμπνέουν!
Ο εθελοντικός σου ρόλος:
Διαχείριση κοινωνικών δικτύων και διαδικτυακών κοινοτήτων
Οργάνωση εκδηλώσεων και εργαστηρίων
Δημιουργία στρατηγικών επικργάνωση εκδηλώσεων
Εμπειρία σε μη κερδοσκοπική επικοινωνία
Ευκαιρία να διαμορφώσεις τον δημόσιο διάλογο σε επίκαιρα ζητήματα
Αναζητούμε άτομα με:
Άριστες επικοινωνιακές ικανότητες
Δημιουργικότητα και στρατηγική σκέψη
Ενθουσιασμό για ψηφιακά εργαλεία
Ενδιαφέρον για τεχνολογικό ακτιβισμό
Ενδεικτικές σχολές:
Επικοινωνία και ΜΜΕ
Δημόσιες Σχέσεις
Δημοσιογραφία
Νομική
Μάρκετινγκ και Επικοινωνία
Πολιτικές Επιστήμες
Ψηφιακά Μέσα
Ενδεικτικές δεξιότητες που θα αναπτύξεις:
Στρατηγικές κοινωνικών δικτύων και διαχείριση κοινοτήτων
Σύνταξη δελτίων τύπου και επικοινωνιακού υλικού
Οργάνωση εκδηλώσεων
Τεχνικές δικτύωσης και δημοσίων σχέσεων
Δημιουργία πολυμεσικού περιεχομένου
Πληροφορίες Υποβολής
Διάρκεια: 3-6 μήνες (ευέλικτο ωράριο) Τοποθεσία: Αθήνα (με δυνατότητα απομακρυσμένης συνεργασίας) Χαρακτήρας: Εθελοντική πρακτική άσκηση (μη αμειβόμενη) Έναρξη: Άμεσα
Πώς να κάνεις αίτηση: Στείλε το βιογραφικό σου και ένα σύντομο κείμενο έως τις 18 Ιουλίου2005 (100 λέξεις) που εξηγεί γιατί θέλεις να προσφέρεις εθελοντικά στο κίνημα των ανοιχτών τεχνολογιών στο: hr@eellak.gr
Θέμα ηλεκτρονικού μηνύματος: Εθελοντική Πρακτική – [Θέση που σε ενδιαφέρει]
Η ΕΕΛΛΑΚ δεσμεύεται για ίσες ευκαιρίες και ενθαρρύνει αιτήσεις από όλους ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, καταγωγής ή άλλων χαρακτηριστικών. Αυτό που μετράει είναι το πάθος σου για τις ανοιχτές τεχνολογίες και η διάθεση για εθελοντική προσφορά!
Η οργανωτική επιτροπή της FOSSCOMM 2025 καλεί τις κοινότητες ανοικτού και ελεύθερου λογισμικού αλλά και οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο να υποβάλει την αίτηση ομιλίας ή workshop στο https://pretalx.fosscomm.gr/fosscomm-2025/cfp. Η επίσημη γλώσσα είναι τα Ελληνικά, υπάρχει όμως δυνατότητα να δεχτούμε και προτάσεις στην Αγγλική γλώσσα.
H φετινή FOSSCOMM θα πραγματοποιηθεί στις 11 – 12 Οκτωβρίου 2025 από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου στην Σάμο
H FOSSCOMM οργανώνεται από τις Ελληνικές κοινότητες του Ελεύθερου και Ανοιχτού Λογισμικού σε διαφορετική πόλη κάθε χρόνο, και συμμετέχουν σε αυτή κοινότητες, προγραμματιστές και εταιρείες που ασχολούνται με τις Ανοιχτές Τεχνολογίες. Στη FOSSCOMM συμμετέχουν κάθε χρόνο περισσότεροι από 800 σύνεδροι.
Οργάνωση ομιλιών
Οι ομιλίες θα ανήκουν σε κάποιο από τα παρακάτω πεδία. Δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός, καθώς υπάρχει η δυνατότητα να δημιουργηθούν και νέες κατηγορίες, ώστε να μπορέσει να γίνει η καλύτερη δυνατή οργάνωση των ομιλιών.
Για τις ομιλίες, ο μέγιστος χρόνος παρουσίασης θα είναι τα 30 λεπτά συμπεριλαμβανομένου των ερωτήσεων, τα 30 λεπτά είναι ένα άνω όριο, επομένως μια ομιλία μπορεί να διαρκέσει λιγότερο από 30 λεπτά. Για τα workshops, ο προτεινόμενος χρόνος είναι 2 ώρες, παρόλα αυτά και εδώ δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός, ένα workshop μπορεί να έχει διάρκεια από 1 έως και 2.5 ώρες.
Οι εκδηλώσεις δεν σταματούν καθώς αυτήν την εβδομάδα πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό για τις ανοιχτές τεχνολογίες και την καινοτομία! Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) σας προτείνει να τις παρακολουθήσετε και να τις διαδώσετε. Μπορείτε επίσης να δείτε περισσότερες εκδηλώσεις για τις επόμενες εβδομάδες ή να καταχωρίσετε τη δική σας εκδήλωση στο: https://ellak.gr/events.
Η Meta (πρώην Facebook) βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο για την εισαγωγή μιας ιδιαίτερα επιθετικής τεχνικής παρακολούθησης χρηστών, η οποία αγνοεί κατάφωρα βασικές δικλείδες ασφαλείας τόσο των κινητών τηλεφώνων όσο και των φυλλομετρητών. Παρά τις υπάρχουσες ρυθμίσεις απορρήτου και τα εργαλεία προστασίας, η Meta κατάφερε να παρακάμψει τις περισσότερες άμυνες και να συνεχίσει τη συλλογή προσωπικών δεδομένων εν αγνοία των χρηστών.
Η αποκάλυψη αυτή αποτελεί άλλη μία απόδειξη για το πώς οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες παρακάμπτουν τους κανονισμούς, και δείχνει την ανάγκη για ισχυρούς νόμους προστασίας της ιδιωτικότητας και τον τερματισμό της διαφημιστικής στόχευσης με βάση τη διαδικτυακή συμπεριφορά.
Η Νέα Τακτική Παρακολούθησης της Meta
Η Meta χρησιμοποιεί εδώ και χρόνια τον γνωστό “Meta pixel”, ένα μικρό κομμάτι κώδικα που ενσωματώνεται σε ιστοσελίδες για να παρακολουθεί τη συμπεριφορά των επισκεπτών. Σύμφωνα με ερευνητές, αυτός ο κώδικας έχει ενσωματωθεί σε περίπου 20% από τις πιο δημοφιλείς ιστοσελίδες παγκοσμίως.
Ο αρχικός σκοπός του Meta pixel ήταν η καταγραφή των κινήσεων των επισκεπτών σε μια ιστοσελίδα, όπως ποια προϊόντα κοιτάζουν, ποιες φόρμες συμπληρώνουν και ποια κουμπιά πατάνε. Αυτά τα δεδομένα χρησιμοποιούνται για να “ταΐζουν” τον αλγόριθμο διαφημιστικής στόχευσης της Meta, ο οποίος με τη σειρά του προβάλει εξατομικευμένες διαφημίσεις. Ωστόσο, πρόσφατες αποκαλύψεις δείχνουν ότι η εταιρεία προχώρησε ακόμα πιο πέρα, αναπτύσσοντας μια μέθοδο που της επιτρέπει να παρακολουθεί τους χρήστες ακόμη και όταν έχουν λάβει προληπτικά μέτρα προστασίας, όπως:
Χρήση ανώνυμης περιήγησης (incognito mode)
Απόκρυψη της IP μέσω VPN
Διαγραφή cookies
Αποτροπή παρακολούθησης μέσω extensions
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο Meta pixel επικοινωνούσε μυστικά με τις εφαρμογές της Meta (Facebook και Instagram) μέσω του localhost, ενός εργαλείου που προορίζεται αποκλειστικά για δοκιμές λογισμικού από προγραμματιστές. Αυτή η τεχνική παρακάμπτει το λεγόμενο sandboxing — τη θεμελιώδη λειτουργία ασφάλειας των λειτουργικών συστημάτων κινητών τηλεφώνων που δεν επιτρέπει σε εφαρμογές να επικοινωνούν μεταξύ τους. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερες τεχνικές λεπτομέρειες εδώ.
Τι Σημαίνει Αυτό;
Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και αν κάποιος χρήστης είχε κλείσει τα cookies, χρησιμοποίησε VPN και ανώνυμη περιήγηση, η Meta μπορούσε να τον ταυτοποιήσει εύκολα, καθώς τα δεδομένα περνούσαν απευθείας από τον browser στην εφαρμογή — όπου ο χρήστης ήταν ήδη συνδεδεμένος με τον λογαριασμό του.
Η Meta σταμάτησε προσωρινά αυτήν την πρακτική όταν αποκαλύφθηκε δημόσια, υποστηρίζοντας ότι υπήρξε κάποια “παρεξήγηση” με την Google σχετικά με την εφαρμογή των πολιτικών τους. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι επρόκειτο για μια σκόπιμη και κρυφή επίθεση κατά της ιδιωτικότητας των χρηστών.
Πώς Μπορείς να Προστατευτείς;
Η προστασία από τέτοιες τεχνικές απαιτεί συνδυασμό εργαλείων και συνηθειών. Ευτυχώς, υπάρχουν πρακτικά βήματα που μπορούν να ληφθούν:
1. Χρησιμοποίησε Browser με Ισχυρή Προστασία Ιδιωτικότητας
Απέφυγε τον Chrome, καθώς είναι ο χειρότερος από άποψη απορρήτου. Αντίθετα, προτίμησε φυλλομετρητές όπως:
Αυτοί οι browser αποκλείουν από προεπιλογή τα tracking pixels της Meta και άλλες παρόμοιες τεχνικές.
Επίσης, απέφυγε να ανοίγεις links μέσα από τις εφαρμογές Facebook ή Instagram, γιατί τότε ο έλεγχος γίνεται μέσα από τον in-app browser της Meta που έχει πλήρη πρόσβαση στα δεδομένα σου.
2. Διέγραψε Εφαρμογές που Δεν Χρησιμοποιείς
Όσες περισσότερες εφαρμογές έχεις, τόσες περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να διαρρεύσουν δεδομένα. Σκέψου εάν μπορείς να χρησιμοποιείς την ιστοσελίδα αντί για την εφαρμογή, π.χ. facebook.com αντί της εφαρμογής Facebook.
Επίσης, απενεργοποίησε το διαφημιστικό ID στις ρυθμίσεις του κινητού σου, όπως περιγράφεται από τo EFF.
3. Εγκατέστησε το Privacy Badger
Το Privacy Badger είναι ένα δωρεάν extension του Electronic Frontier Foundation που μπλοκάρει trackers. Υποστηρίζεται σε:
Chrome (μόνο για desktop)
Firefox (desktop & Android)
Microsoft Edge
Δυστυχώς δεν υποστηρίζεται σε Chrome για Android — πράγμα που είναι επιλογή της Google, όχι τεχνικός περιορισμός.
4. Περιόρισε την Πρόσβαση της Meta στα Δεδομένα σου
Αν και η πλήρης προστασία απαιτεί διαγραφή των λογαριασμών, μπορείς να περιορίσεις την έκταση της παρακολούθησης με αλλαγή ρυθμίσεων απορρήτου, αποσύνδεση από εφαρμογές και περιοδική διαγραφή του ιστορικού.
Η Ευθύνη των Browser: Τι Πρέπει να Κάνει η Google
Μετά την αποκάλυψη, τόσο η Google (Chrome) όσο και η Mozilla (Firefox) διόρθωσαν τα τεχνικά “παραθυράκια” που εκμεταλλεύτηκε η Meta. Ωστόσο, η αντιμετώπιση ήταν αμυντική και ετεροχρονισμένη.
Η Google συνεχίζει να μην μπλοκάρει τρίτα cookies και γνωστά trackers από προεπιλογή, παρόλο που μπορεί. Το γεγονός ότι το Chrome για Android δεν υποστηρίζει extensions σημαίνει ότι οι χρήστες δεν μπορούν να προστατευτούν αποτελεσματικά.
Αντίθετα, φυλλομετρητές όπως ο Safari και ο Firefox δείχνουν πως είναι εφικτό να υπάρχει πραγματική προστασία ενσωματωμένη στο προϊόν. Ένα ελπιδοφόρο σημάδι είναι ότι η Google εξετάζει το μπλοκάρισμα fingerprinting scripts σε Incognito mode, αλλά η υλοποίηση παραμένει εκκρεμής.
Χρειαζόμαστε Νομοθεσία: Να Απαγορευτεί η Διαφημιστική Στόχευση με Βάση τη Συμπεριφορά
Η ουσία του προβλήματος είναι το επιχειρηματικό μοντέλο της Meta: συλλογή όσο το δυνατόν περισσότερων δεδομένων με σκοπό την πώληση στοχευμένων διαφημίσεων.
Όσο επιτρέπεται η στοχευμένη διαφήμιση με βάση τη συμπεριφορά των χρηστών, εταιρείες όπως η Meta θα συνεχίζουν να παραβιάζουν τα όρια, να αναπτύσσουν νέα εργαλεία και να αγνοούν τις ηθικές και νομικές συνέπειες.
Η απαγόρευση της online behavioral advertising είναι το μόνο πραγματικά αποτελεσματικό μέτρο. Πρέπει να θεσπιστεί ομοσπονδιακή νομοθεσία για την προστασία της ιδιωτικότητας, η οποία:
Απαγορεύει την εμπορική εκμετάλλευση προσωπικών δεδομένων χωρίς συναίνεση
Επιβάλλει διαφάνεια στις πρακτικές παρακολούθησης
Επιτρέπει στους χρήστες να ελέγχουν πλήρως τα δεδομένα τους
Συμπέρασμα
Η υπόθεση της Meta δείχνει ότι ακόμα και οι πιο προσεκτικοί χρήστες δεν είναι ασφαλείς όσο υπάρχουν ισχυρά οικονομικά κίνητρα για παρακολούθηση. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας, λογισμικού και πολιτικής.
Εσύ μπορείς να κάνεις το πρώτο βήμα: άλλαξε browser, ενημερώσου, και πίεσε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να λάβουν δράση.
Για περισσότερες πληροφορίες και εργαλεία προστασίας επισκέψου:
Ολοκληρώθηκε στις 31 Μαΐου ο διαγωνισμός Wikimedia CEE Spring 2025, ο ετήσιος διαγωνισμός λημματογράφησης, ο οποίος διοργανώνεται από Βικιπαιδιστές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, προκειμένου να δημιουργηθούν λήμματα για τις συμμετέχουσες χώρες της περιοχής, στις Βικιπαίδειες των χωρών που συμμετέχουν. Στο πλαίσιο του φετινού διαγωνισμού δημιουργήθηκαν και επεκτάθηκαν στην Ελληνική Βικιπαίδεια 499 λήμματα. Το ελληνικό σκέλος του διαγωνισμού διοργανώθηκε για δέκατη συνεχή χρονιά από το Wikimedia Community User Group Greece
Ακολουθεί ο κατάλογος των νικητών. Συγχαρητήρια σε όλους όσους συμμετείχαν!
Του Ηλία Ευσταθίου Οι επιχειρήσεις με τα αγαθά και τις υπηρεσίες που προσφέρουν συμβάλλουν στην ευημερία των κοινωνιών στις οποίες δραστηριοποιούνται. Οι σχέσεις των επιχειρήσεων με Πελάτες, Προμηθευτές, Υπαλλήλους, Επενδυτές, Πιστωτές και Ρυθμιστές, αναλόγως το μέγεθος της κάθε επιχείρησης, είναι κρίσιμες και (πρέπει να) στηρίζονται στη διαφάνεια. Διαφάνεια που να μην περιορίζει την ιδιωτική έρευνα ... Read more
Η εβδομάδα μας φέρνει updates σε μεγάλες διανομές όπως το Debian 12.11, το Rocky Linux 10 και το MX Linux 23.6. Το Kali Linux 2025.2 ανανεώνει τα GNOME/KDE, και η Microsoft ανοίγει τον κώδικα του WSL, προωθώντας τον διάλογο μεταξύ Windows και Linux. Δείτε αναλυτικά τις αλλαγές, τις πληροφορίες downloads και τι σημαίνουν για εσάς.
Η ομάδα του Debian ανακοίνωσε την κυκλοφορία του Debian 12.11, βελτιώνοντας επιδόσεις και ασφάλεια. Περιλαμβάνει 81 bug fixes και 45 security updates, εστιάζοντας στην αποκατάσταση regressions και μικρών σφαλμάτων για σταθερότητα και αξιοπιστία. Download :
Ανάλυση: Πρόκειται για μια κλασική αναβάθμιση σημείου (point‑release) που δεν αλλάζει εκδόσεις, αλλά είναι κρίσιμη για συστήματα παραγωγής, servers και desktop. Αν χρησιμοποιείς Debian stable, μέτρα σοβαρά ενημέρωση — ειδικά αν λειτουργείς υποδομές.
2. ➤ Rocky Linux 10 | Stable Release βασισμένο στο RHEL 10
Η νέα έκδοση Rocky Linux 10, πλήρως binary‑compatible με το Red Hat Enterprise Linux 10, είναι γεγονός. Περιλαμβάνει ενημερωμένο kernel, beta υποστήριξη για rolling-release 3rd-party modules και βελτιωμένη συμβατότητα cloud. Download :
Ανάλυση: Το Rocky, ως RHEL‑replacement στο οικοσύστημα enterprise, αποκτά αξιοπιστία με μικρά διαστήματα ανανέωσης. Φέρνει αναβαθμίσεις σε kernel, virtualisation (KVM/QEMU) και container stack — ενδιαφέρον για sysadmins και επιχειρησιακά περιβάλλοντα.
3. ➤ MX Linux 23.6 “Libretto” | Refreshed ISOs με νέα εργαλεία
Η ομάδα του MX Linux ανακοίνωσε τη version 23.6 “Libretto”. Πρόκειται για νέο ISO refresh που περιέχει Debian 12.10, kernel 6.14 (Liquorix), νέο UEFI manager και βελτιώσεις στο MX tools. Download :
Ανάλυση: Το MX Linux κρατά τον χαρακτήρα του ως ελαφρύ, σταθερό και φιλικό. Το νέο ISO φέρνει υποστήριξη up-to-date kernel, χρήσιμα εργαλεία διαχείρισης UEFI και λίστες με πρότυπα για live USB με persist. Ιδανικό για desktops αλλά και για φανατικούς χρήστες.
4. ➤ Kali Linux 2025.2 | Visual upgrade & GNOME/KDE updates
Η νέα έκδοση Kali Linux 2025.2 φέρνει GNOME 48, KDE 6, ανανεωμένο theme και βελτιώσεις στο LibreOffice και στα Kali tools. Download :
Ανάλυση: Πλέον γίνεται ξεκάθαρο πως το Kali μετατρέπεται σε desktop-friendly διανομή. Τα νέα GE desktop environments και οπτική βελτίωση ενισχύουν το usability, και οι αναβαθμίσεις του OS υπογραμμίζουν το commitment στην παραγωγικότητα pentesters.
5. ➤ Microsoft ανοίγει τον WSL (Windows Subsystem for Linux)
Η Microsoft έχει πλέον ανοίξει πλήρως τον WSL στον GitHub — είναι πλέον open-source. Μετά την εξατομίκευση από Windows 10/11 και διαχωρισμό του kernel το 2021, τώρα επιτρέπει contributions και bugfixes από την κοινότητα. Link to repository:
Ανάλυση: Αυτό είναι ένα τεράστιο βήμα για τον cross‑platform διάλογο. Για devs που δουλεύουν σε Windows αλλά θέλουν Linux εργαλεία (Docker, Kubernetes, open-source stacks), σηματοδοτεί αυξημένη ευελιξία και ταχύτερο feedback loop.
Καθεμία στοχεύει σε διαφορετικό κοινό: Alpine light‑weight για containers, Armbian για RPi/ SBC συστήματα, AlmaLinux για enterprise, KaOS ως desktop‑KDE επιλογή. Σημαντικά εργαλεία σε ειδικούς τομείς.
Τι να επιλέξεις
Αν θες να…
Δες αυτά τα releases
Αξιοπιστία και μακροπρόθεσμη υποστήριξη
Debian 12.11, MX Linux 23.6
Enterprise RHEL-style compatibility
Rocky Linux 10, AlmaLinux
Εργαλεία pentesting & UX
Kali 2025.2
Light & secure containers
Alpine Linux 3.22
Development με Windows + Linux
WSL open-source
Embedded platforms & ARM
Armbian 25.5
Συμπέρασμα
Κάθε είδηση επιβεβαιώνει την ωριμότητα του οικοσυστήματος Linux: από την enterprise‑grade σταθερότητα έως τις νεότερες βελτιώσεις για desktop και embedded χρήστες, κάθε διανομή έχει πλέον ισχυρή ταυτότητα και στόχευση, και οι νέες κυκλοφορίες απευθύνονται τόσο σε αρχάριους όσο και σε ισχυρούς χρήστες με ειδικές ανάγκες.
Στην εποχή της ραγδαίας ανάπτυξης της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), τα δεδομένα αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε επιτυχημένης εφαρμογής. Όπως ένα κτίριο χρειάζεται γερά θεμέλια για να σταθεί, έτσι και τα συστήματα ΤΝ απαιτούν υψηλής ποιότητας δεδομένα για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Το Open Data Institute (ODI), σε μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε τον Μάιο του 2025, ... Read more
Σε μια εποχή όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις, τα θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων και το αυξανόμενο κόστος των ιδιόκτητων ψηφιακών λύσεων επηρεάζουν σημαντικά τις επιλογές των δημόσιων φορέων, οι δήμοι της Κοπεγχάγης και του Άαρχους στη Δανία παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους. Επιλέγουν να στραφούν σε ανοικτό λογισμικό και ευρωπαϊκές υποδομές, απομακρυνόμενοι από τις κλειστές και εξαρτώμενες από εξωτερικές δυνάμεις λύσεις των ΗΠΑ.
Γεωπολιτικές Ανησυχίες και Οικονομική Επιβάρυνση
Η μεταστροφή αυτή δεν είναι αυθαίρετη, ούτε προέκυψε εν μία νυκτί. Ήδη από το 2013, ο δήμος του Άαρχους είχε αρχίσει να ενισχύει τη χρήση ανοικτού λογισμικού. Σήμερα, όμως, η μετάβαση έχει αποκτήσει επείγοντα χαρακτήρα. Όπως επισημαίνει ο Henrik Appel Espersen, μέλος της ελεγκτικής επιτροπής της Κοπεγχάγης, υπάρχει πραγματικός φόβος ότι σε ένα ακραίο σενάριο οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να διακόψουν την πρόσβαση σε βασικά εργαλεία, όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και τα πληροφοριακά συστήματα. Ο δήμος του Άαρχους συμμερίζεται τις ίδιες ανησυχίες, τονίζοντας την ανάγκη προστασίας των δεδομένων που μεταφέρονται σε μη-ευρωπαϊκές υποδομές.
Όπως εξηγεί ο Bo Fristed, επικεφαλής του Τμήματος Καινοτομίας, Τεχνολογίας και Δημιουργικότητας του Άαρχους:
«Το πρόβλημα δεν είναι οι ίδιες οι λύσεις, αλλά το πακέτο, οι άδειες, το μονοπώλιο και οι ανησυχίες για τη συμμόρφωση με τον GDPR.»
Παράλληλα, το οικονομικό βάρος που συνεπάγεται η εξάρτηση από ιδιόκτητο λογισμικό γίνεται δυσβάστακτο. Από το 2018 έως το 2023, οι δαπάνες των δήμων της Δανίας για τέτοιες λύσεις αυξήθηκαν από 313 εκατ. DKK σε 538 εκατ. DKK – σχεδόν διπλασιασμός μέσα σε πέντε χρόνια.
Ο Δήμος του Άαρχους Δείχνει τον Δρόμο
To Άαρχους έχει ήδη ξεκινήσει αποφασιστικά βήματα. Περίπου 60 συστήματα έχουν μεταφερθεί από ιδιωτικά cloud σε ευρωπαϊκή υποδομή, συγκεκριμένα στην γερμανική εταιρεία Hetzner. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: οι ετήσιες δαπάνες λειτουργίας μειώθηκαν από 800.000 DKK σε μόλις 225.000 DKK.
Το πιο αξιοσημείωτο όμως είναι πως τα τεχνικά προβλήματα ήταν ελάχιστα. Η μεγαλύτερη πρόκληση, όπως λέει ο Fristed, ήταν η πολιτισμική:
«Όταν εισάγεις αλλαγές, οι άνθρωποι έχουν την τάση να αντιδρούν. Όμως τεχνικά, δεν είχαμε σοβαρά προβλήματα. Χρησιμοποιήσαμε το Kubernetes, και η μετανάστευση έγινε ευκαιρία να βελτιστοποιήσουμε τα συστήματά μας για μελλοντικές μεταβάσεις.»
Αυτό δείχνει ότι το εμπόδιο στην υιοθέτηση ανοικτού λογισμικού δεν είναι τεχνολογικό, αλλά κοινωνικοπολιτικό.
Σχέδιο Ψηφιακής Κυριαρχίας στην Κοπεγχάγη
Η Κοπεγχάγη βρίσκεται σε διαδικασία αναζήτησης ευρωπαϊκών εναλλακτικών λύσεων, με στόχο να ενισχύσει την ψηφιακή της κυριαρχία. Η ανησυχία για το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να διακόψουν την πρόσβαση σε κρίσιμες υπηρεσίες, όπως το Microsoft Outlook ή το SharePoint, αποτελεί βασικό κίνητρο.
Παράλληλα, η Δανική Υπηρεσία Ψηφιακών Υποθέσεων ξεκινά τον δικό της μετασχηματισμό: από τον επόμενο μήνα, το 50% των εργαζομένων θα χρησιμοποιούν το LibreOffice, με στόχο την πλήρη μετάβαση μέχρι το τέλος του έτους.
Πανευρωπαϊκή Τάση: Δημόσιο και Ανοικτό Λογισμικό
Η Δανία δεν είναι μόνη της. Πανευρωπαϊκά, δημόσιοι οργανισμοί επιλέγουν ανοικτό λογισμικό, εγκαταλείποντας λύσεις όπως το Microsoft Office ή το Google Workspace.
Το 2022, η Δανική Αρχή Προστασίας Δεδομένων απαγόρευσε τη χρήση του Google Workspace σε δημόσια ιδρύματα. Την ίδια χρονιά, ο δήμος του Helsingør αποφάσισε να αφαιρέσει 8.000 Chromebook από τα σχολεία του.
Στη Γαλλία, το Υπουργείο Παιδείας απαγόρευσε τις δωρεάν εκδόσεις του Microsoft Office 365 και του Google Workspace στα σχολεία, επικαλούμενο ανησυχίες για την προστασία δεδομένων.
Η πιο φιλόδοξη προσπάθεια καταγράφεται στη Γερμανία, στο κρατίδιο Schleswig-Holstein. Το 2024, το κρατίδιο ξεκίνησε την πλήρη απεξάρτηση από τη Microsoft, αντικαθιστώντας πάνω από 30.000 υπολογιστές του δημόσιου τομέα με λύσεις Linux και LibreOffice. Παράλληλα, αντικαθίστανται το SharePoint και το Outlook με NextCloud, Thunderbird και άλλα ανοικτά εργαλεία. Ετοιμάζεται μάλιστα και νέο τηλεπικοινωνιακό σύστημα βασισμένο σε ανοικτό λογισμικό.
Η Στρατηγική Ενδιάμεσης Συμβατότητας
Η πιο καινοτόμος ίσως προσέγγιση του Άαρχους αφορά τη συμβατότητα μεταξύ ανοικτού και ιδιόκτητου λογισμικού. Στόχος του δήμου είναι να μπορεί ένας εργαζόμενος σε Microsoft και ένας σε Linux/LibreOffice να συνεργάζονται χωρίς περιορισμούς.
«Θέλουμε να έχουμε 12.000 υπαλλήλους που χρησιμοποιούν Microsoft και 12.000 που δουλεύουν με ανοικτό λογισμικό – και όλοι να μπορούν να κάνουν κράτηση στην ίδια αίθουσα συνεδριάσεων ή να μοιράζονται λίστες email. Για αυτό δημιουργούμε ένα proxy σύστημα που γεφυρώνει τα δύο περιβάλλοντα», εξηγεί ο Fristed.
Αυτό το σύστημα λειτουργεί ταυτόχρονα και ως σχέδιο αντιμετώπισης κρίσεων, σε περίπτωση που κοπεί ξαφνικά η πρόσβαση σε πλατφόρμες των ΗΠΑ.
Ανοικτό Λογισμικό για το Μέλλον της Εκπαίδευσης και της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η δυναμική του ανοικτού λογισμικού δεν περιορίζεται στα λειτουργικά συστήματα και τις σουίτες γραφείου. Αυτή τη στιγμή, 21 δήμοι συνεργάζονται για τη δημιουργία μιας ανοικτής εκπαιδευτικής πλατφόρμας για παιδιά. Επιπλέον, αναπτύσσεται μια νέα πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης, βασισμένη σε ανοικτό λογισμικό, ειδικά σχεδιασμένη για δημόσιους οργανισμούς, με πλήρη συμμόρφωση με τον GDPR και δυνατότητα χειρισμού ευαίσθητων και διαβαθμισμένων πληροφοριών.
Συμπεράσματα: Μια Νέα Εποχή για τον Δημόσιο Τομέα
Η στροφή του Άαρχους και της Κοπεγχάγης σε ανοικτό λογισμικό είναι μόνο η αρχή. Στην καρδιά αυτής της μετάβασης βρίσκεται η επιθυμία για ψηφιακή κυριαρχία, βιωσιμότητα, διαφάνεια και οικονομική αποδοτικότητα. Η τεχνολογία δεν είναι απλώς εργαλείο, αλλά πολιτική επιλογή. Και σε αυτή την περίπτωση, οι δανέζικοι δήμοι δείχνουν τον δρόμο για μια Ευρώπη που παίρνει στα σοβαρά την ψηφιακή της ανεξαρτησία.
Σε μια εποχή που η ψηφιακή τεχνολογία διαμορφώνει εκ νέου τα όρια της ανθρώπινης ελευθερίας και ιδιωτικότητας, η εξάπλωση του spyware – λογισμικού κατασκοπείας – έχει μετατραπεί σε μετωπική απειλή για τις δημοκρατικές κοινωνίες. Το spyware δεν είναι απλώς εργαλείο επιτήρησης. Είναι ένα όπλο σιωπηλού ελέγχου, με στόχο όχι μόνο την ασφάλεια, αλλά και την εξουδετέρωση της πολιτικής διαφωνίας, της δημοσιογραφικής ανεξαρτησίας και των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Η οργάνωση European Digital Rights (EDRi), μέσα από την εμπεριστατωμένη ανάλυση της στο σχετικό position paper, καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει σε πλήρη απαγόρευση της παραγωγής, πώλησης, χρήσης και εξαγωγής του spyware. Η θέση αυτή βασίζεται στο συμπέρασμα ότι το spyware είναι ασύμβατο με τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου.
Τι Είναι το Spyware;
Ο όρος “spyware” περιγράφει κάθε λογισμικό που εισβάλλει σε ψηφιακές συσκευές χωρίς τη συναίνεση του χρήστη, προκειμένου να συλλέξει, μεταδώσει ή χειραγωγήσει δεδομένα και συμπεριφορές. Δεν πρόκειται για απλό κακόβουλο λογισμικό. Είναι ένα εξελιγμένο εργαλείο καταγραφής και ελέγχου, το οποίο μπορεί:
Να ενεργοποιήσει μικρόφωνα και κάμερες εν αγνοία του χρήστη
Να ανακτήσει μηνύματα, φωτογραφίες, αρχεία και γεωγραφική τοποθεσία
Να μεταβάλει ή να καταστρέψει δεδομένα
Να επιτρέπει συνεχή απομακρυσμένη πρόσβαση
Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά μέσα επιτήρησης (π.χ. υποκλοπές ή φυσική παρακολούθηση), το spyware λειτουργεί συνεχώς, σιωπηρά και καθολικά, καθιστώντας το εργαλείο μαζικής παραβίασης.
Κατηγορίες Spyware
Η EDRi καταγράφει τρεις βασικές κατηγορίες:
Εμπορικό spyware: Αναπτύσσεται από ιδιωτικές εταιρείες και πωλείται σε κράτη, επιχειρήσεις ή άτομα. Παραδείγματα: Pegasus (NSO Group), Predator (Intellexa), Graphite (Paragon).
Κρατικά εργαλεία spyware: Λογισμικό που αναπτύσσουν απευθείας κυβερνήσεις για δικές τους ανάγκες, όπως το RCIS της Γερμανίας ή το NoviSpy της Σερβίας.
Stalkerware: Αποτελεί μορφή ψηφιακής ενδοοικογενειακής βίας. Χρησιμοποιείται από άτομα για να παρακολουθούν εταίρους, παιδιά ή υπαλλήλους, προκαλώντας έμφυλη και ψυχολογική βία.
Το Επιχείρημα υπέρ της Απαγόρευσης
Η EDRi προχωρά ένα βήμα πέρα από τον περιορισμό: προτείνει ολική απαγόρευση, επειδή:
Το spyware παραβιάζει κατάφωρα τα δικαιώματα ιδιωτικότητας, προστασίας δεδομένων, ελευθερίας έκφρασης και συνάθροισης.
Δεν υπάρχουν επαρκείς τεχνικές ή νομικές εγγυήσεις για την αποφυγή κατάχρησης.
Ακόμα και με περιορισμούς, ο μηχανισμός παρακολούθησης παραμένει ενεργός και επικίνδυνος.
Η χρήση του οδηγεί σε συστηματική υπονόμευση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.
Η προσέγγιση αυτή είναι ριζοσπαστική μεν, αλλά νομικά και ηθικά τεκμηριωμένη.
Παραδείγματα Κατάχρησης στην Πράξη
Πλήθος υποθέσεων στην ΕΕ και παγκοσμίως καταδεικνύουν την καταχρηστική χρήση spyware:
Πολωνία: Περισσότερα από 500 άτομα παρακολουθήθηκαν με το Pegasus.
Ισπανία: Ο Πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ και υπουργοί στοχοποιήθηκαν.
Ελλάδα: Πολιτικοί, δημοσιογράφοι και επιχειρηματίες στο επίκεντρο του σκανδάλου Predator.
Γαλλία: Τηλέφωνο του Εμμανουέλ Μακρόν μπήκε στο στόχαστρο.
Σερβία: Χρήση spyware εναντίον ακτιβιστών και δημοσιογράφων.
Αυτά τα περιστατικά δεν είναι μεμονωμένα, αλλά συνθέτουν ένα μοτίβο ανεξέλεγκτης κρατικής παρακολούθησης.
Ο Ψηφιακός Κίνδυνος για Ευάλωτες Ομάδες
Το spyware δεν πλήττει μόνο δημόσια πρόσωπα. Χρησιμοποιείται κατά:
Γυναικών σε σχέσεις κακοποίησης
ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, που στοχοποιούνται λόγω ταυτότητας
Προσφύγων και μεταναστών, σε εθνοκεντρικά προγράμματα επιτήρησης
Δημοσιογράφων και whistleblowers, που αποκαλύπτουν παρατυπίες
Σύμφωνα με την EDRi και τον ΟΗΕ, πρόκειται για ψηφιακή καταστολή, συχνά χωρίς δυνατότητα άμυνας ή προσφυγής.
Η Επιχειρηματολογία Υπέρ του «Καλοπροαίρετου» Spyware
Υπάρχει η άποψη ότι μπορεί να υπάρξει “καλό spyware” – περιορισμένο, ελεγχόμενο, με θεσμικά φρένα. Όμως:
Οι τεχνικές προτάσεις για περιορισμούς (π.χ. kill-switches) δεν εφαρμόζονται στην πράξη.
Οι εταιρείες ανάπτυξης spyware δεν έχουν κανένα κίνητρο να δημιουργήσουν αυτοπεριοριζόμενα εργαλεία.
Οι κυβερνήσεις δεν έχουν αποδείξει ότι μπορούν ή θέλουν να ελέγξουν τον εαυτό τους.
Συνεπώς, η έννοια “ανθρώπινα δικαιώματα συμβατά με spyware” είναι ψευδαίσθηση.
Πολιτικές Ευθύνες και Ρυθμιστική Ανεπάρκεια
Η ΕΕ μέχρι σήμερα απέτυχε να ρυθμίσει αποτελεσματικά την αγορά spyware. Παρά την ύπαρξη νόμων για προστασία δεδομένων (GDPR) και ψηφιακής ασφάλειας, το spyware λειτουργεί στο σκοτάδι, χωρίς:
διαφάνεια
λογοδοσία
επαρκείς μηχανισμούς ελέγχου
Πολλές εταιρείες spyware έχουν έδρα σε χώρες της ΕΕ, αποκτώντας διεθνή νομιμοποίηση, ενώ κάποια κράτη-μέλη αγοράζουν ή αναπτύσσουν spyware εντός των συνόρων τους.
Η Οικονομία της Παρακολούθησης
Ο εμπορικός τομέας του spyware αποτιμάται σε δισεκατομμύρια ευρώ. Μεγάλες εταιρείες, όπως η NSO Group, έχουν πελάτες σε δεκάδες χώρες. Η αγορά ευπαθειών (zero-day exploits) ενισχύει την ψηφιακή ανασφάλεια, καθώς το κίνητρο είναι η εκμετάλλευση και όχι η επιδιόρθωση.
Η ΕΕ, σε αντίθεση με τη ρητορική της για ψηφιακά δικαιώματα, φιλοξενεί και διευκολύνει την εξάπλωση αυτής της αγοράς.
Η Πρόταση Πολιτικής της EDRi
Η EDRi προτείνει μια στρατηγική που βασίζεται σε τρεις άξονες:
Οριστική απαγόρευση του spyware σε όλη την ΕΕ: Στην παραγωγή, χρήση, εξαγωγή και πώληση.
Νομικός ορισμός του spyware με βάση λειτουργικά χαρακτηριστικά και όχι σκοπούς χρήσης.
Πρόσβαση σε επανόρθωση για τα θύματα: Δικαστική προστασία, αποζημιώσεις και θεσμική λογοδοσία.
Η πρόταση αυτή συνοδεύεται από τεκμηρίωση ότι η ΕΕ έχει τη σχετική αρμοδιότητα, καθώς εμπίπτει στην εσωτερική αγορά, τα θεμελιώδη δικαιώματα και την ψηφιακή πολιτική.
Συμπέρασμα: Ένα Ψηφιακό Σταυροδρόμι
Το spyware δεν είναι μια τεχνική πρόκληση. Είναι ένα πολιτικό και ηθικό δίλημμα. Αν αφεθεί ανεξέλεγκτο, η Ευρώπη θα γίνει τόσο θύμα όσο και θύτης ενός παγκόσμιου κύματος ψηφιακού αυταρχισμού.
Η απαγόρευση του spyware δεν είναι εύκολη απόφαση. Είναι όμως η μόνη που διαφυλάσσει τα θεμελιώδη δικαιώματα, την αξιοπρέπεια και την ελευθερία στην ψηφιακή εποχή.
Η ΕΕ έχει την ευκαιρία να ηγηθεί διεθνώς, να θέσει πρότυπα και να υπερασπιστεί αυτό που διακηρύσσει: μια Ευρώπη των δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και της ασφάλειας για όλους.
«Τελειώσαμε με το Teams!» δήλωσε ο Υπουργός Ψηφιοποίησης του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, Dirk Schrödter, μέσω μιας ανοιχτού κώδικα πλατφόρμας βιντεοκλήσεων, ανακοινώνοντας την απόφαση να σταματήσει κάθε χρήση λογισμικού της Microsoft από τις δημόσιες υπηρεσίες του κρατιδίου. Το φιλόδοξο σχέδιο προβλέπει την πλήρη μετάβαση σε λειτουργικά συστήματα και εφαρμογές ανοιχτού κώδικα, όπως το Linux, μέσα στους επόμενους τρεις μήνες.
Η απόφαση αυτή δεν είναι απλώς μια τεχνολογική αλλαγή – είναι μια δήλωση ανεξαρτησίας. Περίπου 30.000 υπάλληλοι, περιλαμβανομένων δικαστών, αστυνομικών και λοιπών δημοσίων λειτουργών, θα επηρεαστούν άμεσα, ενώ στη συνέχεια θα ακολουθήσουν και οι εκπαιδευτικοί. Αυτή η μαζική μετάβαση χαιρετίζεται ως ένα αποφασιστικό βήμα προς την «ψηφιακή ανεξαρτησία» της Γερμανίας, και γενικότερα της Ευρώπης.
Η αιτία πίσω από την απόφαση
Η μετάβαση στο Linux και σε εναλλακτικά λογισμικά δεν έγινε εν μία νυκτί. Ήδη από τον Απρίλιο του 2024, το υπουργικό συμβούλιο του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν είχε εγκρίνει το σχέδιο, τονίζοντας τη σημασία της εθνικής και ψηφιακής κυριαρχίας. Όπως δήλωσε ο Schrödter:
«Δεν έχουμε καμία επιρροή στις διαδικασίες λειτουργίας τέτοιων [ιδιόκτητων] λύσεων, ούτε στον χειρισμό των δεδομένων, ούτε στην πιθανή διαρροή τους σε τρίτες χώρες. Ως κράτος, φέρουμε μεγάλη ευθύνη προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις μας, ώστε να διασφαλίσουμε ότι τα δεδομένα τους παραμένουν ασφαλή και υπό τον έλεγχό μας.»
Ο Schrödter συνέδεσε την απόφαση με τις ευρύτερες γεωπολιτικές εξελίξεις. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης, και πλέον –όπως λέει– αποκαλύπτεται και η ψηφιακή εξάρτηση.
Από το Azure στο «σύννεφο» της Ευρώπης
Ένα από τα βασικά σκέλη της μετάβασης αφορά και τις υποδομές cloud. Τα δεδομένα του κρατιδίου θα μεταφερθούν από την πλατφόρμα Microsoft Azure σε κάποια ευρωπαϊκή λύση cloud, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η αποθήκευση και η επεξεργασία των πληροφοριών παραμένει εντός της ΕΕ και δεν υπόκειται στη δικαιοδοσία των ΗΠΑ.
Αυτό εντάσσεται σε μια ευρύτερη ευρωπαϊκή τάση για απεξάρτηση από τους τεχνολογικούς κολοσσούς των ΗΠΑ, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για την προστασία προσωπικών δεδομένων και τον έλεγχο των ψηφιακών υποδομών από τρίτες χώρες.
Οικονομικά οφέλη και σταδιακή μετάβαση
Η οικονομική διάσταση δεν είναι αμελητέα. Το κρατίδιο αναμένει εξοικονόμηση δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, κυρίως από τα κόστη αδειών της Microsoft και τις αναγκαστικές αναβαθμίσεις – όπως αυτή από τα Windows 10 στα Windows 11. Η μετάβαση προς το νέο ψηφιακό περιβάλλον θα γίνει σταδιακά:
Το πρώτο βήμα είναι η αντικατάσταση του Microsoft Word και Excel με το LibreOffice.
Έπειτα θα ακολουθήσει η υιοθέτηση του Open-Xchange.
Τέλος, το Thunderbird θα αντικαταστήσει το Outlook και το Exchange.
Η επιλογή περιβάλλοντος εργασίας βασίζεται στο KDE Plasma, ενώ δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί ποια διανομή Linux θα υιοθετηθεί. Οι πιθανότητες περιλαμβάνουν το Kubuntu, το SUSE Linux Enterprise Desktop (SLED) ή το openSUSE Leap. Άλλα εργαλεία ανοιχτού κώδικα όπως το Nextcloud θα καλύψουν κενά που αφήνουν πίσω τους εφαρμογές της Microsoft.
Είναι καταδικασμένο το εγχείρημα;
Πολλοί είναι εκείνοι που αμφισβητούν τη βιωσιμότητα τέτοιων κινήσεων. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του Μονάχου, της πρωτεύουσας της Βαυαρίας, η οποία το 2004 μεταπήδησε στο Linux μέσω του προγράμματος LiMux. Το εγχείρημα διήρκεσε περίπου μία δεκαετία, μέχρι την επιστροφή στα Windows – γεγονός που αποδόθηκε εν μέρει στην πολιτική βούληση να μεταφερθεί η ευρωπαϊκή έδρα της Microsoft στην πόλη.
Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Παρά την εγκατάλειψη του LiMux, η πόλη εξακολουθεί να χρησιμοποιεί σημαντικό μέρος ανοιχτού λογισμικού, ενώ το LibreOffice παραμένει βασικό εργαλείο. Αυτό δείχνει πως η επιστροφή στα Windows δεν σήμανε την πλήρη απομάκρυνση από τις αρχές του ανοιχτού κώδικα.
Άλλα επιτυχημένα παραδείγματα
Η μετάβαση του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο. Η Γαλλική Χωροφυλακή (Gendarmerie Nationale) υιοθέτησε το Linux πριν από περισσότερο από μία δεκαετία. Σήμερα, το 97% των σταθμών εργασίας της – πάνω από 103.000 υπολογιστές – λειτουργούν με το GendBuntu, μια εξατομικευμένη έκδοση του Ubuntu Linux. Η πλατφόρμα αυτή παραμένει ενεργή, με την τελευταία αναβάθμιση σε GendBuntu 24.04 LTS να έχει ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2024.
Αυτό το παράδειγμα καταρρίπτει το αφήγημα ότι το Linux δεν μπορεί να σταθεί σε περιβάλλοντα μεγάλων οργανισμών. Όταν υπάρχει πολιτική βούληση, σχεδιασμός και τεχνική υποστήριξη, η επιτυχία είναι όχι μόνο εφικτή αλλά και επωφελής.
Το μήνυμα της Ευρώπης: ψηφιακή αυτονομία
Η απόφαση του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν έρχεται σε μια εποχή όπου η ΕΕ αρχίζει να αμφισβητεί σοβαρά την εξάρτηση από τις ΗΠΑ στον τεχνολογικό τομέα. Το θέμα δεν είναι μόνο οικονομικό ή τεχνικό· είναι βαθιά πολιτικό. Η “ψηφιακή ανεξαρτησία” δεν αφορά απλώς την επιλογή λογισμικού, αλλά τον πλήρη έλεγχο των τεχνολογικών υποδομών, των δεδομένων και της ασφάλειας των πολιτών.
Η απόσυρση από το Microsoft Teams και τις υπόλοιπες υπηρεσίες αποτελεί ένα ξεκάθαρο μήνυμα: η Ευρώπη θέλει να επανακτήσει την κυριαρχία της στον ψηφιακό χώρο. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά τη Δανία, τώρα και η Γερμανία – μέσω του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν – κάνει ένα τολμηρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Συμπεράσματα
Η στροφή του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν στο Linux και στο ανοιχτό λογισμικό αναδεικνύει τη μεταβαλλόμενη στάση της Ευρώπης απέναντι στην τεχνολογική της εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αν και υπάρχουν προκλήσεις – από την εκπαίδευση προσωπικού έως την τεχνική υποστήριξη και τη διαχείριση της μετάβασης – τα πλεονεκτήματα είναι σημαντικά:
Κυριαρχία και έλεγχος των δεδομένων.
Οικονομική εξοικονόμηση από αδειοδοτήσεις.
Ασφάλεια από διαρροές ή εξωτερικές εξαρτήσεις.
Ευελιξία και προσαρμοστικότητα μέσω λύσεων ανοιχτού κώδικα.
Το αν αυτή η στρατηγική θα αποδειχθεί επιτυχημένη, θα εξαρτηθεί από τη συνέπεια και την επιμονή των αρχών στη μετάβαση. Ωστόσο, το πρώτο βήμα έχει γίνει – και δεν είναι καθόλου μικρό.
O πλανήτης αποτελεί ένα τόπο συνάντησης των μελών της ελληνικής κοινότητας ΕΛ/ΛΑΚ.
Τα άρθρα του πλανήτη συλλέγονται αυτόματα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία των συγγραφέων τους και αντικατοπτρίζουν τις απόψεις τους.
Η διαχείριση του πλανήτη γίνεται δημόσια μέσα από το σχετικό repository της υπηρεσίας GitHub: greek-libre-planet, όπου μπορείς να ζητήσεις την προσθήκη του blog σου δηλώνοντας το feed της κατηγορίας, του tag, ή το γενικό feed του blog σου, το όνομα/επώνυμο σου και προαιρετικά το avatar σου, αφού πρώτα εγγραφείτε και κατόπιν συνδεθείτε στην υπηρεσία GitΗub, ανοίγοντας νέο issue που θα περιέχει τα συγκεκριμένα στοιχεία σου.
(Αν δεν έχετε λογαριασμό στην υπηρεσία GitHub, για να προστεθει το blog σου θα προστεθεί στον πλανήτη ΕΛ/ΛΑΚ μπορείτε εναλλακτικά να μας αποστειλετε τα παραπάνω στοιχεία στην ηλεκτρονική διεύθυνση info @ eellak gr.)
Παρωχημένα, ακατάλληλα για σύγχρονες απαιτήσεις ασφάλειας
Κρυπτογράφηση end-to-end, ήδη σε χρήση
Παλαιότερης γενιάς, περιορισμένη υποστήριξη
Τι είναι το Hackathon;
Πώς λειτουργεί;
Θεματική του Hackathon: Το Περιβάλλον
Τι πρέπει να φέρουν οι συμμετέχοντες;
Πρακτικές Πληροφορίες
Επικοινωνία & Περισσότερες Πληροφορίες
Νίκος Τσίλας – 
Συμπέρασμα
Βαθμολογία (1–5)
Εδώ ηγούμαι μια ομάδα συζήτησης πάνω στο θέμα της μειούμενης παρουσίας των νεών στο κίνημα, με συμμετέχοντες από διάφορες χώρες. Richard Sekerak (WMCZ), CC4.0 BY-SA.
Τα πατίνια και η Αθήνα
Μια οπτικοποίηση μέρους της κανονιστικής για τα πατίνια
Γιατί να έχεις USB με Rescue Linux;
2. Rescatux
3. Grml
4. Finnix
5. Parted Magic
6. Slax
7. TinyCore Linux
8. Knoppix
Συγκριτικός Πίνακας
Βήματα:
Εθελοντική Θέση 1: Βοηθός Διαχείρισης Έργων – Γίνε ακτιβιστής της ψηφιακής αλλαγής!
Εθελοντική Θέση 2: Επιμελητής Περιεχομένου – Διάδωσε την ανοιχτή γνώση!
Εθελοντική Θέση 3: Βοηθός SysAdmin (Διαχειριστής Συστημάτων) – Στήριξε τις Υποδομές της Ψηφιακής Ανεξαρτησίας!
Εθελοντική Θέση 5: Βοηθός Επικοινωνίας – Γίνε η φωνή της ψηφιακής ανεξαρτησίας!
:
