Wulf: Unterschied zwischen den Versionen
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
Scip. (Diskussion | Biedraage) |
|||
| (9 dazwischenliegende Versionen von 4 Benutzern werden nicht angezeigt) | |||
Riege 14:
| ''Familie:'' || ''[[Canidae]]''
|-
| ''Tribus:'' || ''[[Canini]]''
|-
| ''Sleek:'' || ''[[Canis]]''
|-
| ''Oard:'' || Wulf ''(Canis lupus)''
Riege 27:
Die Wulf hiede aleer een groote Lieuwendsruumte in [[Europa]], [[Noudamerikoa]], [[Asien]] un Noud-[[Afrikoa]], man hie is däälich in fuul Rebätte truch moanskelke Fäindskup uutstuurwen. Dät niepe Foarkuumen fon Wulwe (aleer un däälich) is bee ap ju links stoundende Koarte tou sjoon. Tou beoachtjen is deerbie, dät bloot natüürelke wüülde Wulfs-Foarkuumen ienteekend sunt, man neen ferwüülderde domestisierde Wulwe (as t.B. Dingos, Näiguinea-Dingos un ferwüülderde Huunde, do je uk oaintelk een Unneroard fon dän Wulf sunt).
=== Wieruutspreedenge in Europa, besunners Düütsklound ===
Man die Wulf stoant däälich in fuul Lounde unner Natursküül, wiertruch hie sik wier uutspreede kon. So kumt ju [[Nominatfoarm]] ''Canis lupus lupus'' fon Aastpolen un ju Wäästpolnisk-Aastdüütske Population ätter t Wääste. In ju [[Lausitz]] roate dät in (2010) al soogen Wulfsfamieljen, ätterdät in [[2000]] ätter sowät 150 Jiere wier Wulwe in Düütsklound tou Waareld keemen wieren. Uk bie Altengrabow ([[Saksen-Anhalt]]) rakt dät een Wulfsfamielje, die Foar fon do litje Wulfsbäidene wude oaber in n Juni twoduusendnjuugen dooddäin. Daach kuuden fieuw litje Wulfsbäidene uurlieuwje, wät uungewöönelk is: Normoal stärft dän Haaldeel fon do Bäidene, uk wan jo fon bee do Oolden fersuurged wäide. Düsse Wulfsbäidene hääbe noch nit moal groote Bruure un Sustere, do der meehälpe konnen. In dät Gestrich ron oaber uk n Montje hääruume, dät dan mäd ju Muur n näi Poor gruundede. In [[2010]] roate dät wier litje Wulwe bie Altengrabow, wiertruch dät nu wier Hoopenge ap een duurhoafte Population in Saksen-Anhalt rakt. Oankelde Dierte rakt dät uk uurswain in Düütsklound, bisunners in [[Brandenbuurich]] un [[Mecklenbuurich-Foarpommern]], oaber uk in [[Bayern]], [[Läichsaksen]] un twisketruch uk in [[Hessen]], man die hessiske Wulf is 2011 stuurwen. In [[Noudrhien-Wäästfoalen]] wuude Eende [[2009]] uk n Skäip fon n Wulf dooded, mäd genetiske Unnersäikengen is dät nu ätterwiesd. Me weet oaber nit, af dät n näien Wulf is af nit wildääge diesälge, die der uk in Hessen bekoand waas. Aan Wulf kon je fier loope. In [[Rhienlound-Palts]] wude in't Foarjier [[2012]] aan Wulf fotografierd, man die is bolde ätters illegoal doodskeeten wuden. Ju [[Italien|italieniske]] Unneroard ''Canis lupus italicus'', deerfon roate dät uum 1970 bloot noch 100 Dierte in ju Region fon do [[Abruzzen]]
2011 is die hessiske Wulf stuurwen, man deerfoar koomen wier Wulwe ätter Läichsaksen wai. Ap dän [[Troppenäiwengsploats Munster]] in ju [[Lüünebuuriger Heede]] wuden in [[2012]] indäid junge Wulwe bädden In [[2016]] moaste die eerste Wulf in Düütsklound, aan fon do musterske Wulwe, amtelk tou't doodskjooten fräiroat wäide, uumdät hie Moanskene apfaalend nai keemen wier un eepenbeer sien natüürelke Skjou ferlädden hiede. Weerskienelk waas hie illegoal fodderd wuuden.
Unner ju Wiele häd sik die Wulf oaber fääre uutspreede kuud. Duurhoafte Populatsjoone rakt dät (Stound 2016) in [[Läichsaksen]], [[Mecklenbuurich-Foarpommern]], [[Saksen-Anhalt]], [[Brandenbuurich]] un [[Saksen]]. Oankelde Wulwe rakt dät uk in [[Thüringen]] un [[Släswiek-Holsten]], aan oankelden Wulf rakt dät in [[Rhienlound-Palts]] un aan [[Bayern]], uk in [[Baden-Württembierich]] sunt in't Jier [[2015]] al twäin Wulwe truch dän Sträitenferkier uum't Lieuwend keemen, wildääge rakt dät deer uk noch wäkke moor.
== Määrkmoale ==
Zeile 35 ⟶ 41:
=== Biespiele foar ferskeedene wüülde Unneroarde ===
<gallery>
File:
File:Scandinavian grey wolf Canis lupus .jpg|Die Europäiske Wulf ''(Canis lupus lupus)''
File:Polarwolf004.jpg|Ju arktiske Unneroard ''(Canis lupus arctos)''
Zeile 43 ⟶ 49:
=== Foamieljen-Oardenge ===
[[Bielde:Yellowstone Wolves.jpg|thumb|right|300px|Aan Foamieljenferbeend fon Wulwe in dän [[Yellowstone-Natsjonoalpark]] ([[USA]]). Dät rakt uurigens genetiske Waiwiesengen, dät dät swotte Fäl, dät wäkke Wulwe fon wäkke Noudamerikoanske Populatsjoonen häbe, truch Ienkjuusenge fon Huunde äntsteen is.]]
Wulwe lieuwje in Foamieljen-Ferbeende, dät hat, dät sik een Poor bieldet, dät maasttieds touhoopeblift, bit deer aan fon dood is. Wulfs-Tieuwen konnen, uurs as do maaste tomme Huunde, bloot insen in dät Jier dreegend wäide. Do kriege Bäidene un lieuwje deermäd een Sät Tied touhoope. Die Foamieljenferbeend is goud foar een beetere Joagd, Ferdäägenge juun Fäinde un juunsiedich Woormhoolden in Winterdai. In ju fräie Natuur is dät maasttieds freedelker. Do junge Wulwe blieuwe bie hiere Oolden un hälpe bie ju Apluukenge fon do litje, so loange as jo wollen. Wan jo nit moor wollen, säike jo sik een oain Rebät un loope deer mongs moorere hunnert Kilomeetere tou, wät uurigens ju Intucht ferminnert un foar ju Uutspreedenge fon dän Wulf suurget.
Zeile 84 ⟶ 90:
N Hinder foar ju algemeene Duldenge fon dän Wulf is, dät hie Skäipe frät: N Wulf, die normoal Wüüld joaged, wät sik gefoarelk tou Weer sätte kon, toun Biespiel [[Harte]] un [[Wüüldswien]]e, fraut sik, wan uungefoarelke Büüte tou fienden is, besunners, wan ju ienricheld is un nit gau loope kon. Sun Skäip is also n fluch Mäil foar n Wulf, un wan dät moorere Wulwe sunt, as dät normoal so is, wäide uk moorere Skäipe dooded. Dät grootste Problem skäl in düssen Faal weese, dät do uur Skäipe nit wächloope konnen un so do Wulwe truch hieren Jaachtinstinkt oafte automatisk fuul moor Skäipe doodje, as jo bruuke. Düt Problem kon me oawers lööse: Een Elektroteenelse is goud juun Wulwe, me kon se deermäd ouskräkke, aaldät jo springe konnen: Do Wulwe wieten nit, dät jo springe moutene, uum deeruur tou kuumen. Man deertou mout ju Teenelse aaltiede Stroom leede, uk wan neen Skäipe deer sunt, uurs hääbe do Wulwe gau neen Oangst moor foar ju Elektroteenelse. Noch beeter is dät, wan do Skäipe fon n Iesel af Huunde beskutsed wäide. N Iesel is möidich un stäärk un gript n Wulf fluks kiesjend un kampjend oun. Huunde sunt nit aaltiede goud, uum n Koppel Skäipe tou skuulen. N Huund, die je uk een Unneroard fon dän Wulf is, häd sälwen n Jaachtinstinkt un mout stäärk, broaf un an sien Apjääfte woand weese. Dät rakt ferskeedene Huunderassen, do der besunners goud as Skuts foar n Koppel Skäipe sunt, toun Biespiel ju Rasse [[Karakatschan]]: Disse Rasse uut [[Bulgarien]] häd een goude Taktik, nämmelk ferdeele jo sik in two Gruppen. Ju eene Gruppe häd ju Apgoawe, ätter bääten tou sicherjen, ju uur Gruppe lapt foaruut un wan deer n Roowdiert is, gript ju dät fluks oun.
Wan do Skäipe goud skuuld sunt, frät die Wulf daach ful ljauer wüülde Dierte. Wan jo daach Nutsdierte freete, wäd die Skoade maasttieds fon dän Stoat betoald. In ju [[Lausitz]] sunt do Wulwe deeruum neen groote Probleme moor foar do Skäipere, wäkke fraue sik indäid, dät dät säildene Diert sik wier uutspradt
=== Domestikation ===
Zeile 112 ⟶ 118:
=== Wällen uut dät Internet ===
* [https://web.archive.org/web/20080618025148/http://www.nabu.de/m01/m01_03/ „Willkommen Wolf“ – N Projekt fon dän NABU foar ju Akzeptanz fon dän Wulf in Düütsklound, ap Düütsk]
* [http://www.wolfsregion-lausitz.de/index.php?article_id=12 Een Siede mäd aktuälle Informatione uur do Wulwe in ju Lausitz (fon ju Siede „Wolfsregion Lausitz“, ap Düütsk)]
* [http://www.wolfsregion-lausitz.de/index.php?article_id=121&clang= Een Koarte fon dän Lieuwendsruum in ju Lausitz, uk fon ju Siede „Wolfsregion Lausitz“]
* [https://web.archive.org/web/20160305015952/http://www.stuuns.com/?s=Wulf&x=0&y=0 stuuns.com, ju Seelterske Näis-Siede, uur do Wulwe in Läichsaksen]
{{GalerieArtikkel}}
| |||
