Mani
Mani (in Middel-Persies: 𐭌𐭀𐭍𐭉, 𐭬𐭠𐭭𐭩, 𐮋𐮀𐮌𐮈, 𐬨𐬁𐬥𐬌, 𐫖𐫀𐫗𐫏 Māni; Persies: مانی, Māni; Siries: Mānī; Grieks: Μάνης; Latyn: Manes; ook Μανιχαῖος; Latyn: Manichaeus; afgelei van Siries: ܡܐܢܝ ܚܝܐ, Mānī ḥayyā, "lewendige Mani", ca. 216–274 n.C.), van Irannese herkoms,[3][4][5][6] was die profeet en stigter van Manigeïsme, 'n eens wydverspreide religie van die laat oudheid, wat sterk deur Gnostisisme beïnvloed was. Mani was in, of naby, Ctesiphon in Babilonië,[1] destyds deel van die Partiese Ryk, gebore. Ses van sy belangrikste werke was in Siries geskrewe, en die sewende, toegewyd aan die Sassanidiese koning Sjapoer I, in Middel-Persies.[7] Hy is in Gondesjapoer, toe deel van die Sassanidiese Ryk, oorlede.
Mani | |
|---|---|
 Die Manigeïstiese Siriese inskripsie lees maˀnī ˀizgaddā dnuhrā, "Mani, die boodskapper van Lig" | |
| Gebore | مانی 216 n.C. |
| Sterf | 2 Maart 274 n.C.[2] (op 57–58) |
| Bekend vir | Profeet en stigter van Manigeïsme |
| Ouer(s) | Pātik en Maryam (?) |
Mani het in die hoofsaaklik Zoroastriese Persiese Ryk, in 'n tydperk waar die Partiese Ryk deur die Sassanidiese Ryk opgevolg is, geleef en in 'n gemeenskap van Christelike Baptiste grootgeword. As volwasse het hy die Baptiste verlaat om sy eie, veral deur Gnostiese idees geïnspireerde religie van die absolute dualisme tussen goed en kwaad, lig en duisternis, te verkondig. Hy het op goddelike openbarings staatgemaak, waarvan hy sy kennis geneem het. Hy het homself as voortsetting en voleinder van reeds bestaande godsdienste (Christendom, Zoroastrisme, Boeddhisme) beskou, wie se stigters (Jesus, Zoroaster, Boeddha) hy as sy voorgangers beskou het. Mani het sy godsdiens na die model van die Christelike kerk hiërargies organiseer. Aan die begin is sy missionêre aktiwiteit deur die Persiese konings ondersteun; die Manigeïsme het oor groot gebiede versprei. Aan die einde het hy egter in konflik met die Zoroastriese priesterskap geraak, is in hegtenis geneem en in die tronk oorlede.
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 (en) Taraporewala, I.J.S., Manichaeism, Iran Chamber Society, http://www.iranchamber.com/religions/articles/manichaeism2.php, besoek op 24 Augustus 2019
- ↑ "SASANIAN DYNASTY" (in Engels). Encyclopædia Iranica. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 April 2020. Besoek op 24 Augustus 2019.
- ↑ (en) Boyce, Mary (2001), Zoroastrians: their religious beliefs and practices, Routledge, p. 111
- ↑ (en) Ball, Warwick (2001), Rome in the East: the transformation of an empire, Routledge, p. 437
- ↑ (en) Sundermann, Werner (2009), Mani, the founder of the religion of Manicheism in the 3rd century AD, Sundermann, http://www.iranicaonline.org/articles/mani-founder-manicheism
- ↑ (en) Bausani, Alessandro (2000), Religion in Iran: from Zoroaster to Baha'ullah, Bibliotheca Persica Press, p. 80
- ↑ (en) Henning, W.B., The Book of Giants, BSOAS, Vol. XI, Part 1, 1943, bl. 52–74
Eksterne skakels
wysig| Wikimedia Commons bevat media in verband met Mani. |
- (en) "MANI". Encyclopædia Iranica. Besoek op 24 Augustus 2019.
- (en) "Mani". Encyclopædia Britannica. Besoek op 24 Augustus 2019.