Thomas Reid

Ds. Thomas Reid (Huntly, Skotland, Mei 1800 - Colesberg, Suid-Afrika, 27 Februarie 1863) was een van die Skotse predikante wat in die loop van die 19de eeu na Suid-Afrika gekom het om die tekort aan predikante in die Nederduitse Gereformeerde Kerk aan te vul, goewerneur lord Charles Somerset se verengelsingbeleid uit te voer en later ook die liberale neigings in die Nederlandse teologiese seminariums teen te werk. Hy was die laaste van die groep van sewe wat stuksgewys tussen 1828 en 1836 na die Kaap gekom het en predikante soos di. James Edgar, John Pears, Alexander Welsh en Robert Shand ingesluit het.

Op Colesberg

Sy bediening in die NG gemeente Colesberg strek van Julie 1836 tot 13 Februarie 1854. Van tyd tot tyd kom verskeie Voortrekkers en trekboere noord van die Oranjerivier na Colesberg om hul kinders deur Reid te laat doop. Gevolglik voel hy bekommerd oor hul geestelike welsyn en vra verlof van die Ring van Graaff-Reinet (destyds die sogenaamde Derde Ring) om aan die uitgewekenes langs die Riet-, Sand- en Kafferrivier die evangelie te gaan bedien. Hoewel die Ring toestemming verleen, word hy deur die destydse landswette verhoed om te gaan.

Omstredenheid

Sy bediening in die gemeente Colesberg is egter oorskadu deur 'n bittere twis oor die invoering van die evangeliese gesange. Jare lank het die Kaapse kerke slegs die berymde psalms gesing. Van 1814 is die gesange ook in die een na die ander gemeente ingevoer. Mettertyd verset sekere lidmate met meer behoudende opvattings, veral in die noordelike en noordoostelike distrikte van die Kaapkolonie, hulle teen die sing van die gesange omdat dit nie soos psalms regstreeks uit die Bybel berym is nie en boonop na hulle mening strydig was met die Skrif.

Ná Reid se aankoms op Colesberg het die geskil daaroor nog hewiger geword. In November 1841 rig die Ring van Graaff-Reinet 'n herderlike skrywe aan die gemeente waarin hulle die besware van die anti-gesangmense wil weerlê, sonder om enigsins tegemoetkomend te wees. Hulle verklaar ook dat as lidmate uit vooroordeel of styfhoofdigheid weier om gesange te sing, hulle die liggaam van Christus "deurboor", selfs verskeur. Dié krasse taal gee diep aanstoot en veroorsaak 'n geweldige beroering onder die ontevredenes van die gemeente Colesberg. Die saak word vererger toe Reid, gewapen met hierdie sterk Ringsbesluit, die gesange wil afdwing deur in sommige gevalle selfs sekere kerklike voorregte te weier tensy die betrokkenes hul verbind tot die sing daarvan.

Bedanking

In dié aangeleentheid tree hy meermale uiters taktloos en selfs beledigend op. Namate die ontevredenes geen bevrediging van die Ring of die Sinode verkry nie, word hulle aanvalle al hoe meer op ds. Reid self gerig. Hulle beskuldig hom daarvan dat hy sy amptelike plig versuim en dring aan dat hy verplaas word. Eers nadat geweldige druk uitgeoefen is, ook van die Ring en die Sinode, bedank hy in 1854 as predikant van Colesberg. Teen dié tyd is die breuk in die gemeente reeds te groot en toe die Gereformeerde Kerk op 11 Februarie 1859 op Rustenburg tot stand kom, was die saad vir die Gereformeerde afskeiding reeds op Colesberg gesaai. Op 8 Desember 1860 sluit 'n deel van die gemeente hulle dan ook by die nuwe Kerk aan en so ontstaan die Gereformeerde kerk Colesberg.

Gesinslewe

Reid was getroud met (voornaam onseker) Louisa Lucy McFarlane wat op 13 Februarie 1885 in haar 84ste lewensjaar oorlede is. Hulle het vier kinders gehad. Hul enigste seun, Duncan (1838-'82), was later distriksgeneesheer vir Colesberg. Ds. Reid bly ná sy aftrede op Colesberg woon waar hy oorlede is ná 'n beroerteaanval.

Bronne

Krüger, prof. D.W. 1976. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek Deel III. Pretoria: Nasionale Raad vir Sosiale Navorsing, Departement van Hoër Onderwys.