Pseudowetenskap
| Hierdie artikel is deel van 'n reeks oor |
| Alternatiewe medisyne, pseudomedisyne en skynwetenskappe |
|---|
 |
|
Skynmedisyne en skynwetenskap
|
|
Samesweringsteorieë
|
|
Tradisionele medisyne
|
|
Diagnose
|
Pseudowetenskap (of "Skynwetenskap") bestaan uit stellings, oortuigings of praktyke wat beweer dat hulle beide wetenskaplik en feitelik is, maar eintlik nie verenigbaar met die wetenskaplike metode is nie.[1] Pseudowetenskap word dikwels gekenmerk deur:
- teenstrydige, oordrewe of onfalsifieerbare eise;
- vertroue op bevestigingvooroordeel eerder as streng pogings tot weerlegging;
- gebrek aan openheid vir evaluering deur ander kundiges; en
- die afwesigheid van sistematiese praktyke in die ontwikkeling van teorieë, en voortgesette nakoming lank nadat hulle eksperimenteel gediskrediteer is.
Die term "Pseudowetenskap" word as neerhalend beskou omdat dit aandui dat iets as onakkuraat of selfs misleidend aangebied word.[2] Diegene wat beskryf word as praktiserende "pseudowetenskaplikes" of pseudowetenskap bevorder, betwis dikwels die karakterisering.[3]
Die afbakening tussen wetenskap en pseudowetenskap het filosofiese, wetenskaplike en praktiese implikasies.[4] Die onderskeiding van wetenskap uit pseudowetenskap het praktiese implikasies in die geval van gesondheid, wetenskaplike getuienis, omgewingsbeleid, en wetenskaplike opvoeding. Die onderskeing van wetenskaplike feite en teorieë uit pseudowetenskaplike oortuigings soos die wat in astrologie, alchemie, sogenaamde alternatiewe medisyne, okkulte oortuigings, godsdienstige oortuigings en skeppingswetenskap gevind word, is deel van wetenskaplike- opvoeding en geletterdheid.[5]
Pseudowetenskap kan op baie maniere skadelik wees. Anti-entstofaktiviste bied as feit pseudowetenskaplike studies wat valslik die veiligheid van entstowwe bevraagteken. Homeopatiese middels met geen aktiewe bestanddele is bevorder as behandeling vir dodelike siektes. Akupunktuurpraktisyns bevorder die idee dat hul behandelings buite die plasebo-effek werk.
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Pseudoscience. |
Sien ook
[wysig | wysig bron]Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Cover JA, Curd M (1998) (in Engels), Philosophy of Science: The Central Issues, pp. 1–82
- ↑ Frietsch, Ute. The boundaries of science / pseudoscience (Engels). European History Online (EGO). Argief geskep van die oorspronklike op 7 April 2015. URL besoek op 15 April 2017.
- ↑ Hansson, Sven Ove. Science and Pseudoscience (Engels). Section 2: The "science" of pseudoscience. Stanford Encyclopedia of Philosophy.
- ↑ Lakatos, Imre (1973). Science and Pseudoscience (Engels). The London School of Economics and Political Science, Dept of Philosophy, Logic and Scientific Method. Argief geskep van die oorspronklike op 25 Julie 2011.
- ↑ Hurd PD (Junie 1998), "Scientific literacy: New minds for a changing world" (in Engels), Science Education 82 (3): 407–416, doi:10.1002/(SICI)1098-237X(199806)82:3<407::AID-SCE6>3.0.CO;2-G
