Diferencies ente revisiones de «Gulo gulo»

Gulo gulo; gulu
Estáu de caltenimientu
	; Esmolición menor (IUCN 3.1)
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Subfilu:	Vertebrata
Clas:	Mammalia
Orde:	Carnivora
Suborde:	Caniformia
Familia:	Mustelidae
Subfamilia:	Mustelinae
Xéneru:	Gulo; Pallas, 1780
Especie:	G. gulo; (Linnaeus, 1758)
Distribución
Consultes
	[editar datos en Wikidata]

Navegar l'historial de mou interactivu

← Edición más antigua

Contenido eliminado Contenido añadido

VisualTestu wiki

En renglón

Revisión actual a fecha de 13:48 1 abr 2024

El gulu^[2] (Gulo gulo) ye un mamíferu carnívoru de la familia Mustelidae y única especie del so xéneru.

Ye un carnívoru forníu y musculosu, aseméyase más a un pequeñu osu qu'a otros mustélidos. El Gulo gulo tien una reputación de ferocidá y fuercia desproporcionao al so tamañu, cola capacidá documentada pa matar a preses muncho más grandes qu'él.

Puede atopase principalmente nes partes remotes de los bosque boreales, subárticos y tundra alpina del hemisferiu norte, col mayor númberu nel norte de Canadá, l'estáu norteamericanu d'Alaska, los países nórdicos d'Europa, y en tol oeste de Rusia y Siberia. Les sos poblaciones esperimentaron un descensu constante dende'l sieglu XIX, principalmente pola caza, l'amenorgamientu y la fragmentación del so hábitat, de tal manera que s'escastó nel estremu sur del so área de distribución europea. Les poblaciones más grandes créese que permanecen nel norte de Canadá y el nordeste de Rusia. Los Gulo gulo son animales solitarios.^[1]

En febreru de 2013, el Serviciu de Pesca y Vida Montesa de los Estaos Xuníos propunxo dar proteiciones al Gulo gulo, en gran parte por cuenta de que'l cambéu climáticu ta desarticulando'l so hábitat ivernizu na parte central de los Montes Rocosos.^[3]

Carauterístiques

El Gulo gulo ye de cuerpu robezu y pelame llarga y mestu, y el so aspeutu recuerda al del osu. Ye tamién el segundu más grande de los mustélidos (el primeru de los terrestres), llegando los machos a pesar ente 12 y 18 quilos^[4] (algamando dacuando los 20 kg)^[5] y ente 8 y 12 kg les femes; el mayor ye la llondra xigante (Pteronura brasiliensis).

Distribución y hábitat

El Gulo gulo vive nes inmenses estensiones de la taiga y de la tundra euroasiática y norteamericana. N'Europa inda subsiste na península escandinava, nel norte de Finlandia, con 150 exemplares, y nel norte de Suecia y Noruega, que comparten una población d'unos 380 famionos. Anque les sos poblaciones más grandes atopar nel norte de Rusia. Ye un animal relativamente escasu, qu'en ciertes rexones llega a cuntase ente les especies en peligru, sobremanera na parte europea de la so zona de distribución.

Comportamientu

Los Gulo gulo son animales solitarios, sacante nel periodu de reproducción y cría. Les críes nacen dempués d'una enllargada xestación, escontra'l final del iviernu y na primer metá de la primavera. Tienen territorios de caza fixos que s'estienden, pa los machos, per zones d'hasta 1.000 km. Permanecen en constante movimientu, tantu de día como de nueche, en busca d'alimentu.

Alimentación

Los Gulo gulo son el omnívoru clásicu; ocupen una posición elevada na cadena trófica como carnívoros secundarios (depredadores d'otros carnívoros) y amás cierren el ciclu, yá que son carroñeros y depredan animales enfermos. Nun son bien apreciaos polos cazadores, yá que tamién s'apoderen de los animales que cayen nes trampes y de les provisiones de les cabañes de caza. El so alimentu tópase bien diversificáu: pel branu comen aves y los sos güevos, bárabos, inseutos, pequeños royedores, sobremanera mures de campu, bayes y granos oleaxinosos. P'aportar a esta fonte d'alimentación, el mover grandes roques o tueros en descomposición nun ye torga pa un famión adultu. Esta carauterística dio-y la fama de ser un buscador obstinado.

Pel hibiernu tamién taramien los grandes mamíferos, a los ungulaos, los animales muertos y cualquier presa ocasional. El Gulo gulo apodérase de la so víctima siguiéndo-y la pista y atacando dempués por sorpresa. Tamién s'apoderen de les preses prindaes por otros carniegos, sobremanera polos foinos y los demás mustélidos.

== Subespecies: Reconócense seis subespecies de Gulo gulo:^[6]

Na cultura popular

El mutante Wolverine de X-Men debe'l so llamatu orixinal n'inglés al Gulo gulo.

Ver tamién

Ekorus

Referencies

↑ ^1,0 ^1,1 Abramov, A., Belant, J. & Wozencraft, C. (2009). «Gulo gulo» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2012.2. Consultáu'l 28 de mayu de 2012.
↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
↑ U.S. Proposes to Protect Wolverines 1 de febreru de 2013 New York Times
↑ Vivian Banci. «Chapter 5: Wolverine». Consultáu'l 26 de marzu de 2016.
↑ «Wolverines by the Numbers». Consultáu'l 30 de marzu de 2016.
↑ (2005) Wilson, Don: Mammal Species of the World, 3ª (n'inglés), Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2 vols. (2142 pp.). ISBN 978-0-8018-8221-0.

Enllaces esternos

Gulo en HEPTNER, V. G.; SLUDSKII, A. A.: "Mammals of the Soviet Union". Vol. II, parte 1b:"Carnivores (Mustelidae and Procyonidae)". Vysshaya Shkola. Moscú. 1967. Ed. americana de Robert S. Hoffmann; 2001. Smithsonian Institution Libraries y National Science Foundation. Washington D.C.. Facsímil electrónicu. En inglés.
Gulo g. nel mesmu sitiu.

[iucn-1] 1,0 ^1,1 Abramov, A., Belant, J. & Wozencraft, C. (2009). «Gulo gulo» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2012.2. Consultáu'l 28 de mayu de 2012.

[25371c05886d508f0bd3b89319c1e188ec3c8883-2] URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.

[3] U.S. Proposes to Protect Wolverines 1 de febreru de 2013 New York Times

[4] Vivian Banci. «Chapter 5: Wolverine». Consultáu'l 26 de marzu de 2016.

[5] «Wolverines by the Numbers». Consultáu'l 30 de marzu de 2016.

[6] (2005) Wilson, Don: Mammal Species of the World, 3ª (n'inglés), Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2 vols. (2142 pp.). ISBN 978-0-8018-8221-0.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Llinia 1: / Llinia 1: @@
 {{Ficha de taxón
+| Gulo gulo
-| name = Famión
 | status = LC
 | status_system = iucn3.1
@@ Llinia 18: / Llinia 18: @@
 | species_authority = ([[Carlos Linneo|Linnaeus]], [[1758]])
 | range_map = Gulo gulo distribution.svg
+| range_map_caption = Distribución del Gulo gulo
-| range_map_width = 250px
-| range_map_caption = Distribución del famión
 }}
-[[Archivu:Wolverine display at Arctic Interagency Visitor Center at Coldfoot.jpg|thumb|right|Famión (''Gulo gulo'').]]
+[[Ficheru:Wolverine display at Arctic Interagency Visitor Center at Coldfoot.jpg|thumb|right|Famión (''Gulo gulo'').]]
-El '''famión''' ('''''Gulo gulo'''''), tamién llamáu '''carcayú''', ye un [[Mammalia|mamíferu]] [[Carnivora|carnívoru]] de la [[familia (bioloxía)|familia]] [[Mustelidae]] y única [[especie]] de la so [[xéneru (bioloxía)|xéneru]].
+El {{iniTaxon}} ye un [[Mammalia|mamíferu]] [[Carnivora|carnívoru]] de la [[familia (bioloxía)|familia]] [[Mustelidae]] y única [[especie]] del so [[xéneru (bioloxía)|xéneru]].
-Ye un carnívoru forníu y musculosu, aseméyase más a un pequenu osu qu'a otros mustélidos. El famión tien una reputación de ferocidá y fuerza desproporcionao al so tamañu, cola capacidá documentada pa matar a preses muncho más grandes qu'él.
+Ye un carnívoru forníu y musculosu, aseméyase más a un pequeñu osu qu'a otros mustélidos. El ''Gulo gulo'' tien una reputación de ferocidá y fuercia desproporcionao al so tamañu, cola capacidá documentada pa matar a preses muncho más grandes qu'él.
-Puede atopase principalmente nes partes remotes de los [[Taiga|bosque boreales]], [[Subárticu|subárticos]] y [[Pradería alpina|tundra alpina]] del [[hemisferiu norte]], col mayor númberu nel norte de [[Canadá]], l'estáu estadounidense de [[Alaska]], los países nórdicos de [[Europa]], y en tol oeste de [[Rusia]] y [[Siberia]]. Les sos poblaciones esperimentaron un descensu constante dende'l sieglu XIX, principalmente pola caza, l'amenorgamientu y la fragmentación del so hábitat, de tal manera que s'escastó nel estremu sur de la so área de distribución europea. Les poblaciones más grandes créese que permanecen nel norte de Canadá y el nordeste de Rusia. Los famionos son animales solitarios.<ref name="iucn"/>
+Puede atopase principalmente nes partes remotes de los [[Taiga|bosque boreales]], [[Subárticu|subárticos]] y [[Pradería alpina|tundra alpina]] del [[hemisferiu norte]], col mayor númberu nel norte de [[Canadá]], l'estáu norteamericanu d'[[Alaska]], los países nórdicos d'[[Europa]], y en tol oeste de [[Rusia]] y [[Siberia]]. Les sos poblaciones esperimentaron un descensu constante dende'l sieglu XIX, principalmente pola caza, l'amenorgamientu y la fragmentación del so hábitat, de tal manera que s'escastó nel estremu sur del so área de distribución europea. Les poblaciones más grandes créese que permanecen nel norte de Canadá y el nordeste de Rusia. Los ''Gulo gulo'' son animales solitarios.<ref name="iucn"/>
-En febreru de 2013, el [[Serviciu de Pesca y Vida Montesa de los Estaos Xuníos]] propunxo dar protecciones al famión, en gran parte  por cuenta de que'l cambéu climáticu ta desarticulando'l so hábitat ivernizu na parte central de les [[Montes Predresos]].<ref>[http://www.nytimes.com/2013/02/02/science/earth/us-proposes-protecting-the-wolverine.html ''O.S. Proposes to Protect Wolverines''] 1 de febreru de 2013 ''[[New York Times]]''</ref>
+En febreru de 2013, el [[Serviciu de Pesca y Vida Montesa de los Estaos Xuníos]] propunxo dar proteiciones al Gulo gulo, en gran parte por cuenta de que'l cambéu climáticu ta desarticulando'l so hábitat ivernizu na parte central de los [[Montes Rocosos]].<ref>[http://www.nytimes.com/2013/02/02/science/earth/us-proposes-protecting-the-wolverine.html ''U.S. Proposes to Protect Wolverines''] 1 de febreru de 2013 ''[[New York Times]]''</ref>
-== Característiques ==
+== Carauterístiques ==
-El famión ye de cuerpu robustu y pelame llarga y mestu, que'l so aspeutu recuerda al del [[Ursidae|osu]]. Ye tamién el segundu más grande de los [[mustélidu|mustélidos]] (el primeru de los terrestres), llegando a pesar ente 12 y 18&nbsp;kg los machos<ref>{{Cita web|url=http://www.fs.fed.us/rm/pubs_rm/rm_gtr254/rm_gtr254_099_127.pdf|títulu=Chapter 5: Wolverine|fechaacceso=26 de marzu de 2016|autor=Vivian Banci|enlaceautor=|fecha=|idioma=|sitioweb=|editorial=}}</ref> (algamando dacuando los 20&nbsp;kg)<ref>{{Cita web|url=http://rockymountainwild.org/blogue/wolverines-by-the-numbers|títulu=Wolverines by the Numbers|fechaacceso=30 de marzu de 2016|sitioweb=Rocky Mountain Wild}}</ref> y ente 8 y 12&nbsp;kg les femes; el mayor ye la [[llondra xigante]] (''[[Pteronura brasiliensis]]'').
+El ''Gulo gulo'' ye de cuerpu robezu y pelame llarga y mestu, y el so aspeutu recuerda al del [[Ursidae|osu]]. Ye tamién el segundu más grande de los [[mustélidu|mustélidos]] (el primeru de los terrestres), llegando los machos a pesar ente 12 y 18 quilos<ref>{{Cita web|url=http://www.fs.fed.us/rm/pubs_rm/rm_gtr254/rm_gtr254_099_127.pdf|títulu=Chapter 5: Wolverine|fechaaccesu=26 de marzu de 2016|autor=Vivian Banci|enllaceautor=|fecha=|idioma=|sitiuweb=|editorial=}}</ref> (algamando dacuando los 20&nbsp;kg)<ref>{{Cita web|url=http://rockymountainwild.org/blog/wolverines-by-the-numbers|títulu=Wolverines by the Numbers|fechaaccesu=30 de marzu de 2016|sitiuweb=Rocky Mountain Wild}}</ref> y ente 8 y 12&nbsp;kg les femes; el mayor ye la [[llondra xigante]] (''[[Pteronura brasiliensis]]'').
 == Distribución y hábitat ==
-El famión vive nes inmenses estensiones de la [[taiga]] y de la [[tundra]] [[Eurasia|euroasiática]] y [[América del norte norteamericana]]. En [[Europa]] inda subsiste na península [[Escandinavia|escandinava]], nel norte de [[Finlandia]], con 150 exemplares, y nel norte de [[Suecia]] y [[Noruega]], que comparten una población d'unos 380 famionos. Anque les sos poblaciones más grandes atopar nel norte de [[Rusia]]. Ye un animal relativamente escasu, qu'en ciertes rexones llega a cuntase ente les [[Especie en peligru d'estinción|especies en peligru]], sobremanera na parte europea de la so zona de distribución.
+El ''Gulo gulo'' vive nes inmenses estensiones de la [[taiga]] y de la [[tundra]] [[Eurasia|euroasiática]] y [[América del norte|norteamericana]]. N'[[Europa]] inda subsiste na península [[Escandinavia|escandinava]], nel norte de [[Finlandia]], con 150 exemplares, y nel norte de [[Suecia]] y [[Noruega]], que comparten una población d'unos 380 famionos. Anque les sos poblaciones más grandes atopar nel norte de [[Rusia]]. Ye un animal relativamente escasu, qu'en ciertes rexones llega a cuntase ente les [[Especie en peligru d'estinción|especies en peligru]], sobremanera na parte europea de la so zona de distribución.
 == Comportamientu ==
-Los famionos son animales solitarios, sacante nel períodu de reproducción y cría. Les críes nacen dempués d'una enllargada [[xestación]], escontra'l final del iviernu y na primer metá de la primavera. Tienen territorios de caza fixos que s'estienden, pa los machos, per zones d'hasta 1.000 km. Permanecen en constante movimientu, tantu de día como de nueche, en busca d'alimentu.
+Los ''Gulo gulo'' son animales solitarios, sacante nel periodu de reproducción y cría. Les críes nacen dempués d'una enllargada [[xestación]], escontra'l final del iviernu y na primer metá de la primavera. Tienen territorios de caza fixos que s'estienden, pa los machos, per zones d'hasta 1.000 km. Permanecen en constante movimientu, tantu de día como de nueche, en busca d'alimentu.
 === Alimentación ===
-Los famionos son el [[omnívoru]] clásicu; ocupen una posición elevada na [[cadena trófica]] como carnívoros secundarios (depredadores d'otros carnívoros) y amás cierren el ciclu, yá que son [[carroña|carroñeros]] y depredan animales enfermos. Nun son bien apreciaos polos cazadores, yá que tamién s'apoderen de los animales que cayen nes trampes y de les provisiones de les cabanes de caza. El so alimentu tópase bien diversificáu: pel branu comen [[aves]] y les sos [[güevu (alimentu)|güevos]], [[bárabu|bárabos]], [[Insecta|insectos]], pequeños [[Rodentia|rucadores]], sobremanera mures de campu, [[baya|bayes]] y [[Planta oleaxinosa|granos oleaxinosos]]. P'aportar a esta fonte d'alimentación, el mover grandes roques o tueros en descomposición nun va ser una torga pa un famión adultu. Esta característica otorgó-y la fama de ser un buscador obstinado.
+Los ''Gulo gulo'' son el [[omnívoru]] clásicu; ocupen una posición elevada na [[cadena trófica]] como carnívoros secundarios (depredadores d'otros carnívoros) y amás cierren el ciclu, yá que son [[carroña|carroñeros]] y depredan animales enfermos. Nun son bien apreciaos polos cazadores, yá que tamién s'apoderen de los animales que cayen nes trampes y de les provisiones de les cabañes de caza. El so alimentu tópase bien diversificáu: pel branu comen [[aves]] y los sos [[güevu (alimentu)|güevos]], [[bárabu|bárabos]], [[Insecta|inseutos]], pequeños [[Rodentia|royedores]], sobremanera mures de campu, [[Baga|bayes]] y [[Planta oleaxinosa|granos oleaxinosos]]. P'aportar a esta fonte d'alimentación, el mover grandes roques o tueros en descomposición nun ye torga pa un famión adultu. Esta carauterística dio-y la fama de ser un buscador obstinado.
-Pel hibiernu tamién taramien a los grandes mamíferos, a los [[Ungulata|ungulaos]], a los animales muertos y a cualquier presa ocasional. El famión apoderar de la so víctima siguiéndo-y la pista y atacando dempués por sorpresa. Tamién s'apoderen de les preses prindaes por otros carnívoros, sobremanera polos [[Vulpini|foinos]] y los demás mustélidos.
+Pel hibiernu tamién taramien los grandes mamíferos, a los [[Ungulata|ungulaos]], los animales muertos y cualquier presa ocasional. El ''Gulo gulo'' apodérase de la so víctima siguiéndo-y la pista y atacando dempués por sorpresa. Tamién s'apoderen de les preses prindaes por otros carniegos, sobremanera polos [[Vulpini|foinos]] y los demás mustélidos.
-== Subespecies reconocen seis subespecies de famión:<ref>{{MSW3|id=14001166|heading=''Gulo gulo''}}</ref>
+== Subespecies:
+Reconócense seis subespecies de ''Gulo gulo'':<ref>{{MSW3|id=14001166|heading=''Gulo gulo''}}</ref>
 * ''[[Gulo gulo albus]]''
 * ''[[Gulo gulo gulo]]''
@@ Llinia 53: / Llinia 53: @@
 == Na cultura popular ==
-* El mutante [[Wolverine]] de [[X-Men]] debe'l so llamatu orixinal n'inglés al [[Famión]].
+* El mutante [[Wolverine]] de [[X-Men]] debe'l so llamatu orixinal n'inglés al ''Gulo gulo''.
-==Vease tamién==
+==Ver tamién==
 *[[Ekorus]]
 == Referencies ==
-{{listaref}}
+{{llistaref}}
 == Enllaces esternos ==
 {{commonscat}}
 {{wikispecies}}
-* [http://www.archive.org/stream/mammalsofsov212001gept#page/920/mode/2up ''Gulo''] en <small>HEPTNER, V. G.; SLUDSKII, A. A.:</small> ''"[[Mammalia|Mammals]] of the [[Xunión Soviética|Soviet Union]]"''. Vol. II, parte 1b:''"[[Carnivora|Carnivores]] ([[Mustelidae]] and [[Procyonidae]])"''. Vysshaya Shkola. [[Moscú]]. [[Añu 1967|1967]]. Ed. estadounidense de Robert S. Hoffmann; [[Añu 2001|2001]]. [[Smithsonian Institution]] Libraries y [[National Science Foundation]]. [[Washington D.C.]]. [[Facsímil]] electrónicu. En '''inglés'''.
+* [http://www.archive.org/stream/mammalsofsov212001gept#page/920/mode/2up ''Gulo''] en <small>HEPTNER, V. G.; SLUDSKII, A. A.:</small> ''"[[Mammalia|Mammals]] of the [[Xunión Soviética|Soviet Union]]"''. Vol. II, parte 1b:''"[[Carnivora|Carnivores]] ([[Mustelidae]] and [[Procyonidae]])"''. Vysshaya Shkola. [[Moscú]]. [[Añu 1967|1967]]. Ed. americana de Robert S. Hoffmann; [[Añu 2001|2001]]. [[Smithsonian Institution]] Libraries y [[National Science Foundation]]. [[Washington D.C.]]. [[Facsímil]] electrónicu. En '''inglés'''.
 * [http://www.archive.org/stream/mammalsofsov212001gept#page/924/mode/2up ''Gulo g.''] nel mesmu sitiu.
@@ Llinia 74: / Llinia 74: @@
 {{Tradubot|Gulo gulo}}
+{{control d'autoridaes}}
 [[Categoría:Gulo]]
 [[Categoría:Mamíferos del Neárticu]]
@@ Llinia 79: / Llinia 80: @@
 [[Categoría:Especies descrites por Linnaeus]]
 [[Categoría:Xéneros monotípicos de mamíferos]]
-[[Categoría:Tradubot 2018]]