Diferencies ente revisiones de «Llagu Baljash»

	█ Average max. and min. temperatures in °C
	█ Precipitation totals in mm

Ciudá de Balkhash
Climate chart (explanation)
	█ Average max. and min. temperatures in °C
	█ Precipitation totals in mm
Imperial conversion
	█ Average max. and min. temperatures in °F
	█ Precipitation totals in inches

Llagu Baljash
Situación
Tipu	lago endorreico (es)
Coordenaes	46°32′27″N 74°52′44″E / 46.5408°N 74.8789°E
	Llagu Baljash Llagu Baljash (Kazakstán)
Datos
Altitú media	342 m
Superficie	18 200 km² y 18 740 km²
Superficie de la conca	501 000 km² y 428 340 km²
Llonxitú	620 km
Fondura	25 m (máximu); 6 m (media)

Navegar l'historial de mou interactivu

← Edición más antigua

Contenido eliminado Contenido añadido

VisualTestu wiki

En renglón

Revisión actual a fecha de 06:36 26 ago 2024

Pa ver la ciudá homónima asitiada xunto al llagu, Baljash.

Nun tien de confundir se col llagu Baikal, un llagu de la mesma rexón y con una forma bien similar.

El llagu Baljash o Balkash (kazaquistanín: Балқаш Көлі, Balqash Köli; rusu: Озеро Балхаш, Ozero Balkhash) ye un gran llagu endorreico qu'ocupa una depresión zarrada na zona sudoriental de Kazakstán, y que forma parte de la vasta cuenca endorreica del Asia Central qu'inclúi ente otros al mar Caspiu y al mar d'Aral. Con una superficie de 16 996 km², ye unu de los llagos más grandes d'Asia y el 12º llagu continental más grande del mundu. El so altor mediu ye de 320 m sobre'l nivel del mar y drena una amplia cuenca de 413 000 km², similar n'estensión a países como Suecia, Uzbequistán, Marruecos, Iraq o Paraguay.

Nel llagu desaguan siete ríos, siendo'l principal el ríu Ili, qu'apurre la mayor parte d'agua riberano, ente qu'otros, como'l ríu Karatal, apurren agua tanto en superficie como apurriendo fluxu subsuperficial. El Ili alimentar de la precipitación (en gran parte'l destemple de primavera) de los montes de China, na rexón de Xinjiang. Los otros ríos, de menor caudal, son el Lepsa, el Aksu, el Byan, el Kapal y el Koksu.

De forma similar a como asocede nel mar d'Aral, el llagu ta menguando pola mor del usu estensivu que se fai de l'agua procedente de los ríos que lu alimenten.^[2] El llagu ta estremáu casi en dos por una península, que dexa dos sectores: la zona occidental d'agua duce, y l'oriental d'agua salao.^[3]^[4]^[5]^[6] La fondura media del llagu ye de 5,8 m, y la máxima ye de 25,6 m.

La ciudá más grande de la zona del llagu llámase tamién Baljash y tien unes 66 000 habitantes. Les principales actividaes industriales na zona son la minería, el procesamientu de minerales y la pesca. El llagu permanez xeláu dende finales de payares a principios de primavera.

Historia y denominación

El nome actual del llagu provién de la pallabra «balkas» —en tártaru, cazacu y en idiomes del Altái Meridional— que significa «banzáu de cañes».^[7]

Yá dende siquier l'añu 103 e.C. y hasta'l sieglu VIII, el llagu foi conocíu polos chinos como Pu-Ku o Bu-Ku. A partir del sieglu VIII, les tierres al sur del llagu, ente ésti y los montes de Tian Shan, yeren conocíes como la rexón de los Siete Ríos» (Jetisu, en turcu, y semirechye , en rusu), una rexón na que los pueblos nómades túrquicos y mongoles de la estepa entemecer coles cultures de los pueblos yá asitiaos del Asia Central.^[8]

Mientres la etapa de gobiernu de la dinastía Qing (1644-1911), el llagu foi la frontera más noroccidental del imperiu chinu. Sicasí, en 1864, el llagu y la so contorna fueron vencíos al Imperiu rusu por aciu un tratáu desigual. Cola disolución de la Xunión Soviética en 1991, el llagu pasó a formar parte de República de Kazakstán.

Orixe del llagu

Imaxe satelital del delta del ríu Karatal.

El llagu Baljash atópase na parte más fonda de la vasta depresión Balkhash-Alakol, que se formó pol deslizamiento al traviés de la placa de Turan nel periodu Neógeno-Cuaternariu y que, darréu, enllenar de sable de los sedimentos aluivales. La cuenca ye una parte de la cadena montascosa Dzungarian Alatau, na que tamién tán el llagu Sasykkol (600 km²), el llagu Alakol (2650 km²) y el llagu Aibi (1070 km²).^[5] Estos llagos son remanentes d'un antiguu mar que cubría tola depresión Balkhash-Alakol, pero que nun taba conectáu cola depresión aralo-cáspica.^[9]

Xeografía

El llagu Baljash tien una superficie d'unes 16 400 km² (2000),^[4] polo que ye'l llagu más grande que s'atopa íntegramente nel territoriu de Kazakstán. Alzar a unes 340 m sobre'l nivel del mar y tien una forma asemeyada a la d'una media lluna en cuartu creciente. El so llargor ye d'unes 600 km y l'anchu varia dende 9–19 km na parte oriental, hasta les 74 km na parte occidental. La península de Saryesik, alcontrada cerca de la metá del llagu, estrema hidrográficamente el llagu en dos partes bien distintos: la occidental, qu'abarca'l 58% del total del llagu y el 46% del so volume,^[10] ye relativamente poco fonda, sele y ta llena d'agua duce; y l'oriental, que ye muncho más fonda y más salada. Dambes partes tán coneutaes pol estrechu de Uzynaral (kazaquistanín: Ұзынарал, que significa 'islla grande'), que tien 3,5 km d'anchu y unos 6 m de fondura.^[3]

Vista del llagu Baljash dende l'espaciu (agostu de 2002)
	Los númberos señalen los accidentes xeográficos más destacaos: Península de Saryesik y estrechu de Uzynaral, que dixebren el llagu en dos partes, # Península de Baygabyl Península de Balai Península de Shaukar Península de Kentubek Islles de Basaren y Ortaaral Islla de Tasaral Badea de Shempek Badea de Saryshagan

El llagu inclúi delles cuenques más pequeñes. Na parte occidental, hai dos depresiones de 7–11 metros de fondura: una d'elles estiéndese dende la mariña occidental (cerca de la islla de Tasaral) hasta'l cabu de Korzhyntubek, ente que la segunda atopar al sur del golfu de Bertys, que ye la parte más fonda del Balkhash occidental. La fondura media de la cuenca oriental ye de 16 m y la fondura máxima de la parte oriental (y del llagu) ye de 25,6 m.^[11] La fondura media del llagu ye de 5,8 m, y el volume total d'agua ye d'unos 112 km³.

Les mariñes septentrional y occidental del llagu son altes (20-30 m) y predreses; tán compuestes de roques paleozóicas como'l pórfido, la toba, el granitu, los esquistos y la piedra caliar y caltienen trrazas d'antigües terraces. La mariña meridional, cerca del golfu Karashagan y del delta del ríu Ili, ye baxa (1-2 m) y arenosa y de cutiu anúbrese, polo qu'hai numberoses piscines d'agua. Hai tamién llombes ocasionales, con un altor de 5–10 m.^[11] La mariña ye bien curvada y ta cortada por numberoses badees y cales. Les grandes badees de la parte occidental son les de Saryshagan, Kashkanteniz, Karakamys, Shempek (l'estremu sur del llagu) y Balakashkan Ahmetsu; y les de la parte oriental les de Guzkol, Balyktykol, Kukuna y Karashigan. La parte oriental tamién inclúi les penínsules de Baygabyl, Balay, Shaukar, Kentubek y Korzhintobe.

Nel llagu hai 43 islles cola área total de 66 km²,^[12] anque se tán formando nueves islles por cuenta del amenorgamientu del nivel de l'agua, y l'área de les esistentes va n'aumentu.^[13] Les islles más destacaes de la parte occidental son Basaren y Tasaral (la mayor), según Ortaaral, Ayakaral y Olzhabekaral; les de la parte oriental son les islles de Ozynaral, Ultarakty, Korzhyn y Algazy.

Alimentación del llagu y nivel de l'agua

Balance hídricu del llagu nel añu 2000^[14]
Ingresu total de 22,51 km³: agua superficial – 18,51 km³ agua soterraño – 0,9 km³ sedimentos y xelu – 3,1 km³ Perdes totales de 24,58 km³ evaporación – 16.13 km³ delta Ili – 4.22 km³ formación de xelu – 0.749 km³ usu residencial y servicios comunes – 0.24 km³ industria – 0.22 km³ agricultura – 3.24 km³ pesquerías – 0.027 km³

La cuenca Baljash-Alakol cubre una área de 512 000 km²,^[15] y la escorrentía media d'agües superficiales ye 27,76 km³/añu, de los que 11,5 km³ vienen de territoriu chinu. L'área de drenaxe del llagu ye d'unes 413 000 km²,^[10]^[13] con un 15% perteneciente a la rexón noroccidental de Xinjiang, en China, y una pequeña parte en Kirguistán. El llagu supón el 86% de la entrada d'agua de la cuenca Baljash-Alakol y el ríu Ili apúrre-y el 73-80% del total de l'agua nel llagu, con un volume total, según les fontes, de 12,3 km³/añu^[16] o de 23 km³/añu.^[17] El ríu Ili aniciar nos montes de Tian Shan y aliméntase principalmente polos glaciares, lo que da llugar a variaciones diaries y estacionales del so caudal con una fuerte medría mientres la temporada de derretimiento de los glaciares en xunu-xunetu.^[17]El ríu forma un estensu delta que cubre una área de 8000 km² y sirve como un acumulador, suministrando agua al llagu n'años de seca.^[14] La parte oriental del llagu ye alimentada pelos ríos Karatal, Aksu y Lepsa, según por agües soterrañes.^[4]^[16] El ríu Karatal aniciar nes fasteres de los montes Dzungarian Alatau y ye la segunda fonte d'agua mayor del llagu. El ríu Ayaguz, qu'alimentaba la parte oriental del llagu hasta 1950, apenes lo algamar anguaño. La diferencia añal nel fluxu nes partes occidental y oriental del llagu ye de 1,15 km³.^[18]

L'área y el volume del llagu varien por cuenta de les fluctuaciones del nivel de l'agua, tanto a llargu como al curtiu plazu. Les fluctuaciones al llargu plazu tuvieron una amplitú de 12-14 m, que foi mínima ente los sieglos V y X, y máxima, ente los sieglos XIII y XVIII.^[5] A empiezos del sieglu XX, y ente 1958 y 1969, l'área del llagu aumentó a 18.000 ~km², y mientres les seques, por casu, a finales de la década de 1900, y nes década de 1930 y 1940, el llagu amenorgar a 16 000 km², ~con unes variaciones del nivel d'agua de cerca de 3 m.^[3] En 1946, l'área yera de 15 730 km² y el volume de 82,7 km³.^[10] Dende finales de la década de 1900, el llagu ta menguando por cuenta de la esviación de los ríos que lu abastecen,^[13] como por casu, la construcción en 190 de la central hidroeléctrica de Kapshagay nel ríu Ili. L'enllenáu del banzáu de Kapshagay desterció'l llagu Baljash, causando'l deterioru de la calidá de l'agua, especialmente na so parte oriental . Ente 1970 y 1987, el nivel de l'agua amenorgar en 2,2 m,^[3] el volume viose amenorgáu en 30 km³ y el salín de la parte occidental foi n'aumentu. Propunxéronse dellos proyeutos pa frenar los cambeos agües abaxo del banzáu, como por casu, estremar el llagu en dos con una presa, pero fueron cancelaos debíu al cayente económicu de la Xunión Soviética.^[5]^[9]^[19]

El nivel mínimu d'agua nel llagu rexistrar en 1987 (340,65 m sobre'l nivel del mar), cuando se terminó l'enllenáu del banzáu de Kapshagay. El nivel del llagu recuperóse y llegó a los 342,5 m en xineru de 2005, lo que s'atribuyó al gran volume de les precipitaciones a finales de la década de los años 1990.^[20]

Composición de l'agua

El llagu Baljash ye un llagu semi-salín, y la composición química de les sos agües depende en gran midida de les carauterístiques hidrográfiques del banzáu. L'agua na parte occidental ye casi nueva, con un conteníu de sólidos disueltos total d'unos 0,74 g/l, y turbia (visibilidá de 1 m); utilizar pa beber y na industria. L'agua na parte oriental ye más tresparente (visibilidá de 5,5 m) y salina, con una concentración media de sal de 3,5-6 g/l.^[12] El salín mediu del llagu ye de 2,94 g/l. Al llargu plazu (1931-70) el permediu de precipitación de sales nel llagu foi de 7,53 millones de tonelaes y les reserves de sales disueltos nel llagu son de cerca de 312 millones de tonelaes.^[11]

L'agua na parte occidental tien un tinte de color mariellu-gris, y, na parte oriental, el color varia dende l'azul a la esmeralda azul.^[21]

Clima

El clima de la rexón del llagu ye de tipu continental. La temperatura medio ye d'unos 30 °C en xunetu y de -14 °C en xineru. La precipitación media ye de 131 mm/añu y la mugor relativo ye d'alredor del 60%. El vientu, el clima secu y les elevaes temperatures de branu provoquen una alta tasa de evaporación, unos 950 mm n'años fríos y hasta 1200 mm n'años secos.^[17] El vientu tien una velocidá media de 4,5-4,8 m/s, y sopla principalmente escontra'l sur na parte oeste y al suroeste na parte oriental. El vientu provoca foles d'hasta 3,5 m d'altor^[9] y corrientes constantes escontra la derecha na parte occidental.

Hai de 110 a 130 díes de sol al añu, con un permediu d'irradiancia de 15,9 MJ /m² per día.^[10] La temperatura de l'agua na superficie del llagu varia de 0 °C, n'avientu, a 28 °C en xunetu. La temperatura medio añal ye de 10 °C na parte occidental y de 9 °C na parte oriental. El llagu conxela tolos años ente payares y principios d'abril,^[22] y el destemple tien un retrasu d'unos 10-15 díes na parte oriental.^[9]

temperatura de l'agua (°C) (datos de 1985–87)^[10]
Fondura	Ene	Feb	Mar	Abril	May	Xunu	Julio	Ago	Sep	Oct	Nov	Dec
Parte oriental del llagu
0	–	–0,2	0,2	–	13,9	19,0	23,4	23,2	17,2	11,4	–	–
10	–	1	–	–	10,8	16,7	21,7	22,8	–	–	–	–
20 (cerca del fondu)	–	1,7	1,9	–	8,9	13,7	14,6	19,7	17,1	11,5	–	–
parte occidental del llagu, cerca de la ciudá de Balkhash
0	-	0,0	0,8	6,7	13,3	20,5	24,7	22,7	16,6	7,8	2,0	–
3 (cerca del fondu)	–	0,3	2,2	6,5	13,1	19,6	24,1	22,6	16,5	7,4	2,0	–

Flora y fauna

Nes veres del llagu hai exemplares aisllaos de sauce y montes riberanos, na so mayoría compuestos por dellos tipos de populus. Les plantes que se presenten son phragmites (Phragmites australis), Typha angustata y delles especies de caña —Schoenoplectus littoralis, Schoenoplectus lacustris y la endémica Scirpus kasachstanicus. So l'agua crecen dos tipos de Myriophyllum — aguyes (Myriophyllum spicatum) y espiral (Myriophyllum verticillatum); dellos tipos de potamogeton — brillosu (Potamogeton lucens), perfoliado (Potamogeton perfoliatus), kinky (Potamogeton crispus), fenoyu (Potamogeton pectinatus) y Potamogeton macrocarpus, según lenticularia común (Utricularia vulgaris), hornwort ríxidu (Ceratophyllum demersum) y dos tipos de najas. El fitoplancton, que la so concentración foi 1.127 g/l en 1985, ta representada por numberoses especies d'algues.^[10]

El llagu solía tener una rica fauna, pero, dende 1970, la diversidá biolóxica empezó a tornar debíu al deterioru de la calidá de l'agua. Antes d'eso, reparáronse abondosos mariscos, crustáceos, chironomidae y oligoquetos, según zooplancton (concentración de 1,87 g/l en 1985^[10]), sobremanera na parte occidental. El llagu agospia cerca de 20 especies de pexes, seis de les cualos yeren natives –el Schizothorax del Ili (Schizothorax pseudoksaiensis) y el Schizothorax del Balkhash (Schizothorax argentatus), la perca del Balkhash (Perca schrenkii), el Nemachilus strauchi, el Nemachilus labiatus y la carpa del Balkhash (Phoxinus poljakowi). Otres especies de pexes foranos son carpa, barbu, dorada oriental (Abramis brama orientalis), barbu del Aral (Barbus brachycephalus), carpa siberiana, tenca, perca, bagre, diptychus, carpa prusiana y otros. La industria de la pesca concentrar na carpa, la perca, l'aspe y la dorada.^[10]^[17]

Les cañes, abondoses y trupes na parte sur del llagu, especialmente nel delta del ríu Ili, sirvieron como abellugu a les aves y animales. Los cambeos nel nivel de l'agua llevaron a la degradación del delta — dende 1970, la so área amenorgar de 3.046 a 1.876 km², amenorgando les güelgues y los montes riberanos que yeren habitaos por aves y animales. L'aprovechamientu de la tierra, l'aplicación de plaguicidas, el sobrepastoreo y la deforestación tamién contribuyeron al amenorgamientu de la biodiversidá. De les 342 especies de vertebraos, 22 tán en peligru d'estinción y numbérense nel Llibru Coloráu de Kazakstán.^[14] Los montes del delta del Ili fueron habitaos nel so día pol raru (probablemente agora estinguíu) tigre del Caspiu y la so presa, el xabalín. Alredor de 1940, se introdujó l'aguarón almizcleru de Canadá nel delta del Ili, aclimatándose rápido y alimentándose de Typha.^[23] Foi profusamente prindada pola so piel, hasta un millón d'animales al añu. Sicasí, los recién cambeos nel nivel de l'agua destruyeron el so hábitat, colo que la industria de la piel llegó al so fin.^[14]

El llagu Baljash ye tamién l'hábitat de 120 tipos d'aves, incluyendo'l mabea, la cerceta pardilla, el faisán, el águila real y la garza real, 12 d'elles en peligru d'estinción, incluyendo'l pelícanu blancu, el pelícanu ceñudu, la espátula y l'águila marina.^[14]

Desenvolvimientu económicu y ciudaes

Una vista dende'l llagu de les mines Balkhash y de la planta metalúrxica.

Nel añu 2005, 3,3 millones de persones vivíen na cuenca del llagu Baljash, incluyendo a los residentes d'Almaty, la ciudá más grande de Kazakstán.^[24] La ciudá más grande nel llagu ye Balkhash con 66.724 habitantes (2010).^[25] Atópase na mariña norte y tien una destacada minería y planta metalúrxica. Un gran xacimientu de cobre foi afayáu na zona en 1928-30 y desenvuélvese nes aldegues al norte del llagu. Parte de la carretera ente Bixkek y Karaganda cuerre a lo llargo de la vera occidental del llagu. Esa mariña occidental tamién alluga instalaciones militares construyíes mientres la era soviética, como dellos sistemes de radar d'alvertencia de misiles. Orellar sur ta casi despoblada y tien namái unes poques aldegues. La naturaleza y la vida montesa del llagu atraen a los turistes, y hai delles resorts nel llagu.^[26]

Pesca

La importancia económica del llagu ta sobremanera na so industria pesquero. La reproducción sistemática de peces empecipiar en 1930;^[3] la captura añal foi de 20.000 tonelaes en 1952,^[9] amontar a 30.000 na década de 1960 ya incluyó hasta un 70% n'especies pervalibles. Sicasí, nos años 1990 la producción cayó a 6,6 tonelaes per añu, con namái 49 tonelaes d'especies de valor. L'amenorgamientu atribuyir a dellos factores, incluyendo'l cese de los programes de reproducción, a la caza furtiva y al amenorgamientu nel nivel y calidá de l'agua.^[14]

Proyeutos d'enerxía

Llagu Baljash, cerca de la ciudá de Priosersk.

En 1970, foi construyida nel ríu Ili la Central Hidroeléctrica de Kapshagay, de 364 megavatios, estrayendo agua del nuevu banzáu de Kapshagan pa la regación. Les agües del Ili tamién son llargamente utilizáu agües enriba, na provincia china de Xinjiang, pal cultivu d'algodón.^[3] Na actualidá, esiste un proyeutu pa una represa adicional contra reguladora alcontrada 23 km agües embaxo de la de Kapchagay. La Central Hidroeléctrica de Kerbulak, con 49,5 MW, va ayudar parcialmente a resolver el problema d'apurrir eletricidá a les zones del sur de Kazakstán y va sirvir como amortiguador de les fluctuaciones diariu y selmanal nel nivel de l'agua del ríu Ili.^[27]

El suministru d'enerxía a la parte suroriental de Kazakstán ye un problema antiguu, con numberoses soluciones propuestes nel pasáu. Les propuestes pa construyir plantes d'enerxía en Balkhash a finales de 1970 y de 1980 enllancáronse, y la iniciativa d'alzar una planta nuclear cerca de l'aldega Ulken^[28] concitó la fuerte oposición de ambientalistas y residentes.^[29] Poro, en 2008 el gobiernu de Kazakstán reconsideró y anunció la construcción d'una central térmica nel Balkhash.^[30]^[31]

Navegación

Hai un buque de navegación regular al traviés del llagu, la boca del ríu Ili y el banzáu Kapchagay. Los atraques principales son Burylbaytal y Burlitobe.^[17] Los barcos^[32] son relativamente llixeros por cuenta de la llimitación de fondura en delles partes del llagu; utilícense principalmente pa la pesca y el tresporte de pexe y materiales de construcción. El llargor total de víes navegables ye de 978 quilómetros, y el periodu de navegación ye de 210 díes/año.

La navegación nel llagu Baljash aniciar en 1931 cola llegada de dos barcos de vapor y tres barcaces. En 1996, hasta 120.000 tonelaes de materiales de construcción, 3.500 tonelaes de mineral, 45 tonelaes de pexe, 20 tonelaes de melones y 3.500 pasaxeros fueron tresportaos nel Baljash. Sicasí, estos valores menguaron en 2004 a 1.000 pasaxeros y 43 tonelaes de pexe. En 2004, la flota del Baljash consistía en 87 buques, ente ellos 7 buques de pasaxe, 14 barcaces de carga y 15 remolcadores. El gobiernu proyeuta que pal añu 2012, el volume tresportáu na cuenca Ili-Balkhash va llegar a 233.000 tonelaes de materiales de construcción, a lo menos 550.000 tonelaes de ganáu y productos agrícoles y siquier 53 tonelaes de pexe. El desenvolvimientu del ecu-turismu espérase qu'aumente'l tráficu de pasaxeros hasta les 6.000 persones per añu.^[33]

Problemes medioambientales y políticos

La península central del llagu, vista dende l'aire.

A midida que la población y el grau de industrialización nel oeste de China crez, y coles tradicionalmente probes rellaciones polítiques ente la República Popular de China y Kazakstán, bien probablemente'l conflictu poles llindaes agües del ríu Ili va intensificase. Disputes similares sobre l'usu de l'agua conducieron a la desecación del mar d'Aral, y esisten series esmoliciones alrodiu de la ecoloxía del llagu, especialmente pa evitar repitir tal desastre ambiental.^[14] Dende 1970, los 39 km³ d'agua usaos pa enllenar el banzáu de Kapchagay favorecieron un amenorgamientu de dos tercios de l'alimentación del ríu Ili nel llagu.^[3] El consecuente amenorgamientu nel nivel del llagu foi d'aproximao 15,6 cm/añu, enforma mayor que'l descensu natural de 1908-46 (9,2 cm/añu).^[18] La perda de fondura de Baljash ye especialmente evidente na so parte occidental. Dende 1972 hasta 2001, el pequeñu llagu saláu Alakol, asitiáu a 8 km al sur de Baljash, práuticamente sumió y la parte sur del llagu perdió unos 150 km² de superficie d'agua.^[13] De los 16 sistemes llacustres esistentes alredor del llagu namái cinco permanecen. El procesu de desertificación arreya aproximao a un terciu de la cuenca.^[34] La El polvu salino ye sopláu lloñe dende les zones seques, lo que contribúi a la xeneración de les nubes de polvu, l'aumentu de la salín del suelu y les influencies negatives nel clima. L'aumentu de la formación de llimu nel delta del ríu amenorga entá más la entrada d'agua al llagu.^[14]

Índiz de contaminación de l'agua
0.5 - llimpia, 2 - puerca, 4 - bien puerca^[18]
Llocalización	1997	2000	2001
Golfu de Tarangalyk	2.38	3.70	3.96
Golfu MA Sary-Shagan	2.56	4.83	4.52

Otru factor qu'afecta a la ecoloxía de la cuenca Ili-Balkhash ye les emisiones debíes a los procesos mineros y metalúrxicos, sobremanera nes mines y la planta metalúrxica en Balkhash operaes por Kazakhmys. Na década de 1990, el nivel d'emisión foi 280 a 320.000 tonelaes al añu, depositando 76 tonelaes de cobre, 68 tonelaes de cinc y 66 tonelaes de plomu na superficie del llagu. De magar, la emisión casi se dobló. Los contaminantes son tamién llevaos dende los depósitos al campu d'almacenamientu poles nubes de polvu.^[24]

Nel añu 2000 una importante conferencia, «Balkhash 2000», axuntó a científicos del mediu ambiente de distintos países, según a representantes de les empreses y del gobiernu. La conferencia adoptó una resolución y un llamamientu al gobiernu de Kazakstán y a les organizaciones internacionales, suxiriendo nueves formes de xestión de los ecosistemes de les cuenques Alakol y Balkhash.^[18] Nel marcu del Foru Ambiental Internacional de 2005 (International Environmental Forum) dedicáu al llagu Baljash, la empresa Kazakhmys anunció pa 2006 la reestructuración de los sos procesos, amenorgando asina les emisiones nun 80-90%.^[24]

La contaminación de Balkhash aníciase non yá llocalmente, sinón que tamién ye provocada pola entrada d'agües contaminaes procedentes de China. China tamién consume 14,5 km³ d'agua per añu a partir del ríu Ili, con un aumentu previstu de 3,6 vegaes.^[24] La tasa actual d'aumentu ye 0,5 a 4 km³/ Añu.^[16] En 2007, el gobiernu de Kazakstán propusó un amenorgamientu del preciu de venta de productos de Kazakstán a China en cuenta de un amenorgamientu del consumu d'agua del ríu Ili, pero la ufierta foi refugada por China.^[35]^[36]

Notes

↑ ^1,0 ^1,1 «Q43451049» (en rusu). Great Soviet Encyclopedia. Volume 4, 1926.
↑ Lake Balkhash, International Lake Environment Committee
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 «Lake Balkhash». Encyclopedia Britannica. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Igor S. Zektser, Lorne G Everett (2000). Groundwater and the Environment: Applications for the Global Community. CRC Press, páx. 76. ISBN 1566703832.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Maria Shahgedanova (2002). The Physical Geography of Northern Eurasia. Oxford University Press, páx. 140–141. ISBN 0198233841.
↑ Kawabata, Yoshiko et al. (1997). «The phytoplankton of some saline lakes in Central Asia». International Journal of Salt Lake Research 6 (1): páxs. 5–16. doi:10.1007/BF02441865.
↑ Balkhash in Etymological dictionary of Max Vasmer (en rusu).
↑ Soucek, Svat (2000) A History of Inner Asia, Princeton: Cambridge University Press, p. 22.
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 Sokolov A. (1952). «Chapter 21. Central Asia and Kazakhstan, section Lakes», Hydrography of the USSR (en rusu). Gidrometeoizdat.
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 ^10,3 ^10,4 ^10,5 ^10,6 ^10,7 International Lake Environment Committee. «Lake Balkhash». World Lakes Database. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de xineru de 2009. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ ^11,0 ^11,1 ^11,2 (1988) R. N. Nurgaliev: Казахская ССР 2. Alma-Ata: Kazakh Soviet Encyclopedia, páx. 101–102. ISBN 5-89800-002-X.
↑ ^12,0 ^12,1 Kotlyakov, V.M.. «Balkhash» (rusu). Dictionary of modern geographical names. Consultáu'l 30 de xineru de 2009. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
↑ ^13,0 ^13,1 ^13,2 ^13,3 Guillaume -y Sourd, Diana Rizzolio. «United Nations Environment Programme – Lake Balkhash». UNEP Global Resource Information Database. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ ^14,0 ^14,1 ^14,2 ^14,3 ^14,4 ^14,5 ^14,6 ^14,7 «Ili-Balkhash – The concept of sustainable development». UNDP Kazakhstan (4 de payares de 2004). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 14 de febreru de 2009.
↑ World Resources Institute. «Watersheds of the World: Asia and Oceania - Lake Balkhash Watershed». World Resources Institute. Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2008. Consultáu'l 1 de febreru de 2009.
↑ ^16,0 ^16,1 ^16,2 Institute of Hydrogeology and Hydrophysics Ministry of Education and Science. «Water problems in Kazakhstan». unesco.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ ^17,0 ^17,1 ^17,2 ^17,3 ^17,4 «Balkhash» (rusu). Gran Enciclopedia Soviética.
↑ ^18,0 ^18,1 ^18,2 ^18,3 «Water resources of Kazakhstan in the new millennium» (rusu). UNDP Kazakhstan (19 d'abril de 2004). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 14 de febreru de 2009.
↑ «Decrease of river runoff in the Lake Balkhash basin in Central Asia». Hydrological Processes 20 (6): páxs. 1407. 2006. doi:10.1002/hyp.6097.
↑ Olga Malakhov (23 de setiembre de 2005). «Save Balkhash we can together» (rusu). Kazakhstan Pravda. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ «Lake Balkhash, Kazakhstan: Image of the Day». NASA Earth Observatory (1 d'avientu de 2000). Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ «Ice Melts on Lake Balkhash, Kazakhstan: Image of the Day». NASA Earthobservatory (30 d'abril de 2003). Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ «Typha» (rusu). Great Soviet Encyclopedia.
↑ ^24,0 ^24,1 ^24,2 ^24,3 A. Samakova (1 d'ochobre de 2005). «The main problem of Balkhash Lake is poor water quality» (rusu). zakon.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ «Қазақстан / Qаzаqstаn population statistics».
↑ Kazakh News agency. «Foreign guests are delighted with the Lake Balkhash: Tourism News» (rusu). votpusk.ru. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ «Construction Kerbulak hydroelectric power, 49 5 MW» (rusu). klimate.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ Gulsum Kunelekova (30 d'ochobre de 2006). «From age to age» (rusu). newspaper "Megapolis" Non. 43 (307). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ «Research: NPP Balkhash» (rusu). COMCON-2 Eurasia. Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ Larissa Stoppel (12 de payares de 2008). «И ГЭС, и ТЭС, и на дуде игрец» (rusu). "Express K" Non. 213 (16599). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ «Project "Construction of the Balkhash Thermal Power Plant"». builder.kz (20 d'ochobre de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 14 de xineru de 2012. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ «Balkhash – ships, ships, shipping». forum, photo. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 26 September 2006, N 917. «On Approval of the Programme of development of navigation and safety on the inland waterways of the Republic of Kazakhstan for 2007-2012» (rusu). government.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ N. Borovaya (4 d'ochobre de 2005). «Спасти уникальное озеро. Стремительно мелеет казахстанский Балхаш» (rusu). Экспресс К, Non. 186 (15844). Consultáu'l 29 de xineru de 2009.
↑ Ilan Greenberg (8 de marzu de 2007). «Kazakhstan and China Deadlock Over Depletion of a Major Lake». The New York Times. Consultáu'l 2009-01 -29.
↑ Jack Carino (1 d'abril de 2008). «Water woes in Kazakhstan». China Dialogue. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

Enllaces esternos

Plantía:Wikisource1911Enc

Información de la xeografía y bioloxía del Baljash (n'inglés).
El 'ayalga nacional' cazacu amenaciáu (n'inglés).
United Nations Environmental Programme details on Lake Balkhash
"Central Asia: Kazakhstan, aid bodies work to save major lake" 13 March 2007 RadioFreeEurope/RadioLiberty
Balkhash – friends meeting (forum)

Islles nel llagu Baljash

[830ec791f64a211a75cff088c577b0d3851b4bb4-1] 1,0 ^1,1 «Q43451049» (en rusu). Great Soviet Encyclopedia. Volume 4, 1926.

[2] Lake Balkhash, International Lake Environment Committee

[britanica-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 «Lake Balkhash». Encyclopedia Britannica. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[ground-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Igor S. Zektser, Lorne G Everett (2000). Groundwater and the Environment: Applications for the Global Community. CRC Press, páx. 76. ISBN 1566703832.

[phys_geo-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 Maria Shahgedanova (2002). The Physical Geography of Northern Eurasia. Oxford University Press, páx. 140–141. ISBN 0198233841.

[6] Kawabata, Yoshiko et al. (1997). «The phytoplankton of some saline lakes in Central Asia». International Journal of Salt Lake Research 6 (1): páxs. 5–16. doi:10.1007/BF02441865.

[7] Balkhash in Etymological dictionary of Max Vasmer (en rusu).

[8] Soucek, Svat (2000) A History of Inner Asia, Princeton: Cambridge University Press, p. 22.

[sokolov-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 Sokolov A. (1952). «Chapter 21. Central Asia and Kazakhstan, section Lakes», Hydrography of the USSR (en rusu). Gidrometeoizdat.

[ilec-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 ^10,3 ^10,4 ^10,5 ^10,6 ^10,7 International Lake Environment Committee. «Lake Balkhash». World Lakes Database. Archiváu dende l'orixinal, el 23 de xineru de 2009. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[kazssr-11] 11,0 ^11,1 ^11,2 (1988) R. N. Nurgaliev: Казахская ССР 2. Alma-Ata: Kazakh Soviet Encyclopedia, páx. 101–102. ISBN 5-89800-002-X.

[geo_slovar-12] 12,0 ^12,1 Kotlyakov, V.M.. «Balkhash» (rusu). Dictionary of modern geographical names. Consultáu'l 30 de xineru de 2009. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).

[unep-13] 13,0 ^13,1 ^13,2 ^13,3 Guillaume -y Sourd, Diana Rizzolio. «United Nations Environment Programme – Lake Balkhash». UNEP Global Resource Information Database. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[undp2-14] 14,0 ^14,1 ^14,2 ^14,3 ^14,4 ^14,5 ^14,6 ^14,7 «Ili-Balkhash – The concept of sustainable development». UNDP Kazakhstan (4 de payares de 2004). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 14 de febreru de 2009.

[wri-15] World Resources Institute. «Watersheds of the World: Asia and Oceania - Lake Balkhash Watershed». World Resources Institute. Archiváu dende l'orixinal, el 1 d'avientu de 2008. Consultáu'l 1 de febreru de 2009.

[unesco-16] 16,0 ^16,1 ^16,2 Institute of Hydrogeology and Hydrophysics Ministry of Education and Science. «Water problems in Kazakhstan». unesco.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[bse-17] 17,0 ^17,1 ^17,2 ^17,3 ^17,4 «Balkhash» (rusu). Gran Enciclopedia Soviética.

[undp-18] 18,0 ^18,1 ^18,2 ^18,3 «Water resources of Kazakhstan in the new millennium» (rusu). UNDP Kazakhstan (19 d'abril de 2004). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 14 de febreru de 2009.

[19] «Decrease of river runoff in the Lake Balkhash basin in Central Asia». Hydrological Processes 20 (6): páxs. 1407. 2006. doi:10.1002/hyp.6097.

[20] Olga Malakhov (23 de setiembre de 2005). «Save Balkhash we can together» (rusu). Kazakhstan Pravda. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[21] «Lake Balkhash, Kazakhstan: Image of the Day». NASA Earth Observatory (1 d'avientu de 2000). Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[22] «Ice Melts on Lake Balkhash, Kazakhstan: Image of the Day». NASA Earthobservatory (30 d'abril de 2003). Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[23] «Typha» (rusu). Great Soviet Encyclopedia.

[zakon-24] 24,0 ^24,1 ^24,2 ^24,3 A. Samakova (1 d'ochobre de 2005). «The main problem of Balkhash Lake is poor water quality» (rusu). zakon.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[25] «Қазақстан / Qаzаqstаn population statistics».

[26] Kazakh News agency. «Foreign guests are delighted with the Lake Balkhash: Tourism News» (rusu). votpusk.ru. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[27] «Construction Kerbulak hydroelectric power, 49 5 MW» (rusu). klimate.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[28] Gulsum Kunelekova (30 d'ochobre de 2006). «From age to age» (rusu). newspaper "Megapolis" Non. 43 (307). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[29] «Research: NPP Balkhash» (rusu). COMCON-2 Eurasia. Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[30] Larissa Stoppel (12 de payares de 2008). «И ГЭС, и ТЭС, и на дуде игрец» (rusu). "Express K" Non. 213 (16599). Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'agostu de 2011. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[31] «Project "Construction of the Balkhash Thermal Power Plant"». builder.kz (20 d'ochobre de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 14 de xineru de 2012. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[32] «Balkhash – ships, ships, shipping». forum, photo. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[waterways-33] Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 26 September 2006, N 917. «On Approval of the Programme of development of navigation and safety on the inland waterways of the Republic of Kazakhstan for 2007-2012» (rusu). government.kz. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[centrasia-34] N. Borovaya (4 d'ochobre de 2005). «Спасти уникальное озеро. Стремительно мелеет казахстанский Балхаш» (rusu). Экспресс К, Non. 186 (15844). Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[35] Ilan Greenberg (8 de marzu de 2007). «Kazakhstan and China Deadlock Over Depletion of a Major Lake». The New York Times. Consultáu'l 2009-01 -29.

[36] Jack Carino (1 d'abril de 2008). «Water woes in Kazakhstan». China Dialogue. Consultáu'l 29 de xineru de 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

@@ Llinia 1: / Llinia 1: @@
-{{otros usos|1=Baljash|pa=la ciudá homónima asitiada xuntu al llagu}}
+{{otros usos|1=Baljash|pa=la ciudá homónima asitiada xunto al llagu}}
 :''Nun tien de confundir se col [[llagu Baikal]], un llagu de la mesma rexón y con una forma bien similar.''
+{{Xeografía}}
-{{Ficha de cuerpu d'agua |nome =
- Llagu Baljash
-|nome_orixinal = Балқаш Көлі- Balqash Köli - Ozero Balkhash
-|imaxe =STS039-085-00E Lake Balkhash, Kazakhstan April 1991.jpg
-|tamañu d'imaxe = 270px
-|pie d'imaxe Vista dende l'espaciu del llagu (NASA, 1991)
-|continente = [[Asia Central]]
-|país = {{KAZ}}
-|división_alministrativa_tipo =
-|división_alministrativa = [[File:Coat of Arms of Karagandy Province.svg|Provincia de Karagandá|20px|border]] [[Provincia de Karagandá|Karagandá]] (KAZ)<br />[[File:Алматы облысы герб.png|Provincia de Almaty|20px|border]][[Provincia de Almaty|Almaty]] (KAZ)<br />[[File:Zhambyl province seal.png|Provincia de Zhambyl|20px|border]][[Provincia de Zhambyl|Zhambyl]] (KAZ)
-<!-- Cuerpu d'agua -->
-|tipu = Llagu salín en parte |conxelación
- = Payares a marzo |islles_interior
- = 43 (con 66 km²)
-|afluentes = Ríos [[ríu Ili|Ili]] (1.439 km), [[ríu Karatal|Karatal]] (390 km), Aksu, Lepsa, Byan, Kapal y Koksu
-|efluentes = Endorreica
-|cuenca_hidrográfica = Endorreica
-<!-- Dimensiones -->
-|superficie = 16.996 km²
-|volume = 440 km³
-|perímetro =
-|profundidad_media = 5,8 m
-|fondura_máxima = 25,6 m
-|altitú = 341,4 m
-|área_drenada = 413.000 km² (85% de Kazakstán y 15% de China)
-|llargor = 605 km
-|anchor = 74 (parte oriental) y 12 km (parte occidental)
-|mapa_loc = Kazakstán
-|pos_etiqueta_mapa_loc = <!-- left, right, bottom, top -->
-|tam_mapa_loc = 270
-|mapa = Lakebalkhashbasinmap.png
-|tamañu_mapa = 270px
-|pie_mapa = Cuenca del llagu }}
 El '''llagu Baljash''' o '''Balkash''' ({{lang-kk|Балқаш Көлі, Balqash Köli}}; {{lang-ru|Озеро Балхаш, Ozero Balkhash}}) ye un gran [[llagu endorreico]] qu'ocupa una depresión zarrada na zona sudoriental de [[Kazakstán]], y que forma parte de la vasta cuenca endorreica del [[Asia Central]] qu'inclúi ente otros al [[mar Caspiu]] y al [[mar d'Aral]]. Con una superficie de {{unidá|16996|km²}}, ye unu de los llagos más grandes d'Asia y el [[llagos per superficie|12º llagu continental más grande del mundu]]. El so altor mediu ye de 320 m [[sobre'l nivel del mar]] y drena una amplia cuenca de {{unidá|413000|km²}}, similar n'estensión a países como Suecia, Uzbequistán, Marruecos, Iraq o Paraguay.
@@ Llinia 43: / Llinia 10: @@
 La ciudá más grande de la zona del llagu llámase tamién [[Baljash]] y tien unes {{unidá|66000|habitantes}}. Les principales actividaes industriales na zona son la minería, el procesamientu de minerales y la pesca. El llagu permanez xeláu dende finales de payares a principios de primavera.
-== Hestoria y denominación ==
+== Historia y denominación ==
-El nome actual del llagu provien de la pallabra «balkas» —en [[idioma tártaru|tártaru]], [[idioma kazaquistanín|cazacu]] y en [[idiomes del Altái Meridional]]— que significa «banzáu de cañes».<ref>[http://www.slovopedia.com/22/193/1630307.html Balkhash in Etymological dictionary] of [[Max Vasmer]] (en rusu).</ref>
+El nome actual del llagu provién de la pallabra «balkas» —en [[idioma tártaru|tártaru]], [[idioma kazaquistanín|cazacu]] y en [[idiomes del Altái Meridional]]— que significa «banzáu de cañes».<ref>[http://www.slovopedia.com/22/193/1630307.html Balkhash in Etymological dictionary] of [[Max Vasmer]] (en rusu).</ref>
-Yá dende siquier l'[[Años 100 e.C.|añu 103 e.C.]] y hasta el [[sieglu VIII]], el llagu foi conocíu polos chinos como ''Pu-Ku'' o ''Bu-Ku''. A partir del sieglu VIII, les tierres al sur del llagu, ente ésti y los montes de [[Tian Shan]], yeren conocíes como la rexón de los Siete Ríos» (''Jetisu'', en turcu, y ''semirechye'' , en rusu), una rexón na que los pueblos nómades túrquicos y mongoles de la estepa entemecer coles cultures de los pueblos yá asitiaos del Asia Central.<ref>[[Svat Soucek|Soucek, Svat]] (2000) [http://books.google.com/books?id=7Y8gYYcHuk8C&pg=PA22 ''A History of Inner Asia''], Princeton: [[Cambridge University Press]], p. 22.</ref>
+Yá dende siquier l'[[Años 100 e.C.|añu 103 e.C.]] y hasta'l [[sieglu VIII]], el llagu foi conocíu polos chinos como ''Pu-Ku'' o ''Bu-Ku''. A partir del sieglu VIII, les tierres al sur del llagu, ente ésti y los montes de [[Tian Shan]], yeren conocíes como la rexón de los Siete Ríos» (''Jetisu'', en turcu, y ''semirechye'' , en rusu), una rexón na que los pueblos nómades túrquicos y mongoles de la estepa entemecer coles cultures de los pueblos yá asitiaos del Asia Central.<ref>[[Svat Soucek|Soucek, Svat]] (2000) [https://books.google.com/books?id=7Y8gYYcHuk8C&pg=PA22 ''A History of Inner Asia''], Princeton: [[Cambridge University Press]], p. 22.</ref>
 Mientres la etapa de gobiernu de la [[dinastía Qing]] (1644-1911), el llagu foi la frontera más noroccidental del imperiu chinu. Sicasí, en [[1864]], el llagu y la so contorna fueron vencíos al [[Imperiu rusu]] por aciu un tratáu desigual. Cola disolución de la [[Xunión Soviética]] en [[1991]], el llagu pasó a formar parte de [[República de Kazakstán]].
 == Orixe del llagu ==
-[[Archivu:Karatal balkhash.jpg|thumb|left|Imaxe satelital del delta del [[ríu Karatal]].]]
+[[Ficheru:Karatal balkhash.jpg|thumb|left|Imaxe satelital del delta del [[ríu Karatal]].]]
-El llagu Baljash atópase na parte más fonda de la vasta depresión Balkhash-Alakol, que se formó pol deslizamiento al traviés de la [[placa de Turan]] nel periodu [[Neógeno]]-[[Cuaternariu]] y que, darréu, enllenar de sable de los sedimentos aluivales. La cuenca ye una parte de la cadena montascosa [[Dzungarian Alatau]], na que tamién tán el [[llagu Sasykkol]] ({{unidá|600|km²}}), el [[llagu Alakol]] ({{unidá|2650|km²}}) y el [[llagu Aibi]] ({{unidá|1070|km²}}).<ref name="phys_geo">{{cita llibru|autor=Maria Shahgedanova|títulu = The Physical Geography of Northern Eurasia|url = http://books.google.com/?id=8CFiT3qbN5UC&pg=PA140&dq=Balkhash|editorial = [[Oxford University Press]]|añu = 2002|páxines = 140–141|isbn = 0198233841}}</ref> Estos llagos son remanentes d'un antiguu mar que cubría tola depresión Balkhash-Alakol, pero que nun taba conectáu cola [[depresión aralo-cáspica]].<ref name="sokolov">{{cita llibru|autor = Sokolov A.|títulu = Hydrography of the USSR|capítulu= Chapter 21. Central Asia and Kazakhstan, section Lakes|editorial=Gidrometeoizdat |añu = 1952|url=http://www.astronet.ru/db/msg/1192178/p1ch21d.html|idioma=rusu}}</ref>
+El llagu Baljash atópase na parte más fonda de la vasta depresión Balkhash-Alakol, que se formó pol deslizamiento al traviés de la [[placa de Turan]] nel periodu [[Neógeno]]-[[Cuaternariu]] y que, darréu, enllenar de sable de los sedimentos aluivales. La cuenca ye una parte de la cadena montascosa [[Dzungarian Alatau]], na que tamién tán el [[llagu Sasykkol]] ({{unidá|600|km²}}), el [[llagu Alakol]] ({{unidá|2650|km²}}) y el [[llagu Aibi]] ({{unidá|1070|km²}}).<ref name="phys_geo">{{cita llibru|autor=Maria Shahgedanova|títulu = The Physical Geography of Northern Eurasia|url = https://books.google.com/?id=8CFiT3qbN5UC&pg=PA140&dq=Balkhash|editorial = [[Oxford University Press]]|añu = 2002|páxines = 140–141|isbn = 0198233841}}</ref> Estos llagos son remanentes d'un antiguu mar que cubría tola depresión Balkhash-Alakol, pero que nun taba conectáu cola [[depresión aralo-cáspica]].<ref name="sokolov">{{cita llibru|autor = Sokolov A.|títulu = Hydrography of the USSR|capítulu= Chapter 21. Central Asia and Kazakhstan, section Lakes|editorial=Gidrometeoizdat |añu = 1952|url=http://www.astronet.ru/db/msg/1192178/p1ch21d.html|idioma=rusu}}</ref>
 == Xeografía ==
-El llagu Baljash tien una superficie d'unes {{unidá|16400|km²}} (2000),<ref name="ground">{{cita llibru|autor = Igor S. Zektser, Lorne G Everett|títulu = Groundwater and the Environment: Applications for the Global Community|url = http://books.google.com/?id=NueJf_WhSw4C&pg=PA76&dq=Balkhash|editorial = CRC Press|añu = 2000|páxina = 76|isbn = 1566703832}}</ref> polo que ye'l llagu más grande que s'atopa íntegramente nel territoriu de Kazakstán. Alzar a unes {{unidá|340|m}} sobre'l nivel del mar y tien una forma asemeyada a la d'una media lluna en cuartu creciente. El so llargor ye d'unes {{unidá|600|km}} y l'anchu varia dende 9–19&nbsp;km na parte oriental, hasta les {{unidá|74|km}} na parte occidental. La península de Saryesik, alcontrada cerca de la metá del llagu, estrema hidrográficamente el llagu en dos partes bien distintos: la occidental, qu'entiende'l 58% del total del llagu y el 46% del so volume,<ref name="ilec">{{cita web|autor = International Lake Environment Committee|url = http://www.ilec.or.jp/database/asi/asi-54.html|títulu = Lake Balkhash|editorial = World Lakes Database|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|urlarchivu = https://web.archive.org/web/20090123173313/http://www.ilec.or.jp/database/asi/asi-54.html|fechaarchivu = 23 de xineru de 2009}}</ref> ye relativamente pocu fonda, sele y ta llena d'agua duce; y l'oriental, que ye muncho más fonda y más salada. Dambes partes tán conectaes pol estrechu de Uzynaral ({{lang-kk|Ұзынарал}}, que significa 'islla grande'), que tien {{unidá|3.5|km}} d'anchu y unos 6 m de fondura.<ref name="britanica"/>
+El llagu Baljash tien una superficie d'unes {{unidá|16400|km²}} (2000),<ref name="ground">{{cita llibru|autor = Igor S. Zektser, Lorne G Everett|títulu = Groundwater and the Environment: Applications for the Global Community|url = https://books.google.com/?id=NueJf_WhSw4C&pg=PA76&dq=Balkhash|editorial = CRC Press|añu = 2000|páxina = 76|isbn = 1566703832}}</ref> polo que ye'l llagu más grande que s'atopa íntegramente nel territoriu de Kazakstán. Alzar a unes {{unidá|340|m}} sobre'l nivel del mar y tien una forma asemeyada a la d'una media lluna en cuartu creciente. El so llargor ye d'unes {{unidá|600|km}} y l'anchu varia dende 9–19&nbsp;km na parte oriental, hasta les {{unidá|74|km}} na parte occidental. La península de Saryesik, alcontrada cerca de la metá del llagu, estrema hidrográficamente el llagu en dos partes bien distintos: la occidental, qu'abarca'l 58% del total del llagu y el 46% del so volume,<ref name="ilec">{{cita web|autor = International Lake Environment Committee|url = http://www.ilec.or.jp/database/asi/asi-54.html|títulu = Lake Balkhash|editorial = World Lakes Database|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|urlarchivu = https://web.archive.org/web/20090123173313/http://www.ilec.or.jp/database/asi/asi-54.html|fechaarchivu = 23 de xineru de 2009}}</ref> ye relativamente poco fonda, sele y ta llena d'agua duce; y l'oriental, que ye muncho más fonda y más salada. Dambes partes tán coneutaes pol estrechu de Uzynaral ({{lang-kk|Ұзынарал}}, que significa 'islla grande'), que tien {{unidá|3.5|km}} d'anchu y unos 6 m de fondura.<ref name="britanica"/>
 {| Class = "wikitable"
 |+ Vista del llagu Baljash dende l'espaciu (agostu de 2002)
-|Align = center|[[Archivu:Balkhash labeled eng.jpg|center|450px]]
+|Align = center|[[Ficheru:Balkhash labeled eng.jpg|center|450px]]
 |Align = left|Los númberos señalen los accidentes xeográficos más destacaos:
 # Península de Saryesik y estrechu de Uzynaral, que dixebren el llagu en dos partes, #
@@ Llinia 79: / Llinia 46: @@
 Les mariñes septentrional y occidental del llagu son altes (20-30 m) y predreses; tán compuestes de roques [[Paleozóico|paleozóicas]] como'l [[pórfido]], la [[toba]], el [[granitu]], los [[esquistu|esquistos]] y la [[piedra caliar]] y caltienen trrazas d'antigües terraces. La mariña meridional, cerca del golfu Karashagan y del delta del ríu Ili, ye baxa (1-2 m) y arenosa y de cutiu anúbrese, polo qu'hai numberoses piscines d'agua. Hai tamién llombes ocasionales, con un altor de 5–10 m.<ref name="kazssr"/> La mariña ye bien curvada y ta cortada por numberoses badees y cales. Les grandes badees de la parte occidental son les de Saryshagan, Kashkanteniz, Karakamys, Shempek (l'estremu sur del llagu) y Balakashkan Ahmetsu; y les de la parte oriental les de Guzkol, Balyktykol, Kukuna y Karashigan. La parte oriental tamién inclúi les penínsules de Baygabyl, Balay, Shaukar, Kentubek y Korzhintobe.
-Nel llagu hai 43 islles cola área total de {{unidá|66|km²}},<ref name="geo_slovar">{{enllaz rotu|{{cita web|autor = Kotlyakov, V.M.|url = http://slovari.yandex.ru/dict/geography/article/geo/geo1/geo-0421.htm|títulu = Balkhash|editorial = Dictionary of modern geographical names|fechaaccesu = 30 de xineru de 2009|idioma=rusu}}|http://slovari.yandex.ru/dict/geography/article/geo/geo1/geo-0421.htm}} </ref> anque se tán formando nueves islles por cuenta del amenorgamientu del nivel de l'agua, y l'área de les esistentes va n'aumentu.<ref name="unep">{{cita web|autor = Guillaume -y Sourd, Diana Rizzolio|añu= 2004|url = http://www.grid.unep.ch/activities/sustainable/balkhash/|títulu = United Nations Environment Programme – Lake Balkhash|editorial = UNEP Global Resource Information Database|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref> Les islles más destacaes de la parte occidental son Basaren y Tasaral (la mayor), según Ortaaral, Ayakaral y Olzhabekaral; les de la parte oriental son les islles de Ozynaral, Ultarakty, Korzhyn y Algazy.
+Nel llagu hai 43 islles cola área total de {{unidá|66|km²}},<ref name="geo_slovar">{{enllaz rotu|{{cita web|autor = Kotlyakov, V.M.|url = http://slovari.yandex.ru/dict/geography/article/geo/geo1/geo-0421.htm|títulu = Balkhash|editorial = Dictionary of modern geographical names|fechaaccesu = 30 de xineru de 2009|idioma=rusu}}|http://slovari.yandex.ru/dict/geography/article/geo/geo1/geo-0421.htm}}</ref> anque se tán formando nueves islles por cuenta del amenorgamientu del nivel de l'agua, y l'área de les esistentes va n'aumentu.<ref name="unep">{{cita web|autor = Guillaume -y Sourd, Diana Rizzolio|añu= 2004|url = http://www.grid.unep.ch/activities/sustainable/balkhash/|títulu = United Nations Environment Programme – Lake Balkhash|editorial = UNEP Global Resource Information Database|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref> Les islles más destacaes de la parte occidental son Basaren y Tasaral (la mayor), según Ortaaral, Ayakaral y Olzhabekaral; les de la parte oriental son les islles de Ozynaral, Ultarakty, Korzhyn y Algazy.
 == Alimentación del llagu y nivel de l'agua ==
 <div style="float:right;margin-left:0.5em;">
+{|{{tablaguapa}}
-{|class = "wikitable"
 |+ Balance hídricu del llagu nel añu 2000<ref name="undp2">{{cita web|fecha = 4 de payares de 2004|url = http://www.undp.kz/library_of_publications/files/1030-25100.pdf|títulu = Ili-Balkhash – The concept of sustainable development|editorial = UNDP Kazakhstan|fechaaccesu = 14 de febreru de 2009|urlarchivu = https://www.webcitation.org/612K9OAn2?url=http://www.undp.kz/library_of_publications/files/1030-25100.pdf|fechaarchivu = 18 d'agostu de 2011}}</ref>
 | Ingresu total de 22,51 km³:
@@ Llinia 103: / Llinia 70: @@
 La parte oriental del llagu ye alimentada pelos ríos [[ríu Karatal|Karatal]], [[ríu Aksu|Aksu]] y [[ríu Lepsa|Lepsa]], según por [[agües soterrañes]].<ref name="ground"/><ref name="unesco"/> El ríu Karatal aniciar nes fasteres de los montes [[Dzungarian Alatau]] y ye la segunda fonte d'agua mayor del llagu. El [[ríu Ayaguz]], qu'alimentaba la parte oriental del llagu hasta 1950, apenes lo algamar anguaño. La diferencia añal nel fluxu nes partes occidental y oriental del llagu ye de {{unidá|1.15|km³}}.<ref name="undp">{{cita web|fecha = 19 d'abril de 2004|url = http://www.undp.kz/library_of_publications/files/2496-24188.pdf|títulu = Water resources of Kazakhstan in the new millennium|editorial = UNDP Kazakhstan|fechaaccesu = 14 de febreru de 2009|idioma = rusu|urlarchivu = https://www.webcitation.org/612K8FFsO?url=http://www.undp.kz/library_of_publications/files/2496-24188.pdf|fechaarchivu = 18 d'agostu de 2011}}</ref>
-L'área y el volume del llagu varien por cuenta de les fluctuaciones del nivel de l'agua, tantu a llargu como al curtiu plazu. Les fluctuaciones al llargu plazu tuvieron una amplitú de 12-14 m, que foi mínima ente los sieglos V y X, y máxima, ente los sieglos XIII y XVIII.<ref name="phys_geo"/> A empiezos del sieglu XX, y ente 1958 y 1969, la área del llagu aumentó a 18.000 ~km², y mientres les seques, por casu, a finales de la década de 1900, y nes década de 1930 y 1940, el llagu amenorgar a {{unidá|16000|km²}}, ~con unes variaciones del nivel d'agua de cerca de 3 m.<ref name="britanica">{{cita web|url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/50390/Lake-Balkhash|títulu = Lake Balkhash|editorial = Encyclopedia Britannica |fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref> En 1946, la área yera de {{unidá|15730|km²}} y el volume de {{unidá|82.7|km³}}.<ref name = "ilec"/> Dende finales de la década de 1900, el llagu ta menguando por cuenta de la esviación de los ríos que lu abastecen,<ref name="unep"/> como por casu, la construcción en 190 de la central hidroeléctrica de Kapshagay nel ríu Ili. L'enllenáu del banzáu de Kapshagay desterció'l llagu Baljash, causando'l deterioru de la calidá de l'agua, especialmente nel so parte oriental . Ente 1970 y 1987, el nivel de l'agua amenorgar en 2,2 m,<ref name="britanica"/> el volume viose amenorgáu en 30 km³ y el salín de la parte occidental foi n'aumentu. Propunxéronse dellos proyeutos pa frenar los cambeos enagües embaxo del banzáu, como por casu, estremar el llagu en dos con una presa, pero fueron cancelaos debíu al cayente económicu de la Xunión Soviética.<ref name="phys_geo"/><ref name="sokolov"/><ref>{{cita publicación|doi=10.1002/hyp.6097|títulu=Decrease of river runoff in the Lake Balkhash basin in Central Asia|añu=2006|apellíu1=Kezer|nome1=Kader|apellíu2=Matsuyama|nome2=Hiroshi|publicación=Hydrological Processes|volume=20|númberu=6|páxines=1407}}</ref>
+L'área y el volume del llagu varien por cuenta de les fluctuaciones del nivel de l'agua, tanto a llargu como al curtiu plazu. Les fluctuaciones al llargu plazu tuvieron una amplitú de 12-14 m, que foi mínima ente los sieglos V y X, y máxima, ente los sieglos XIII y XVIII.<ref name="phys_geo"/> A empiezos del sieglu XX, y ente 1958 y 1969, l'área del llagu aumentó a 18.000 ~km², y mientres les seques, por casu, a finales de la década de 1900, y nes década de 1930 y 1940, el llagu amenorgar a {{unidá|16000|km²}}, ~con unes variaciones del nivel d'agua de cerca de 3 m.<ref name="britanica">{{cita web|url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/50390/Lake-Balkhash|títulu = Lake Balkhash|editorial = Encyclopedia Britannica |fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref> En 1946, l'área yera de {{unidá|15730|km²}} y el volume de {{unidá|82.7|km³}}.<ref name = "ilec"/> Dende finales de la década de 1900, el llagu ta menguando por cuenta de la esviación de los ríos que lu abastecen,<ref name="unep"/> como por casu, la construcción en 190 de la central hidroeléctrica de Kapshagay nel ríu Ili. L'enllenáu del banzáu de Kapshagay desterció'l llagu Baljash, causando'l deterioru de la calidá de l'agua, especialmente na so parte oriental . Ente 1970 y 1987, el nivel de l'agua amenorgar en 2,2 m,<ref name="britanica"/> el volume viose amenorgáu en 30 km³ y el salín de la parte occidental foi n'aumentu. Propunxéronse dellos proyeutos pa frenar los cambeos agües abaxo del banzáu, como por casu, estremar el llagu en dos con una presa, pero fueron cancelaos debíu al cayente económicu de la Xunión Soviética.<ref name="phys_geo"/><ref name="sokolov"/><ref>{{cita publicación|doi=10.1002/hyp.6097|títulu=Decrease of river runoff in the Lake Balkhash basin in Central Asia|añu=2006|apellíu1=Kezer|nome1=Kader|apellíu2=Matsuyama|nome2=Hiroshi|publicación=Hydrological Processes|volume=20|númberu=6|páxines=1407}}</ref>
 El nivel mínimu d'agua nel llagu rexistrar en 1987 (340,65 m sobre'l nivel del mar), cuando se terminó l'enllenáu del banzáu de Kapshagay. El nivel del llagu recuperóse y llegó a los 342,5 m en xineru de 2005, lo que s'atribuyó al gran volume de les precipitaciones a finales de la década de los años 1990.<ref>{{cita web|autor = Olga Malakhov|fecha = 23 de setiembre de 2005|url = http://ru.government.kz/documents/publications/page24|títulu = Save Balkhash we can together|editorial = Kazakhstan Pravda|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|idioma=rusu}}</ref>
@@ Llinia 109: / Llinia 76: @@
 === Composición de l'agua ===
-El llagu Baljash ye un llagu semi-salín, y la composición química de les sos agües depende en gran midida de les carauterístiques hidrográfiques del banzáu. L'agua na parte occidental ye casi nueva, con un conteníu de [[sólidos disueltos total]] d'unos 0,74 g/l, y turbia (visibilidá de 1 m); utilizar pa beber y na industria. L'agua na parte oriental ye más tresparente (visibilidá de 5,5 m) y salina, con una concentración media de sal de 3,5-6 g/l.<ref name="geo_slovar"/> El salín mediu del llagu ye de 2,94 g/l. Al llargu plazu (1931-70) el promediu de precipitación de sales nel llagu foi de 7,53 millones de tonelaes y les reserves de sales disueltos nel llagu son de cerca de 312 millones de tonelaes.<ref name="kazssr">{{cita llibru|títulu= Казахская ССР|editor=R. N. Nurgaliev|allugamientu= Alma-Arreya|editorial=Kazakh Soviet Encyclopedia|añu = 1988|volume = 2|páxines= 101–102|isbn = 5-89800-002-X}}</ref>
+El llagu Baljash ye un llagu semi-salín, y la composición química de les sos agües depende en gran midida de les carauterístiques hidrográfiques del banzáu. L'agua na parte occidental ye casi nueva, con un conteníu de [[sólidos disueltos total]] d'unos 0,74 g/l, y turbia (visibilidá de 1 m); utilizar pa beber y na industria. L'agua na parte oriental ye más tresparente (visibilidá de 5,5 m) y salina, con una concentración media de sal de 3,5-6 g/l.<ref name="geo_slovar"/> El salín mediu del llagu ye de 2,94 g/l. Al llargu plazu (1931-70) el permediu de precipitación de sales nel llagu foi de 7,53 millones de tonelaes y les reserves de sales disueltos nel llagu son de cerca de 312 millones de tonelaes.<ref name="kazssr">{{cita llibru|títulu= Казахская ССР|editor=R. N. Nurgaliev|allugamientu= Alma-Ata|editorial=Kazakh Soviet Encyclopedia|añu = 1988|volume = 2|páxines= 101–102|isbn = 5-89800-002-X}}</ref>
 L'agua na parte occidental tien un tinte de color mariellu-gris, y, na parte oriental, el color varia dende l'azul a la esmeralda azul.<ref>{{cita web|fecha= 1 d'avientu de 2000|url = http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=969|títulu = Lake Balkhash, Kazakhstan: Image of the Day|editorial = NASA Earth Observatory|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref>
@@ Llinia 129: / Llinia 96: @@
 |-13.1|-4.8|15
 |float=right
-| Source = [http://www.pogoda.ru.net/climate/35796.htm Weather and Climate – The climate of Lake Balkhash]<ref>Los datos [http://web.archive.org/web/http://www.ilec.or.jp/database/asi/asi -54.html ILEC] pa 1986-1990 son significativamente distintos.</ref>
+| Source = [http://www.pogoda.ru.net/climate/35796.htm Weather and Climate – The climate of Lake Balkhash]<ref>Los datos [https://web.archive.org/web/http://www.ilec.or.jp/database/asi/asi -54.html ILEC] pa 1986-1990 son significativamente distintos.</ref>
 }}
-El clima de la rexón del llagu ye de tipu [[clima continental|continental]]. La temperatura medio ye d'unos 30&nbsp;°C en xunetu y de -14&nbsp;°C en xineru. La precipitación media ye de 131 mm/añu y la [[mugor relativo]] ye d'alredor del 60%. El vientu, el clima secu y les elevaes temperatures de branu provoquen una alta tasa de evaporación, unos 950 mm n'años fríos y hasta 1200 mm n'años secos.<ref name="bse"/> El vientu tien una velocidá media de 4,5-4,8 m/s, y sopla principalmente escontra'l sur en partir oeste y al suroeste na parte oriental. El vientu provoca foles d'hasta 3,5 m d'altor<ref name="sokolov"/> y corrientes constantes escontra la derecha na parte occidental.
+El clima de la rexón del llagu ye de tipu [[clima continental|continental]]. La temperatura medio ye d'unos 30&nbsp;°C en xunetu y de -14&nbsp;°C en xineru. La precipitación media ye de 131 mm/añu y la [[mugor relativo]] ye d'alredor del 60%. El vientu, el clima secu y les elevaes temperatures de branu provoquen una alta tasa de evaporación, unos 950 mm n'años fríos y hasta 1200 mm n'años secos.<ref name="bse"/> El vientu tien una velocidá media de 4,5-4,8 m/s, y sopla principalmente escontra'l sur na parte oeste y al suroeste na parte oriental. El vientu provoca foles d'hasta 3,5 m d'altor<ref name="sokolov"/> y corrientes constantes escontra la derecha na parte occidental.
-Hai de 110 a 130 díes de sol al añu, con un promediu d'[[irradiancia]] de 15,9 MJ /m² per día.<ref name="ilec"/> La temperatura de l'agua na superficie del llagu varia de 0&nbsp;°C, n'avientu, a 28&nbsp;°C en xunetu. La temperatura medio añal ye de 10&nbsp;°C na parte occidental y de 9&nbsp;°C na parte oriental. El llagu conxela tolos años ente payares y principios d'abril,<ref>{{cita web|fecha= 30 d'abril de 2003|url = http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=3416|títulu = Ice Melts on Lake Balkhash, Kazakhstan: Image of the Day|editorial = NASA Earthobservatory|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref> y el destemple tien un retrasu d'unos 10-15 díes na parte oriental.<ref name="sokolov"/>
+Hai de 110 a 130 díes de sol al añu, con un permediu d'[[irradiancia]] de 15,9 MJ /m² per día.<ref name="ilec"/> La temperatura de l'agua na superficie del llagu varia de 0&nbsp;°C, n'avientu, a 28&nbsp;°C en xunetu. La temperatura medio añal ye de 10&nbsp;°C na parte occidental y de 9&nbsp;°C na parte oriental. El llagu conxela tolos años ente payares y principios d'abril,<ref>{{cita web|fecha= 30 d'abril de 2003|url = http://earthobservatory.nasa.gov/IOTD/view.php?id=3416|títulu = Ice Melts on Lake Balkhash, Kazakhstan: Image of the Day|editorial = NASA Earthobservatory|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref> y el destemple tien un retrasu d'unos 10-15 díes na parte oriental.<ref name="sokolov"/>
 {| Class = "wikitable" style = "text-align:center"
@@ Llinia 171: / Llinia 138: @@
 == Flora y fauna ==
-[[Archivu:Lake Balkhash May 2007 2.JPG|thumb|Costeres de caña.]]
+[[Ficheru:Lake Balkhash May 2007 2.JPG|thumb|Costeres de caña.]]
-[[Archivu:Lake Balkhash, 2008.jpg|thumb|right|El llagu Baljash na primavera (2008).]]
+[[Ficheru:Lake Balkhash, 2008.jpg|thumb|right|El llagu Baljash na primavera (2008).]]
 Nes veres del llagu hai exemplares aisllaos de [[sauce]] y [[Bosque galería|montes riberanos]], na so mayoría compuestos por dellos tipos de [[populus]]. Les plantes que se presenten son [[phragmites]] (''Phragmites australis''), ''Typha angustata'' y delles especies de [[caña (vexetal)|caña]] —''[[Schoenoplectus littoralis]]'', ''[[Schoenoplectus lacustris]]'' y la [[Endemismu|endémica]] ''Scirpus kasachstanicus''. So l'agua crecen dos tipos de [[Myriophyllum]] — aguyes ([[Myriophyllum spicatum]]) y espiral ([[Myriophyllum verticillatum]]); dellos tipos de [[potamogeton]] — brillosu (''[[Potamogeton lucens]]''), perfoliado (''[[Potamogeton perfoliatus]]''), kinky (''[[Potamogeton crispus]]''), fenoyu (''[[Stuckenia pectinata|Potamogeton pectinatus]]'') y ''Potamogeton macrocarpus'', según lenticularia común (''[[Utricularia vulgaris]]''), hornwort ríxidu (''[[Ceratophyllum demersum]]'') y dos tipos de [[najas]]. El [[fitoplancton]], que la so concentración foi 1.127 g/l en 1985, ta representada por numberoses especies d'[[alga|algues]].<ref name="ilec"/>
@@ Llinia 178: / Llinia 145: @@
 El llagu solía tener una rica fauna, pero, dende 1970, la diversidá biolóxica empezó a tornar debíu al deterioru de la calidá de l'agua. Antes d'eso, reparáronse abondosos [[mariscos]], [[crustáceos]], [[chironomidae]] y [[oligoquetos]], según [[zooplancton]] (concentración de 1,87 g/l en 1985<ref name="ilec"/>), sobremanera na parte occidental. El llagu agospia cerca de 20 especies de pexes, seis de les cualos yeren natives –el Schizothorax del Ili (''Schizothorax pseudoksaiensis'') y el Schizothorax del Balkhash (''Schizothorax argentatus''), la [[Perca schrenkii|perca del Balkhash]] (''Perca schrenkii''), el ''Nemachilus strauchi'', el ''Nemachilus labiatus'' y la carpa del Balkhash (''Phoxinus poljakowi''). Otres especies de pexes foranos son [[carpa]], [[barbu]], dorada oriental (''Abramis brama orientalis''), barbu del Aral (''Barbus brachycephalus''), [[carpa siberiana]], [[tenca]], [[perca]], [[bagre]], [[diptychus]], [[Carassius gibelio|carpa prusiana]] y otros. La industria de la pesca concentrar na carpa, la perca, l'[[Aspius aspius|aspe]] y la dorada.<ref name="ilec"/><ref name="bse"/>
-Les cañes, abondoses y trupes en partir sur del llagu, especialmente nel delta del ríu Ili, sirvieron como abelugu a les aves y animales. Los cambeos nel nivel de l'agua llevaron a la degradación del delta — dende 1970, la so área amenorgar de 3.046 a 1.876 km², amenorgando les güelgues y los montes riberanos que yeren habitaos por aves y animales. L'aprovechamientu de la tierra, l'aplicación de plaguicidas, el sobrepastoreo y la deforestación tamién contribuyeron al amenorgamientu de la biodiversidá. De les 342 especies de [[vertebráu|vertebraos]], 22 tán en peligru d'estinción y numbérense nel [[IUCN Red List|Llibru Coloráu de Kazakstán]].<ref name="undp2"/> Los montes del delta del Ili fueron habitaos nel so día pol raru (probablemente agora estinguíu) [[tigre del Caspiu]] y la so presa, el [[xabalín]]. Alredor de 1940, se introdujó l'[[aguarón almizcleru]] de Canadá nel delta del Ili, aclimatándose rápido y alimentándose de [[Typha]].<ref>{{cita web|url=http://slovari.yandex.ru/dict/bse/article/00066/66700.htm|títulu = Typha|editorial=Great Soviet Encyclopedia|idioma=rusu}}</ref> Foi profusamente prindada pola so piel, hasta un millón d'animales al añu. Sicasí, los recién cambeos nel nivel de l'agua destruyeron el so hábitat, colo que la industria de la piel llegó al so fin.<ref name="undp2"/>
+Les cañes, abondoses y trupes na parte sur del llagu, especialmente nel delta del ríu Ili, sirvieron como abellugu a les aves y animales. Los cambeos nel nivel de l'agua llevaron a la degradación del delta — dende 1970, la so área amenorgar de 3.046 a 1.876 km², amenorgando les güelgues y los montes riberanos que yeren habitaos por aves y animales. L'aprovechamientu de la tierra, l'aplicación de plaguicidas, el sobrepastoreo y la deforestación tamién contribuyeron al amenorgamientu de la biodiversidá. De les 342 especies de [[vertebráu|vertebraos]], 22 tán en peligru d'estinción y numbérense nel [[IUCN Red List|Llibru Coloráu de Kazakstán]].<ref name="undp2"/> Los montes del delta del Ili fueron habitaos nel so día pol raru (probablemente agora estinguíu) [[tigre del Caspiu]] y la so presa, el [[xabalín]]. Alredor de 1940, se introdujó l'[[aguarón almizcleru]] de Canadá nel delta del Ili, aclimatándose rápido y alimentándose de [[Typha]].<ref>{{cita web|url=http://slovari.yandex.ru/dict/bse/article/00066/66700.htm|títulu = Typha|editorial=Great Soviet Encyclopedia|idioma=rusu}}</ref> Foi profusamente prindada pola so piel, hasta un millón d'animales al añu. Sicasí, los recién cambeos nel nivel de l'agua destruyeron el so hábitat, colo que la industria de la piel llegó al so fin.<ref name="undp2"/>
 El llagu Baljash ye tamién l'hábitat de 120 tipos d'aves, incluyendo'l [[mabea]], la [[Marmaronetta angustirostris|cerceta pardilla]], el [[faisán]], el [[águila real]] y la [[garza real]], 12 d'elles en peligru d'estinción, incluyendo'l [[Pelecanus onocrotalus|pelícanu blancu]], el [[pelícanu ceñudu]], la [[Plateinae|espátula]] y l'[[Haliaeetus|águila marina]].<ref name="undp2"/>
 == Desenvolvimientu económicu y ciudaes ==
-[[Archivu:Balkhash copper smelting complex.jpg|thumb|right|Una vista dende'l llagu de les mines Balkhash y de la planta metalúrxica.]]
+[[Ficheru:Balkhash copper smelting complex.jpg|thumb|right|Una vista dende'l llagu de les mines Balkhash y de la planta metalúrxica.]]
 Nel añu 2005, 3,3 millones de persones vivíen na cuenca del llagu Baljash, incluyendo a los residentes d'[[Almaty]], la ciudá más grande de Kazakstán.<ref name="zakon">{{cita web|fecha= 1 d'ochobre de 2005|url = http://www.zakon.kz/64827-osnovnaja-problema-ozera-balkhash.html|títulu = The main problem of Balkhash Lake is poor water quality |autor=A. Samakova|editorial = zakon.kz|idioma=rusu|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref> La ciudá más grande nel llagu ye [[Balkhash]] con 66.724 habitantes (2010).<ref>{{cita web|url=http://pop-stat.mashke.org/kazakhstan-cities.htm|títulu=Қазақстан / Qаzаqstаn population statistics|formatu=Entry Балқаш/Bаlqаş}}</ref> Atópase na mariña norte y tien una destacada minería y planta metalúrxica. Un gran xacimientu de cobre foi afayáu na zona en 1928-30 y desenvuélvese nes aldegues al norte del llagu. Parte de la carretera ente [[Bixkek]] y [[Karaganda]] cuerre a lo llargo de la vera occidental del llagu. Esa mariña occidental tamién alluga instalaciones militares construyíes mientres la era soviética, como dellos sistemes de radar d'alvertencia de misiles. Orellar sur ta casi despoblada y tien namái unes poques aldegues. La naturaleza y la vida montesa del llagu atraen a los turistes, y hai delles ''resorts'' nel llagu.<ref>{{cita web|autor = Kazakh News agency|añu= 2008|url = http://www.votpusk.ru/news.asp?msg=219606|títulu = Foreign guests are delighted with the Lake Balkhash: Tourism News|editorial = votpusk.ru|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|idioma=rusu}}</ref>
@@ Llinia 191: / Llinia 158: @@
 === Proyeutos d'enerxía ===
-[[Archivu:Lake Balkhash May 2007 1.JPG|thumb|Llagu Baljash, cerca de la ciudá de Priosersk.]]
+[[Ficheru:Lake Balkhash May 2007 1.JPG|thumb|Llagu Baljash, cerca de la ciudá de Priosersk.]]
-En 1970, foi construyida nel ríu Ili la [[Central Hidroeléctrica de Kapshagay]], de 364 megavatios, estrayyendo agua del nuevu banzáu de Kapshagan pa la regación. Les agües del Ili tamién son llargamente utilizáu agües enriba, na provincia china de [[Xinjiang]], pal cultivu d'algodón.<ref name="britanica"/> Na actualidá, esiste un proyeutu pa una represa adicional contra reguladora alcontrada 23 km agües embaxo de la de Kapchagay. La Central Hidroeléctrica de Kerbulak, con 49,5 MW, va ayudar parcialmente a resolver el problema d'apurrir eletricidá a les zones del sur de Kazakstán y va sirvir como amortiguador de les fluctuaciones diariu y selmanal nel nivel de l'agua del ríu Ili.<ref>{{cita web|url = http://www.climate.kz/rus/?m=catalog&cid=52&id=30|títulu = Construction Kerbulak hydroelectric power, 49 5 MW|editorial = klimate.kz|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|idioma=rusu}}</ref>
+En 1970, foi construyida nel ríu Ili la [[Central Hidroeléctrica de Kapshagay]], de 364 megavatios, estrayendo agua del nuevu banzáu de Kapshagan pa la regación. Les agües del Ili tamién son llargamente utilizáu agües enriba, na provincia china de [[Xinjiang]], pal cultivu d'algodón.<ref name="britanica"/> Na actualidá, esiste un proyeutu pa una represa adicional contra reguladora alcontrada 23 km agües embaxo de la de Kapchagay. La Central Hidroeléctrica de Kerbulak, con 49,5 MW, va ayudar parcialmente a resolver el problema d'apurrir eletricidá a les zones del sur de Kazakstán y va sirvir como amortiguador de les fluctuaciones diariu y selmanal nel nivel de l'agua del ríu Ili.<ref>{{cita web|url = http://www.climate.kz/rus/?m=catalog&cid=52&id=30|títulu = Construction Kerbulak hydroelectric power, 49 5 MW|editorial = klimate.kz|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|idioma=rusu}}</ref>
-El suministru d'enerxía a la parte suroriental de Kazakstán ye un problema antiguu, con numberoses soluciones propuestes nel pasáu. Les propuestes pa construyir plantes d'enerxía en Balkhash a finales de 1970 y de 1980 enllancáronse, y l'iniciativa d'alzar una planta nuclear cerca de l'aldega [[Ulken]]<ref>{{cita web|autor = Gulsum Kunelekova|fecha = 30 d'ochobre de 2006|url = http://www.megapolis.kz/show_article.php?art_id=3684|títulu = From age to age|editorial = newspaper "Megapolis" Non. 43 (307)|idioma = rusu|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|urlarchivu = https://www.webcitation.org/612L5Wc6V?url=http://megapolis.kz/ru/art/Iz_veka_v_vek|fechaarchivu = 18 d'agostu de 2011}}</ref> concitó la fuerte oposición de ambientalistas y residentes.<ref>{{cita web|url = http://www.comcon-2.kz/Opros_on_glav/publ_000006.php|idioma = rusu|títulu = Research: NPP Balkhash|editorial = COMCON-2 Eurasia|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|urlarchivu = https://www.webcitation.org/612L7Upho?url=http://www.comcon-2.kz/Opros_on_glav/publ_000006.php|fechaarchivu = 18 d'agostu de 2011}}</ref> Poro, en 2008 el gobiernu de Kazakstán reconsideró y anunció la construcción d'una central térmica nel Balkhash.<ref>{{cita web|autor = Larissa Stoppel|fecha = 12 de payares de 2008|url = http://www.express-k.kz/show_article.php?art_id=21857|títulu = И ГЭС, и ТЭС, и на дуде игрец|editorial = "Express K" Non. 213 (16599)|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|idioma = rusu|urlarchivu = https://www.webcitation.org/612L8s0Jc?url=http://www.express-k.kz/show_article.php?art_id=21857|fechaarchivu = 18 d'agostu de 2011}}</ref><ref>{{cita web|url = http://www.builder.kz/snews/detail.php?DÍI=32308|títulu = Project "Construction of the Balkhash Thermal Power Plant"|editorial = builder.kz|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|fecha = 20 d'ochobre de 2008|urlarchivu = https://web.archive.org/web/20120114190247/http://builder.kz/snews/detail.php?DÍI=32308|fechaarchivu = 14 de xineru de 2012}}</ref>
+El suministru d'enerxía a la parte suroriental de Kazakstán ye un problema antiguu, con numberoses soluciones propuestes nel pasáu. Les propuestes pa construyir plantes d'enerxía en Balkhash a finales de 1970 y de 1980 enllancáronse, y la iniciativa d'alzar una planta nuclear cerca de l'aldega [[Ulken]]<ref>{{cita web|autor = Gulsum Kunelekova|fecha = 30 d'ochobre de 2006|url = http://www.megapolis.kz/show_article.php?art_id=3684|títulu = From age to age|editorial = newspaper "Megapolis" Non. 43 (307)|idioma = rusu|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|urlarchivu = https://www.webcitation.org/612L5Wc6V?url=http://megapolis.kz/ru/art/Iz_veka_v_vek|fechaarchivu = 18 d'agostu de 2011}}</ref> concitó la fuerte oposición de ambientalistas y residentes.<ref>{{cita web|url = http://www.comcon-2.kz/Opros_on_glav/publ_000006.php|idioma = rusu|títulu = Research: NPP Balkhash|editorial = COMCON-2 Eurasia|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|urlarchivu = https://www.webcitation.org/612L7Upho?url=http://www.comcon-2.kz/Opros_on_glav/publ_000006.php|fechaarchivu = 18 d'agostu de 2011}}</ref> Poro, en 2008 el gobiernu de Kazakstán reconsideró y anunció la construcción d'una central térmica nel Balkhash.<ref>{{cita web|autor = Larissa Stoppel|fecha = 12 de payares de 2008|url = http://www.express-k.kz/show_article.php?art_id=21857|títulu = И ГЭС, и ТЭС, и на дуде игрец|editorial = "Express K" Non. 213 (16599)|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|idioma = rusu|urlarchivu = https://www.webcitation.org/612L8s0Jc?url=http://www.express-k.kz/show_article.php?art_id=21857|fechaarchivu = 18 d'agostu de 2011}}</ref><ref>{{cita web|url = http://www.builder.kz/snews/detail.php?ID=32308|títulu = Project "Construction of the Balkhash Thermal Power Plant"|editorial = builder.kz|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009|fecha = 20 d'ochobre de 2008|urlarchivu = https://web.archive.org/web/20120114190247/http://builder.kz/snews/detail.php?ID=32308|fechaarchivu = 14 de xineru de 2012}}</ref>
-=== Saléu ===
+=== Navegación ===
-[[Archivu:Balkhash Lake pier.jpg|thumb|right|Atraque cerca de la ciudá Balkhash.]]
+[[Ficheru:Balkhash Lake pier.jpg|thumb|right|Atraque cerca de la ciudá Balkhash.]]
-Hai un buque de saléu regular al traviés del llagu, la boca del ríu Ili y el banzáu Kapchagay. Los atraques principales son Burylbaytal y Burlitobe.<ref name="bse"/> Los barcos<ref>{{cita web|añu= 2008|url = http://forums.airbase.ru/2008/06/t62038--balkhash-parokhody-teplokhody-sudokhodstvo.html|títulu = Balkhash – ships, ships, shipping|editorial = forum, photo|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref> son relativamente llixeros por cuenta de la llimitación de fondura en delles partes del llagu; utilícense principalmente pa la pesca y el tresporte de pexe y materiales de construcción. El llargor total de víes navegables ye de 978 kilómetros, y el periodu de saléu ye de 210 díes/año.
+Hai un buque de navegación regular al traviés del llagu, la boca del ríu Ili y el banzáu Kapchagay. Los atraques principales son Burylbaytal y Burlitobe.<ref name="bse"/> Los barcos<ref>{{cita web|añu= 2008|url = http://forums.airbase.ru/2008/06/t62038--balkhash-parokhody-teplokhody-sudokhodstvo.html|títulu = Balkhash – ships, ships, shipping|editorial = forum, photo|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref> son relativamente llixeros por cuenta de la llimitación de fondura en delles partes del llagu; utilícense principalmente pa la pesca y el tresporte de pexe y materiales de construcción. El llargor total de víes navegables ye de 978 quilómetros, y el periodu de navegación ye de 210 díes/año.
-El saléu nel llagu Baljash aniciar en 1931 cola llegada de dos barcos de vapor y tres barcaces. En 1996, hasta 120.000 tonelaes de materiales de construcción, 3.500 tonelaes de mineral, 45 tonelaes de pexe, 20 tonelaes de melones y 3.500 pasaxeros fueron tresportaos nel Baljash. Sicasí, estos valores menguaron en 2004 a 1.000 pasaxeros y 43 tonelaes de pexe. En 2004, la flota del Baljash consistía en 87 buques, ente ellos 7 buques de pasaxe, 14 barcaces de carga y 15 remolcadores. El gobiernu proxecta que pal añu 2012, el volume tresportáu na cuenca Ili-Balkhash va llegar a 233.000 tonelaes de materiales de construcción, a lo menos 550.000 tonelaes de ganáu y productos agrícoles y siquier 53 tonelaes de pexe. El desenvolvimientu del ecu-turismu espérase qu'aumente'l tráficu de pasaxeros hasta les 6.000 persones per añu.<ref name="waterways">{{cita web|autor = Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 26 September 2006, N 917|url = http://ru.government.kz/docs/p060917~2.htm|títulu = On Approval of the Programme of development of navigation and safety on the inland waterways of the Republic of Kazakhstan for 2007-2012|editorial = government.kz|idioma=rusu|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref>
+La navegación nel llagu Baljash aniciar en 1931 cola llegada de dos barcos de vapor y tres barcaces. En 1996, hasta 120.000 tonelaes de materiales de construcción, 3.500 tonelaes de mineral, 45 tonelaes de pexe, 20 tonelaes de melones y 3.500 pasaxeros fueron tresportaos nel Baljash. Sicasí, estos valores menguaron en 2004 a 1.000 pasaxeros y 43 tonelaes de pexe. En 2004, la flota del Baljash consistía en 87 buques, ente ellos 7 buques de pasaxe, 14 barcaces de carga y 15 remolcadores. El gobiernu proyeuta que pal añu 2012, el volume tresportáu na cuenca Ili-Balkhash va llegar a 233.000 tonelaes de materiales de construcción, a lo menos 550.000 tonelaes de ganáu y productos agrícoles y siquier 53 tonelaes de pexe. El desenvolvimientu del ecu-turismu espérase qu'aumente'l tráficu de pasaxeros hasta les 6.000 persones per añu.<ref name="waterways">{{cita web|autor = Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 26 September 2006, N 917|url = http://ru.government.kz/docs/p060917~2.htm|títulu = On Approval of the Programme of development of navigation and safety on the inland waterways of the Republic of Kazakhstan for 2007-2012|editorial = government.kz|idioma=rusu|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref>
 == Problemes medioambientales y políticos ==
-[[Archivu:BalkhashPlaneTransaero.JPG|right|thumb|La península central del llagu, vista dende l'aire.]]
+[[Ficheru:BalkhashPlaneTransaero.JPG|right|thumb|La península central del llagu, vista dende l'aire.]]
-A midida que la población y el grau de industrialización nel oeste de China crez, y coles tradicionalmente probes rellaciones polítiques ente la República Popular de China y Kazakstán, bien probablemente'l conflictu poles llindaes agües del ríu Ili va intensificase. Disputes similares sobre l'usu de l'agua conducieron a la desecación del [[mar d'Aral]], y esisten series esmoliciones alrodiu de la ecoloxía del llagu, especialmente pa evitar repitir tal [[desastre ambiental]].<ref name="undp2"/> Dende 1970, los 39 km³ d'agua usaos pa enllenar el banzáu de Kapchagay favorecieron un amenorgamientu de dos tercios de l'alimentación del ríu Ili nel llagu.<ref name = "britanica"/> El consecuente amenorgamientu nel nivel del llagu foi d'aprosimao 15,6 cm/añu, enforma mayor que'l descensu natural de 1908-46 (9,2 cm/añu).<ref name="undp"/> La perda de fondura de Baljash ye especialmente evidente nel so parte occidental. Dende 1972 hasta 2001, el pequeñu llagu saláu Alakol, asitiáu a 8 km al sur de Baljash, práuticamente sumió y partir sur del llagu perdió unos 150 km² de superficie d'agua.<ref name = "unep "/> De los 16 sistemes llacustres esistentes alredor del llagu namái cinco permanecen. El procesu de [[desertificación]] arreya aprosimao a un terciu de la cuenca.<ref name="centrasia">{{cita web|autor=N. Borovaya| fecha=4 d'ochobre de 2005|url=http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1128411000|títulu=Спасти уникальное озеро. Стремительно мелеет казахстанский Балхаш|editorial =Экспресс К, Non. 186 (15844)|idioma=rusu|fechaaccesu= 29 de xineru de 2009}}</ref> La El polvu salino ye sopláu llueñe dende les zones seques, lo que contribúi a la xeneración de les [[nubes de polvu]], l'aumentu de la [[salín del suelu]] y les influencies negatives nel clima. L'aumentu de la formación de [[llimu]] nel delta del ríu amenorga entá más la entrada d'agua al llagu.<ref name="undp2"/>
+A midida que la población y el grau de industrialización nel oeste de China crez, y coles tradicionalmente probes rellaciones polítiques ente la República Popular de China y Kazakstán, bien probablemente'l conflictu poles llindaes agües del ríu Ili va intensificase. Disputes similares sobre l'usu de l'agua conducieron a la desecación del [[mar d'Aral]], y esisten series esmoliciones alrodiu de la ecoloxía del llagu, especialmente pa evitar repitir tal [[desastre ambiental]].<ref name="undp2"/> Dende 1970, los 39 km³ d'agua usaos pa enllenar el banzáu de Kapchagay favorecieron un amenorgamientu de dos tercios de l'alimentación del ríu Ili nel llagu.<ref name = "britanica"/> El consecuente amenorgamientu nel nivel del llagu foi d'aproximao 15,6 cm/añu, enforma mayor que'l descensu natural de 1908-46 (9,2 cm/añu).<ref name="undp"/> La perda de fondura de Baljash ye especialmente evidente na so parte occidental. Dende 1972 hasta 2001, el pequeñu llagu saláu Alakol, asitiáu a 8 km al sur de Baljash, práuticamente sumió y la parte sur del llagu perdió unos 150 km² de superficie d'agua.<ref name = "unep "/> De los 16 sistemes llacustres esistentes alredor del llagu namái cinco permanecen. El procesu de [[desertificación]] arreya aproximao a un terciu de la cuenca.<ref name="centrasia">{{cita web|autor=N. Borovaya| fecha=4 d'ochobre de 2005|url=http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1128411000|títulu=Спасти уникальное озеро. Стремительно мелеет казахстанский Балхаш|editorial =Экспресс К, Non. 186 (15844)|idioma=rusu|fechaaccesu= 29 de xineru de 2009}}</ref> La El polvu salino ye sopláu lloñe dende les zones seques, lo que contribúi a la xeneración de les [[nubes de polvu]], l'aumentu de la [[salín del suelu]] y les influencies negatives nel clima. L'aumentu de la formación de [[llimu]] nel delta del ríu amenorga entá más la entrada d'agua al llagu.<ref name="undp2"/>
 <div style="float:right;margin-left:0.5em;">
@@ Llinia 225: / Llinia 192: @@
 </div>
-Otru factor qu'afecta a la ecoloxía de la cuenca Ili-Balkhash ye les emisiones debíes a los procesos mineros y metalúrxicos, sobremanera nes mines y la planta metalúrxica en Balkhash operaes por [[Kazakhmys]]. Na década de 1990, el nivel d'emisión foi 280 a 320.000 tonelaes al añu, depositando 76 tonelaes de cobre, 68 tonelaes de cinc y 66 tonelaes de chombu na superficie del llagu. De magar, la emisión casi se dobló. Los contaminantes son tamién llevaos dende los depósitos al campu d'almacenamientu poles nubes de polvu.<ref name="zakon"/>
+Otru factor qu'afecta a la ecoloxía de la cuenca Ili-Balkhash ye les emisiones debíes a los procesos mineros y metalúrxicos, sobremanera nes mines y la planta metalúrxica en Balkhash operaes por [[Kazakhmys]]. Na década de 1990, el nivel d'emisión foi 280 a 320.000 tonelaes al añu, depositando 76 tonelaes de cobre, 68 tonelaes de cinc y 66 tonelaes de plomu na superficie del llagu. De magar, la emisión casi se dobló. Los contaminantes son tamién llevaos dende los depósitos al campu d'almacenamientu poles nubes de polvu.<ref name="zakon"/>
-Nel añu 2000 una importante conferencia, «Balkhash 2000», axuntó a científicos del mediu ambiente de distintos países, según a representantes de les empreses y del gobiernu. La conferencia adoptó un resolución y un llamamientu al gobiernu de Kazakstán y a les organizaciones internacionales, suxuriendo nueves formes de xestión de los ecosistemes de les cuenques Alakol y Balkhash.<ref name="undp"/> Nel marcu del Foru Ambiental Internacional de 2005 (''International Environmental Forum'') dedicáu al llagu Baljash, la empresa Kazakhmys anunció pa 2006 la reestructuración de los sos procesos, amenorgando asina les emisiones nun 80-90%.<ref name="zakon"/>
+Nel añu 2000 una importante conferencia, «Balkhash 2000», axuntó a científicos del mediu ambiente de distintos países, según a representantes de les empreses y del gobiernu. La conferencia adoptó una resolución y un llamamientu al gobiernu de Kazakstán y a les organizaciones internacionales, suxiriendo nueves formes de xestión de los ecosistemes de les cuenques Alakol y Balkhash.<ref name="undp"/> Nel marcu del Foru Ambiental Internacional de 2005 (''International Environmental Forum'') dedicáu al llagu Baljash, la empresa Kazakhmys anunció pa 2006 la reestructuración de los sos procesos, amenorgando asina les emisiones nun 80-90%.<ref name="zakon"/>
-La contaminación de Balkhash aníciase non yá llocalmente, sinón que tamién ye provocada pola entrada d'agües contaminaes procedentes de China. China tamién consume 14,5 km³ d'agua per añu a partir del ríu Ili, con un aumentu previstu de 3,6 vegaes.<ref name="zakon"/> La tasa actual d'aumentu ye 0,5 a 4 km³/ Añu.<ref name="unesco">{{cita web|autor = Institute of Hydrogeology and Hydrophysics Ministry of Education and Science|url = http://water.unesco.kz|títulu = Water problems in Kazakhstan|editorial = unesco.kz|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref> En 2007, el gobiernu de Kazakstán propusó un amenorgamientu del preciu de vienta de productos de Kazakstán a China en cuenta de un amenorgamientu del consumu d'agua del ríu Ili, pero la ufierta foi refugada por China.<ref>{{cita web|autor = Ilan Greenberg|fecha= 8 de marzu de 2007|url = http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9505EFD61531F93BA35750C0A9619C8B63|títulu = Kazakhstan and China Deadlock Over Depletion of a Major Lake|editorial = The New York Times|fechaaccesu = 2009-01 -29}}</ref><ref>{{cita web|autor = Jack Carino|fecha= 1 d'abril de 2008|url = http://www.chinadialogue.net/article/show/single/en/1860-Water-woes-in-Kazakhstan|títulu = Water woes in Kazakhstan|editorial = China Dialogue|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref>
+La contaminación de Balkhash aníciase non yá llocalmente, sinón que tamién ye provocada pola entrada d'agües contaminaes procedentes de China. China tamién consume 14,5 km³ d'agua per añu a partir del ríu Ili, con un aumentu previstu de 3,6 vegaes.<ref name="zakon"/> La tasa actual d'aumentu ye 0,5 a 4 km³/ Añu.<ref name="unesco">{{cita web|autor = Institute of Hydrogeology and Hydrophysics Ministry of Education and Science|url = http://water.unesco.kz|títulu = Water problems in Kazakhstan|editorial = unesco.kz|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref> En 2007, el gobiernu de Kazakstán propusó un amenorgamientu del preciu de venta de productos de Kazakstán a China en cuenta de un amenorgamientu del consumu d'agua del ríu Ili, pero la ufierta foi refugada por China.<ref>{{cita web|autor = Ilan Greenberg|fecha= 8 de marzu de 2007|url = http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9505EFD61531F93BA35750C0A9619C8B63|títulu = Kazakhstan and China Deadlock Over Depletion of a Major Lake|editorial = The New York Times|fechaaccesu = 2009-01 -29}}</ref><ref>{{cita web|autor = Jack Carino|fecha= 1 d'abril de 2008|url = http://www.chinadialogue.net/article/show/single/en/1860-Water-woes-in-Kazakhstan|títulu = Water woes in Kazakhstan|editorial = China Dialogue|fechaaccesu = 29 de xineru de 2009}}</ref>
 == Notes ==
@@ Llinia 252: / Llinia 219: @@
 {{Tradubot|Lago Baljash}}
+{{control d'autoridaes}}
 [[Categoría:Llagos endorreicos d'Asia]]
 [[Categoría:Llagos salaos d'Asia]]
 [[Categoría:Llagos de Kazakstán]]
-[[Categoría:Wikipedia:Revisar traducción]]