Puente Viesgo
 Puente Viesgo | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Cantabria | ||
| Partíu xudicial | Medio Cudeyo | ||
| Tipu d'entidá | conceyu de Cantabria | ||
Alcalde de Puente Viesgo (es)  | Rafael Lombilla Martínez | ||
| Nome oficial | Puente Viesgo (es)[1] | ||
| Códigu postal |
39670 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 43°18′02″N 3°57′47″W / 43.300555555556°N 3.9630555555556°O | ||
  Puente Viesgo Puente Viesgo (España)  | |||
| Superficie | 36.14 km² | ||
| Altitú | 71 m | ||
| Llenda con | Corvera de Toranzo, San Felices de Buelna, Torrelavega, Piélagos, Castañeda y Santiurde de Toranzo | ||
| Demografía | |||
| Población |
2884 hab. (2023) - 1450 homes (2019) - 1404 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe | 0.49% de Cantabria | ||
| Densidá | 79,8 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
| puenteviesgo.es | |||
 | |||
Puente Viesgo ye un conceyu y llocalidá de la comunidá autónoma de Cantabria (España), asitiáu na contorna de los Valles Pasiegos. Por esti conceyu escurre'l ríu Pas, qu'alimenta al balneariu de Puente Viesgo. Otru de los curiosos turísticos ye'l complexu de les cueves del Monte Castillo, formáu por trés cuévanos que contienen arte rupestre.
Puente Viesgo, concretamente la llocalidá de Vargas, atopar nun encruz de caminos: la carretera de Santander a Burgos (N-623) y la de la mariña cantábrica (N-634). El conceyu foi llugar de camín del ferrocarril Estelleru-Ontaneda, del que permanecen entá l'antigua estación y les víes tresformaes en Vía Verde.
Elementos identitarios
[editar | editar la fonte]Símbolos
[editar | editar la fonte]Descripción del Escudu d'Armes del Conceyu de Puente Viesgo, Cantabria (Según l'Archivu d'Heráldica y Xenealoxía. Santander, mayu de 1989):
Trai en campu de Plata un Monte de Sinople (verde) cargáu na so parte baxa d'una Ponte de piedra de tres güeyos nel so color natural asitiáu sobre roques sol qu'escurre un ríu en Plata y Azur.
Bordia l'escudu una Filiera o Filete de Gules (colloráu).
Timbrado con Corona Real d'España, compuesta d'un círculu engastado en piedres precioses compuestu d'ocho florinos (vistos cinco) y de fueyes de Acanto interpoladas de Perlles que converxen nun Mundu d'Azur col Semi-meridianu y l'Ecuador d'Oru sumáu d'una Cruz. La Corona va forrada de Gules. [2]
Xeografía
[editar | editar la fonte]Allugamientu
[editar | editar la fonte]El conceyu ta asitiáu na zona central de Cantabria, dientro de la contorna de los Valles Pasiegos. Falta unos trenta quilómetros de la capital rexonal. Llenda al norte con Piélagos, al oeste con Torrelavega y San Felices de Buelna, al este con Castañeda y Santiurde de Toranzo y al sur con Corvera de Toranzo.
Clima
[editar | editar la fonte]Ver tamién: Clima de Cantabria
El territoriu municipal allugar na rexón climática de la Ibéria Verde de clima Européu Occidental, clasificada tamién como clima templáu húmedu de branu frescu del tipu Cfb según la clasificación climática de Köppen.[3]
Les principales traces del conceyu a nivel xeneral son unos iviernos nidios y branos frescos, ensin cambeos sópitos estacionales, siendo la diferencia ente l'iviernu y el branu d'unos once o doce graos. L'aire ye húmedu con abondosu nubosidad y les precipitaciones son frecuentes en toles estaciones del añu, algamando una media añal redolada a los mil doscientos milímetros, con escasos valores escepcionales a lo llargo del añu y máximos pluviométricu a finales de seronda y en primavera.[4]
La temperatura medio de la rexón aumentó nos últimos cincuenta años 0,6 °C, ente que les precipitaciones esperimentó un descensu del 10 %. Cada unu de los años de la serie 1981-2010 fueron claramente más secos y templaos que los de la serie 1951-1980. Y tou indica que les fluctuaciones intra-estacionales del réxime termu-pluviométricu fueron más intenses mientres el periodu 1981-2010.[5]
Naturaleza
[editar | editar la fonte]
Puente Viesgo ye un conceyu eminentemente rural nel cual esisten diversos recursos naturales d'interés. El principal ye'l ríu Pas, que lo crucia. Dellos son los cotos salmoneros nesti conceyu: Covachón, Dos Ríos, Güedes, La Cruz y Puente Viesgo. La orografía ye bastante accidentada, dende los 30 msnm del ríu Pas hasta los 816 metros del monte La Cuera, na parte sur del conceyu. De los sos montes, destaca'l pico Castillo, cola so carauterística forma cónica y la so riqueza rupestre, según la zona sur de la dilatada sierra del Dobra, qu'ocupa la parte central d'esti conceyu. L'Altu de Fíes o Collada de Trescampo (292 m), na carretera dende Puente Viesgo a Los Corrales de Buelna, dexa pasar del valle del ríu Pas al del ríu Besaya. A la fin de la carretera que xube a la cueves, hai un mirador que dexa una vista panorámica sobre Puente Viesgo y el valle de Toranzo. Tienen De mentase, finalmente, los montes de Fíes y Aés, de mayor altitú pero de formes más nidies, y apoderaos por estensos montes caducifolios, con carbayos y hayas. Nel restu del conceyu predomina l'arboláu de repoblación: ocalitos y pinos pa la so esplotación industrial.
Historia
[editar | editar la fonte]Nesti territoriu, la presencia humana data dende hai más de 150 000 años, como acrediten les distintes cueves qu'hai nel Monte Castillo, nes qu'hai muestres que van dende'l Paleolíticu hasta la Edá del Bronce. En dómina de los romanos tamién tuvieron habitaos estos montes, como prueba'l xacimientu arqueolóxicu del Campu Los Barganales (Fíes), onde s'asitió un campamentu romanu con capacidá d'hasta dos lexones, que participaron nes guerres cántabres.
Yá na Alta Edá Media, Puente Viesgo incluyir nel valle de Toranzo, dientro de la Merindad de les Asturies de Santillana. Puente Viesgo yera un llugar estratéxicu pa la vixilancia de los valles de Toranzo y Piélagos, y pasu obligáu escontra la pandu castellanu. Les distintes poblaciones de Puente Viesgo tán documentaes dende l'añu 1000, dependiendo del señoríu abacial de Santa Cruz de Castañeda o de Santillana del Mar. Nestos documentos aludir al ponte sobre'l ríu Pas, d'onde-y vendría'l nome al conceyu. Darréu, pasó'l valle al señoríu de los marqueses d'Aguilar de Campoo, condes de Castañeda, declarándose la so condición de behetría nel Pleitu de los Valles, falláu en 1661. Pasó entós a formar parte del Real Valle de Toranzo; sicasí, siguió exerciéndose señoríu polos marqueses d'Aguilar hasta l'añu 1779, fecha en que pudo recuperar dafechu la so condición de realengu.
Mientres los sieglos XVII y XVIII, esta zona vivió una fase de desenvolvimientu económicu, construyéndose numberoses casones qu'entá pueden trate anguaño. Yá nel sieglu XVIII yeren conocíes les cualidaes de les agües termales del manantial de Puente Viesgo. Puente Viesgo foi unu de los conceyos constitucionales, pero que como'l restu d'España, nun tuvo plena efectividá hasta'l fallecimientu de Fernandu VII nos años 1830. Vargas foi tamién escenariu de la batalla de Vargas, nes Guerres Carlistes. En 1862 les agües del balneariu fueron declaraes d'utilidá pública. A principios del sieglu XX empezó a investigase y visitase el conxuntu rupestre del Monte Castillo, lo que, xunto cola esistencia del balneariu, determinó l'arribación de turistes a la llocalidá.
Población y ordenación urbana
[editar | editar la fonte]Demografía
[editar | editar la fonte]| 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2000 | 2007 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.972 | 2.003 | 2.102 | 2.320 | 2.504 | 2.569 | 2.810 | 2.550 | 2.497 | 2.464 | 2.358 | 2.651 |
Fonte: INE
| Gráfica d'evolución demográfica de Puente Viesgo ente 1988 y 2008 |
 |
| Gráfica d'evolución demográfica de Puente Viesgo ente 1900 y 2000 |
 |
Llocalidaes
[editar | editar la fonte]
- Aés.
- Fíes.
- Les Presillas.
- Puente Viesgo (Capital).
- Vargas.
Nucleu de población
[editar | editar la fonte]Puente Viesgo ye tamién el nome de la capital del conceyu. Tenía 530 habitantes nel añu 2008 (INE). Ta a 71 msnm, xunto a una ponte pa cruciar el ríu Pas. Falta 28,5 quilómetros de la capital rexonal. Convirtióse nun centru turísticu. Del so patrimoniu arquiteutónicu destaca la «Casona de Fuentes Pila», d'estilu neomontañés, proyeutada nel añu 1928, declaráu Bien d'Interés Cultural, cola categoría de Monumentu, por Decretu 68/2002, de 6 de xunu.
Dende Puente Viesgo tómase una carretera escontra'l Monte Castillo, onde s'atopen cuatro cueves con arte del Paleolíticu: Cueva d'El Castiellu, Cueva de La Pasiega, Cueva de Les Chimenees y Cueva de Les Monedes, toes elles Bienes d'Interés Cultural llegalmente protexíos. Al pie de elles hai un centru d'interpretación. Dende esta llocalidá de Puente Viesgo parten dellos senderos de pequeñu percorríu de Cantabria: la PR-S.17, llamada «El Castiellu», xubida de 5 quilómetros ida y vuelta; la PR-S. 18, «La Capía», xubida de 12 quilómetros ida y vuelta y la PR-S. 19, «Corrobárceno», circuitu de 3 quilómetros ida y vuelta.
Política y alministración
[editar | editar la fonte]
El Conceyu de Puente Viesgo ye la institución encargada del gobiernu y alministración municipal. Ta compuestu pol Alcalde a cargu del poder executivu y once conceyales qu'exercen como poder llexislativu. Los conceyales son escoyíos direutamente pol vecinderu por aciu sufraxu universal, ente que l'alcalde ye escoyíu en segunda instancia por estos, ente les cabeces de llista con representación nel Plenu.[6]
Óscar Villegas (Partíu Rexonalista de Cantabria, PRC) ye l'actual alcalde del conceyu. Les siguientes tables amuesen los resultaos de les eleiciones municipales celebraes nel añu 2003 , 2007 , 2011 y 2015.[7]
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Eleiciones municipales, 24 de mayu de 2015 | |||||
| Partíu | Votos | % | Conceyales | ||
| PRC | 1351 | 70,15 % | 9 | ||
| PP | 292 | 15,16 % | 1 | ||
| PSOE | 210 | 10,9 % | 1 | ||
- Alcalde: Rafael Lombilla Martínez (PRC).
Economía
[editar | editar la fonte]Como munchos otros conceyos cántabros, sigue exerciéndose la tradicional actividá agraria y ganadera, pero nun llega al 10% de la población activa, venciendo'l llugar preponderante al sector servicios, teniendo especial importancia'l turismu tanto cultural de visita a les cueves como termal. El sector terciariu ocupa a casi la metá de la población activa.
Patrimoniu
[editar | editar la fonte]
Seis son los bienes d'interés cultural del conceyu:
- Casona de los Fuentes-Pila, cola categoría de monumentu.
- Cueva de La Pasiega, cola categoría de zona arqueolóxica y que forma parte del llugar Patrimoniu de la Humanidá Arte rupestre paleolíticu del Norte d'España.
- Cueva d'El Castiellu, zona arqueolóxica, tamién Patrimoniu de la Humanidá.
- Cueva de Les Chimenees, zona arqueolóxica, Patrimoniu de la Humanidá.
- Cueva de Les Monedes, en Fíes, zona arqueolóxica, Patrimoniu de la Humanidá.
- Ye unu de los conceyos nos que s'atopa la zona arqueolóxica denomada Conxuntu Arqueolóxicu formáu polos xacimientos de La Espina del Gallego, Cildá, el Cantón y Campu de Los Barganales; los otros son Corvera de Toranzo, Anievas, Molledo, Arenas de Iguña y San Felices de Buelna.
Amás, nesti conceyu atopa una de los Llocomotores de Vapor ("Udías, María, Revilla, Peñacastillo, Agarrada y Begoña 3") incluyíes nel Inventariu Xeneral de Cantabria; en concretu, tratar de la llocomotora Agarrada, que s'atopa na antigua estación de FEVE.
Cabo mentar que nel cume del Monte Castillo topáronse restos de lo que paez ser una fortaleza medieval, ensin qu'haya documentación nin muertes arqueolóxiques que dexen consideralo un castru prerromanu.
Polo que se refier al patrimoniu relixosu, la ilesia parroquial de la capital, dedicada a San Miguel, ye de los años 1950, magar caltién una torre del sieglu XVII. Otres ilesies son: la de San Nicolás en Les Presillas, San Vitores en Fíes, Santa María en Vargas y la de San Román en Aés. Nesta última llocalidá atópase, amás, el santuariu de La nuesa Señora de la Gracia.
En Aés pueden trate tantu cases con escudu del sieglu XVII como construcciones populares nes que la solana o balcón empobináu al sur cuerre ente dos hastiales o murios cortafueos de mampostería. N'otres llocalidaes del conceyu pueden trate diverses cases señoriales que daten de la dómina barroca y tán realizaes en sillería.
Fiestes
[editar | editar la fonte]
- 20 de xineru, La Perola, en Vargas.
- Segundu domingu de mayu, Día Nacional de les Víes Verdes, celebráu en toa España, equí conmemórase con una marcha cicloturista que percuerre l'antiguu trazáu del ferrocarril Estelleru-Ontaneda.
- 23 de mayu, Virxe de Gracia, en Aés.
- 10 de xunetu, San Cristóbal, en Les Presillas.
- 22 de xunetu, La Madalena, en Vargas.
- 10 d'agostu, San Llorienzo, en Les Presillas.
- 26 d'agostu, San Vitores, en Fíes.
- 1 de setiembre, El Bon Sucesu, en Fíes.
- 29 de setiembre, San Miguel Arcánxel, en Puente Viesgo.
- 4 d'avientu, Santa Bárbara, en Corrobárceno.
Personaxes pernomaos
[editar | editar la fonte]- José Antonio Gutiérrez de Ceballos «El Caballero», relixosu del sieglu XVII, nacíu en Aés.
- José Gregorio Zeballos o Ceballos, llamáu "El Caballero", xurista del sieglu XVII nacíu en Puente Viesgo.
- Juan Antonio Bustillo Ceballos, militar del sieglu XVIII, nació en Vargas.
- Manuel Antonio Bustillo Ceballos, militar del sieglu XVIII, nació en Vargas.
- José María Alba Cereceda, relixosu del sieglu XX, nació en Vargas.
- Manuel Fernández Mora "Moruca", futbolista y entrenador de fútbol del sieglu XX, nacíu en Vargas.
- Miguel Ibáñez Cuesta, poeta del sieglu XX, nacíu en Puente Viesgo.
- Miguel Delibes, novelista del sieglu XX. L'atmósfera de la so novela El camín ta ambientada en Puente Viesgo, onde l'escritor pasó les sos vacaciones veraniegues na infancia.
- Leoncio Revuelta de la Cuesta, inventor Ínventó en 1873 un procedimientu físicu especial pa consiguir una lluz perclaro y más económica, pal Allumáu Públicu, denomináu "GAS ESPAÑOL"; pol cual el Gobiernu Español concedió-y un Privilexu d'Invención, como premiu y oxetu d'estímulu en 1873; nació en Vargas.
Ciudaes hermaniaes
[editar | editar la fonte]
Premios a la llocalidá
[editar | editar la fonte]En 1965 Puente Viesgo recibió'l Premiu Conde de Guadalhorce, per parte de la Direición Xeneral de Carreteres del Ministeriu d'Obres Públiques, pol embellecimiento y caltenimientu de la travesía de la carretera nacional. La llocalidá foi gallardoniada col premiu Pueblo de Cantabria 2007, valorándose 16 actuaciones llevaes a cabu nel pueblu, xeneradores d'un itinerariu paisaxísticu en tol nucleu de gran valor estéticu y funcional.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- ↑ B.O.C. nᵘde 09/04/1991
- ↑ Ancell Trueba et al, 2012, p. 5.
- ↑ Ancell Trueba et al, 2012, páxs. 7-16.
- ↑ Ancell Trueba et al, 2012, páxs. 17-19.
- ↑ «Ley Orgánica 5/1985, de 19 de xunu, del Réxime Eleutoral Xeneral [TESTU CONSOLIDÁU]». BOE (147). 20 de xunu de 1985. https://www.boe.es/buscar/pdf/1985/BOE-A-1985-11672-consolidáu.pdf.
- ↑ Resultaos eleutorales de Puente Viesgo, en ElPaís
Bibliografía
[editar | editar la fonte]- Ancell Trueba, Rafael. «Termopluviometría de Cantabria mientres el periodu 1981-2010». Axencia Estatal de Meteoroloxía. Archiváu dende l'orixinal, el 2017-09-06. Consultáu'l 27 d'avientu de 2017.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Puente Viesgo.
