1905
(1905-ci il səhifəsindən yönləndirilmişdir)
| İllər |
|---|
| 1901 • 1902 • 1903 • 1904 — 1905 — 1906 • 1907 • 1908 • 1909 |
| Onilliklər |
| 1880-ci illər • 1890-cı illər — 1900-cü illər — 1910-cu illər • 1920-ci illər |
| Əsrlər |
| XIX əsr — XX əsr — XXI əsr |
| 1905 digər təqvimlərdə | |
|---|---|
| Qriqori təqvimi | 1905 MCMV |
| Yuli təqvimi | 1905 |
| Yuli təqvimi bizans erasında |
7413-7414 (1 sentyabr) |
| Romanın yarandığı gündən | 2657-2658 (21 aprel) |
| Avropa təqvimi |
5665-5666 ה'תרס"ה - ה'תרס"ו |
| Hicri təqvim | 1323-1324 |
| Erməni təqvimi | 4397-4398 (11 avqust)
ՌՋԵ |
| Çin təqvimi | 4601-4602 甲辰 - 乙巳 yaşıl əjdaha - yaşıl ilan |
| Efiopiya təqvimi | 1897 - 1898 |
| Hind təqvimi | |
| - Vikram-samvat | 1961-1962 |
| - Şaka sambat | 1827—1828 |
| - Kali-yuqa | 5006-5007 |
| İran təqvimi | 1283-1284 |
| Buddist təqvimi | 2448 |
| Holosen təqvimi | 11905 |
| Yapon xronologiyası | 38 Meydey erası |
| Fransız inqilabı təqvimi | 113—114
|
Hadisələr
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Peterburqda "Qanlı bazar günü". 1905-1907-ci illər I rus burjua-demokratik inqilabının başlanması
- oktyabr - Ümumrusiya siyasi tətili,
- 17 oktyabr - Rusiya çarı II Nikolay tərəfindən demokratik azadlıqlar "bəxş olunması" haqqında Manifestin elan edilməsi
- 20 oktyabr - Qalatasaray idman klubunun yaradılması.
- 21 noyabr — Eynşteyn tərəfindən məşhur E=mc2 düsturunun açıqlanması.
- 9-19 dekabr - Moskva silshlı üsyanı
- Almaniyada dənizlər haqqında əlavə qanun qəbul edilməsi.
- Rusiya çarı II Nikolay tərəfindən Dövlət Dumasına qanunverici hakimiyyətin və liberal azadlığın verilməsi haqqında manifestin imzalanması.
- Çində "Birləşmiş İttifaq" təşkilatının yaradılması.
- 6–9 fevral — Rusiyanın Çar hakim dairələrinin yaxından köməyi ilə Bakı şəhərində silahlı erməni dəstələri tərəfindən minlərlə azərbaycanlının qarət edilməsi və qətlə yetirilməsi[1].
- 26 fevral – Qafqaz canişinliyinin bərpa edilməsi.
- 22 aprel - Azərbaycanın mətbuat və ictimai-siyasi tarixində mühüm rol oynamış «Həyat» qəzetinin nəşrə başlaması.
- 5 may — Erməni hərbi birləşmələri tərəfindən Naxçıvanda dinc azərbaycanlı əhaliyə qarşı qırğınlara başlanılması[1].
- 24 may — Daşnak silahlı qüvvələri tərəfindən İrəvan şəhərində dinc azərbaycanlı əhaliyə qarşı qırğın törədilməsi [1].
- Azərbaycan milli burjuaziyasi tərəfindən Rusiya Nazirlər Komitəsinə "Ərz-hallar" adlandırılan sənəd təqdim edilməsi.
- İyun – Erməni daşnakların;n Qacar kəndi uğrunda döyüşlərdə darmadağın edilməsi.
- İyun- Ə.Ağayev və Ə.Hüseynzadənin redaktorluğu ilə Azərbaycan dilində "Həyat" qəzetinin nəşrə başlaması.
- 16-21 avqust – Şuşa döyüşlərində erməni quldurlarının ağır məğlubiyyətə düçar olması.
- 15 avqust –Nijni-Novqorodda Ümumrusiya müsəlmanlarının I qurultayının keçirilməsi.
- avqust- daşnaklar tərəfindən Bakıda ikinci böyük qırğın törədilməsi.
- 25 noyabr – Bakı Fəhlə Deputatları Sovetinin yaradılması.
- "Müsəlman cəmiyyəti xeyriyyəsi" və "Müdafiə və müsəlman kübarları və ziyalılarının ittifaqı cəmiyyəti" təşkilatlarının yaradılması.
- noyabr- Naxçıvanda ikinci erməni-müsəlman münaqişəsinin baş verməsi.
- Noyabrın 20-dən 29-dək Tiflisdə də erməni-müsəlman qırğınının törədilməsi
- dekabr- kadetlər (konstitusiyalı demokratlar) partiyasının Bakı şöbəsinin yaradılması.
- 15 fevral- Bakıda müvəqqəti general-qubernator vəzifəsinin təsis edilməsi.
- C.Məmmədquluzadə və Ö.F.Nemanzadə tərəfindən Tiflisdə "Qeyrət" mətbəəsininin yaradılması.
Doğumlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 21 iyun – Jan Pol Sartr
- 18 sentyabr – Abdulla Sabir
- 12 dekabr - Mülk Rac Anand
- 30 yanvar - Cümşüd Zülfüqarlı, azərbaycanlı kimyaçı.