Ядрушка

Ядру́шка (Gymnadenia) — род кветкавых раслін сямейства архідных (ятрышнікавых).

Ядрушка
Ядрушка камарніковая (Gymnadenia conopsea)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Аднадольныя Парадак:  Спаржакветныя Сямейства:  Архідныя Падсямейства:  Orchidoideae Трыба:  Orchideae Падтрыба:  Orchidinae Род:  Ядрушка
Міжнародная навуковая назва
Gymnadenia R.Br., 1813
Тыпавы від
Gymnadenia conopsea (L.) R.Br., 1813 — Ядрушка камарніковая
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   43599 NCBI   59323 EOL   29193 GRIN   g:5229 IPNI   29601

Ядрушка духмяная (Gymnadenia odoratissima)

Батанічнае апісанне

Шматгадовыя травяністыя расліны з пальцава-лопасцевымі каранёвымі клубнямі. Лісце доўгае, вузкае, ланцэтнае. Кветкі дробныя, лілова-ружовыя, з пахам ванілі або гваздзікі, сабраныя ў суквецце колас. Плод — каробачка.

Арэал і экалогія

Адрозніваецца каля 10 відаў. Пашыраны ва ўмераным поясе Паўночнага паўшар’я; на Беларусі ядрушка камарніковая (Gymnadenia conopsea) (народныя назвы ручнікі, старчык) і ядрушка духмяная (Gymnadenia odoratissima) трапляецца на забалочаных лугах, асаковых балотах, у хмызняку.

Сістэматыка

У гэтым родзе былі выяўлены крыптычныя віды. Пацверджана, што на паўночным захадзе Еўрапейскай Расіі Gymnadenia densiflora (Wahlenb.) A. Dietr. надзейна вылучаецца са складу Gymnadenia conopsea (L.) R. Br., і пастаўлена пытанне пра тое, што ў некаторых іншых раёнах Расіі Gymnadenia conopsea таксама не прадстаўляе сабой адзінага цэлага.

Сінонімы

• ×Gymnigritella E.G.Camus, 1892
• Nigritella Rich., 1817

Міжродавыя гібрыды

• ×Gymnanacamptis Asch. & Graebn., 1902 [= Gymnadenia × Anacamptis]
• ×Pseudadenia P.F.Hunt, 1971 [= Pseudorchis × Gymnadenia]

Віды

• Gymnadenia archiducis-joannis (Teppner & E.Klein) Teppner & E.Klein, 1998
• Gymnadenia austriaca (Teppner & E.Klein) P.Delforge, 1998
• Gymnadenia bicolor (W.Foelsche) W.Foelsche & O.Gerbaud, 2011
• Gymnadenia bicornis Tang & K.Y.Lang, 1978
• Gymnadenia borealis (Druce) R.M.Bateman, Pridgeon & M.W.Chase, 1997
• Gymnadenia ×borisii Stoj., Stef. & Georgiev, 1928
• Gymnadenia buschmanniae (Teppner & Ster) Teppner & E.Klein, 1998
• Gymnadenia carpatica (Zapal.) Teppner & E.Klein, 1998
• Gymnadenia ×chanousiana G.Foelsche & W.Foelsche, 1999
• Gymnadenia conopsea (L.) R.Br., 1813 — Ядрушка камарніковая, ці Ядрушка даўгарогая, ці Ручнікі, ці Старчык
• Gymnadenia corneliana (Beauverd) Teppner & E.Klein, 1998
• Gymnadenia crassinervis Finet, 1902
• Gymnadenia ×delphineae (M.Gerbaud & O.Gerbaud) M.Gerbaud & O.Gerbaud, 1999
• Gymnadenia densiflora (Wahlenb.) A.Dietr., 1839
• Gymnadenia ×eggeriana O.Gerbaud, 1999
• Gymnadenia emeiensis K.Y.Lang, 1982
• Gymnadenia frivaldii Hampe ex Griseb., 1846
• Gymnadenia gabasiana (Teppner & E.Klein) Teppner & E.Klein, 1998
• Gymnadenia ×godferyana (G.Keller) W.Foelsche, 1999
• Gymnadenia ×heufleri (A.Kern.) Wettst., 1889
• Gymnadenia ×intermedia Peterm., 1841
• Gymnadenia lithopolitanica (Ravnik) Teppner & E.Klein, 1998
• Gymnadenia miniata (Crantz) Hayek, 1956
• Gymnadenia nigra (L.) Rchb.f., 1856
• Gymnadenia odoratissima (L.) Rich., 1817 — Ядрушка духмяная
• Gymnadenia orchidis Lindl., 1835
• Gymnadenia ×pyrenaeensis W.Foelsche, 1999
• Gymnadenia rhellicani (Teppner & E.Klein) Teppner & E.Klein, 1998
• Gymnadenia runei (Teppner & E.Klein) Ericsson, 1997
• Gymnadenia stiriaca (Rech.) Teppner & E.Klein, 1998
• Gymnadenia taquetii Schltr., 1919
• Gymnadenia ×turnowskyi (W.Foelsche) W.Foelsche, 1999
• Gymnadenia ×wettsteiniana O.Abel, 1897
• Gymnadenia widderi (Teppner & E.Klein) Teppner & E.Klein, 1998

Літаратура

• Ядрушка // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1. — 472 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 1).
• Gymnadenia R. Вг. — Кокушник // Определитель высших растений Беларуси (руск.) / Под ред. В. И. Парфёнова. — Мн.: Дизайн Про, 1999. — С. 349, 352. — 472 с. — 1 000 экз. — ISBN 985-6182-78-6.