Razlika između verzija stranice "Ekonomija"

'''Ekonomija''' (''dolazi od grčke riječi Oikonomia; oikos - kuća, nomos - zakon'') je naučna je disciplina koja proučava kako društva upotrebljavaju oskudne resurse da bi proizvela određena dobra i usluge i raspodijelila ih među ljudima.

== PovijesnaHistorijska geneza razvoja ekonomije ==

Ekonomija je doživjela dugi razvojni put, zavisno od promjena ekonomske rezvijenostirazvijenosti i društvenih odnosa. Ekonomska misao započinje učenjem antičkih filozofa [[Ksenofont]]a, [[Platon]]a, [[Aristotel]]a i [[Ibn Haldun]]a, a nastavljaju je srednjovjekovni skolastici i kanonisti, od kojih je najpoznatiji bio '''sveti Toma Akvinski'''.

Engleski politički ekonomista [[Adam Smith]] je započeo modernu ekonomiju kao naučnu disciplinu preko svoje knjige "Bogatstvo naroda". Smith je u navedenoj knjizi zaključio da pojedinci vođeni "nevidljivom rukom" tržišta ostvarujući svoje interese ujedno ostvaruju i interese društva u cjelini. Smith je i odbacio merkantilistički zahtjev za ograničavanjem trgovine, tvrdeći da je [[trgovina]] korisna i da zemlje trguju na bazi apsolutnih prednosti ("teorija aposolutnih prednosti"). Smithov nasljednik David Ricardo je ponudio svoju teoriju međunarodne trgovine koja se odnosi na komparativne prednosti zemalja ("teorija komparativnih prednosti").

Naslanjajući se na radnu teoriju vrijednosti ekonomskih klasika, [[Karl_Marx|Karl Marx]] uvodi pitanje eksploatacije radnika u ekonomiji. Naime, smatrajući da rad čini osnovu vrijednosti nekog proizvoda, Marx je zaključio da višak rada prisvaja kapitalista, a protivno pravima radnika koji su uložili svoj rad u taj proizvod. Marksisti naknadno odbacuju druge teorije vrijednosti poput proizvodne teorije vrijednosti i grupe subjektivnih teorija vrijednosti.

Osnivačem Austrijske ekonomske škole se smatra Carl Menger koji je poznat po marginalnoj teoriji korisnosti. Ova teorija korisnosti spada u red subjektivnih teorija vrijednosti i suprotna je proizvodnoj teoriji vrijednosti koju su primjenjivali klasici prije Mengera. Austrijska ekonomska škola je najpoznatija po primjeni metodološkog individualizma koji pretpostavlja posmatranje individue i njenih akcija, te primat dedukcije nad indukcijom u procesu zaključivanja. Tržište se posmatra kao spontani poredak ([[Katalaksija|katalaksija]]). Poznati predstavnici austrijske škole ekonomije su [[Friedrich_August_von_HayekFriedrich August von Hayek|Friedrich August Hayek]], Ludwig von Mises i Eugen von Böhm-Bawerk. Neki smatraju da je i Joseph Schumpeter pripadao ovoj školi mišljenja.

Tržišnom ekonomijom smatramo ekonomiju zasnovanu na ravnoteži ponude i potražnje. Krajnji vid takve ekonomije je liberalno društvo u kojem državni aparat nema uticaja na ekonomiju. Zagovornici takvog društva polaze od shvatanja da ekonomija teži ka ravnoteži zahvaljujucizahvaljujući zakonu spojenih posuda. Pojam [[Globalizacija|globalizacije]] je usko vezan za ovakvo poimanje ekonomije.

Zagovornici planske ekonomije smatraju da je ekonomiju moguće kontrolisatikontrolirati kroz državnu intervenciju. Planska ekonomija podrazumijeva da postoji centralni planski organ koji će donositi odluke o cjelokupnom ekonomskom sistemu. Oštru kritiku ovakvom pristupu ekonomiji iznijela je Austrijska ekonomska škola.

#[[Nova klasična ekonomija]];

[[Mikroekonomija]] | [[Ponuda i potražnja]] | [[Tržište kapitala]]