Izvorni kôd stranice Januar

{{Mjesec zaglavlje}}
[[Datoteka:Les Très Riches Heures du duc de Berry Janvier.jpg|mini]]
{{JanuarKalendar}}
'''Januar''' je prvi mjesec godine po [[Julijanski kalendar|julijanskom]] i [[Gregorijanski kalendar|gregorijanskom kalendaru]] i ujedno je prvi od sedam mjeseci koji i ima 31 dan.

''Januar'' je dobio ime po [[Janus (mitologija)|Janusu]], [[Rimsko Carstvo|starorimskom]] bogu vremena, vrata i ulaza.<ref>{{cite web|url=https://www.britannica.com/story/why-does-the-new-year-start-on-january-1|title=Why does the year start on January 1|publisher=Britannica|access-date=6 September 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190906134927/https://www.britannica.com/story/why-does-the-new-year-start-on-january-1|archive-date=6 September 2019|url-status=live}}</ref> U [[Bosanski jezik|bosanskom jeziku]] je u upotrebi i slavenski naziv '''siječanj''', nazvan tako jer se u tom hladnom periodu sijeku drva. To je u prosjeku najhladniji mjesec u godini u većem dijelu [[Sjeverna hemisfera|sjeverne hemisfere]] (gdje je drugi mjesec [[Zima|zime]]) i najtopliji mjesec u godini u većem dijelu [[Južna hemisfera|južne hemisfere]] (gdje je drugi mjesec ljeta ). Na [[Južna hemisfera|južnoj hemisferi]] januar je sezonski ekvivalent julu na [[Sjeverna hemisfera|sjevernoj hemisferi]] i obrnuto.
[[Datoteka:Joachim von Sandrart - Der Monat Januar.jpg|mini|left|150px|Joachim von Sandrart, ''Januar'', 1642]]
Prvi rimski kalendar je imao samo deset mjeseci (304 dana). Rimljani su u to doba smatrali da je zima period bez mjeseci. Oko 700. p. n. e. Romulov nasljednik, [[Numa Pompilije]], je dodao mjesece januar i [[februar]] i tako je napravio da je rimski kalendar jednak standardnoj [[Lunarna godina|lunarnoj godini]] (354 dana). Iako je [[mart]] prvobitno bio prvi mjesec u godini, zamijenjen je januarom,<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/January|title=January {{!}} Meaning & Facts {{!}} Britannica|date=1. 12. 2023|website=www.britannica.com|language=en|access-date=27. 1. 2024}}</ref> jer su po običaju tada izabirani konzuli. Starorimski praznici tokom ovog mjeseca uključuju Cervulu i Juvenaliju, koje se obilježavaju 1. januara, kao i jednu od tri Agonalije, koja se slavi 9. januara, i Karmentaliju, koja se slavi 11. januara. Ovi datumi ne odgovaraju modernom gregorijanskom kalendaru.

[[Horoskop]]ski znakovi u mjesecu januaru su [[Jarac (znak)|jarac]] (22. decembar-19. januar) i [[Vodenjak (znak)|vodenjak]] (20. januar-18. februar).

== Historija ==
Tradicionalno, originalni rimski kalendar sastojao se od 10 mjeseci ukupno 304 dana, a [[zima]] se smatrala periodom bez mjeseca. Oko 713. godine p.n.e., polu-mitski Romulov nasljednik, kralj [[Numa Pompilije]], navodno je dodao mjesece januar i februar, tako da je kalendar pokrivao standardnu [[Lunarni kalendar|lunarnu godinu]] (354 dana). Iako je mart prvobitno bio prvi mjesec u starom rimskom kalendaru, januar je postao prvi mjesec kalendarske godine ili pod [[Numa Pompilije|Numom]] ili pod ''Decemvirom'' oko 450. godine p.n.e.. Nasuprot tome, svaka određena kalendarska godina bila je identificirana imenima dva konzula, koji su stupili na dužnost 15. marta do 153. godine p.n.e., kada su počeli da stupaju na dužnost 1. januara.

Za Novu godinu u [[Evropa|Evropi]] tokom srednjeg vijeka korišteni su različiti hrišćanski datumi praznika, uključujući 25. mart (praznik Blagovijesti) i 25. decembar. Međutim, srednjovekovni kalendari su i dalje bili izloženi na rimski način sa dvanaest stupaca od januara do decembra. Počevši od 16. vijeka, evropske zemlje su počele da zvanično ponovo proglašavaju 1. januar početkom [[Nova godina|Nove godine]] – koji se ponekad naziva stil obrezivanja jer je to bio datum praznika obrezivanja, koji je bio sedmi dan poslije 25. decembra.

Historijski nazivi za januar uključuju njegovu originalnu rimsku oznaku ''Ianuarius'', saksonski izraz ''Wulf-monath'' (što znači "vučji mjesec") i oznaku [[Karlo Veliki|Karla Velikog]] ''Wintarmanoth'' ("zimski/hladni mjesec").

Prema [[Theodor Mommsen|Theodoru Mommsenu]],<ref>''The History of Rome'', volume 4, The Revolution, {{ISBN|1-4353-4597-5}}, strana 4</ref> 1. januar je postao prvi dan u godini u 600 AUC rimskog kalendara (153. p.n.e.), zbog katastrofa u [[Luzitanski rat|Luzitanskom ratu]]. Luzitanski poglavica po imenu Punik napao je rimsku teritoriju, porazio dva rimska guvernera i ubio njihove trupe. Rimljani su odlučili da pošalju konzula u Hispaniju, a da bi ubrzali slanje pomoći, "čak su natjerali nove konzule da stupe na dužnost dva i po mjeseca prije zakonskog roka" (15. mart).

== Reference ==
{{Refspisak}}

{{Mjeseci}}

{{Commonscat|January}}

[[Kategorija:Januar| ]]