Izvorni kôd stranice Magnezij

{{Infokutija hemijski element
| Hemijski element = Magnezij
| Simbol = Mg
| Atomski broj = 12
| Serija = Zemnoalkalni metali
| Grupa = 2
| Perioda = 3
| Blok = s
| Slika = [[Datoteka:Mg%2C12.jpg|180px]]
| Boja serije = DarkOrange
| Izgled = srebreno bijeli
| Zastupljenost = 1,94<ref name="binder" />
| Atomska masa = 24,305
| Atomski radijus = 150
| Atomski radijus izračunat = 145
| Kovalentni radijus = 141
| Van der Waalsov radijus = 173
| CAS registarski broj = 7439-95-4
| Elektronska konfiguracija = &#x5B;[[Neon|Ne]]&#x5D; 3s<sup>2</sup>
| Izlazna energija = 3,66<ref name="lehrbuch" />
| Elektroni u energetskom nivou = 2, 8, 2
| Energija ionizacije_1 = 737,7
| Energija ionizacije_2 = 1450,7
| Energija ionizacije_3 = 7732,7
| Agregatno stanje = čvrsto
| Mohsova skala tvrdoće = 2,5
| Struktura kristala = heksagonalna
| Gustoća = 1738<ref name="greenwood" />
| Magnetizam = paramagnetičan (<math>\chi_{m}</math> = 1,2 · 10<sup>−5</sup>)<ref name="crc" />
| Tačka topljenja_K = 923
| Tačka topljenja_C = 650<ref name="crc" />
| Tačka ključanja_K = 1383<ref name="kljuc" />
| Tačka ključanja_C = 1110
| Molarni volumen = 14,00 · 10<sup>-6</sup>
| Toplota isparavanja = 132<ref name="kljuc" />
| Toplota topljenja = 8,7
| Pritisak pare = 361
| Pritisak pare_K = 923
| Brzina zvuka = 4602
| Brzina zvuka_K = 293,15
| Specifična toplota = 1023<ref name="binder" />
| Specifična toplota_K = 
| Specifična električna provodljivost = 22,6 · 10<sup>6</sup>
| Specifična električna provodljivost_K = 
| Toplotna provodljivost = 156
| Toplotna provodljivost_K = 
| Oksidacioni broj = '''+2''' (+1<ref name="jedan" />)
| Oksidi = MgO
| Elektrodni potencijal = -2,372 [[Volt|V]] (Mg<sup>2+</sup> + 2e<sup>-</sup> → Mg)
| Elektronegativnost = 1,31
| Oznaka upozorenja ={{Oznake upozorenja|F}}
| Oznake upozorenja R = {{Oznake upozorenja R|11|15|17}}
| Oznake upozorenja S = {{Oznake upozorenja S|(2)|7/8|43}}
| Radioaktivan = Ne
| Izotopi = 
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Mg
| Maseni broj = 23
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 11,317 [[Sekunda|s]]
| Tipraspada1ZM = [[Elektronski zahvat|ε]]
| Tipraspada1ZE = 4,057
| Tipraspada1ZP = <sup>23</sup>Na
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 0
| Simbol = Mg
| Maseni broj = 24
| Rasprostranjenost u prirodi = '''78,99'''
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 0
| Simbol = Mg
| Maseni broj = 25
| Rasprostranjenost u prirodi = 10
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 0
| Simbol = Mg
| Maseni broj = 26
| Rasprostranjenost u prirodi = 11,01
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Mg
| Maseni broj = 27
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 9,458 [[Minuta|min]]
| Tipraspada1ZM = [[Beta-zraci|β-]]
| Tipraspada1ZE = 2,610
| Tipraspada1ZP = <sup>27</sup>Al
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Mg
| Maseni broj = 28
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 20,91 [[sat (jedinica)|h]]
| Tipraspada1ZM = [[Beta-zraci|β-]]
| Tipraspada1ZE = 1,832
| Tipraspada1ZP = <sup>28</sup>Al
}}
|}}
'''Magnezij''' ({{la|magnesium}}) jest [[hemijski element]] sa simbolom '''Mg''' i atomskim brojem 12. Spada u grupu [[Zemnoalkalni metali|zemnoalkalnih metala]] IIA grupe. Gradi 2+ ione. Oksidacioni broj magnezija u jedinjenjima je +2, uz vrlo rijetke izuzetke gdje ima [[Oksidacijsko stanje|oksidacioni broj]] +1.<ref name="jedan" /> Ima najnižu [[Talište|temperaturu topljenja]] u grupi zemnoalkalnih metala. On je osmi najrasprostranjeniji element u [[Zemljina kora|Zemljinoj kori]]<ref name="crc" /><ref name="Abundance" /> i deveti općenito u poznatom [[svemir]]u.<ref name="housecroft3d" /><ref name="ash10" /> Magnezij je četvrti po rasprostranjenosti element na Zemlji u globalu (iza [[Željezo|željeza]], [[kisik]]a i [[silicij]]a), čini oko 13% ukupne mase planete Zemlje i ima najveći udio u [[Geografski omotač|plaštu Zemlje]]. Relativno velika zastupljenost magnezija na Zemlji je povezana sa činjenicom da se on lahko stvara pri [[Supernova|supernovoj]] zvijezda pri sekvencijalnom dodavanju tri jezgra [[atom]]a [[helij]]a na karbon (koji je također napravljen iz tri jezgra atoma helija). Zbog velike [[rastvorljivost]]i magnezijevih [[ion]]a u [[Voda|vodi]], on je i treći po zastupljenosti element rastvoren u svjetskim morima.<ref name="seawater" /> Magnezij se stvara u zvijezdama većim od tri sunčeve mase putem [[Fuzija|fuzije]] helija i [[neon]]a u alfa procesu pri temperaturama iznad 600 [[Kelvin|megakelvina]].

U elementarnom stanju (kao metal) se ne može naći u prirodi na Zemlji jer je veoma reaktivan. Kada se izdvoji u elementarnom stanju stajanje na zraku vrlo brzo se [[oksid]]ira te se njegova površina prekrije tankim slojem oksida (pasivizira se). U obliku metalnog praha gori uz karakterističan blješteći bijeli plamen, što ga čini čestim sastojkom za [[pirotehnika|pirotehničke]] sprave i rakete. Metal se danas najčešće dobija [[elektroliza|elektrolizom]] magnezijevih soli izolovanih iz slane vode. Komercijalno, magnezij se najčešće koristi za legiranje drugih metala te proizvodnju [[legura|legure]] [[aluminij]]a i magnezija poznatije kao magnalij ili magnelij. Pošto je magnezij oko trećine lakši od aluminija (ima manju gustoću<ref name="sae" />) ove legure se cijene zbog svoje relativne lahkoće i čvrstoće. U [[Fiziologija|ljudskom tijelu]], magnezij je jedanaesti najzastupljeniji element po masi. Njegovi [[ion]]i su nezamjenjivi za sve žive [[Ćelija|ćelije]], gdje oni vrše važnu ulogu u manipulaciji važnih bioloških polifosfatnih spojeva poput [[ATP]], [[DNK]] i [[RNK]]. Postoje stotine enzima kojima su magnezijevi ioni neophodni za funkcioniranje. Spojevi magnezija se koriste u medicini kao [[laksativ]]i, antacidi (npr. mlijeko magnezija) te u brojnim drugim situacijama kada je neophodna stabilizacija neuobičajenog nadražaja nekog [[Nervni sistem|nerva]] ili kada je potrebno [[Mišićni spazam|grčenje]] krvnih sudova (npr. pri tretmanu [[eklampsija|eklampsije]]). Magnezijevi ioni su općenito kiselog okusa i u niskim koncentracijama mogu pomoći pri ublažavanju oporosti prirodne mineralne vode. U biljkama, magnezij je metalni ion u centru molekule [[hlorofil]]a i zato je čest dodatak vještačkim đubrivima.<ref name="mg12" />

== Historija ==
[[Datoteka:Humphry Davy by Turner crop.jpg|thumb|lijevo|[[Humphry Davy]]]]
Ime metala magnezija potiče od [[Antička Grčka|starogrčkog]] naziva za distrikt u [[Tesalija|Tesaliji]] zvani Magnezija. Naziv mu je u vezi sa [[magnetit]]om i [[mangan]]om koji također potiču iz ovog područja, a danas označavaju sasvim druge supstance.
Godine 1618. farmer u Epsomu u Engleskoj je pokušao da napoji krave vodom iz jednog izvora. Međutim, krave su odbile da piju tu vodu zbog njenog gorkog ukusa, a farmer je primijetio da voda zacjeljuje rane i povrede. Supstanca je postala poznata kao [[Magnezij-sulfat|Epsom so]], a njena slava se proširila. Kasnije je supstanca identificirana kao hidratizirani magnezij-sulfat MgSO<sub>4</sub>·7 H<sub>2</sub>O.

Da je magnezij poseban element prvi je utvrdio [[Joseph Black]], a metal kakvog danas poznajemo prvi je otkrio [[Humphry Davy]] u Engleskoj 1808. godine. On je koristio elektrolizu mješavine magnezije i [[živa(II)-oksid|živa-oksida]]<ref name="Davy1808" />. [[Antoine Bussy]] je 1831. godine uspio dobiti koherentni oblik magnezija. Davy je predložio da se ovaj element nazove ''magnij''<ref name="Davy1808" />, međutim danas se koristi naziv ''magnezij''.

== Osobine ==
Elementarni magnezij je čvrst, srebrenast metal, veoma malehne gustoće (dvije trećine gustoće aluminija). Lahko oksidira na [[zrak]]u. Slično kao i kod [[aluminij]]a proces korozije magnezija se zaustavlja zbog pasivizacije. Međutim, za razliku od drugih [[Alkalni metali|alkalnih metala]], za čuvanje magnezija nije neophodna okolina bez kisika, jer se pasivizirani sloj vrlo teško uklanja. Kao i njegov ''komšija'' iz periodnog sistema, kalcij, čist magnezij veoma lahko reaguje sa vodom pri sobnoj temperaturi gradeći hidroksid, mada se ta reakcija odvija daleko sporije nego kod kalcija. Kada se potopi u vodu, na površini magnezija pojavljuju se mjehurići [[vodik]]a, mnogo brže ako je magnezij u prahu. Na višim temperaturama, reakcija je mnogo brža. Sposobnost magnezija da reagira s vodom može biti iskorištena za proizvodnju energije i pokretanje mašina na bazi magnezija. Magnezij reagira i egzotermički sa većinom kiselina, poput [[Hlorovodična kiselina|hlorovodične kiseline]] (HCl). Kao i sa aluminijem, [[cink]]om i mnogim drugim metalima, reakcija sa hlorovodičnom kiselinom daje hloride metala i otpušta vodik kao gas.

Magnezij je izuzetno zapaljiv metal, iako ga je lahko zapaliti ako je u obliku praha ili izrezan u tanke pločice, mnogo teže ga je zapaliti u obliku većeg, kompaktnijeg predmeta. Jednom zapaljen, vrlo teško se može ugasiti, a može da gori i u atmosferi [[dušik]]a (stvarajući [[magnezij-nitrid]]), [[ugljik-dioksid]]a (dajući [[magnezij-oksid]] i [[ugljik]]) te u [[Voda|vodi]] (dajući magnezij-oksid i vodik). Ova osobina se koristila u zapaljivom oružju u [[Drugi svjetski rat|Drugom svjetskom ratu]], naročito u zapaljivim avionskim [[bomba]]ma. Jedina odbrana od [[požar]]a kod takve vrste bombe bila je gašenje vatre suhim pijeskom da bi se onemogućio dotok kisika. Sagorijevajući u zraku, magnezij proizvodi bliješteće [[Svjetlost|bijelo svjetlo]] kao i snažno [[Ultraljubičasto zračenje|ultraljubičasto]]. Prah magnezija se nekad koristio kao izvor osvjetljenja u ranim danima [[Fotografija|fotografije]]. Kasnije, magnezijeve trake su se koristile za električno pobuđivanje sijalica za bliceve. Prah magnezija se koristi za proizvodnju [[vatromet]]a te za signalne pomorske baklje gdje se traži blještava bijela svjetlost. Temperatura plamena magnezija i njegovih legura može dostići oko 3100&nbsp;°C,<ref name="Dreizin, Edward L.; Berman, Charles H. and Vicenzi, Edward P. 2000 30" /> ali je visina koju dostiže plamen iznad gorućeg metala obično manja od 300&nbsp;mm.<ref name="DOE" /> Magnezij se može koristiti i kao izvor paljenja [[termit]]a, mješavine aluminija i praha željezo oksida koji je drugim načinima vrlo teško zapaliti. Ova osobina magnezija se manifestira zbog velike [[Specifična toplota|specifične toplote]] magnezija, po čemu je četvrti među metalima.

Spojevi magnezija su uglavnom u obliku bijelih kristala. Većina ih je rastvorljiva u vodi, kojoj magnezij ion Mg<sup>2+</sup> daje kiseli, opor ukus. Manje količine rastvorenih iona magnezija doprinose oporosti i ukusu prirodnih voda. Ioni magnezija u većim količinama su ionski laksativi, a ponekad se u ove svrhe koristi i [[magnezij-sulfat]] (poznat i kao ''epsom so''). Takozvano ''mlijeko magnezije'' je vodena suspenzija nekog od malobrojnih nerastvorljivih magnezijevih spojeva, [[magnezij-hidroksid]]a. Svoj naziv duguje nerastvorenim česticama koje zbog kojih izgleda poput [[Mlijeko|mlijeka]]. ''Mlijeko magnezije'' je blaga [[Baza (hemija)|baza]] koja se često koristi kao [[antacid]] sa laksativnim popratnim efektima. Kationi Mg<sup>2+</sup> spadaju u V analitičku grupu kationa.

=== Izotopi ===
Magnezij ima tri stabilna [[izotop]]a: <sup>24</sup>Mg, <sup>25</sup>Mg i <sup>26</sup>Mg. Svi su prisutni u značajnim količinama. Oko 79% magnezija u prirodi je izotop <sup>24</sup>Mg. Izotop <sup>28</sup>Mg je [[Radioaktivnost|radioaktivan]], a od 1950tih do 1970tih su ga proizvodile neke nuklearne elektrane za potrebe naučnih eksperimenata. Ovaj izotop ima relativno kratko [[vrijeme poluraspada]] (oko 21 [[Sat (jedinica)|sat]]), tako da je njegova upotreba ograničena vremenom isporuke. Izotop <sup>26</sup>Mg je pronašao primjenu u izotopskoj [[Geologija|geologiji]], slično kao i aluminij. Ovaj izotop je radiogenski proizvod ("kćerka") izotopa <sup>26</sup>Al, čije je vrijeme poluraspada oko 717 hiljada godina. Veliko obogaćivanje stabilnog <sup>26</sup>Mg je uočeno u inkluzijama bogatim kalcijem i aluminijem u nekim [[Hondriti#Ugljični hondriti|ugljičnim hondritima]]. Neuobičajeni sadržaj izotopa <sup>26</sup>Mg je objašnjen raspadom njegovog prethodnika <sup>26</sup>Al u inkluzijama. Stoga se smatra da je takav [[meteorit]] formiran u zvjezdanim [[nebula]]ma prije nego što se <sup>26</sup>Al raspao. Ovi fragmenti se smatraju jednim od najstarijih objekata u [[Sunčev sistem|Sunčevom sistemu]] te su u njima sadržani podaci o ranoj historiji svemira.

Uobičajeno je da se prikazuje <sup>26</sup>Mg/<sup>24</sup>Mg u poređenju sa odnosom Al/Mg. Na skali izohronog datiranja, odnos Al/Mg se prikazuje u vidu <sup>27</sup>Al/<sup>24</sup>Mg. Ugao izohrone linije ne ukazuje na značajniji pokazatelj starosti, ali pokazuje početni odnos <sup>26</sup>Al/<sup>27</sup>Al u uzorku kada su se sistemi odvojili od zajedničkog ishodišta.

== Rasprostranjenost ==
Magnezij je osmi najrasprostranjeniji element u [[Zemljina kora|Zemljinoj kori]] po masi i dijeli sedmo mjesto sa [[željezo]]m po molarnosti.<ref name="Abundance" /> Može se naći u većim količinama u obliku [[magnezit]]a, dolomita i drugih [[mineral]]a i u mineralnim vodama gdje je magnezijev ion rastvorljiv. Iako je prisustvo magnezija dokazano u preko 60 [[mineral]]a, isplati komercijalno eksploatirati samo iz [[dolomit]]a, magnezita, [[brucit]]a, [[karnalit]]a, [[talk]]a i [[olivin]]a.

Kation {{chem|Mg|2+}} je drugi po rasprostranjenosti kation u morskoj vodi, odnosno treći ion<ref name="seawater" /> po količini (odmah iza natrija i hlora),<ref name="kation" /> što čini morsku vodu i morsku so atraktivnim komercijalnim izvorom magnezija. Da bi se izdvojio magnezij, u morsku vodu dodaje se [[kalcij-hidroksid]] te se formira talog [[magnezij-hidroksid]]a.
: {{chem|MgCl|2}} + {{chem|Ca(OH)|2}} → {{chem|Mg(OH)|2}} + {{chem|CaCl|2}}

Magnezij-hidroksid ([[brucit]]) nije rastvorljiv u vodi i može se iz nje filtrirati, te nakon reakcije sa [[Hlorovodična kiselina|hlorovodičnom kiselinom]] dobija se koncentrirani [[magnezij-hlorid]].
: {{chem|Mg(OH)|2}} + 2 HCl → {{chem|MgCl|2}} + 2 {{chem|H|2|O}}

Iz magnezij-hlorida dobija se čisti magnezij putem [[Elektroliza|elektrolize]].

== Dobijanje ==
{| class="wikitable sortable" style="float:right;margin-left:0.5em"
|-
!Država
!Proizvodnja u 2011. <br />([[tona]])<ref name="yearbook" />
|-
| {{ZID|Kina}} || style="text-align:right;"|661.000
|-
| {{ZID|Sjedinjene Američke Države}} (kapacitet, <br />stvarni podaci<br /> nisu objavljeni)||align="right"|63.500
|-
| {{ZID|Rusija}} ||align="right"| 37.000
|-
| {{ZID|Izrael}} ||align="right"| 30.000
|-
| {{ZID|Kazahstan}} ||align="right"| 21.000
|-
| {{ZID|Brazil}} ||align="right"| 16.000
|-
| {{ZID|Ukrajina}} ||align="right"| 2.000
|-
| {{ZID|Srbija}} ||align="right"| 1.500
|}
[[Kina]] je najveći proizvođač magnezija sa oko 80% udjela na svjetskom tržištu. Gotovo cjelokupna proizvodnja magnezija u Kini zavisi od reakcije silikotermičkog [[Pidgeonov proces|Pidgeonovog procesa]] (redukcija oksida na visokim temperaturama uz prisustvo [[silicij]]a) da bi se dobio metal magnezij.<ref name="cmc" />

U Sjedinjenim Američkim Državama, magnezij se, u principu, proizvodi putem [[Elektroliza|elektrolize]] istopljenog magnezij-hlorida, dobijenog iz slane vode, slanih izvora ili morske vode. Na [[Katoda|katodi]], ion {{chem|Mg|2+}} se reducira pomoću dva [[elektron]]a u metalni magnezij:

:{{chem|Mg|2+}} + 2 ''e'' → Mg

Na [[anoda|anodi]], svaki par {{chem|Cl|-}} iona se oksidira u gasni [[hlor]], otpuštajući dva elektrona da bi se dovršio ciklus:

:2 {{chem|Cl|-}} → {{chem|Cl|2}} (g) + 2 ''e''

Novi proces, tehnologija čvrste oksidne membrane, uključuje elektrolitičku redukciju MgO. Na katodi {{chem|Mg|2+}} ion se redukuje sa dva [[elektron]]a u metalni magnezij. Za [[elektrolit]] se koristi [[itrij]]em stabilizirana cirkonija (ISC) ([[cirkonij-dioksid]]). Anoda je tečni metal. Na ISC/tečni metal anodi reducira se {{chem|O|2-}}. Sloj [[grafit]]a se nalazi na površini anode od tečnog metala i na tom sloju ugljik i kisik reagiraju dajući [[ugljik-monoksid]]. Ako se umjesto tečne metalne anode koristi [[srebro]], onda nema neophodnog reduktantnog ugljika ili vodika, te se na anodi stvara samo gas kisik.<ref name="The Use of Solid-Oxide-Membrane Technology for Electrometallurgy" /> Postoje izvještaji koji govore da se ovim postupkom može postići i do 40% smanjenja troškova po kilogramu u odnosu na metod elektrolitičke redukcije.<ref name="moxst" /> Moguće je da ovaj način dosta manje utiče na okolinu jer se njime smanjuje ispuštanje [[ugljik-dioksid]]a. SAD je su prošlosti bile jedan od najvećih svjetskih izvozika ovog metala sve do 1995. godine pokrivale su gotovo 45% svjetske proizvodnje magnezija. Danas, udio SAD u svjetskoj proizvodnji iznosi oko 7%, a na tržištu je ostao samo jedan američki proizvođač, US Magnesium, kompanija iz savezne države [[Utah]] koja posluje u sastavu [[Renco Group]], nastala iz propale Magcorp.<ref name="forbes2" />

== Upotreba ==
Magnezij je treći najčešće upotrebljavani strukturalni metal, nakon [[Željezo|željeza]] i aluminija. Zovu ga i "najlakši korisni metal".<ref name="PTV" /> Neke od najčešćih upotreba magnezija su, poredane otprilike po količini: komponente od legura aluminija, u odljevima pod pritiskom (eng. ''die casting'') (u leguri sa [[cink]]om)<ref name="BakerM. M. Avedesian1999" /> radi uklanjanja [[sumpor]]a pri proizvodnju željeza i [[čelik]]a, u proizvodnji [[titanij]]a putem [[Krollov proces|Krollovog procesa]].<ref name="ullmann" /> Magnezij, u svom čistom obliku, može se porediti sa aluminijem po čvrstoći i lahkoći, tako da se koristi na nekoliko načina naročito pri proizvodnji brojnih [[automobil]]skih i kamionskih dijelova. Posebno se to odnosi na automobilske [[Točak|točkove]] visokog kvaliteta koji se izrađuju od magnezijevih legura, poznati i kao ''mag točkovi'', mada se pojam često koristi općenito, a često se pod taj pojam pogrešno uključuju i aluminijski točkovi.

Za proizvodnju kartera 18-cilindarskog [[avion]]skog motora [[Wright R-3350]], proizvedenog nakon Drugog svjetskog rata, korištena je legura sa visokim procentom magnezija. To se ispostavilo kao značajan problem kod ranih verzija teškog bombardera [[Boeing B-29|Boeinga B-29]], jer se zbog velikih temperatura u motoru, karter napravljen od magnezij vrlo lahko zapalio, što je dovodilo i do vatre na krilima, doslovno pretvarajući krila u goruće baklje.<ref name="aahs" /><ref name="tokyo" />

Starije verzije trkačkih automobila [[Mercedes-Benz]] model [[Mercedes-Benz 300 SLR]] imale su šasiju napravljenu od legure [[elektron (legura)|elektron]] koja u sebi sadrži magnezij. Ovi automobili su sa određenim uspjehom učestvovali na brojim svjetskim utrkama poput [[24 sata Le Mansa]], [[Mille Miglia]] i drugim utrkama tokom 1955. godine (jedan od tih modela bio je uključen u [[Nesreća na utrci 24 sata Le Mansa 1955.|veliku tragediju 1955.]] koja se desila na utrci 24 sata Le Mansa). Porscheovo nastojanje da smanji težinu svojih trkaćih automobila dovela je do korištenja legura magnezija u šasiji za poznati model [[Porsche 917|Porsche 917/053]] koji je odnio pobjedu na Le Mansu 1971. te i dalje drži rekord u apsolutnoj udaljenosti. [[Volkswagen]] je koristio magnezij dugi niz godina za dijelove svojih motora. Također, [[Porsche]] je dosta dugo koristio legure magnezija za blokove svojih motora zbog lahkoće magnezija što je bila prednost. Nedavno je ponovno porastao interes za blokove motora od legura magnezija, što je 2006. primijenio [[BMW]] u modelima 325i i 330i.

Osim automobilske industrije, magnezij se koristi i za proizvodnju elektro-uređaja. Zbog svoje male težine i dobrih mehaničkih i električnih osobina, magnezij se dosta upotrebljava za proizvodnju [[Mobilni telefon|mobilnih telefona]], [[laptop]]a i [[tablet (računar)|tabletnih računara]], [[kamera]] i drugih elektroničkih komponenti.

U prošlosti, magnezij je bio jedan od glavnih metala u avionskoj i astronautičkoj konstrukciji a koristili su ga Nijemci u proizvodnji aviona u Prvom svjetskom ratu, te daleko više u [[Drugi svjetski rat|Drugom]]. Leguri magnezija Nijemci su dali ime [[elektron (legura)|elektron]] a taj naziv se koristi i danas.

Upotreba magnezija u komercijalnoj astronautici je općenito ograničena za komponente u vezi motora, zbog dva razloga: da se spriječe nezgode u vezi magnezijskih dijelova u slučaju požara te da bi se spriječila korozija. Trenutno magnezijeve legure se sve više koriste u astronautici iz razloga što se time štedi na gorivu i smanjenju težine kod letjelica.<ref name="cent21" /> Razvoj i testiranje novih magnezijevih legura se nastavlja, naročito legure elektron 21, koja je uspješno prošla ekstenzivne aeronautičke testove za primjenu u motorima, internim komponentama i šasiji.<ref name="bronfin" />

Osim kao metal, magnezij se dosta koristi i u vidu spojeva, naročito je značajna upotreba [[magnezij oksid]]a (MgO) kao vatrostalni materijal kod oblaganja peći za topljenje [[Željezo|željeza]], [[čelik]]a, [[obojeni metali|obojenih metala]], [[Staklo|stakla]] i [[cement]]a. Magnezij oksid i drugi spojevi magnezija se također koriste u poljoprivredi, hemijskoj industriji i građevinarstvu. Magnezij oksid dobijen u procesu [[kalcinacija|kalcinacije]] se koristi kao električni izolator pri proizvodnji kablova otpornih na vatru.<ref name="kalc" /> Magnezij reagira sa alkilnim halidima dajući [[Grignardov reagens]], koji je veoma koristan za proizvodnju [[alkohol]]a. Soli magnezij se često dodaju raznoj [[Hrana|hrani]], vještačkim đubrivima i kulturama bakterija. [[Magnezij-sulfid]] se koristi u proizvodnji [[papir]]a (sulfitni proces). [[Magnezij-fosfat]] se koristi za zaštitu drvene građe protiv požara u građevinarstvu. Magnezij heksafluorosilikat se primjenjuje pri zaštiti tekstilnih proizvoda od [[moljci|moljaca]]. U obliku trake, Mg je koristan za čišćenje solventa naprimjer pripremanje super-suhog [[etanol]]a.

== Spojevi ==
Najvažniji magnezijevi spojevi su: magnezij-oksid (MgO), magnezij-hidroksid (Mg(OH)<sub>2</sub>) i njegove soli. Vodeni rastvori u kojima je velika koncentracija Mg<sup>2+</sup> imaju gorak ukus.

Legure magnezija i [[bakar|bakra]] su veoma izdržljive mehanički sa jednom od najmanjih gustoća među legurama.

=== Oksidi i hidroksidi ===
* [[Magnezij-oksid]] MgO (''magnezija'') služi za oblaganje mašina koje su izložene visokim temperaturama, poput peći za topljenje i izlijevanje i slično.
* [[Magnezij-hidroksid]] Mg(OH)<sub>2</sub> (brucit) služi kao [[antacid]] za vezanje prekomjerne količine [[Hlorovodična kiselina|želučane kiseline]]
* [[Magnezij-peroksid]] MgO<sub>2</sub>

=== Halogenidi ===
* [[Magnezij-fluorid]] MgF<sub>2</sub>
* [[Magnezij-hlorid]] MgCl<sub>2</sub>
* [[Magnezij-bromid]] MgBr<sub>2</sub>
* [[Magnezij-jodid]] MgI<sub>2</sub>

=== Soli ===
* [[Magnezij-karbonat]] MgCO<sub>3</sub> (''magnesia'', ''talk'') služi za poboljšanje prijanjanja ruku tako što upija znoj, naročito često se koristi kod penjanja, gimnastike, dizanja tegova i u atletici
* [[Magnezij-nitrat]] Mg(NO<sub>3</sub>)<sub>2</sub>
* [[Magnezij-sulfat heptahidrat]] Mg(SO<sub>4</sub>) · 7 H<sub>2</sub>O, poznat i kao mineral [[epsomit]] (gorka so)
* [[Magnezij-hidrogenfosfat]] MgHPO<sub>4</sub> · 3 H<sub>2</sub>O
* [[Magnezij-amonij fosfat]] Mg(NH<sub>4</sub>)PO<sub>4</sub>
* [[Magnezij-perhlorat]] Mg(ClO<sub>4</sub>)<sub>2</sub>

=== Legure ===
[[Datoteka:FoodSourcesOfMagnesium.jpg|thumb|160px|desno|Primjer hrane bogate magnezijem]]
Po podacima iz 2013. godine, potrošnja [[legura]] magnezija je bila manja od milion tona na godišnjem nivou, za razliku od 50 miliona tona potrošenih legura [[aluminij]]a. U prošlosti, upotreba njegovih legura je bila ograničena zbog njihovih osobina da korodiraju, izdržljivosti na visokim temperaturama i zapaljivosti.<ref name="giz" /> Istraživanjem i razvojem [[Nauka o materijalima|nauke o materijalima]] smanjena je tendencija magnezija da izdrži visoke temperature uključivanjem u njegove legure [[skandij]]a i [[gadolinij]]a, dok je zapaljivost magnezija smanjena dodavanje malehnih količina [[kalcij]]a u legure.<ref name="giz" />

Prisustvo [[željezo|željeza]], [[nikl]]a, [[bakar|bakra]] i [[kobalt]]a dosta pridonosi nastanku [[korozija|korozije]]. To se dešava zbog njihove niske granice rastvorljivosti u čvrstim tijelima (u vrlo malehnim procentima oni se istalože kao međumetalni spojevi) i zato što se ponašaju kao aktivna [[katoda|katodna]] mjesta koja redukuju vodu i uzrokuju gubitak magnezija.<ref name="giz" /> Smanjenjem udjela ovih metala poboljšava se otpornost na koroziju. Dodavanje dovoljne količine [[mangan]]a u velikoj mjeri ponišava korozivne efekte željeza. Međutim, ova procedura zahtijeva vrlo preciznu kontrolu nad sastavom legure čime se uvećavaju troškovi.<ref name="giz" />

Dodavanje katodnog ''otrova'' hvata atome vodika unutar strukture metala. Time se onemogućava formiranje slobodnog gasa vodika koji je neophodan za korozivne hemijske procese. Dodavanje oko 0,3% [[arsen]]a smanjuje brzinu korozije u otopinama soli za faktor blizu 10.<ref name="giz" />

== Biološki značaj ==
{{Glavni|Magnezij u biologiji}}
Zbog važnih interakcije između fosfata i iona magnezija, ioni magnezija su neophodni za osnovne životne hemijske reakcije u vezi [[Nukleinske kiseline|nukleinskih kiselina]]. Zbog toga oni su važni za sve žive [[Ćelija (biologija)|ćelije]] svih organizama. Za preko 300 enzima potrebno je prisustvo iona magnezija za njihove katalitičke reakcije, uključujući i enzime koji su uključeni u proces sinteze ili iskorištavanja [[Adenozin trifosfat|ATP]]a ili one [[enzim]]e koje koriste druge [[nukleotid]]e za sintezu [[Dezoksiribonukleinska kiselina|DNK]] ili [[Ribonukleinska kiselina|RNK]]. ATP u ćelijama postoji obično u vidu helata ATPa i magnezij iona.

[[Biljke|Biljkama]] je magnezij potreban za [[hlorofil]], koji je zapravo molekula [[porfirin]]a sa atomom magnezija u sredini. Nedostatak magnezija u biljkama uzrokuje gubljenje hlorofila na kraju sezone vegetacije te lišće poprima karakterističnu žutu boju. Ta pojava se može ublažiti dodavanjem epsom soli ili obogaćivanjem tla [[krečnjak]]om ili drobljenim [[dolomit]]om.

Magnezij je jedan od nezamjenjivih komponenti zdrave ljudske [[Ishrana|ishrane]]. Nedostatak unosa magnezija u ljudski [[organizam]] (uključujući i stanja koja pokazuju nekoliko očitih simptoma) je veoma rijetka pojava<ref name="ods" /> iako podaci pokazuju da samo 32% osoba u [[SAD]] uzima magnezij putem hrane u dozama koje su preporučene (RDA doze).<ref name="arslack" /> Male količine magnezija u tijelu su povezane sa razvojem brojnih bolesti kod čovjeka poput [[astma|astme]], [[Šećerna bolest|šećerne bolesti]] i [[Osteoporoza|osteoporoze]].<ref name="Maryland" /> Uzimajući ga u preporučenim dozama, magnezij može da smanji rizik od [[Moždani udar|moždanog udara]] i [[Infarkt miokarda|infarkta miokarda]]. Simptomi koji se pojavljuju kod osoba sa [[fibromialgija|fibromialgijom]], [[migrena|migrenom]] te djevojaka koje imaju [[predmenstrualni sindrom|predmenstrualne sindrome]] su mnogo slabiji ako se unosi više magnezija, a on može čak i skratiti trajanje simptoma migrene.<ref name="Maryland" /><ref name="larsson" />

== Reference ==
{{reflist|2|refs=
<ref name="binder">{{Cite book|author=Harry H. Binder|title=Lexikon der chemischen Elemente|publisher=S. Hirzel Verlag|location=Stuttgart|year=1999|isbn=3-7776-0736-3}}</ref>
<ref name="lehrbuch">{{Cite book|author=Ludwig Bergmann, Clemens Schaefer, Rainer Kassing|title=Lehrbuch der Experimentalphysik, Band 6: Festkörper|url=https://archive.org/details/lehrbuchderexper00berg_977|edition=2|publisher=Walter de Gruyter|year=2005|isbn=978-3-11-017485-4|page=[https://archive.org/details/lehrbuchderexper00berg_977/page/n377 361]}}</ref>
<ref name="greenwood">{{Cite book|author=N. N. Greenwood; A. Earnshaw|title=Chemie der Elemente|edition=1|publisher=VCH|location=Weinheim|year=1988|isbn=3-527-26169-9|page=136}}</ref>
<ref name="kljuc">{{Cite journal|author=Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang|doi=10.1021/je1011086|title=Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks|journal=Journal of Chemical & Engineering Data|volume=56|year=2011|page=328–337}}</ref>
<ref name="jedan">Green, S. P.; Jones C.; Stasch A. (decembar 2007). ''[http://adsabs.harvard.edu/abs/2007Sci...318.1754G Stable Magnesium(I) Compounds with Mg-Mg Bonds]''. Science 318 (5857): 1754–1757</ref>
<ref name="Abundance">{{cite journal |title=Abundance and form of the most abundant elements in Earth's continental crust |format=PDF |access-date=15. 2. 2008 |url=http://www.gly.uga.edu/railsback/Fundamentals/ElementalAbundanceTableP.pdf |date= |archive-date=27. 9. 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110927064201/http://www.gly.uga.edu/railsback/Fundamentals/ElementalAbundanceTableP.pdf |url-status=dead }}</ref>
<ref name="housecroft3d">{{Cite book|author=Housecroft, C. E.; Sharpe, A. G.|year=2008|title=Inorganic Chemistry|url=https://archive.org/details/inorganicchemist00hous_731|edition=3|publisher=Prentice Hall|pages=[https://archive.org/details/inorganicchemist00hous_731/page/305 305]–306|isbn=978-0-13-175553-6}}</ref>
<ref name="ash10">{{cite book|author = Ash Russell|title = The Top 10 of Everything 2006: The Ultimate Book of Lists|publisher = Dk Pub|year = 2005|url = http://plymouthlibrary.org/faqelements.htm|isbn = 0-7566-1321-3|access-date=22. 10. 2013|archive-url = https://web.archive.org/web/20100210170504/http://plymouthlibrary.org/faqelements.htm|archive-date=10. 2. 2010|url-status = dead}}</ref>
<ref name="seawater">{{cite news|url=http://www.seafriends.org.nz/oceano/seawater.htm#composition|title=The chemical composition of seawater|author=Anthoni, J Floor|year=2006}}</ref>
<ref name="sae">[http://papers.sae.org/2011-01-0077/ Wrought Magnesium Components for Automotive Chassis Applications]</ref>
<ref name="mg12">{{cite web|url=http://www.mg12.info|title=Magnesium in health|publisher=magnesium.com |access-date=10. 10. 2013}}</ref>
<ref name="Dreizin, Edward L.; Berman, Charles H. and Vicenzi, Edward P. 2000 30">{{cite journal|title=Condensed-phase modifications in magnesium particle combustion in air|author=Dreizin, Edward L.; Berman, Charles H. and Vicenzi, Edward P.|journal=Scripta Materialia|volume=122|doi=10.1016/S0010-2180(00)00101-2|year=2000|pages=30–42}}</ref>
<ref name="DOE">{{cite book|title = DOE Handbook – Primer on Spontaneous Heating and Pyrophoricity|publisher = U.S. Department of Energy|date=1. 12. 1994|page = 20|url = http://www.hss.doe.gov/nuclearsafety/techstds/docs/handbook/hbk1081c.html#ZZ22|access-date=21. 12. 2011|archive-url = https://web.archive.org/web/20120415172328/http://www.hss.doe.gov/nuclearsafety/techstds/docs/handbook/hbk1081c.html#ZZ22|archive-date=15. 4. 2012|url-status = dead}}</ref>
<ref name="crc">David R. Lide, ed., ''[http://www.hbcpnetbase.com CRC Handbook of Chemistry and Physics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170724011402/http://www.hbcpnetbase.com/ |date=24. 7. 2017 }}'', Internet Version 2005, CRC Press, Boca Raton, FL, 2005, str. 4-18</ref>
<ref name="kation">{{Cite web |url=http://www.advancedaquarist.com/2003/10/chemistry |title=Mg u morskoj vodi |access-date=25. 10. 2013 |archive-date=11. 12. 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131211010910/http://www.advancedaquarist.com/2003/10/chemistry |url-status=dead }}</ref>
<ref name="giz">{{cite web|url=http://www.gizmag.com/stainless-magnesium-corrosion-monash/28856 |title=Stainless magnesium breakthrough bodes well for manufacturing industries |author=Gizmag.com |date= |access-date=29. 8. 2013}}</ref>
<ref name="Davy1808">{{cite journal| last = Davy | first = H. | year= 1808 | title =  Electro-chemical researches on the decomposition of the earths; with observations on the metals obtained from the alkaline earths, and on the amalgam procured from ammonia | journal = Philosophical Transactions of the Royal Society of London | volume = 98 | pages = 333–370|bibcode = 1808RSPT...98..333D | jstor=107302 | doi=10.1098/rstl.1808.0023| url = http://books.google.com/books?id=gpwEAAAAYAAJ&pg=102#v=onepage&q&f=false}}</ref>
<ref name="yearbook">{{cite web|naslov=2011 Minerals Yearbook, Magnesium|author=USGS|access-date=26. 4. 2013|url=http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/magnesium/myb1-2011-mgmet.pdf|access-date=28. 10. 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130717160510/http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/magnesium/myb1-2011-mgmet.pdf|archive-date=17. 7. 2013}}</ref>
<ref name="cmc">{{cite web|url=http://www.chinamagnesiumcorporation.com/our-business/magnesium-overview|author=China magnesium Corporation|naslov=Magnesium Overview|access-date=8. 5. 2013|title=Arhivirana kopija|archive-date=23. 3. 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210323085730/https://www.chinamagnesiumcorporation.com/our-business/magnesium-overview|url-status=dead}}</ref>
<ref name="The Use of Solid-Oxide-Membrane Technology for Electrometallurgy">{{cite journal|last=Pal|first=Uday B. |title=The Use of Solid-Oxide-Membrane Technology for Electrometallurgy|year=2007|publisher=JOM|bibcode=2007JOM....59e..44P|volume=59|page=44|journal=JOM|doi=10.1007/s11837-007-0064-x|issue=5}}</ref>
<ref name="moxst">{{cite web| url=http://www1.eere.energy.gov/vehiclesandfuels/pdfs/merit_review_2011/lightweight_materials/lm035_derezinski_2011_o.pdf|publisher=MOxST| title=Solid Oxide Membrane (SOM) Electrolysis of Magnesium: Scale-Up Research and Engineering for Light-Weight Vehicles |author=Steve Derezinski |date=12. 5. 2011|access-date=27. 5. 2013}}</ref>
<ref name="forbes2">{{cite web| url=http://www.forbes.com/forbes/2002/0722/044_print.html| publisher=Forbes.com| title=Man With Many Enemies| author=Nathan Vardi| date=22. 2. 2007| access-date=4. 6. 2011| archive-date=30. 7. 2012| archive-url=https://archive.today/20120730131736/http://www.forbes.com/forbes/2002/0722/044_print.html| url-status=dead}}</ref>
<ref name="PTV">{{cite web|url=http://www.periodicvideos.com/videos/012.htm|title = Magnesium Video – The Periodic Table of Videos – University of Nottingham|access-date=23. 2. 2011}}</ref>
<ref name="BakerM. M. Avedesian1999" >{{cite book|author=Baker Hugh D. R.|title=Magnesium and magnesium alloys|year=1999|publisher=Materials Information Society|location=Materials Park, OH|isbn=0-87170-657-1|page=4}}</ref>
<ref name="ullmann">{{cite encyclopedia|author=Ketil Amundsen, Terje Kr. Aune, Per Bakke, Hans R. Eklund, Johanna Ö. Haagensen, Carlos Nicolas, Christian Rosenkilde, Sia Van den Bremt, Oddmund Wallevik |contribution=Magnesium |work=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry |year=2002|publisher=Wiley-VCH |title=Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry|isbn=3527306730}}</ref>
<ref name="tokyo">{{cite book | url = http://books.google.com/books?id=EBmynsBj2BUC&pg=PA40| page=40–41 | title = Mission to Tokyo: The American Airmen Who Took the War to the Heart of Japan | isbn = 9781610586634 | author = Dorr Robert F | date=15. 9. 2012}}</ref>
<ref name="aahs">{{cite book |url=http://books.google.com/?id=JEwpAQAAIAAJ | title=AAHS Journal |volume=44-45 | year=1999 |publisher=American Aviation Historical Society }}</ref>
<ref name="cent21">{{cite journal |doi= 10.4028/www.scientific.net/MSF.350-351.19 |title= Magnesium Alloys Development towards the 21st Century |year= 2000 |author= Aghion E.; Bronfin B. |journal= Materials Science Forum |volume= 350-351 |pages= 19}}</ref>
<ref name="bronfin">{{cite book|last=Bronfin|first=B|last2=et al.|first2=|editor=Kainer, Karl|title=Magnesium: Proceedings of the 7th International Conference on Magnesium Alloys and Their Applications|year=2007|publisher=Wiley|location=Weinheim, Njemačka|isbn=978-3-527-31764-6|page=23|chapter=Elektron 21 specification}}</ref>
<ref name="kalc">{{cite book|author=Linsley Trevor|title=Basic Electrical Installation Work|isbn=978-0-08-096628-1|page=362|chapter=Properties of conductors and insulators}}</ref>
<ref name="ods">{{cite web|url=http://ods.od.nih.gov/factsheets/magnesium |title=Magnesium |author=Ods.od.nih.gov |date=13. 7. 2009|access-date=4. 11. 2011}}</ref>
<ref name="arslack">{{cite web|url = http://www.ars.usda.gov/is/AR/archive/may04/energy0504.htm?pf=1|title = Lack Energy? Maybe It's Your Magnesium Level|author = United States Department of Agriculture|access-date=18. 9. 2008}} posljednji paragraf</ref>
<ref name="Maryland">Medicinski centar Univerziteta Marylanda. [http://www.umm.edu/altmed/articles/magnesium-000313.htm Magnesium]</ref>
<ref name="larsson">{{cite journal|author = Larsson SC, Virtanen MJ, Mars M, Männistö S, Pietinen P, Albanes D, Virtamo J|title= Magnesium, calcium, potassium, and sodium intakes and risk of stroke in male smokers|journal = Arch. Intern. Med.|volume= 168 |issue=5|pages= 459–65|pmid=18332289|doi=10.1001/archinte.168.5.459|year = 2008}}</ref>
}}

== Vanjski linkovi ==
{{Commonscat|Magnesium}}
*[http://www.magazin.ba/lifestyle/hrana-pice/zdravlje-magnezijum-stiti-srce-misice-zucnu-kesu-22695.html Zdravlje] na magazin.ba
*[https://web.archive.org/web/20131214142357/http://www.ibar.ba/znacaj-magnezijuma-za-zdravlje/ Značaj magnezija za zdravlje]
*[http://www.cure.ba/zdravlje/7106-magnezijum-ublazava-simptome.html Magnezijum ublažava simptome astme kod djece]
*[http://www.haber.ba/nauka/vjerovali-ili-ne/51786-naucnici-napravili-nemoguci-materijal.html Naučnici napravili "nemogući materijal"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130911105158/http://www.haber.ba/nauka/vjerovali-ili-ne/51786-naucnici-napravili-nemoguci-materijal.html |date=11. 9. 2013 }}
*[http://www.livescience.com/28862-magnesium.html Facts About Magnesium]
*[https://web.archive.org/web/20130518225348/http://education.jlab.org/itselemental/ele012.html The Element Magnesium]
*[http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-998-MAGNESIUM.aspx?activeIngredientId=998&activeIngredientName=MAGNESIUM MAGNESIUM Overview Information]

{{PSE}}

[[Kategorija:Hemijski elementi]]
[[Kategorija:Magnezij]]