Kumani
Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Kumani (turski: kumanlar; mađarski: kunok; grčki: μάνοι; kazaški: қыпшақтар; latinski: Comani; rumunski: cumani; ruski: половцы; ukrajinski: половці; njemački: Falones) bili su turkijski nomadski narod koji je nastanjivao predjele sjeverno od Crnog mora, duž rijeke Volge poznatog pod imenom Kumanija. Kumani utemeljuju nomadsku državu u stepama duž Crnog mora i postaju aktivni u trgovini sa centralnom Azijom i Venecijom. U 12. vijeku glavnina kumanske snage poražena je od Istočnih Slavena, a konačni udarac 1237. godine zadaju im Mongoli. Nakon mongolske invazije 1237. godine mnogi su se naselili u Kijevskoj Rusiji, Kraljevini Ruteniji, kanatu Zlatna horda, Drugom Bugarskom carstvu, Srpskom kraljevstvu, Kraljevini Ugarskoj, Moldaviji, Kraljevini Gruziji, Bizantijskom carstvu, Nikejskom carstvu, Latinskom carstvu i Vlaškoj. Kumani su imali pre-eminentnu ulogu u Četvrtom krstaškom ratu i na stvaranju Drugog Bugarskog carstva.
Kumanski jezik je potvrđen u nekim srednjevjekovnim dokumentima i najpoznatiji je kao ranoturkijski jezik. Kodeks Cumanicus je bio jezički priručnik koji je napisan kako bi pomogao katoličkim misionarima da komuniciraju sa Kumanima. Kumani su bili žestoki i impresivni nomadski ratnici iz evroazijske stepe koji su izvršili trajan uticaj na srednjevjekovni Balkan. Osnovni instrument kumanskog političkog uspjeha je bila vojna sila, koja je dominirala sa svakom zaraćenom balkanskom državom. Kumani koji su se naselili na Balkanu su bili osnivači tri uzastopne bugarske dinastije (Aseni, Terteri i Šišmani) i vlaške dinastije (Basarabi). Međutim, dinastije Besarabi i Aseni su se u srednjevjekovnim dokumentima predstavljale kao vlaške (rumunske) dinastije. Kumani su također imali aktivnu ulogu u Bizantijskom carstvu, Kraljevini Ugarskoj, Drugom Bugarskom carstvu i Srpskom kraljevstvu, jer su se kumanski imigranti integrirali u elitu svake ove zemlje. Njihovo ime se i danas može sresti u različitim oblicima i krajevima. Izvrsni primeri za to su mjesta Kumanovo u Makedoniji, zatim Comăneşti u Rumuniji i Komana u Bugarskoj.
