Le Corbusier
Charles Edouard Jeanneret (La Chaux-de-Fonds, 6. oktobar 1887 – Roquebrune-Cap-Martin, 27. mart 1965), poznat i kao Le Corbusier, bio je francuski arhitekt švicarskog porijekla i zauzima istaknuto mjesto u modernoj umjetnosti kao arhitekt, slikar i pisac koji je presudno uticao na savremenu svjetsku arhitekturu. Primjenom novih materijala, poput armiranog betona, stakla i željeza, te novih građevinskih metoda, u arhitekturi je radikalno prekinuo s tradicionalnim građevinskim formama. Le Corbusier postaje poznat prvonagrađenim natječajnim projektom za palaču Lige naroda u Genevi 1927.[2]
Le Corbusier | |
|---|---|
 Le Corbusier u 1964. | |
| Rođenje | Charles-Édouard Jeanneret-Gris[1] 6. oktobar 1887. La Chaux-de-Fonds, Neuchâtel, Švicarska |
| Smrt | 27. august 1965 (77 godina) Roquebrune-Cap-Martin, Alpes-Maritimes, Francuska |
| Nacionalnost | Švicarac, Francuz |
| Zanimanje | Arhitekta |
Značajna djela | Ville Radieuse Villa Savoye, Poissy Villa La Roche, Pariz Unité d'habitation, Marseille Notre Dame du Haut, Ronchamp Zgrade u Chandigarhu (Indija) |
| Nagrade | Zlatna medalja AIA-e (1961), Veliki oficir Legije časti (1964) |
| Potpis | |
 | |
Ostvarenja u početnom periodu
urediPrimjenom novih materijala, poput armiranog betona, stakla i željeza, te novih građevinskih metoda, u arhitekturi je radikalno prekinuo s tradicionalnim građevinskim formama i uradio je nekoliko značajnih ostvarenja u periodu 1927–1928.[3]
- Palata Lige naroda u Ženevi 1927. je izgrađena po Le Corbusier-ovom prvonagrađenom konkursnom rješenju.
- Vila Savoja (Villa Savoye) u Poisiju, predgrađu Pariza je njegov najpoznatiji projekat porodične kuće. Izgrađena je između 1928. i 1931.[4][5] Vila je reprezentativni primjer moderne arhitekture i Internacionalnog stila.
- Weissenhof, Stuttgart, Njemačka
Već od dvadesetih godina XX veka počinje da se bavi i urbanističkim studijama, čime će izvršiti možda i najveći uticaj na svjetsku arhitektonsku scenu. Godine 1922. predstavlja plan za "Savremeni grad" (fr. Ville Contemporaine), plan humanog naselja za tri miliona stanovnika, gde je insistirao na parkovskim površinama i što većem procentu zelenila, zbog čega su mnogi ovu studiju nazvali "Kule u parku". Na ovim principima zasnovan je i njegov najpoznatiji projekat višeporodičnog stanovanja Unité d'Habitation (jednostavno "stambena zgrada"), koja je prvi put izvedena u Marseju, a kasnije primenjena i u Nantu, Berlinu i drugim gradovima.[6]
Osnivanje CIAM i Atenska povelja
urediTokom 1927, Le Corbusier preduzima odlučujuće korake prema promovisanju moderne arhitekture kao dominantnog evropskog stila. Prilikom konkursa za zgradu Lige naroda sastao se sa vodećim njemačkim i austrijskim arhitektama. Na izložbi u Stuttgartu, sedamnaest vodećih arhitekata moderne arhitekture bilo je pozvano da prikaže dvadeset i jednu kuću. Le Corbusier i Mies Van der Rohe imali su glavnu ulogu. Zajedno sa Pierre Chareau-om postavljaju temelje za definisanje zajedničkog stila.
Godine 1928, Le Corbusier je bio jedan od glavnih osnivača Internacionalnog udruženja modernih arhitekata (Congrès International d'Architecture Moderne, CIAM) u dvorcu La Sarraz u Švicarskoj. Ovo udruženje je promoviralo „arhitekturu kao društvenu umjetnost” i snažno je utjecalo na arhitekturu 20. stoljeća.[7][8]
Tijekom Višijske Francuske, nakon što su njegovi planovi o uređenju grada Alžira odbijeni 1942. godine, on se potpuno povlači iz političkog života. Godine 1943, Le Corbusier objavljuje Atinsku povelju, utemeljenu na zaključcima zasjedanja CIAM-a u Atini 1933. godine. Ona je imala presudnu ulogu u oblikovanju poslijeratnog svjetskog urbanizma.
Boravak u SSSR
urediIzmeđu 1928–1934. Posjećivao je Sovjetski Savez, promovišući Modernu arhitekturu i projektujući zgradu na Centralnom sovjetskom trgu. Tokom 1932. pozvan je da učestvuje na međunarodnom konkursu za projekat nove Sovjetske palate u Moskvi, koja bi se gradila na mjestu Saborne crkve Ruske pravoslavne crkve koju je Staljin srušio. Drugi svjetski rat je onemogućio gradnju.
Nakon 1945. koncentriše se na stambenu problematiku, u skladu sa savremenim postulatima kolektivnog stanovanja.
Od 1947. do 1951. gradi takozvani "Sunčani grad" u Marseillesu, stambeni blok za 3.600 stanovnika, koji je postao uzorom za mnoga slična rješenja.
U Indiji
uredi
Na poziv Džavaharlal Nehru-a, 1950-ih dobiva priliku ostvariti ideje „Sunčanog grada” dizajnirajući nekoliko građevina.
- 1951 – Više zgrada u Ahmedabadu, Indija:
- Muzej Sanskar Kendra
- Zgrada udruženja mlinara
- Vila Sarabhai
- Vila Shodhan
- U središtu nove prijestolnice indijske države Punjab, Chandigarha, prvog planskog grada u Indiji projektovao je od 1952. do 1959:
- Palata pravde Punjaba i Haryane
- Muzej i umjentička galerija
- Zgrada sekretarijata
- Guvernerska palata
- Zgrada parlamenta
- Zgrada fakulteta umjentosti i arhitekture
Zgrada OUN 1947–1952.
uredi
Početkom 1947. Le Corbusier je angažovan na projektu zgrade OUN koja se radila na Ist Riveru u Njujorku. Umjesto konkursa, formiran je tim projektanata sastavljen od vodećih međunarodnih arhitekata nominovanih od vlada: Le Corbusier, Oscar Niemeyer iz Brazila, Howard Robertson iz Velike Britanije, Nikolaj Basov iz SSSR i još petorica iz ostatka svijeta. Ekipom je rukovodio američki arhitekta Wallace K. Harrison, poznat kao arhitekta porodice Rokfeler, koja je bila i donator izgradnje zgrade.[9]
Svjetska baština
urediIz Le Corbusierovog rada, sa 17 lokacija u sedam zemalja, izabrana su ostvarenja koja čine transnacionalno serijsko vlasništvo svjetske baštine. Odluka je donesena 2016. na zasjedanju UNESCO-a u Krakovu. Ona su svjedočanstvo pronalaska novog arhitektonskog jezika koji je napravio raskid s prošlošću. Građeni su tokom perioda od pola vijeka, u toku onoga što je Le Corbusier opisao kao „istraživanje pacijenata“. Ova remek-djela kreativnog genija također svjedoče o internacionalizaciji arhitekture širom planete i odražavaju rješenja koja je moderna arhitektura nastojala da tokom 20. vijeka primjeni za potrebe čovječanstva.[10]
- Kuća La Roche i Vila Jeanneret, Naselje Frugès de Pessac, Vila Savoj, Naselje Molitor, Stambene kuće u Marseilleu, Fabrička zgrada u Saint-Dié, Kapela Notre-Dame-du-Haut, Kuča za odmor, Samostanska zgrada svete Marije kod Liona, Dom Kulture u Firminyu, Francuska
- Kuća za odmor u Korsou, Stambena zgrada u Ženevi, Švicarska
- Complexe du Capitole, Chandigarh, Indija,
- Kuća Dr Curutcheta, La Plata, Argentina
- Kuća Guiette, Belgija
- Kuća Weissenhof, Stuttgart, Njemačka
- Nacionalni muzej zapadne umjetnosti, Tokio, Japan,
Reference
uredi- ^ Ministère de la Culture et de la Communication, Archives nationales; site de Fontainebleau, Légion d'honneur recipient, birth certificate. Culture.gouv.fr. Retrieved on 27 February 2018.
- ^ "Le Corbusier". Encyclopedia Britannica. Pristupljeno 13. 9. 2018.
- ^ Curtis (2006), p. 93
- ^ Villa Savoye à Poissy: Tourism Industry Arhivirano 27. 5. 2013. na Wayback Machine. Centre des monuments nationaux. Retrieved on January 19, 2011. (French)
- ^ Courland, Robert. Concrete Planet. Prometheus Books, Amherst, NY. (2012) page 326.
- ^ Larousse, Éditions. "Encyclopédie Larousse en ligne – Charles Édouard Jeanneret dit Le Corbusier". larousse.fr.
- ^ "Theodore Dalrymple - The Architect as Totalitarian - Le Corbusier's baleful influence". Pristupljeno 13. 9. 2018.
- ^ "CIAM (Congres Internationaux d'Architecture Moderne)". History & The Arts. Pristupljeno 13. 9. 2018.
- ^ "Oscar Niemeyer and the United Nations Headquarters (1947–1949)". United Nations. decembar 2014. Arhivirano s originala, 5. 11. 2014. Pristupljeno 4. 11. 2014.
- ^ UNESCO: Radovi Le Corbusier-a kao svjetska baština - whc.unesco.org - Pristupljeno 30.11.2021
Vanjski linkovi
uredi
- Fondation Le Corbusier Arhivirano 26. 2. 2010. na Wayback Machine – Službena stranica
- Le Corbusier na Artsy.net