Gwerinlywodraeth Lloegr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
BDim crynodeb golygu |
|||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
{{Gwybodlen lle}} |
{{Gwybodlen lle}} |
||
Y [[Gweriniaeth|weriniaeth]] a reolodd yn gyntaf [[Teyrnas Lloegr|Lloegr]], ac yna [[Teyrnas Iwerddon|Iwerddon]] a'r [[Teyrnas yr Alban|Alban]] rhwng 1649 a 1660 oedd '''Gwerinlywodraeth Lloegr'''. Rhwng 1653-1659 fe'i adwaenid fel '''Gwerinlywodraeth Lloegr, yr Alban ac Iwerddon'''.<ref>{{dyf gwe|url=http://www.archontology.org/nations/scotland/01_laws.php |teitl=Scotland and the Commonwealth: 1651–1660 |cyhoeddwr=Archontology.org |dyddiad=2010-03-14 |adalwyd=2010-04-20}}</ref> Ar ôl [[Rhyfel Cartref Lloegr]] a [[teyrnladdiad#Teyrnladdiad Siarl I, brenin Lloegr a'r Alban|dienyddiad]] [[Siarl I, brenin Lloegr a'r Alban|Siarl I]], datganwyd bodolaeth y weriniaeth gan "Deddf yn datgan Lloegr yn Werinlywodraeth"<ref>[[:en:Wikisource:An Act declaring England to be a Commonwealth]]</ref> a fabwysiadwyd gan [[Senedd y Gweddill]] ar 19 Mai 1649. Roedd pwerau gweithredol wedi'u trosglwyddo i [[Cyngor Gwladwriaeth Lloegr|Gyngor y Wladwriaeth]] eisoes. Rhwng 1653 a 1659, galwyd y llywodraeth yn [[Y Diffynwriaeth]], ac fe'i rheolwyd gan [[Oliver Cromwell]]. Ar ôl ei farwolaeth, cymerodd ei fab, [[Richard Cromwell|Richard]], yr |
Y [[Gweriniaeth|weriniaeth]] a reolodd yn gyntaf [[Teyrnas Lloegr|Lloegr]], ac yna [[Teyrnas Iwerddon|Iwerddon]] a'r [[Teyrnas yr Alban|Alban]] rhwng 1649 a 1660 oedd '''Gwerinlywodraeth Lloegr'''. Rhwng 1653-1659 fe'i adwaenid fel '''Gwerinlywodraeth Lloegr, yr Alban ac Iwerddon'''.<ref>{{dyf gwe|url=http://www.archontology.org/nations/scotland/01_laws.php |teitl=Scotland and the Commonwealth: 1651–1660 |cyhoeddwr=Archontology.org |dyddiad=2010-03-14 |adalwyd=2010-04-20}}</ref> Ar ôl [[Rhyfel Cartref Lloegr]] a [[teyrnladdiad#Teyrnladdiad Siarl I, brenin Lloegr a'r Alban|dienyddiad]] [[Siarl I, brenin Lloegr a'r Alban|Siarl I]], datganwyd bodolaeth y weriniaeth gan "Deddf yn datgan Lloegr yn Werinlywodraeth"<ref>[[:en:Wikisource:An Act declaring England to be a Commonwealth]]</ref> a fabwysiadwyd gan [[Senedd y Gweddill]] ar 19 Mai 1649. Roedd pwerau gweithredol wedi'u trosglwyddo i [[Cyngor Gwladwriaeth Lloegr|Gyngor y Wladwriaeth]] eisoes. Rhwng 1653 a 1659, galwyd y llywodraeth yn [[Y Diffynwriaeth]], ac fe'i rheolwyd gan [[Oliver Cromwell]]. Ar ôl ei farwolaeth, cymerodd ei fab, [[Richard Cromwell|Richard]], yr awenau fel [[Arglwydd Amddiffynnydd]]; arweiniodd hyn i'r wladwriaeth gael ei enwi'n "[[weriniaeth goronog]]". Serch hynny, defnyddir y term Gwerinlywodraeth i ddisgrifio'r math o lywodraeth yn ystod yr holl gyfnod rhwng 1649 a 1660, pan oedd Lloegr yn ''[[de facto]]'', ac o bosib yn ''[[de jure]]'', gweriniaeth (neu'n [[Rhyngdeyrnasiad (Lloegr)|Rhyngdeyrnasiad Lloegr]] o safbwynt breninaethwyr). |
||
==Cyfeiriadau== |
==Cyfeiriadau== |
||
Golygiad diweddaraf yn ôl 10:04, 30 Mai 2024
 | |
| Math | gwlad ar un adeg  |
|---|---|
| Prifddinas | Llundain |
| Sefydlwyd |
|
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Saesneg |
| Daearyddiaeth | |
| Arwynebedd | 130,395 km² |
| Cyfesurynnau | 52°N 0.000000°W |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff deddfwriaethol | y Senedd gynffon |
 | |
| Arian | punt sterling |
Y weriniaeth a reolodd yn gyntaf Lloegr, ac yna Iwerddon a'r Alban rhwng 1649 a 1660 oedd Gwerinlywodraeth Lloegr. Rhwng 1653-1659 fe'i adwaenid fel Gwerinlywodraeth Lloegr, yr Alban ac Iwerddon.[1] Ar ôl Rhyfel Cartref Lloegr a dienyddiad Siarl I, datganwyd bodolaeth y weriniaeth gan "Deddf yn datgan Lloegr yn Werinlywodraeth"[2] a fabwysiadwyd gan Senedd y Gweddill ar 19 Mai 1649. Roedd pwerau gweithredol wedi'u trosglwyddo i Gyngor y Wladwriaeth eisoes. Rhwng 1653 a 1659, galwyd y llywodraeth yn Y Diffynwriaeth, ac fe'i rheolwyd gan Oliver Cromwell. Ar ôl ei farwolaeth, cymerodd ei fab, Richard, yr awenau fel Arglwydd Amddiffynnydd; arweiniodd hyn i'r wladwriaeth gael ei enwi'n "weriniaeth goronog". Serch hynny, defnyddir y term Gwerinlywodraeth i ddisgrifio'r math o lywodraeth yn ystod yr holl gyfnod rhwng 1649 a 1660, pan oedd Lloegr yn de facto, ac o bosib yn de jure, gweriniaeth (neu'n Rhyngdeyrnasiad Lloegr o safbwynt breninaethwyr).
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Scotland and the Commonwealth: 1651–1660. Archontology.org (2010-03-14).
- ↑ en:Wikisource:An Act declaring England to be a Commonwealth