Βικιπαίδεια

Αιθιοπία

χώρα της ανατολικής Αφρικής
(Ανακατεύθυνση από Αβησσυνία)

Συντεταγμένες: 8°18′00″N 39°07′00″E / 8.3°N 39.1167°E / 8.3; 39.1167

Η Αιθιοπία (αμχαρικά: ኢትዮጵያ), επίσημη ονομασία Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Αιθιοπίας (αμχαρικά: የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ) είναι χώρα που βρίσκεται στο Κέρας της Αφρικής. Συνορεύει βόρεια με την Ερυθραία, βορειοανατολικά με το Τζιμπουτί, ανατολικά με τη Σομαλία, νότια με την Κένυα και δυτικά με το Σουδάν και το Νότιο Σουδάν. Με πληθυσμό 109.499.000[1] κατοίκους, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2024, είναι το πολυπληθέστερο μεσόγειο κράτος στον κόσμο.

Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της
Αιθιοπίας
የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ
ሪፐብሊክ (Αμχαρικά)
ⲉⲑⲱϣ (Κοπτικά)

Σημαία
Εθνόσημο
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
και μεγαλύτερη πόληΑντίς Αμπέμπα
9°01′38″N 38°44′13″E / 9.0272°N 38.7369°E / 9.0272; 38.7369 (Αντίς Αμπέμπα)
Αμχαρική
Ομοσπονδιακή Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Τάγιε Άτσκε Σελασιέ
Άμπιι Αχμέτ
Ίδρυση
Ανεξάρτητη Αβησσυνία
Ισχύον Σύνταγμα		10ς αιώνας π.Χ.

1137
22 Αυγούστου 1995
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
1.104.300 km2 (27η)
0,7
5.328 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2024 
 • Απογραφή 2007[2] 
 • Πυκνότητα 
109.499.000[1] (13η) 
73.750.932  
99,2 κατ./km2 (117η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 
177,458 δισ. $[3]  
1.945 $[3]  
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2016)
 • Κατά κεφαλή 
72,523 δισ. $[3]  
795 $[3]  
ΔΑΑ (2021)Σταθερό 0,498[4] (175η) – χαμηλός
ΝόμισμαΜπιρ (ETB)
EAT (UTC +3)
Internet TLD.et
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+251

Η Αιθιοπία είναι η παλαιότερη ανεξάρτητη χώρα στην Αφρική κι έχει μια από τις εκτενέστερες ιστορίες ως ανεξάρτητο κράτος. Δεν αποτέλεσε ποτέ αποικία κανενός κράτους, εκτός από την πενταετία 1936-1941, οπότε και ήταν υπό ιταλική κατοχή ορισμένες μεγάλες πόλεις και οδικές αρτηρίες. Είναι η χώρα απ' όπου προέρχεται ο καφές. Η Αιθιοπία φιλοξενεί εννέα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς, οκτώ πολιτιστικά και ένα φυσιολατρικό, τα περισσότερα από οποιαδήποτε χώρα της Αφρικής. Στο παρελθόν ονομαζόταν Αβησσυνία, ενώ η τωρινή ονομασία της προέρχεται από τους αρχαίους Έλληνες που την ονόμαζαν έτσι, με ρίζες (αιθ-) και (ὄψ) ("καμένη όψη").

Γεωγραφία

Επεξεργασία
 
Τοπογραφικός χάρτης της Αιθιοπίας

Με έκταση 1.126.829 τετραγωνικά χιλιόμετρα, η Αιθιοπία είναι η 27η μεγαλύτερη χώρα του κόσμου, με παρόμοιο μέγεθος με τη Βολιβία. Βρίσκεται ανάμεσα στον 3° και τον 15° βόρειο παράλληλο και στα γεωγραφικά μήκη 33° με 48° ανατολικά. Το μεγαλύτερο τμήμα της Αιθιοπίας βρίσκεται στο Κέρας της Αφρικής, στο ανατολικό άκρο της ηπειρωτικής Αφρικής. Η Αιθιοπία συνορεύει με το Τζιμπουτί και την Ερυθραία στα βορειοανατολικά, με το Σουδάν και το Νότιο Σουδάν στα δυτικά, με τη Σομαλία στα ανατολικά και την Κένυα στα νότια.

Στο εσωτερικό της Αιθιοπίας βρίσκεται ένα αχανές υψίπεδο με οροσειρές και κατακερματισμένα οροπέδια, τα οποία χωρίζονται από τη Μεγάλη Ρηξιγενή Κοιλάδα, η οποία διατρέχει τη χώρα από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά. Η ψηλότερη οροσειρά είναι τα Αβησσυνιακά Όρη, με ψηλότερη κορυφή το Ρας Ντασέν, με ύψος 4.550 μέτρα. Τα οροπέδια περιβάλλονται από πεδιάδες, στέπες και ημιερημικές εκτάσεις. Η μεγάλη ποικιλομορφία του εδάφους καθορίζει το κλίμα, τα εδάφη, τη βλάστηση και τους οικισμούς. Η λίμνη Τάνα στα βόρεια αποτελεί την πηγή του Γαλάζιου Νείλου.

Η Αιθιοπία είναι οικολογικά ποικίλη χώρα, από έρημο στο ανατολικό άκρο μέχρι τροπικά δάση στον νότο, και εκτεταμένα βουνά στο κέντρο. Η χώρα διαθέτει μεγάλο αριθμό ενδημικών ειδών, στα οποία ξεχωρίζουν οι γελάντα και ο λύκος της Αβησσυνίας. Ο μεγάλος αριθμός διαφορετικών οικοτόπων έχει βοηθήσει την εξέλιξη των ενδημικών ειδών σε καθεστώς οικολογικής απομόνωσης.

Ιστορία

Επεξεργασία

Προϊστορία

Επεξεργασία

Η Αιθιοπία θεωρείται η περιοχή από όπου προέρχονται οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι, οι Homo sapiens, στη Μέση Παλαιολιθική εποχή, περίπου 200.000 χρόνια πριν. Τα παλαιότερα απολιθώματα σύγχρονων ανθρώπων βρέθηκαν στη νοτιοδυτική Αιθιοπία και αποκαλούνται λείψανα του Όμο.[5] Επίσης, λείψανα του Homo sapiens idaltu βρέθηκαν στο Μέσο Αγουάς στην Αιθιοπία, και έχουν ηλικία 160.000 ετών. Μπορεί να αντιπροσωπεύουν ένα εξαφανισμένο υποείδος ή άμεσο πρόγονο των ανατομικά σύγχρονων ανθρώπων.[6]

Σύμφωνα με τους γλωσσολόγους, οι πρώτοι ομιλούνται Αφροασιατικές γλώσσες έφτασαν στην περιοχή τη Νεολιθική εποχή από τη θεωρούμενη ως περιοχή προέλευσης στην κοιλάδα του Νείλου[7] ή στην Εγγύς Ανατολή.[8] Άλλοι μελετητές θεωρούν ότι οι γλώσσες αυτές αναπτύχθηκε στο Κέρας της Αφρικής, και οι ομιλητές τους εξαπλώθηκαν από εκεί.[9]

Αρχαία ιστορία

Επεξεργασία

Περίπου τον 8ο αιώνα π.Χ., ένα βασίλειο γνωστό ως Ντ'μτ εγκαθιδρύθηκε στη βόρεια Αιθιοπία και Ερυθραία. Η πρωτεύουσά του βρισκόταν κοντά στην πόλη Γιέχα, στη βόρεια Αιθιοπία. Οι σύγχρονοι ιστορικοί θεωρούν ότι αυτός ο πολιτισμός ήταν αυτόχθων στην Αιθιοπία, αν και επηρεάστηκε από τους Σαβαίους, εξαιτίας της ηγεμονίας των δεύτερων στην Ερυθρά Θάλασσα.[10] Κάποιοι ιστορικοί θεωρούν το Ντ'μτ αποτέλεσμα της ένωσης των Αφροασιατικών πολιτισμών του Κουσιτικού και Σημιτικού κλάδου.

Η Αιθιοπία αναφέρεται σε έργα του Όμηρου αλλά και του Ησίοδου. Η ονομασία του κατοίκου της χώρας αυτής "αιθίοψ" είναι αρχαία ελληνική λέξη και σημαίνει άνθρωπος με καμένη (ή ηλιοψημένη) όψη. Πληροφορίες για τη ζωή της χώρας αυτής κατά την αρχαϊκή περίοδο δίνει ο ιστορικός Ηρόδοτος, ο οποίος χρησιμοποιεί τον όρο Αιθιοπία για να περιγράψει τις εκτάσεις νότια της Αιγύπτου,[11] δηλαδή το σημερινό Σουδάν και την Αιθιοπία. Αναφέρει ότι στην αρχή οι Αιθίοπες ήταν νομάδες και σχεδόν σε ημιάγρια κατάσταση, ύστερα όμως ήρθαν σε επιμειξία με τους Αιγυπτίους, υιοθέτησαν τα Αιγυπτιακά ήθη και ως αποτέλεσμα εκπολιτίστηκαν. Κάποιος αρχαίος θρύλος αναφέρει ότι εκτός από τους Αιγυπτίους ήρθαν σε επιμειξία και με τους Εβραίους. Εκτός όμως από αυτούς τους λαούς, σημαντική επίδραση είχε στους Αιθίοπες και ο ελληνικός πολιτισμός, που είχε φτάσει ως εκεί, όπως προκύπτει, από μελέτες επιγραφών και νομισμάτων, που βρέθηκαν σε αρχαιολογικές ανασκαφές. Αυτό το μαρτυρά και μια παράδοση στους Αβησσυνούς, που σύμφωνα μ' αυτήν είχε πάει στη χώρα τους και ο Μέγας Αλέξανδρος.[εκκρεμεί παραπομπή]

 
Οβελίσκος στο Αξούμ.

Μετά την πτώση του Ντ'μτ τον τέταρτο αιώνα π.Χ., στο οροπέδιο κυριάρχησαν μικρότερα βασίλεια. Τον 1ο αιώνα μ.Χ., το βασίλειο του Αξούμ αναδύθηκε στη βόρεια Αιθιοπία. Σύμφωνα με το μεσαιωνικό βιβλίο του Αξούμ, η πρώτη πρωτεύουσα του βασιλείου, η Μαζαμπέρ, κτίστηκε από το Ιτίγιοπς, γιο του Κους.[12] Το Αξούμ αργότερα θα επέκτεινε την κυριαρχία του στην Υεμένη, στην απέναντι πλευρά της Ερυθράς Θάλασσας.[13] Ο Πέρσης θρησκευτικός ηγέτης Μάνης ανέφερε το Αξούμ ανάμεσα στις τέσσερις μεγάλες δυνάμεις της εποχής του (3ος αιώνας), μαζί με την Αρχαία Ρώμη, την Περσία και την Κίνα.[14]

Χριστιανικά χρόνια

Επεξεργασία

Ο χριστιανισμός διαδόθηκε στην Αιθιοπία τον 4ο αιώνα από τον Έλληνα έμπορο Φρουμέντιο, που έγινε επίσκοπος της χώρας.[15] Στην Αιθιοπία διαδόθηκε και επικράτησε ο Μονοφυσιτισμός, που αποτελεί μέχρι σήμερα την επίσημη θρησκεία της χώρας. Πολλοί θεωρούν ότι οι Αιθίοπες είναι Κόπτες, αυτό όμως δεν ισχύει γιατί Κόπτες λέγονται μόνο οι Μονοφυσίτες της Αιγύπτου,[εκκρεμεί παραπομπή] ούτε υπάρχει ο όρος Κόπτης κάπου στη θρησκεία και στα γραπτά τους. Βρίσκει δε κανείς πολλά στοιχεία από την Παλαιά Διαθήκη στο τελετουργικό της λειτουργίας τους, όπως τη χρήση μουσικών οργάνων και τυμπάνων που συνοδεύουν με χορευτικές κινήσεις. Κάτι άλλο κοινό επίσης είναι ότι κάνουν περιτομή στους άρρενες σε πολύ νεαρή ηλικία. Όλα αυτά τα στοιχεία προϋπήρχαν στην περιοχή και απλά ενσωματώθηκαν με την άφιξη του Χριστιανισμού. Η Αιθιοπία ήταν τόσο πολύ απομονωμένη από τον υπόλοιπο γνωστό μέχρι τότε κόσμο ως τον 13ο αιώνα και γνώριζαν τόσο λίγα πράγματα γι' αυτήν, ώστε χρειάστηκε να γίνουν μεγάλες επιδρομές μουσουλμάνων στη χώρα, για να μάθουν ότι υπήρχε εκεί ένα Χριστιανικό κράτος.

Το 614, ο αυτοκράτορας του Αξούμ προσέφερε καταφύγιο στον Μωάμεθ και τους μουσουλμάνους.[16]

Μεσαίωνας και χρόνια πριν την ανεξαρτησία

Επεξεργασία

Η δυναστεία Ζάγκουε κυβερνούσε μεγάλα τμήμα της σημερινής Αιθιοπίας και Ερυθραίας από περίπου το 1137 μέχρι το 1270. Από το 1270 μέχρι την εποχή των Πριγκίπων, την Αιθιοπική Αυτοκρατορία κυβερνούσε η Σολομονική δυναστεία. Οι πρώτες επαφές με Ευρωπαίους έγιναν το 1508 από τον Νταβίτ Β΄. Οι Πορτογάλοι βοήθησαν τους Αιθίοπες να νικήσουν το σουλτανάτο του Αντάλ.[17] Στη συνέχεια το σουλτανάτο του Αντάλ διασπάστηκε στο σουλτανάτο της Άουσα και το σουλτανάτο της Χαράρ. Το 1624, ο αυτοκράτορας Σουσένιος Α΄ έγινε ρωμαιοκαθολικός και ακολούθησαν έτη εμφυλίου πολέμου και συγκρούσεων.[18] Οι Ιησουίτες ιεραπόστολοι προσέβαλαν την ορθόδοξη πίστη. Το 1632, ο Φασιλίδης, γιος του Σουσένιου, ανακήρυξε ότι η κρατική θρησκεία θα ήταν ξανά η Αιθιοπική Ορθοδοξία και έδιωξε τους Ιησουίτες και τους άλλους Ευρωπαίους.[19][20] Ανάμεσα στο 1755 και το 1855, η Αιθιοπία βίωσε περίοδο απομόνωσης, η οποία είναι γνωστή ως «Εποχή των Πριγκίπων» (Zemene Mesafint).

Το 1855 αυτοκράτορας της Χώρας έγινε ο Θεόδωρος Β΄, που ήρθε σε σύγκρουση με τους Άγγλους, που θέλοντας να αναπτύξουν σε έκταση τα εδάφη της αυτοκρατορίας τους, επεδίωκαν την κυριαρχία της χώρας του. Ο στρατός του όμως, μπροστά στην αριθμητική και υλική υπεροχή των Άγγλων υπέκυψε, η χώρα υποδουλώθηκε, αιχμαλωτίστηκαν τα δυο παιδιά του και ο ίδιος ο Θεόδωρος για να μην πιαστεί αιχμάλωτος, αυτοκτόνησε.

 
Ο Χαϊλέ Σελασιέ Α΄, τελευταίος αυτοκράτορας της Αιθιοπίας από το 1930 έως το 1974.

Τριάντα χρόνια αργότερα στην Αιθιοπία εισέβαλαν οι Ιταλοί, οι οποίοι όμως νικήθηκαν: συγκεκριμένα στην περίφημη μάχη της Άντοβα το 1896. Η σημασία της έγκειται στο ότι αποτελούσε τη μόνη μη ευρωπαϊκή δύναμη που κατάφερε να νικήσει μια αποικιακή δύναμη κατά τον 19ο αιώνα.[21] Παράλληλα, ο Αιθίοπας αυτοκράτορας Μενελίκ Β΄ επέκτεινε την κυριαρχία του και εκσυγχρόνισε το κράτος. Έπειτα από μια περίοδο ηρεμίας και μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αυτοκράτορας έγινε ο Ρας Ταφάρι Μακόνεν, που για τον καιρό του ήταν καλός κυβερνήτης και η χώρα του έκανε σημαντικά βήματα προόδου. Λίγο πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1935, εισβάλλουν στη χώρα από τη Σομαλία τα ιταλικά στρατεύματα του Μπενίτο Μουσολίνι, που σκόπευε να κάνει τη χώρα ιταλική επαρχία. Τελικά η Αιθιοπία κατελήφθη μετά από οκτώ μήνες πολέμου, που τελικά κερδήθηκε χάρις στη χρήση αερίου μουστάρδας το οποίο αποδεκάτισε τα υπολείμματα του Αιθιοπικού στρατού που είχαν καταφύγει μετά την ήττα του Μέι-Τσου στη Λίμνη Ασάγκι (4 Απριλίου 1936). Η κατάληψη της Αιθιοπίας και μετατροπή της σε Ιταλική επαρχία ανακοινώθηκε στις 5 Μαΐου 1936. Η Αιθιοπία παρέμεινε ιταλική μέχρι το 1941.

Ομόσπονδο κράτος

Επεξεργασία

Από το 1952 η Αιθιοπία, μαζί με την ιταλική αποικία της Ερυθραίας, αποτέλεσε το ομόσπονδο κράτος της Αιθιοπίας. Η υποστήριξη, όμως από τον Χαϊλέ Σελασιέ μιας μικρής ομάδας πλούσιων γαιοκτημόνων που εκμεταλλευόντουσαν τη χώρα, δημιούργησε αντιπάθεια στον λαό, με αποτέλεσμα το φθινόπωρο του 1974 μια μεγάλη ομάδα κατώτερων αξιωματικών και υπαξιωματικών με αρχηγό τον Μενγκίστου Χαϊλέ Μαριάμ να επαναστατήσει, να καθαιρέσει τον αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ, να καταργήσει τον θεσμό της κληρονομικής μοναρχίας και να εγκαθιδρύσει στρατιωτική κομμουνιστική χούντα, το Ντεργκ, που διατήρησε την εξουσία έως το 1987, εκτελώντας και φυλακίζοντας χιλιάδες, χωρίς δίκη.[22] Το 1987 το Ντεργκ καταργήθηκε και η χώρα ονομάστηκε Λαϊκή Δημοκρατία της Αιθιοπίας, υπό την εξουσία του Μεγκίστου.

Όταν η Σοβιετική Ένωση υποχώρησε από το σχέδιο του παγκόσμιου κομμουνισμού, την εποχή του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, η βοήθεια προς την Αιθιοπία και άλλες χώρες του σοσιαλιστικού μπλοκ μειώθηκε δραματικά. Αυτό οδήγησε σε κατάρρευση του καθεστώτος, και οι δυνάμεις του EPRDF προήλασαν στην Αντίς Αμπέμπα ανεμπόδιστες και ο Μεγίστου κατέφυγε στη Ζιμπάμπουε για να βρει άσυλο. Στις 12 Δεκεμβρίου του 2006, κρίθηκε ένοχος για τη γενοκτονία την περίοδο της τρομοκρατίας που ίδιος και το καθεστώς του είχαν επιβάλει. Τον Μάιο του 2008 καταδικάστηκε ερήμην (τότε ζούσε στη Ζιμπάμπουε) σε θάνατο [23] από το Ανώτατο Δικαστήριο της Αντίς Αμπέμπα για γενοκτονία την περίοδο του «κόκκινου τρόμου» (1977-1978), ο οποίος στοίχισε στη ζωή σε περίπου 500.000 Αιθίοπες.[24]

Από το 1993 η Ερυθραία είναι ανεξάρτητο κράτος, στερώντας από την Αιθιοπία την έξοδο στη θάλασσα και μετατρέποντάς την σε μεσόγειο κράτος. Μια εδαφική διαμάχη στα σύνορα των δύο χωρών οδήγησε σε πόλεμο τον Μάιο του 1998, ο οποίος διήρκεσε μέχρι τον Ιούνιο του 2000.[25]

Η χώρα έχει αρχίσει να ανακάμπτει μετά τους εμφυλίους πολέμους, και σήμερα είναι η μεγαλύτερη οικονομία (με βάση το ΑΕΠ) στην ανατολική και κεντρική Αφρική.[26][27][28]

Το 1994 υιοθετήθηκε σύνταγμα και τον επόμενο χρόνο διεξήχθησαν οι πρώτες πολυκομματικές εκλογές στην Αιθιοπία. Στις επαναληπτικές βουλευτικές εκλογές (ο πρώτος γύρος είχε διεξαχθεί το 2005) και παράλληλες τοπικές εκλογές που διεξήχθησαν σε δύο γύρους, στις 13 Απριλίου και στις 20 Απριλίου 2008, το κυβερνών κόμμα εξασφάλισε 38 επί συνόλου 39 εδρών που αποφασίστηκαν στις εκλογές για το Κοινοβούλιο και σχεδόν όλες τις έδρες στα τοπικά συμβούλια. Η Αντιπολίτευση δεν συμμετείχε στις εκλογές του 2005, καταγγέλλοντας νοθεία.

Τον Απρίλιο του 2009 συνελήφθησαν 35 άτομα, μέλη του κινήματος της 15ης Μαΐου, το οποίο καθοδηγείται από τον εξόριστο πολιτικό της αντιπολίτευσης Μπεράνου Νέγκα, με την κατηγορία ότι σχεδίαζαν να ανατρέψουν την κυβέρνηση με πραξικόπημα.[29]

Τον Αύγουστο του 2012 ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Χαϊλεμαριάμ Ντεσαλέ ανέλαβε προσωρινά την εξουσία, έπειτα από τον θάνατο του Πρωθυπουργού Μέλες Ζενάουι.

Διακυβέρνηση

Επεξεργασία

Το πολίτευμα της Αιθιοπίας είναι Ομοσπονδιακή Δημοκρατία με αρχηγό κράτους τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και Πρόεδρο της Κυβέρνησης τον Πρωθυπουργό. Επίσης είναι η μόνη αφρικανική χώρα η οποία έχει παρόμοιο πολίτευμα με αυτό της Ελλάδας, Ιταλίας κ.λπ. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσοι κάτοικοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[30]

Κύριο λήμμα: Εκλογές στην Αιθιοπία

Ο Πρόεδρος εκλέγεται από τη Βουλή. Η τελευταία προεδρική εκλογή διεξήχθη το 2013. Οι πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν τον Μάιο του 2015.

Διεθνείς σχέσεις

Επεξεργασία

Η Αιθιοπία είναι ιδρυτικό μέλος του ΟΗΕ, της ομάδας των 24, του G-77 και του οργανισμού για την Αφρικανική Ενότητα. Η πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, η Αντίς Αμπέμπα, φιλοξενεί τα γραφεία της Αφρικανικής Ένωσης, της Οικονομικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Αφρική και πολλών ΜΚΟ που ασχολούνται με την Αφρική.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε ομόφωνα στις 30 Ιουλίου 2008 τον τερματισμό της αποστολής της δύναμης των κυανόκρανων, οι οποίοι επιτηρούσαν τη διαμφισβητούμενη μεθόριο της Αιθιοπίας με την Ερυθραία.[31] Την ίδια περίοδο, η κυβέρνηση της Αντίς Αμπέμπα κατηγόρησε την Ασμάρα ότι υποθάλπει τους Σομαλούς πειρατές, τον Νοέμβριο του 2008.[32]

Διοικητική Διαίρεση

Επεξεργασία

Η Αιθιοπία διοικητικά χωρίζεται σε 11 περιφέρειες.

Περιφέρεια Πρωτεύουσα
Αντίς Αμπέμπα Αντίς Αμπέμπα
Αφάρ Σεμέρα
Αμχάρα Μπαχρ-Νταρ
Μπενισανγούλ Γκουμούζ Ασόσα
Ντήρε-Δάουα Ντήρε-Δάουα
Γκαμπέλα Γκαμπέλα
Χαράρι Χαράρ
Ορόμια Αδάμα
Σομαλία Τζιτζίγκα
Τιγκράι Μεκέλε
Περιφέρεια των λαών του νότου (ΝΕΕΛΠ)1 Αουάσα

1. Νότια Έθνη, Εθνικότητες και Λαϊκή Περιφέρεια

Οικονομία

Επεξεργασία

Η Αιθιοπία είναι από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο.[33] Σύμφωνα με το ΔΝΤ, είναι μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στον κόσμο, με ανάπτυξη πάνω από 10% από το 2004 μέχρι το 2009.[34] Ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία της Αφρικής που δεν εξαρτώταν από το πετρέλαιο τις χρονιές 2007 και 2008.[35] Το 2012, η ανάπτυξη επιβραδύνθηκε στο 7%[36] και εκτιμάται ότι θα μειωθεί στο 6,5% στο μέλλον, αντικατοπτρίζοντας τη μειωμένη εξωτερική ζήτηση και τον περιορισμένο χώρο για τη δραστηριοποίηση του ιδιωτικού τομέα.[34] Παρά τη γρήγορη ανάπτυξη, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι ένα από τα μικρότερα στο κόσμο και η οικονομία αντιμετωπίζει διάφορα δομικά προβλήματα. Η αγροτική παραγωγή παραμένει χαμηλή και οι συχνές ξηρασίες πλήττουν τη χώρα.[37] Αν και η χώρα έχει τα μεγαλύτερα υδάτινα αποθέματα στην Αφρική, δεν αξιοποιούνται. Μόνο το 1% χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας και το 1,5% για άρδευση.[38]

Η αγροτική παραγωγή συνεισφέρει το 41% του ΑΕΠ. Οι κύριες καλλιέργειες είναι ο καφές, τα φασόλια, τα δημητριακά, οι πατάτες, το ζαχαροκάλαμο και τα λαχανικά. Οι εξαγωγές της χώρας είναι σχεδόν στην ολότητά τους αγροτικά προϊόντα, με τον καφέ να αποτελεί το σημαντικότερο εξαγωγικό προϊόν. Η Αιθιοπία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός καφέ στην Αφρική[39] και δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός καλαμποκιού.[40] Οι πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα της καλλιέργειας λουλουδιών δείχνουν ότι η Αιθιοπία μπορεί να εξελιχθεί σε ένα από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς λουλουδιών παγκοσμίως.[41]

Το διασυνοριακό εμπόριο είναι πολλές φορές ανεπίσημο και δεν ελέγχεται από το κράτος. Στην Ανατολική Αφρική, πάνω από το 95% του διασυνοριακού εμπορίου γίνεται μέσω ανεπίσημων οδών. Περιλαμβάνει ζωντανές αγελάδες, καμήλες, πρόβατα και κατσίκες από την Αιθιοπία στη Σομαλία, το Τζιμπουτί και την Κένυα, με συνολική αξία ανάμεσα σε 250 και 300 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, 100 φορές μεγαλύτερα από τα επίσημα στοιχεία. Το εμπόριο αυτό βοηθά οι τιμές να παραμείνουν χαμηλές, τα τρόφιμα ασφαλή και να μειώνει τις εντάσεις στα σύνορα, όμως η άδηλη φύση αυτού του εμπορίου, πέρα από την απώλεια κρατικών εσόδων από τη φορολόγηση, μπορεί να βοηθήσει την εξάπλωση νόσων.[42]

Δημογραφία

Επεξεργασία

Ο πληθυσμός της Αιθιοπίας αυξήθηκε από 33,5 εκατομμύρια το 1983 σε 87,9 εκατομμύρια το 2014,[43] ενώ τον 19ο αιώνα ήταν μόλις 9 εκατομμύρια.[44] Τα αποτελέσματα της απογραφής του 2007 δείχνουν ότι ο πληθυσμός της Αιθιοπίας αυξήθηκε κατά μέσο όρο 2,6% ετησίως την περίοδο 1994 -2007, λίγο μικρότερος από το 2,8% την περίοδο 1983-1994. Σήμερα, η Αιθιοπία είναι ανάμεσα στις δέκα χώρες με τον μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης παγκοσμίως. Ο πληθυσμός της προβλέπεται ότι θα ξεπεράσει τα 210 εκατομμύρια το 2060.[45]

Ο πληθυσμός της χώρας ιδιαίτερα ποικίλος και περιλαμβάνει 80 διαφορετικές εθνικές ομάδες. Σύμφωνα με την απογραφή του 2007, οι Ορόμο είναι η μεγαλύτερη εθνική ομάδα στην Αιθιοπία, αποτελώντας το 34,4% του πληθυσμού της χώρας και ακολουθούν οι Αμχάρα, οι οποίοι αποτελούν το 27%. Οι Σομαλοί και οι Τιγραγιανοί αποτελούν το 6,22% και το 6,08% του πληθυσμού αντίστοιχα. Άλλες μεγάλες εθνικές ομάδες είναι οι Σιντάμα (4,0%), Γκουράτζ (2,52%), Βελαΐτα (2,27%), Άφαρ (1,73%), Χαντίγια (1,72%) και Γκάμο (1,49%). Οι υπόλοιπες ομάδες αποτελούν το 12,6% του πληθυσμού.[2]

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 68,7 χρόνια (66,9 χρόνια οι άνδρες και 70,5 οι γυναίκες).[46]

Γλώσσες

Επεξεργασία

Σύμφωνα με το Ethnologue, υπάρχουν περισσότερες από 90 διαφορετικές ομιλούμενες γλώσσες στην Αιθιοπία.[47] Οι περισσότεροι μιλούν αφροασιατικές γλώσσες των κουσιτικών ή σημιτικών κλάδων. Ο πρώτος περιλαμβάνει την Ορομίφα, την οποία μιλούν οι Ορόμο και τα σομαλικά, τα οποία μιλούν οι Σομαλοί και ο δεύτερος την Αμχαρική και την Τιγκρίνια. Μαζί, αυτές οι τέσσερις ομάδες ομιλούνται από τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της Αιθιοπίας. Άλλες αφροασιατικές γλώσσες τις οποίους ομιλούν μεγάλοι αριθμοί ανθρώπων είναι οι κουσιτικές Σιντάμο, Άφαρ, Χαντίγια και Άγκαβ και οι σημιτικές Γκουράτζ, Χαράρι, Σίλτε και Αργκόμπα.[2]

Τα αγγλικά είναι η πιο διαδεδομένη ξένη γλώσσα και η γλώσσα στην οποία διδάσκονται τα μαθήματα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η Αμχαρική είναι η γλώσσα η οποία διδάσκεται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά σε πολλές περιοχές έχει αντικατασταθεί από τοπικές γλώσσες όπως η Ορομίφα και η Σομαλική.[48] Αν και όλες οι γλώσσες έχουν τον ίδιο βαθμό αναγνώρισης από το κράτος σύμφωνα με το σύνταγμα του 1995, η αμχαρική είναι η επίσημη γλώσσα η οποία χρησιμοποιείται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.[49] Οι διάφορες περιοχές είναι ελεύθερες να διαλέξουν τη δικιά τους γλώσσα, και η Ορομίφα, Σομαλική και Τιγκρινία να έχουν αναγνωριστεί στις αντίστοιχες περιοχές.[48]

Θρησκεία

Επεξεργασία
 
Η λαξευτή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη Λαλιμπέλα.

Η Αιθιοπία έχει στενούς ιστορικούς δεσμούς με όλες τις μεγάλες Αβρααμικές θρησκείες. Σύμφωνα με την απογραφή του 2007, οι χριστιανοί αποτελούν το 62,8% του πληθυσμού της χώρας (43,5% Αιθίοπες Ορθόδοξοι, 19,3% άλλες ομολογίες), οι μουσουλμάνοι το 33,9%, το 2,6% ακολουθούν παραδοσιακές λατρείες και το 0,6% άλλες θρησκείες.[50] Παρόμοια ποσοστά αναφέρει και το World Factbook της CIA. Μέχρι το 1980, μεγάλος πληθυσμός Μπέτα Ισραήλ (Αιθιόπων Εβραίων) κατοικούσε στην Αιθιοπία.[51][52]

Τον 4ο αιώνα, το Αξούμ έγινε το δεύτερο κράτος, μετά την Αρμενία, που αναγνώρισε τον χριστιανισμό ως επίσημη κρατική θρησκεία, όταν ο Φρουμέντιος της Τύρου έφτασε στην Αιθιοπία και εκχριστιάνισε τον αυτοκράτορα Εζάνα του Αξούμ.[15][51] Σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη, ο χριστιανισμός είχε φτάσει στην Αιθιοπία νωρίτερα, όταν ένας αξιωματικός του θησαυροφυλακίου της Αιθιοπίας βαπτίστηκε από τον Φίλιππο τον Ευαγγελιστή.[53] Ως αποτέλεσμα της συνόδου της Χαλκηδόνας το 451, οι μονοφυσίτες, οι οποίοι περιλάμβαναν την πλειονότητα των Χριστιανών στην Αίγυπτο και στην Αιθιοπία, χαρακτηρίστηκαν ως αιρετικοί με την κοινή ονομασία Κοπτική Χριστιανοσύνη. Αν και δεν αποτελεί πλέον την κρατική θρησκεία, η Αιθιοπική Ορθόδοξη εκκλησία αποτελεί την κυρίαρχη χριστιανική ομολογία την οποία ασπάζεται η συντριπτική πλειοψηφία των Τιγρανιανων και των Αμχάρα καθώς και ένα ποσοστό των Ορόμο και άλλων εθνικών ομάδων, ενώ οι προτεσταντικές εκκλησίες είναι παρόντες ιδίως μεταξύ των Ορόμο και των εθνικών ομάδων που κατοικούν στη νότια Αιθιοπία. Η σχετικά μικρή Αιθιοπική Καθολική Εκκλησία υπάρχει από τον 18ο αιώνα και αποτελεί λιγότερο από το 1% του πληθυσμού της χώρας.[50]

Υπάρχει επίσης σημαντικό ποσοστό Μουσουλμάνων, οι οποίοι αποτελούν το ένα τρίτο του πληθυσμού και κατοικούν στη μεγάλη τους πλειοψηφία στην Ανατολική Αιθιοπία. Η Αιθιοπία ήταν ο τόπος της Εγίρας, ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία του Ισλάμ. Η Νεγκάς, αποτελεί τον παλαιότερο μουσουλμανικό οικισμό στην Αφρική. Οι Σουνίτες αποτελούν την πλειονότητα των μουσουλμάνων. Οι σουνίτες είναι κυρίως Σάφι ή Σαλάφι, ενώ υπάρχουν και πολλοί Σούφι.[54] Ο μεγάλος πληθυσμός μουσουλμάνων στο βόρειο Αφάρ έχει οδηγήσει στη δημιουργία μιας μουσουλμανικής αποσχιστικής κίνησης της περιοχής γνωστής ως «Ισλαμικό Κράτος της Αφαρίας», η οποία αποσκοπεί στη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους με σύνταγμα βασισμένο τη σαρία.[55]

Μεταφορές

Επεξεργασία

Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 «Projected Population 2024» (PDF). Ethiopian Statistical Service (ESS). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 12 Ιουλίου 2024. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2024. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Country Level». 2007 Population and Housing Census of Ethiopia. CSA. 13 Ιουλίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2013. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Αιθιοπία». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017. 
  4. ↑ Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. 
  5. ↑ Mcdougall, I.; Brown, H.; Fleagle, G. (Feb 2005). «Stratigraphic placement and age of modern humans from Kibish, Ethiopia». Nature 433 (7027): 733–736. doi:10.1038/nature03258. ISSN 0028-0836. PMID 15716951. Bibcode: 2005Natur.433..733M. 
  6. ↑ White, T. D.; Asfaw, B.; Degusta, D.; Gilbert, H.; Richards, G. D.; Suwa, G.; Clark Howell, F. (2003). «Pleistocene Homo sapiens from Middle Awash, Ethiopia». Nature 423 (6941): 742–7. doi:10.1038/nature01669. ISSN 0028-0836. PMID 12802332. Bibcode: 2003Natur.423..742W. 
  7. ↑ Zarins, Juris (1990). «Early Pastoral Nomadism and the Settlement of Lower Mesopotamia». Bulletin of the American Schools of Oriental Research 280: 31–65. doi:10.2307/1357309. 
  8. ↑ Diamond, J.; Bellwood, P. (2003). «Farmers and Their Languages: The First Expansions». Science 300 (5619): 597–603. doi:10.1126/science.1078208. PMID 12714734. Bibcode: 2003Sci...300..597D. 
  9. ↑ Blench, R. (2006). Archaeology, Language, and the African Past. Rowman Altamira. σελίδες 143–144. ISBN 0759104662. 
  10. ↑ Munro-Hay, p. 57
  11. ↑ Ιστορίαι, II, 29–30; III, 114; IV, 197
  12. ↑ Africa Geoscience Review, Volume 10. Rock View International. 2003. σελ. 366. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2014. 
  13. ↑ Phillipson, David W. (1998). Ancient Ethiopia. Aksum: Its Antecedents and Successors. The British Museum Press. σελίδες 7, 48–50. ISBN 0-7141-2763-9. 
  14. ↑ Munro-Hay, p. 13
  15. ↑ 15,0 15,1 Adejumobi, Saheed A. (2007). The history of Ethiopia. Westport, Conn: Greenwood Press. σελ. 171. ISBN 0-313-32273-2. 
  16. ↑ Fiaccadori, Gianfranco (2005) "Ellä Säham" in Encyclopaedia Aethiopica, vol. 2, Wiesbaden
  17. ↑ Beshah, pp. 45–52.
  18. ↑ Beshah, pp. 91, 97–104.
  19. ↑ Beshah, p. 105.
  20. ↑ van Donzel, Emeri, "Fasilädäs" in Siegbert von Uhlig, ed., Encyclopaedia Aethiopica: D-Ha (Wiesbaden:Harrassowitz Verlag, 2005), p. 500.
  21. ↑ Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Εισαγωγή στην ιστορία του μεταπολεμικού κόσμου, εκδ. Πατάκης, 2004, σελ.398
  22. ↑ * de Waal, Alex. 1991. Evil Days: Thirty Years of War and Famine in Ethiopia New York & London: Human Rights Watch. ISBN 1-56432-038-3
  23. ↑ in.gr Αρχειοθετήθηκε 2008-05-28 στο Wayback Machine., Σε θάνατο καταδικάστηκε ερήμην ο πρώην δικτάτορας της Αιθιοπίας Μενγκίστου, 26 Μαΐου 2008
  24. ↑ "US admits helping Mengistu escape", BBC, 22 December 1999
  25. ↑ Will arms ban slow war? BBC. (18 May 2000)
  26. ↑ «Ethiopia surpasses Kenya to become East Africa's Biggest Economy». Nazret.com. 6 Φεβρουαρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2010. 
  27. ↑ Ethiopia GDP purchasing power 2010: 86 billion. Imf.org (14 September 2006). Retrieved on 3 March 2012.
  28. ↑ Kenya GDP purchasing power 2010: 66 Billion. Imf.org (14 September 2006). Retrieved on 3 March 2012.
  29. ↑ Malaysian Sun Αρχειοθετήθηκε 2009-04-27 στο Wayback Machine., Alleged Ethiopian plot put down, 25 Απριλίου 2009.
  30. ↑ «CIA - The World Factbook - Ethiopia». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2009. 
  31. ↑ Ναυτεμπορική, ΟΗΕ: Τερματισμός αποστολής κυανόκρανων στη μεθόριο Αιθιοπίας-Ερυθραίας, 31 Ιουλίου 2008
  32. ↑ Ελεύθερος Τύπος, Αιθιοπία κατά Ερυθραίας για την πειρατεία, 29 Νοεμβρίου 2008.
  33. ↑ «Economic Overview». Παγκόσμια Τράπεζα. 23 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2016. 
  34. ↑ 34,0 34,1 «World Economic Outlook» (PDF). ΔΝΤ. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2013. 
  35. ↑ «Ethiopia: IMF Positive on Country's Growth Outlook». allAfrica. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2013. 
  36. ↑ «Statement by an IMF Staff Mission on the 2012 Article IV Consultation with Ethiopia». IMF. 14 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2013. 
  37. ↑ «Six million children threatened by Ethiopia drought: UN». Terradaily.com. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2009. 
  38. ↑ «Ethiopia fact file». BBC News. 9 January 2004. http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/this_world/3359367.stm. Ανακτήθηκε στις 4 June 2016. 
  39. ↑ «Starbucks in Ethiopia coffee vow». BBC. 21 June 2007. http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/6225514.stm. Ανακτήθηκε στις 21 June 2007. 
  40. ↑ «Get the gangsters out of the food chain». The Economist. 7 June 2007. http://www.economist.com/node/9304411?story_id=9304411. Ανακτήθηκε στις 2 February 2008. 
  41. ↑ «Ethiopia's flower trade in full bloom». Mail & Guardian. 19 February 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-04-18. https://web.archive.org/web/20070418195017/http://www.mg.co.za/articlePage.aspx?articleid=264689&area=%2Fbreaking_news%2Fbreaking_news__business%2F. Ανακτήθηκε στις 21 June 2007. «Floriculture has become a flourishing business in Ethiopia in the past five years, with the industry's exports earnings set to grow to $100-million by 2007, a five-fold increase on the $20-million earned in 2005. Ethiopian flower exports could generate an estimated $300-million within two to three years, according to the head of the government export-promotion department, Melaku Legesse.» 
  42. ↑ Pavanello, Sara 2010. Working across borders – Harnessing the potential of cross-border activities to improve livelihood security in the Horn of Africa drylands Αρχειοθετήθηκε 2010-11-12 στο Wayback Machine.. London: Overseas Development Institute
  43. ↑ «Federal Demographic Republic of Ethiopia Central Statistical Agency – Population Projection of Ethiopia for All Regions At Wereda Level from 2014 – 2017». 2014 Population and Housing Census of Ethiopia. Central Statistical Agency. 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2014. 
  44. ↑ W. G. Clarence-Smith The Economics of the Indian Ocean slave trade in the nineteenth century (1989). p.100. ISBN 0-7146-3359-3
  45. ↑ «IFs Forecast – Version 7.00 – Google Public Data Explorer». Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2015. 
  46. ↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
  47. ↑ «Languages of Ethiopia». Ethnologue. SIL International. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2013. 
  48. ↑ 48,0 48,1 Mpoche, Kizitus· Mbuh, Tennu, επιμ. (2006). Language, literature, and identity. Cuvillier. σελίδες 163–164. ISBN 3-86537-839-0. 
  49. ↑ «Άρθρο 5» (PDF). Σύνταγμα της Αιθιοπίας. WIPO. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2015.  (Αγγλικά)
  50. ↑ 50,0 50,1 Berhanu Abegaz, Ethiopia: A Model Nation of Minorities PDF (51.7 KB). Retrieved 6 April 2006.
  51. ↑ 51,0 51,1 Thomas P. Ofcansky, LaVerle Berry (2004). Ethiopia: A Country Study. Kessinger Publishing. σελίδες 130–141. ISBN 1-4191-1857-9. 
  52. ↑ Weil, Shalva (2008) "Zionism among Ethiopian Jews" in Jewish Communities in the 19th and 20th Centuries. Salamon, Hagar (ed.). Ethiopia, Jerusalem: Ben-Zvi Institute, pp. 187–200. (Hebrew).
  53. ↑ "Acts 8". Bible Gateway.
  54. ↑ Pew Forum on Religious & Public life. 9 August 2012. Retrieved 29 October 2013
  55. ↑ Krylov, Alexander (1990). Islam and nationalism: Two trends of the separatist movement in Ethiopia. 12, σελ. 174. 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Beshah, Girma· Aregay, Merid Wolde (1964). The Question of the Union of the Churches in Luso-Ethiopian Relations (1500–1632). Lisbon: Junta de Investigações do Ultramar and Centro de Estudos Históricos Ultramarinos. 
  • Munro-Hay, Stuart (1991). Aksum: An African Civilization of Late Antiquity (PDF). Edinburgh: University Press. ISBN 0-7486-0106-6. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αιθιοπία&oldid=10814195"