Ακαδία

Η Ακαδία ήταν αποικία που ίδρυσαν οι Γάλλοι στις αρχές του 17ου αι. στην περιοχή που σήμερα ανήκει στις καναδικές επαρχίες της Νέας Σκωτίας, του Νιου Μπράνσγουικ, της Νήσου του Πρίγκηπα Εδουάρδου και της Νέας Γης, καθώς και στην αμερικανική πολιτεία του Μέιν.

Ακαδία
1604–1713
Σημαία
Χώρα	Καναδάς και Καναδάς
Πρωτεύουσα	Port-Royal National Historic Site και Port-Royal
Ίδρυση	1604
Γεωγραφικές συντεταγμένες	47°39′55″N 65°45′15″W
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Το όνομα της Ακαδίας αποτελεί παραφθορά του ελληνικού τοπωνυμίου Αρκαδία. Το 1524, ο ιταλός θαλασσοπόρος Τζοβάνι ντα Βερρατσάνο (Giovanni da Verazzano), ταξιδεύοντας για λογαριασμό της Γαλλίας, έδωσε το όνομα «Arcadie» στα αμερικανικά παράλια του Ατλαντικού, επειδή οι περιοχές αυτές ήταν πλούσιες σε δάση και θύμιζαν την ελληνική μυθική Αρκαδία, έτσι όπως την περιέγραφαν διάφορα βουκολικά ειδύλλια της εποχής της Αναγέννησης. Το όνομα «Acadie» (χωρίς το r) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1603 όταν ο βασιλιάς της Γαλλίας Ερρίκος Δ΄ διόρισε τον Πιέρ Ντουγκά (Pierre Dugua) υποκυβερνήτη των γαλλικών αποικιών της Αμερικής μεταξύ του 40ου και 46ου παραλλήλου. Την ονομασία «Acadie» (Ακαδία) χρησιμοποίησε κατόπιν και ο Γάλλος βασιλικός γεωγράφος και εξερευνητής Σαμουέλ ντε Σαμπλαίν (Samuel de Champlain).

Οι πρώτοι Γάλλοι έποικοι

Η πρώτη απόπειρα εποίκισης της Βόρειας Αμερικής έγινε το 1604 από 120 Γάλλους, επικεφαλής των οποίων ήταν ο Σαμουέλ ντε Σαμπλαίν. Η μικρή αποικία στη Νήσο του Τιμίου Σταυρού (Isle de S^te-Croix) είχε σύντομο βίο: ασυνήθιστοι και απροετοίμαστοι για τον βαρύ χειμώνα του Καναδά, οι μισοί έποικοι πέθαναν από σκορβούτο. Την άνοιξη του 1605, οι εναπομείναντες έποικοι καθώς και νέοι έποικοι από τη Γαλλία ίδρυσαν το Πορ Ρουαγιάλ (Port-Royal) και έτσι άρχισε ο εποικισμός της Ακαδίας (σημερινή Νέα Σκωτία).

Το 1608, ο Σαμουέλ ντε Σαμπλαίν ίδρυσε την Πόλη του Κεμπέκ σε μία στενωπό του ποταμού Αγίου Λαυρεντίου και έτσι άρχισαν να διαμορφώνονται οι δύο κύριες επαρχίες της Νέας Γαλλίας: η Ακαδία και ο Καναδάς (οι σημερινές καναδικές επαρχίες Κεμπέκ και Οντάριο).

Οι συγκρούσεις με τους Άγγλους

Η σχεδόν ταυτόχρονη εποίκιση της Βόρειας Αμερικής από τους Βρετανούς μοιραία οδήγησε σε συγκρούσεις με τους Ακαδιανούς. Οι διαμάχες των Γάλλων και των Βρετανών εποίκων άρχισαν το 1613 και εντάθηκαν προς το τέλος του 17ου αι. Το 1713, με τη Συνθήκη της Ουτρέχτης, η Ακαδία παραχωρήθηκε τελικά στη Μεγάλη Βρετανία, η οποία μετονόμασε την περιοχή σε Νέα Σκωτία. Τον Ιούλιο του 1745 έπεσε το Λουιμπούρ (Luisbourg), το τελευταίο γαλλικό οχυρό στην περιοχή του Ατλαντικού.

Η «Μεγάλη Αναστάτωση»

Σ. Ου. Τζέφερις: Η εκδίωξη των Ακαδιανών το 1755 (χωρίς χρονολογία;). Βιβλιοθήκη και Αρχεία του Καναδά (Library and Archives Canada)

Η αποικία της Ακαδίας σε γαλλικό χάρτη του 1757.

Οι Ακάδιοι ή Ακαδοί του 17ου αι. δεν είχαν ιδιαίτερους εθνικούς δεσμούς με τη Γαλλία. Αν και οι περισσότεροι κατάγονταν από το Πουατού της Γαλλίας, εντούτοις ένιωθαν πιο πολύ δεμένοι με την αποικία τους παρά με την μητροπολιτική Γαλλία, όπου οι συνθήκες διαβίωσης ήταν κατά πολύ χειρότερες.

Παρ’ όλα αυτά, όταν η Ακαδία βρέθηκε υπό βρετανική κατοχή, οι Ακάδιοι αρνήθηκαν να ορκιστούν πίστη στο βρετανικό στέμμα. Η βρετανική διοίκηση, υπό τον υποκυβερνήτη της Νέας Σκωτίας Τσαρλς Λώρενς (Charles Laurence) και τον συνταγματάρχη Ρόμπερτ Μόνκτον (Robert Monckton), φοβούμενη πιθανές αναταραχές, άρχισε να συγκεντρώνει τους Ακαδίους και να τους εκδιώκει μαζικά στη Γαλλία, την Αγγλία και τις βρετανικές αποικίες στις σημερινές αμερικανικές ακτές του Ατλαντικού. Οι βίαιες εκδιώξεις διήρκεσαν από τον Αύγουστο του 1755 έως το 1763 και καταγράφηκαν στην ιστορία των Ακαδίων ως «η Μεγάλη Αναστάτωση» (Le Grand Dérangement).

Πολλοί από τους εκδιωγμένους Ακαδίους κατόρθωσαν να επιστρέψουν στον Καναδά, αλλά τα χωριά τους στη Νέα Σκωτία είχαν ήδη καταληφθεί από νέους Βρετανούς εποίκους. Έτσι, οι Ακάδιοι που επαναπατρίστηκαν εγκαταστάθηκαν στη σημερινή επαρχία του Νιου Μπράνσγουικ. Επίσης, στα πρώτα χρόνια μετά τη Μεγάλη Αναστάτωση, πολλοί Ακάδιοι από την αρχική Ακαδία έφυγαν και πήγαν να εγκατασταθούν στη Λουιζιάνα. Απόγονοι των Ακαδίων που εγκαταστάθηκαν στη Λουιζιάνα είναι οι σημερινοί Καδιανοί ή Καζέν (γαλλικά: Cadiens, αγγλικά: Cajuns).

Εθνική συνείδηση

Η εθνική σημαία των Ακαδιανών. Υιοθετήθηκε κατά την Β΄ εθνική σύνοδο των Ακαδιανών στο Νιου Μπράνσγουικ το 1884. Πρόκειται για τη γαλλική σημαία με ένα αστέρι στο επάνω αριστερό άκρο ως σύμβολο της Παναγίας, η οποία θεωρείται εθνική προστάτιδα των Ακαδιανών.

Οι Ακαδιανοί του Ατλαντικού, αν και ολιγάριθμοι σε σύγκριση με τους σύγκριση με τους υπόλοιπους γαλλόφωνους κατοίκους του Καναδά, απέκτησαν νωρίς εθνική συνείδηση. Η Μεγάλη Αναστάτωση αποτελεί σίγουρα καθοριστικό γεγονός στην ιστορία τους, και χαλύβδωσε τη θέλησή τους για εθνική επιβίωση. Αν και σχετικά φτωχοί — οι περισσότεροι ζούσαν και εξακολουθούν να ζουν από τη γεωργία και την αλιεία — εντούτοις ήδη από την πρώτη εθνική σύνοδό τους το 1881, οι Ακάδιοι άρχισαν να ζητούν να αναγνωριστούν ως ξεχωριστή εθνική οντότητα στον Καναδά. Το αποτέλεσμα αυτών των εθνικών διεκδικήσεων ήταν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Καναδά να αναγνωρίσει το έθνος των Ακαδίων και η επαρχία του Νιου Μπράνσγουικ να αναγνωρίσει τη γαλλική γλώσσα ως επίσημη και ισοδύναμη της αγγλικής.

Σήμερα στον Καναδά ζουν περίπου 300.000 Ακάδιοι, απόγονοι των πρώτων Γάλλων εποίκων του 17ου αι. Η πλειόνοτητα των Ακαδιανών κατοικεί στο ΒΑ άκρο της επαρχίας του Νιου Μπράνσγουικ στη λεγόμενη Ακαδική Χερσόνησο (γαλ.: péninsule Acadienne). Οι Ακάδιοι που ζουν στα ΝΑ του Νιου Μπράνσγουικ, στην περιοχή του Μόνκτον, μιλούν την διάλεκτο Σιάκ ή chiaque) με πολλά στοιχεία από την αγγλική γλώσσα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• (Γαλλικά) [1] Το Κέντρο Ακαδικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μόνκτον (Νιου Μπράνσγουικ, Καναδάς).
• (Αγγλικά) [2] Η ιστορία και η γενεαλογία των Ακαδίων του Καναδά και των Ακαδίων της Λουιζιάνας.