Wiktionary

szukać

Old Polish

edit

Etymology

edit

Uncertain.

Pronunciation

edit
  • IPA(key): (10th–15th CE) /ʃʲukat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /ʃʲukat͡ɕ/

Verb

edit

szukać impf

  1. (attested in Sieradz-Łęczyca, Greater Poland, Lesser Poland) to look for, to seek, to search (to attempt to find) [with genitive or accusative]
    • 1451-1455, Legenda o świętym Aleksym‎[1], line 198:
      Wyącz szą po nym pythano, po wsz[y]thkych domyech szvkano
      [Więc się po nim pytano, po wsz[y]tkich domiech szukano]
    • 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole‎[2], Łęczyca, Poznań, line 33:
      Szøga w myszø prze drugego, szukayø køsza lubego
      [Sięga w misę przed drugiego, szukaję kęsa lubego]
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎[3], Greater Poland, pages 36, 38:
      Szukal yesm gy (sc. niemiłościwego, quaesivi eum) y nye yest nalyezyono myasto yego
      [Szukał jeśm ji (sc. niemiłościwego, quaesivi eum), i nie jest naleziono miasto jego]
    • 1922 [End of the 14th century], Jan Łoś, editor, Początki piśmiennictwa polskiego. (Przegląd zabytków językowych)‎[4], page 233:
      Syn czloweczi... przyszedl szukacz, cso bylo sz[gubiono] (venit... quaerere..., quod perierat Luc 19, 10)
      [Syn człowieczy... przyszedł szukać, cso było z[gubiono] (venit... quaerere..., quod perierat Luc 19, 10)]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 118, 10:
      We wszem serczy mogem szukal gesm czø (exquisivi te)
      [We wszem siercy mojem szukał jeśm cię (exquisivi te)]
  2. (attested in Sieradz-Łęczyca, Lesser Poland, Greater Poland) to look for, to seek, to search (to attempt to achieve or gain) [with genitive or accusative; or with infinitive ‘to do what’]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[6], page 476:
      Alye ya nye slucham chvaly moyey, yestczy, kto schuka (qui quaerat Jo 8, 50) y ssądzy
      [Ale ja nie szukam chwały mojej, jestci, kto szuka (qui quaerat Jo 8, 50) i sądzi]
    • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎[7], [8], [9], volume XXII, Łęczyca, page 15:
      Ait (sc. equus ad leonem): Quesitus, gl. sc. leo perscrutatus szvkany, placidusque venis, te temporis offert gracia
      [Ait (sc. equus ad leonem): Quesitus, gl. sc. leo perscrutatus szukany, placidusque venis, te temporis offert gracia]
    • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎[10], Krakow, page 14b:
      Gego miloserdza mamy szobe sukacz
      [Jego miłosierdzia mamy sobie szukać]
    • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎[11], Greater Poland, pages 4, 3:
      Przecz myluyecze proznoszcz y szukacze lesz (quaeritis mendacium)?
      [Przecz miłujecie prozność i szukacie łeż (quaeritis mendacium)?]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[12], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 36, 34:
      Znamona grzeszni prawego y szuka vmorziicz (quaerit mortificare) gy
      [Znamiona grzeszny prawego i szuka umorzyć (quaerit mortificare) ji]
    • 1911 [Emd of the 15th century], Ludwik Bernacki, editor, Karta z "Rozmyślania o życiu Pana Jezusa", page 472:
      Pylath potym szukal, yakoby mogl Jezu Krysta wypuszczycz
      [Piłat potym szukał, jakoby mogł Jezu Krysta wypuścić]
  3. (attested in Lesser Poland) to make an attempt on someone's life
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[13], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 141, 6:
      Any gest, gen by svkal dvsze mogey (qui requirat animam meam)
      [Ani jest, jen by szukał dusze mojej (qui requirat animam meam)]
  4. (attested in Lesser Poland) to revenge, to mete out justice
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[14], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 24:
      Rozgnewal iest boga grzeszni, podlug mnoszstwa gnewu swego ne szukacz bødze (non quaeret)
      [Rozgniewał jest Boga grzeszny, podług mnożstwa gniewu swego nie szukać będzie (non quaeret)]
  5. (attested in Masovia) to prosecute, to pursue in court
  6. The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
    • 1885-2024 [End of the 15th century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎[15], volume V, page 22:
      Repetere vsznawacz uel schukacz
      [Repetere uznawać vel szukać]
  7. corruption of słuchać
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎[16], page 301:
      Blogoslavyeny ssą, ktorzy schukaya (qui audiunt Luc 11, 28) slova mego
      [Błogosławieni są, ktorzy słuchają (qui audiunt Luc 11, 28) słowa mego]

Derived terms

edit
nouns
verbs
edit
nouns

Descendants

edit
  • Polish: szukać
  • Silesian: szukać

References

edit

Polish

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish szukać.

Pronunciation

edit
 
  • Audio 1:(file)
  • Audio 2:(file)
  • Rhymes: -ukat͡ɕ
  • Syllabification: szu‧kać

Verb

edit

szukać impf

  1. (transitive) to look for, to seek, to search (to attempt to find) [with genitive or (proscribed) accusative or (proscribed) za (+ instrumental)]
  2. (transitive) to look for, to seek, to search (to attempt to achieve or gain) [with genitive]
  3. (transitive) to look for (i.e. trouble; to act in such a way so as to provoke) [with genitive]
  4. (reflexive with się) to look for oneself, to seek oneself, to search oneself (to attempt to locate one's name i.e. on a list)
  5. (reflexive with się) to look for each other, to seek each other, to search each other (to attempt to find one another)

Conjugation

edit
Conjugation of szukać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive szukać
present tense 1st szukam szukamy
2nd szukasz szukacie
3rd szuka szukają
impersonal szuka się
past tense 1st szukałem,
-(e)m szukał 		szukałam,
-(e)m szukała 		szukałom,
-(e)m szukało 		szukaliśmy,
-(e)śmy szukali 		szukałyśmy,
-(e)śmy szukały
2nd szukałeś,
-(e)ś szukał 		szukałaś,
-(e)ś szukała 		szukałoś,
-(e)ś szukało 		szukaliście,
-(e)ście szukali 		szukałyście,
-(e)ście szukały
3rd szukał szukała szukało szukali szukały
impersonal szukano
future tense 1st będę szukał,
będę szukać 		będę szukała,
będę szukać 		będę szukało,
będę szukać 		będziemy szukali,
będziemy szukać 		będziemy szukały,
będziemy szukać
2nd będziesz szukał,
będziesz szukać 		będziesz szukała,
będziesz szukać 		będziesz szukało,
będziesz szukać 		będziecie szukali,
będziecie szukać 		będziecie szukały,
będziecie szukać
3rd będzie szukał,
będzie szukać 		będzie szukała,
będzie szukać 		będzie szukało,
będzie szukać 		będą szukali,
będą szukać 		będą szukały,
będą szukać
impersonal będzie szukać się
conditional 1st szukałbym,
bym szukał 		szukałabym,
bym szukała 		szukałobym,
bym szukało 		szukalibyśmy,
byśmy szukali 		szukałybyśmy,
byśmy szukały
2nd szukałbyś,
byś szukał 		szukałabyś,
byś szukała 		szukałobyś,
byś szukało 		szukalibyście,
byście szukali 		szukałybyście,
byście szukały
3rd szukałby,
by szukał 		szukałaby,
by szukała 		szukałoby,
by szukało 		szukaliby,
by szukali 		szukałyby,
by szukały
impersonal szukano by
imperative 1st niech szukam szukajmy
2nd szukaj szukajcie
3rd niech szuka niech szukają
active adjectival participle szukający szukająca szukające szukający szukające
passive adjectival participle szukany szukana szukane szukani szukane
contemporary adverbial participle szukając
verbal noun szukanie

Derived terms

edit
interjections
phrases
verbs
verbs
edit
adjective
nouns

Descendants

edit

Trivia

edit

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), szukać is one of the most used words in Polish, appearing 6 times in scientific texts, 1 time in news, 23 times in essays, 39 times in fiction, and 42 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 111 times, making it the 557th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

edit
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “szukać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 582

Further reading

edit
  • szukać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • szukać in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “szukać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “szukać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • “SZUKAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 27.06.2011
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “szukać”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “szukać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “szukać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 684
  • szukać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

edit

Etymology

edit

Inherited from Old Polish szukać.

Pronunciation

edit

Verb

edit

szukać impf

  1. (transitive) to look for, to seek, to search (to attempt to find)

Declension

edit
Conjugation of szukać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive szukać
present tense 1st szukōm szukōmy
2nd szukŏsz szukŏcie
3rd szukŏ szukajōm
past tense 1st szukołch,
szukołech,
szukoł żech 		szukałach
szukała żech 		szukałoch1)
szukało żech1) 		szukalimy,
szukalichmy 		szukałymy,
szukałychmy
2nd szukołś,
szukołeś,
szukoł żeś 		szukałaś
szukała żeś 		szukałoś1)
szukało żeś1) 		szukaliście,
szukali żeście 		szukałyście,
szukały żeście
3rd szukoł szukała szukało szukali szukały
future tense 1st bydã szukoł,
bydã szukać 		bydã szukała,
bydã szukać 		bydã szukało,1)
bydã szukać 		bydymy szukali,
bydymy szukać 		bydymy szukały,
bydymy szukać
2nd bydziesz szukoł,
bydziesz szukać 		bydziesz szukała,
bydziesz szukać 		bydziesz szukało,1)
bydziesz szukać 		bydziecie szukali,
bydziecie szukać 		bydziecie szukały,
bydziecie szukać
3rd bydzie szukoł,
bydzie szukać 		bydzie szukała,
bydzie szukać 		bydzie szukało,
bydzie szukać 		bydōm szukali,
bydōm szukać 		bydōm szukały,
bydōm szukać
pluperfect tense2)
 1st bōłch szukoł,
bōłech szukoł,
bōł żech szukoł 		byłach szukała
była żech szukała 		byłoch szukało1)
było żech szukało1) 		byli my szukali,
bylichmy szukali 		były my szukały,
byłychmy szukały
2nd bōłś szukoł,
bōłeś szukoł,
bōł żeś szukoł 		byłaś szukała
była żeś szukała 		byłoś szukało1)
było żeś szukało1) 		byliście szukali,
byli żeście szukali 		byłyście szukały,
były żeście szukały
3rd bōł szukoł była szukała było szukało1)
 		były my szukali,
byłychmy szukali 		były szukały
conditional 1st bych szukoł bych szukała byście szukali by my szukały,
bychmy szukały
2nd byś szukoł byś szukała byście szukali byście szukały
3rd by szukoł by szukała by szukało by szukali by szukały
imperative 1st niych szukōm szukejmy
2nd szukej szukejcie
3rd niych szukŏ niych szukajōm
active adjectival participle szukajōncy szukajōncŏ szukajōnce szukajōncy szukajōnce
passive adjectival participle szukany szukanŏ szukane szukani szukane
verbal noun szukanie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Derived terms

edit
verbs

Further reading

edit
Retrieved from "https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=szukać&oldid=82215090"