Jump to content

siedzieć

From Wiktionary, the free dictionary

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *sěděti. First attested in 1301–1350.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /ɕɛd͡ʑɛt͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /ɕɛd͡ʑɛt͡ɕ/

Verb

[edit]

siedzieć impf

  1. (attested in Lesser Poland, Southern Borderlands) to sit (to be positioned on one's buttocks)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 68, 15:
      Przeciwo mne molwili sø, gisz sedzeli we wroczech (sedebant in porta)
      [Przeciwo mnie mołwili są, jiż siedzieli we wrociech (sedebant in porta)]
    • 1880-1894 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności[2], volume I, Lviv, page 89:
      Vkazaly sze gym roszny... yęzykowye yako ogyen, szyedzal na kaszdem z nych seditque supra singulos eorum (Act 2, 3)
      [Ukazały sie jim rozni... językowie jako ogień, siedział na każdem z nich seditque supra singulos eorum (Act 2, 3)]
    • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[3], page 294:
      Ceperunt, qui simul recumbebant, szyedzely, divere in se (Luc 7, 49)
      [Ceperunt, qui simul recumbebant, siedzieli, divere in se (Luc 7, 49)]
    • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie[4], Miechów, page dv 17:
      A trece gy (sc. boga wszechmogącego) uidal [uidal] Ezechiel na uisokem stolcy sedøcego
      [A trzecie ji (sc. Boga wszechmogącego) widział Ezechyjel na wysokiem stolcy siedzącego]
  2. (attested in Lesser Poland) to sit; to be; to reside
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 136, 1:
      Na rzekach babylonskych tamo sedzely gesmy (super flumina Babylonis illic sedimus) y plakaly
      [Na rzekach babilońskich tamo siedzieli jesmy (super flumina Babylonis illic sedimus) i płakali]
  3. (attested in Greater Poland) to be settled somewhere; to lease someone else's property in exchange for the performance of specific obligations
    • 1888 [1393], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV[6], Greater Poland, page 68:
      Iako praue Ondrzeyka szedzi na Margorzaczine oczcza sedliscu
      [Jako prawie Ondrzejka siedzi na Margorzacine oćca siedlisku]
  4. (attested in Greater Poland) to exercise power
    • 1959 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 428, Poznań:
      Iacom wtenczasz szedzal na sandze ot woyewodi, kedi Smichna otsandzona poszasznich penadzy
      [Jakom wtenczas siedział na sądzie ot wojewody, kiedy Śmichna otsądzona posażnych pieniędzy]
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 25:
      Paknyąly iana strona... trzykrocz wezwana szą na szandze szedzączym (praesidentibus) nye postway (pro postawy)
      [Paknięli jana strona... trzykroć wezwana się na sądzie siedzącym (praesidentibus) nie postawi]
  5. to be deprived of freedom
    • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[7], 12, 29:
      Zabyl pan wszitko pyrworodzone w szemy egipskyey, od pyrworodzonego ffar[a]onowa, ktory na stolczu gego szedzal (in solio eius sedebat) asz do pirworodzonego gego yøtey, ktorasz szedzala w czyemnyczy (erat in carcere)
      [Zabił Pan wszytko pirworodzone w ziemi ejipskiej, od pirworodzonego far[a]onowa, ktory na stolcu jego siedział (in solio eius sedebat), aż do pirworodzonego jego jętej, ktoraż siedziała w ciemnicy (erat in carcere)]
  6. (attested in Lesser Poland) to sit (to be placed, to be located)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[8], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 121, 5:
      Bo tamo sø sedzely stolczowe w sødze (illic sederunt sedes in iudicio)
      [Bo tamo są siedzieli stolcowie w sądzie (illic sederunt sedes in iudicio)]

Derived terms

[edit]
nouns
verbs
[edit]
nouns

Descendants

[edit]

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “siedzieć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Mańczak, Witold (2017) “siedzieć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “siedzieć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Polish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish siedzieć. Cognates include Latvian sēdēt, Lithuanian sėdėti and Latin sedeō.

Pronunciation

[edit]
 
  • IPA(key): /ˈɕɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/
  • Audio:(file)
  • Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
  • Syllabification: sie‧dzieć

Verb

[edit]

siedzieć impf

  1. (intransitive, of people) to sit (to be positioned on one's buttocks)
  2. (intransitive, of animals) to sit (to have one's weight on the buttocks or on one's hind legs)
  3. (intransitive, of birds or flying insects) to sit (to stop flight somewhere)
  4. (intransitive, of objects or plants, etc.) to sit (to be strongly fastened somewhere; to be positioned)
  5. (intransitive, colloquial) to hang out (to spend some time somewhere)
    Synonym: przebywać
  6. (intransitive, colloquial) to serve time, to be in for (to serve a prison sentence)
    Synonyms: gnić, kiblować, odsiadywać
    Za co siedzisz?What are you in for?
  7. (intransitive, colloquial) to be engaged in something [with nad (+ instrumental) ‘in what’]
  8. (intransitive, colloquial, law) to distrain (to seize somebody's property in place of, or to force, payment of a debt) [with dative ‘whose property’ and na (+ locative) ‘what property’]
    Synonym: zajmować
  9. (intransitive) to reside (to take residence somewhere permanently)
    Synonym: mieszkać
  10. (intransitive, colloquial) to work (to have some position somewhere)
  11. (intransitive, colloquial) to sit on (to have in one's possession) [with na (+ locative) ‘what’]

Conjugation

[edit]
Conjugation of siedzieć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive siedzieć
present tense 1st siedzę siedzimy
2nd siedzisz siedzicie
3rd siedzi siedzą
impersonal siedzi się
past tense 1st siedziałem,
-(e)m siedział
siedziałam,
-(e)m siedziała
siedziałom,
-(e)m siedziało
siedzieliśmy,
-(e)śmy siedzieli
siedziałyśmy,
-(e)śmy siedziały
2nd siedziałeś,
-(e)ś siedział
siedziałaś,
-(e)ś siedziała
siedziałoś,
-(e)ś siedziało
siedzieliście,
-(e)ście siedzieli
siedziałyście,
-(e)ście siedziały
3rd siedział siedziała siedziało siedzieli siedziały
impersonal siedziano
future tense 1st będę siedział,
będę siedzieć
będę siedziała,
będę siedzieć
będę siedziało,
będę siedzieć
będziemy siedzieli,
będziemy siedzieć
będziemy siedziały,
będziemy siedzieć
2nd będziesz siedział,
będziesz siedzieć
będziesz siedziała,
będziesz siedzieć
będziesz siedziało,
będziesz siedzieć
będziecie siedzieli,
będziecie siedzieć
będziecie siedziały,
będziecie siedzieć
3rd będzie siedział,
będzie siedzieć
będzie siedziała,
będzie siedzieć
będzie siedziało,
będzie siedzieć
będą siedzieli,
będą siedzieć
będą siedziały,
będą siedzieć
impersonal będzie siedzieć się
conditional 1st siedziałbym,
bym siedział
siedziałabym,
bym siedziała
siedziałobym,
bym siedziało
siedzielibyśmy,
byśmy siedzieli
siedziałybyśmy,
byśmy siedziały
2nd siedziałbyś,
byś siedział
siedziałabyś,
byś siedziała
siedziałobyś,
byś siedziało
siedzielibyście,
byście siedzieli
siedziałybyście,
byście siedziały
3rd siedziałby,
by siedział
siedziałaby,
by siedziała
siedziałoby,
by siedziało
siedzieliby,
by siedzieli
siedziałyby,
by siedziały
impersonal siedziano by
imperative 1st niech siedzę siedźmy
2nd siedź siedźcie
3rd niech siedzi niech siedzą
active adjectival participle siedzący siedząca siedzące siedzący siedzące
contemporary adverbial participle siedząc
verbal noun siedzenie

Derived terms

[edit]
adjectives
nouns
phrases
proverbs
verbs
verbs
[edit]
nouns
verbs

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), siedzieć is one of the most used words in Polish, appearing 3 times in scientific texts, 3 times in news, 5 times in essays, 68 times in fiction, and 71 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 150 times, making it the 383rd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “siedzieć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 527

Further reading

[edit]
  • siedzieć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • siedzieć in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “siedzieć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • SIEDZIEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2011 July 7
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “siedzieć”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “siedzieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “siedzieć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 100
  • siedzieć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
  • Wojciech Grzegorzewicz (1894) “śedźeć”, in Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności (in Polish), volume 5, Krakow: Akademia Umiejętności, page 121

Silesian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish siedzieć.

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

siedzieć impf

  1. (intransitive) to sit

Conjugation

[edit]
Conjugation of siedzieć impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive siedzieć
present tense 1st siedzã siedzymy
2nd siedzisz siedzicie
3rd siedzi siedzōm
past tense 1st siedziołch,
siedziołech,
siedzioł żech
siedziałach
siedziała żech
siedziałoch1)
siedziało żech
1)
siedzielimy,
siedzielichmy
siedziałymy,
siedziałychmy
2nd siedziołś,
siedziołeś,
siedzioł żeś
siedziałaś
siedziała żeś
siedziałoś1)
siedziało żeś
1)
siedzieliście,
siedzieli żeście
siedziałyście,
siedziały żeście
3rd siedzioł siedziała siedziało siedzieli siedziały
future tense 1st bydã siedzioł,
bydã siedzieć
bydã siedziała,
bydã siedzieć
bydã siedziało,1)
bydã siedzieć
bydymy siedziali,
bydymy siedzieć
bydymy siedziały,
bydymy siedzieć
2nd bydziesz siedzioł,
bydziesz siedzieć
bydziesz siedziała,
bydziesz siedzieć
bydziesz siedziało,1)
bydziesz siedzieć
bydziecie siedziali,
bydziecie siedzieć
bydziecie siedziały,
bydziecie siedzieć
3rd bydzie siedzioł,
bydzie siedzieć
bydzie siedziała,
bydzie siedzieć
bydzie siedziało,
bydzie siedzieć
bydōm siedziali,
bydōm siedzieć
bydōm siedziały,
bydōm siedzieć
pluperfect tense2)
1st bōłch siedzioł,
bōłech siedzioł,
bōł żech siedzioł
byłach siedziała
była żech siedziała
byłoch siedziało1)
było żech siedziało
1)
byli my siedzieli,
bylichmy siedzieli
były my siedziały,
byłychmy siedziały
2nd bōłś siedzioł,
bōłeś siedzioł,
bōł żeś siedzioł
byłaś siedziała
była żeś siedziała
byłoś siedziało1)
było żeś siedziało
1)
byliście siedzieli,
byli żeście siedzieli
byłyście siedziały,
były żeście siedziały
3rd bōł siedzioł była siedziała było siedziało1)
były my siedzieli,
byłychmy siedzieli
były siedziały
conditional 1st bych siedzioł bych siedziała byście siedzieli by my siedziały,
bychmy siedziały
2nd byś siedzioł byś siedziała byście siedzieli byście siedziały
3rd by siedzioł by siedziała by siedziało by siedzieli by siedziały
imperative 1st niych siedzã siedźmy
2nd siedź siedźcie
3rd niych siedzi niych siedzōm
active adjectival participle siedzōncy siedzōncŏ siedzōnce siedzōncy siedzōnce
verbal noun siedzynie
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms.
2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past.

Further reading

[edit]