Lenin: Malsamoj inter versioj

En Februaro 1917, eksplodis la [[Februara Revolucio]] en Sankt-Peterburgo, renomita [[Petrogrado]] komence de la Unua Mondmilito, ĉar industriaj laboristoj iris al [[striko]] pro manko de manĝaĵoj kaj deterioro de fabrikaj kondiĉoj. La maltrankvilo etendiĝis al aliaj partoj de Rusio, kaj timante, ke li mem estos violente renversita, la caro Nikolao la 2-a abdikis. La Ŝtata Dumao ekkontrolis la landon kaj instalis la [[Portempa Registaro de Rusio|Rusian Provizoran Registaron]] kaj konvertis la Imperion en nova [[Rusa Respubliko]].<ref>Rice 1990, pp. 136–138; Service 2000, p. 253.</ref> Kiam Lenin eksciis pri tio el sia bazo en Svisio, li celebris kun aliaj disidentoj.{{sfn|Service|2000|pp=254–255}} Li decidis reveni al Rusio por ekkontroli la Bolŝevikojn, sed trovis, ke plej el la trapasejoj al la lando estis blokitaj pro la pliiĝanta konflikto. Li organizis planon kun aliaj disidentoj por negocadi pasadon por ili tra Germanio, kun kiu Rusio estis tiam militanta. Komprenante, ke tiuj disidentoj okazigos problemojn al siaj Rusiaj malamikoj, la germana registaro konsentis, ke 32 rusaj civitanoj veturu en sigelita [[trajno]] tra ties teritorio, inter ili Lenin kaj lia edzino.<ref>Fischer 1964, pp. 109–110; Rice 1990, p. 139; Pipes 1990, pp. 386, 389–391; Service 2000, pp. 255–256; White 2001, pp. 127–128.</ref> La grupo veturis trajne el Zuriko al [[Sassnitz]], kaj sekvis prame al [[Trelleborg]], Svedio, kaj el tie al la norda landlimo inter [[Haparanda]] kaj [[Tornio]] kaj poste al [[Helsinki]] antaŭ la fina trajno al Petrogrado maskite.<ref>Fischer 1964, p. 110–113; Rice 1990, pp. 140–144; Pipes 1990, pp. 391–392; Service 2000, pp. 257–260.</ref>

 

 

 

Sentante kreskantan frustracion inter siaj Bolŝevikaj subtenantoj, Lenin sugestis armitan politikan manifestacion en Petrogrado por testi la reagon de la registaro.<ref>Service 2000, p. 282; Read 2005, p. 157.</ref> pro sia deteriorata sano, li lasis la urbon por rekuperiĝi en la finna vilaĝo Neivola.<ref>Pipes 1990, p. 421; Rice 1990, p. 147; Service 2000, pp. 276, 283; White 2001, p. 140; Read 2005, p. 157.</ref> La armita Bolŝevika manifestacio, nome [[Juliaj tagoj]], okazis kiam Lenin forestis, sed sciante, ke la manifestaciantoj estis violente subpremitaj de la registaraj fortoj, li revenis al Petrogrado kaj alvokis por reveni al trankvileco.<ref>Pipes 1990, pp. 422–425; Rice 1990, pp. 147–148; Service 2000, pp. 283–284; Read 2005, pp. 158–61; White 2001, pp. 140–141; Read 2005, pp. 157–159.</ref> Responde al la violento, la respublika registaro ordonis la areston de Lenin kaj de aliaj elstaraj Bolŝevikoj, atakis iliajn oficejojn, kaj publike akuzis lin kiel germana ''[[agent provocateur]]''.<ref>Pipes 1990, pp. 431–434; Rice 1990, p. 148; Service 2000, pp. 284–285; White 2001, p. 141; Read 2005, p. 161.</ref> Evitante areston, Lenin kaŝiĝis en serio de Petrogradaj sekurejoj.<ref>Fischer 1964, p. 125; Rice 1990, pp. 148–149; Service 2000, p. 285.</ref> Timante, ke li povus esti murdita, Lenin kaj la kolega veterana Bolŝeviko [[Grigori Zinoviev]] eskapis el Petrogrado maskite, kaj relokiĝis en Razliv.<ref>Pipes 1990, pp. 436, 467; Service 2000, p. 287; White 2001, p. 141; Read 2005, p. 165.</ref> Tie, Lenin ekverkis libron kiu estos ''[[Ŝtato kaj Revolucio]]'', nome ekspono pri kiel li kredis, ke la socialisma ŝtato disvolviĝos post la proletara revolucio, kaj kiel ekde tiam la ŝtato laŭgrade malfortiĝos, lasante [[Komunisma socio|pure komunisman socion]].<ref>Pipes 1990, pp. 468–469; Rice 1990, p. 149; Service 2000, p. 289; White 2001, pp. 142–143; Read 2005, pp. 166–172.</ref> Li plue proponis Bolŝevik-regatan armitan insurekcion por renversi la registaron, sed dum sekreta kunsido de la centra komitato de la partio tiu ideo estis malakceptita.{{sfn|Service|2000|p=288}} Lenin tiam iris kaj trajne kaj piede al Finnlando, alvenis en Helsinki la 10-an de Augusto, kaj tie li kaŝiĝis en sekuraj domoj de Bolŝevikaj simpatiantoj.<ref>Pipes 1990, p. 468; Rice 1990, p. 150; Service 2000, pp. 289–292; Read 2005, p. 165.</ref>

Lenin kredis, ke la [[reprezenta demokratio]] de kapitalistaj landoj donis iluzion de demokratio dum retenas la hegemonion de la "diktatoreco de la burĝaro"; priskribante la sistemon de reprezenta demokratio de Usono, li referencis al la "spektaklaj kaj sensignifaj dueloj inter du burĝaj partioj", ambaŭ el kiuj estas estritaj de "ruzaj multmilionuloj" kiuj ekspluatas la usonan proletaron.{{sfn|Rice|1990|p=121}} Li kontraŭis [[liberalismo]]n, montrante ĝeneralan antipation al [[libereco]] kiel valoro,{{sfn|Volkogonov|1994|p=471}} kaj kredis, ke la liberecoj de liberalismo estas fraŭdaj ĉar ĝi ne liberigas laboristojn el la kapitalisma ekspluatado.{{sfn|Shub|1966|p=443}}

 

 

Lenin estis [[internaciismo (politiko)|internaciisto]] kaj forta subtenanto de la [[monda revolucio]], konsiderante landlimojn kiel eksmoda koncepto kaj [[naciismo]]n distra devojigo por la klasbatalo.<ref>Fischer 1964, p. 54; Shub 1966, p. 423; Pipes 1990, p. 352.</ref> Li kredis, ke en socialisma socio, la landoj de la mondo neeviteble kuniĝos kaj tio rezultos en unusola [[monda registaro]].{{sfn|Fischer|1964|pp=88–89}} Li kredis, ke tiu socialisma ŝtate bezonos esti centrigita, [[Unueca ŝtato|unueca]], kaj konsideris [[federismo]]n kiel burĝa koncepto.<ref>Fischer 1964, p. 87; Montefiore 2007, p. 266.</ref> En siaj verkoj, Lenin eksponis [[Kontraŭimperiismo|kontraŭimperiismajn]] ideojn kaj asertis, ke ĉiuj landoj meritis "la rajton de mem-determinado."{{sfn|Fischer|1964|p=87}} Li subtenis la [[naciliberiga milito|militojn de nacia liberigo]], akceptante, ke tiaj konfliktoj povus esti necesaj por ke minoritata grupo elrompu el [[socialisma ŝtato]], ĉar socialismaj ŝtatoj ne estas "sanktaj aŭ sekuritaj kontraŭ eraroj aŭ malfortecoj."{{sfn|Fischer|1964|pp=91, 93}}

 

== Heredo ==

 

[[Dosiero:Lenin-statue-in-Berlin.jpg|eta|upright|maldekstra|Statuo de Lenin starigita de la orientgermana marksista–leninista registaro en la centra placo Leninplatz en [[Orienta Berlino]], [[Orienta Germanio]] (forigita en 1992 kaj la placo renomita).]]

En la okcidenta mondo, biografoj ekverkis pri Lenin tuj post lia morto; kelkaj kiel [[Christopher Hill]] estis simpatiaj al li, kaj aliaj kiel Richard Pipes kaj Robert Gellately esprimiĝis malamike. Kelkaj postaj biografoj kiel Read kaj Lars Lih klopodis eviti fari ĉu malamikajn ĉu pozitivajn komentojn pri li, tiel evitante politikigitajn stereotipojn.<ref>Lee 2003, p. 14; Ryan 2012, p. 3.</ref> Inter simpatiantoj, li estis portretita kiel farinta aŭtentajn alĝustigojn de la marksisma teorio kiuj ebligis kongruon kun la partikularaj soci-ekonomiaj kondiĉoj.{{sfn|Lee|2003|p=14}} La soveta vidpunkto karakterizis lin kiel homo kiu agnoskis la historiajn neeviteblaĵojn por helpi la okazigon de la neeviteblaĵoj.{{sfn|Lee|2003|p=123}} Inverse, la majoritato de okcidentaj historiistoj perceptis lin kiel persono kiu manipulis la okazaĵojn por atingo kaj poste reteni politikan povon, krome konsiderante liajn ideojn kiel klopodoj por ideologie justigi siajn praktikajn politikojn.{{sfn|Lee|2003|p=123}} Pli ĵuse, reviziistoj kaj en Rusio kaj en Okcidento fokusigis la efikon kiun la antaŭ-ekzistantaj ideoj kaj la popularaj premoj okazigis sur Lenin kaj sur liaj politikoj.{{sfn|Lee|2003|p=124}}

 

 

Inverse, variaj marksistaj fakuloj, inter kiuj okcidentaj historiistoj Hill kaj John Rees, argumentis kontraŭ la vidon ke la regado de Lenin estis diktaturo, rigardante ĝin anstataŭe kiel neperfekta vojo konservi elementojn de demokratio sen kelkaj el la procezoj troveblaj en la liberaldemokrataj ŝtatoj.{{sfn|Lee|2003|p=120}} Ryan kontraŭas ke la maldekstra historiisto Paul Le Blanc "faras tre validan punkton ke la personaj kvalitoj kiuj kondukis Lenin al brutalaj politikoj ne estis necese pli fortaj ol ĉe kelkaj el la gravaj okcidentaj estroj de la dudeka jarcento."{{sfn|Ryan|2012|p=191}} Ryan subtenas ankaŭ, ke por Lenin revolucia violento estas nur rimedo por celo, nome la establado de socialisma, eventuale komunista mondo — nome mondo sen violento.{{sfn|Ryan|2012|p=184}} Historiisto [[J. Arch Getty]] asertis, "Lenin meritas multan laŭdon pro la nocio ke malriĉuloj povas heredi la teron, ke povas esti politika movado bazita sur sociala justico kaj egaleco."{{sfn|''Biography''}} Kelkaj maldekstraj intelektuloj, inter ili [[Slavoj Žižek]], [[Alain Badiou]], Lars T. Lih, kaj Fredric Jameson, defendas la revivigon de la nekompromisa revolucia spirito de Lenin por fronti tiutempajn tutmondajn problemojn.<ref>Ryan 2012, p. 3; Budgen, Kouvelakis & Žižek 2007, pp. 1–4.</ref>