| „ Servi per konstanta interhelpo la liberpensan propagandon kaj la disvastigon Esperanto, unuigi la fortojn de la tutmondaj liberpensuloj kaj prezenti al ili en sama lingvo freŝajn, senperajn informojn pri ĉiulandaj okazintaĵoj, kiuj koncernas la liberpensan movadon, tia estas nia celo.
Certe Esperantismo povas, pro sia propra influo kaj logikaj konsekvencoj, esti konsiderata kiel sendependa idealo, memtaŭga por la paca disvolviĝo de l' progreso; sed ankaŭ Esperanto, kiel oportuna ilo, devas esti alprenata de ĉiuj, kiuj en ia ajn fako laboras por universala utilo.
Inter tiaj entreprenoj en unua vico aperas al ni la liberpensa movado.
Ĉar, se ni eĉ formetas la ideon de Progreso kaj atentas nur la senĉesan aliiĝon de ĉio, kio ekzistas, ni konstatas, ke tiu ŝanĝiĝado estas nepre kondiĉo kaj leĝo de la vivo.
Kia ajn estas la esenco de la homa libereco, ĉu ĝi estas, fundamenta, ĉu rilata kaj enkadrigita en universala determinismo, ĉu nia penso estas kaŭzo, ĉu nur efekto, ĉu ambaŭ reciproke, restas ĉiam la fakto, ke niaj ideoj ŝanĝiĝas kun la stato de la socia medio, ke novaj pensoj aperas kiel preparo, akompano kaj sankcio de novaj faroj kaj kutimoj, fine ke tiu iro de la penso ne povas, kaj sekve do ankaŭ ne devas esti haltigata per eksteraj perfortiloj. Penso havas unu bezonon, liberecon, sen kiu ĝi ne kreskadas, unu forton, sincerecon, sen kiu ĝi ne efikas.
Certe ni ne volas nei, ke, por ke io vivu, io devas daŭradi, ke la senĉese aliigata ekvilibro devas tiam rompiĝi, kiam renovigo jam pretiĝas, ke unuvorte konservemo havas sian necesan rolon; tamen, ĉar tradicio ĉiam, laŭ inercia principo, trovas sufiĉe da anoj, ĉar la estinto ĉiam uzas blinde sian akiritan forton kaj senkompate premegas ĉiun unuan ekprovon de ebla postvenontaĵo, ni kredas, ke pioniroj estas neniam tro multaj kaj meritas kuraĝigon.
Liberpensulan doktrinon, kontraŭdogman dogmaron ni nek konas nek akceptos. Lumamantoj, lumigantoj, ni ĉiun homan penson gastigos amike, sed senindulge submetos al provo de l' faktoj science pruvitaj, de l' voloj malkaŝe montritaj. Al ni venu do ĉiuj el la tuta mondo, kiuj sindone penadas kontraŭ ia tiraneco por propra racia penso, por la rajto de l' ideoj. Ili trovos en nia rondo, se ne tuj grandan amason kaj potencan subtenilon, almenaŭ sinceran gefrataron kaj bravajn kunbatalantojn. ” |
