Pehr Kalm

Membrecoj
Membrecoj	Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj ; Apostles of Linnaeus (en) vd

Honorigoj
Honorigoj	(1772) Commander of the Order of Vasa (en) ; vd

**Pehr Kalm**
Pehr Kalm
	Sveda botanikisto
Persona informo
	Pehr Kalm; Pietari Kalm
Naskiĝo	6-a de marto 1716; en Ångermanland, Svedio
Morto	16-a de novembro 1779; en Åbo, Svedio (hodiaŭ Finnlando)
Etno	svedlingvaj finnlandanoj vd
Lingvoj	sveda • angla vd
Ŝtataneco	Svedio ; Finnlando vd
Alma mater	Universitato de Upsalo
Profesio
Okupo	botanikisto ; universitata instruisto ; ekonomikisto ; natursciencisto ; esploristo ; pastro ; ornitologo vd
Laborkampo	Plantoscienco, ekonomiko kaj teologio vd
Aktiva en	Upsalo • Turku vd
Doktoreca konsilisto	Karolo Lineo vd
Honorigoj
Honorigoj	(1772) Commander of the Order of Vasa (en) ; vd
Membrecoj
Membrecoj	Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj ; Apostles of Linnaeus (en) vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
	v • d • r

Pehr KALM (naskiĝinta la 6-an de marto 1716 en Ångermanland, mortinta la 16-an de novembro 1779 en Åbo) estis sveda botanikisto, esploristo, naturalisto kaj agrikultura ekonomikisto.

Kalm famiĝis ĉar li unue priskribis la Niagaran Akvofalaron kaj publikigis la unuan detalan studon de la natura historio pri Nordameriko. En 1747, li estis komisiita de la Reĝa Akademio de Scienco de Svedio pri vojaĝo al la nordamerikaj kolonioj por alporti semojn kaj plantojn kiuj povas uziĝi en la agrikulturo. Krom tio, li unue publikigis sciencan priskribon de multaj trovaĵoj en Nordameriko, interalie la unuan sciencan priskribon de la "17-jara cikado" Magicicada septendecim^[1].

Biografio

Liaj gepatroj devenis de Finnlando kaj establiĝis en Svedio kaŭze de la Granda Nordia Milito. Lia patro mortis ses semajnojn post lia naskiĝo. Kiam la bataloj finiĝis, lia patrino revenis al urbo Närpes, Ostrobotnio, en Finnlando, kie lia patro estis luterana pastro. Kalm komencis, em 1735, siajn studojn en la Reĝa Akademio de Åbo^[2], nune Turku, kaj ekde 1740 li enmatrikuliĝis en la Universitaton de Upsalo, kie li konatiĝis kun Karolo Lineo, kaj fariĝis unu el liaj unuaj lernantoj. En Upsalo, Kalm ekoficis kiel estro de eksperimenta plantaro kies proprietulo estis la barono Sten Carl Bielke (1709-1753)^[3].

Kalm faris esplorojn en Svedio, Rusio kaj Ukrainio inter 1742 kaj 1746, kiam li ekoficis kiel asista-profesoro pri Natura Historio kaj ekonomio en la Akademio de Åbo, kies funkcio li ekzercis plentempe ekde 1747, en la sama jaro kiam Lineo lin indikis por membriĝi al la Reĝa Akademio de Sciencoj en Svedio.

Antaŭ ol iri al Filadelfio, Kalm pasigis ses monatojn en Anglio, kie li renkontis multajn gravajn botanikistojn. Kalm alvenis en Pensilvanio en 1748, kaj tie li estis helpata de Benjamin Franklin kaj John Bartram (1699-1777)^[4]. Tie li starigis sian laboroficejon ĉe la sveda-finna komunumo, en Raccoon, nuna Swedesboro, Nov-Ĵerzejo.

Li aktivis kiel anstataŭanto de la pastro de la Triunua Preĝejo^[5], kiu estis loka luterana preĝejo fondita de svedoj. Post nemulte da tempo, Kalm edziĝis al vidvino de Johan Sandin, eksa pastro kiu estis mortinta. En Raccoon, li restis ĝis la 19-a de majo 1749. Antaŭ ol reiri al Finnlando, Kalm vizitis la Niagaran Akvofalaron krom viziti Montrealon kaj Kebekion en Kanado.

Verkoj

The America of 1750: Peter Kalm's travels in North America : the English version of 1770
Några nordsken oberverade i Norra America.[Rubr.] - 1752
Diss. d. ornitho-theologiae pars posterior ... [exhibens] - 1754
Historisk och oeconomisk: Beskrifning öfwer Cajanaborgs-Län ... - 1754
Diss. oecon. de causis diminutionis piscium - 1757
Dissertatio gradualis De foecunditate plantarum, Laurentius Settermark - 1757
Diss. praestantiam plantarum indigenarum prae exoticis laeviter adumbrans - 1762
Dissertatio de incrementis frigoris, in terris borealibus annis proxime praeterlapsis observatis ..., Isaacus Nordlund - 1772
Resp. Oeconomisk Afhandling Om Trän Tjenliga Til Lefwande Häckar Uti Kryddgårdar i Finland ... Præs. P. Kalm, Etc, Abraham Paulin, - 1775
Dissertatio gradualis, de agricultura veterum Sveo-Gothorum, quam suffragante facult. philos. ad Reg. Acad. Aboensem, præside [...] Petro Kalm, ventilandam sistit Johannes Arenius, Ostrobotniensis. In audit. Maj. die XXVI Junii an. MDCCLXXVIII