Saltu al enhavo

Franca kolonia imperio: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
(Rigardi ŝanĝojn inter stabila kaj nuna versioj)
[kontrolita revizio][atendante kontrolon]
← Iru al antaŭa ŝanĝo
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
VP-bot (diskuto | kontribuoj)
436 redaktoj
e r2.6.2) (robota aldono de: lt:Prancūzijos kolonijinė imperija
Neniu resumo de redakto
Etikedoj: Poŝtelefona redakto Redakto de poŝaparata retejo
 
(27 mezaj versioj de 16 uzantoj ne montriĝas)
Linio 1: Linio 1:
{{Informkesto pereinta ŝtato
[[dosiero:EmpireFrench.png|thumb|400px|Blukoloraj areoj montras tiujn teritoriojn kiuj en diversaj epokoj apartenis al la Franca kolonia imperio dum ĝia tuta ekzistado.]]
|mapo=EmpireFrench.png
La '''Franca kolonia imperio''' estas la aro de teritorioj ekster [[Eŭropo]] kiu estis sub franca regado unuavice ekde la [[1600-aj jaroj]] ĝis [[1960-aj jaroj|1960-aj]]. En la 19-a kaj 20-a jarcentoj, la kolonia imperio de [[Francio]] estis la dua plej granda en la mondo malantaŭ la [[Brita Imperio]]. La franca kolonia imperio etendiĝis sur pli ol 12,347,000 km² je ĝia pinto en la 1920-aj kaj 1930-aj jaroj. Inkluzive de metropolo Francio, la tuta kvanto de la teritorio sub franca suvereneco atingis 12,898,000 km². Ĝia influo faris al la [[franca lingvo]], la kvara plejmulte parolata kolonia eŭropa lingvo, malantaŭ la[[ angla]], [[hispana]], kaj [[portugala]].
|mapo grandeco = 300px
|mapo noto=Blukoloraj areoj montras tiujn teritoriojn kiuj en diversaj epokoj apartenis al la Franca kolonia imperio dum ĝia tuta ekzistado
}}
La '''Franca kolonia imperio''' estas la aro de teritorioj ekster [[Eŭropo]] kiu estis sub franca regado unuavice ekde la [[1600-aj jaroj]] ĝis [[1960-aj jaroj|1960-aj]]. En la 19-a kaj 20-a jarcentoj, la kolonia imperio de [[Francio]] estis la dua plej granda en la mondo malantaŭ la [[Brita Imperio]]. La franca kolonia imperio etendiĝis sur pli ol 24,000,000 km² je ĝia pinto en la 1534-aj kaj 1980-aj jaroj. Inkluzive de metropolo Francio, la tuta kvanto de la teritorio sub franca suvereneco atingis 24,000,000 km². Ĝia influo faris al la [[franca lingvo]], la kvara plejmulte parolata kolonia eŭropa lingvo, malantaŭ la [[angla]], [[hispana]], kaj [[portugala]].
Francio establis koloniojn en [[Nordameriko]], [[Karibio]] kaj [[Hindoĉinio]], sekvante la hispanajn kaj portugalajn sukcesojn dum la [[Epoko de Malkovroj]], en rivaleco kun [[Britio]] por la supereco. Serio de militoj kun Britio dum la [[1700-aj jaroj]] kaj komenco de la 1800-aj, kiujn Francio perdis, metis finon al ĝiaj koloniaj ambicioj sur tiuj kontinentoj, kaj kun ĝi establiĝis tio kion kelkaj historiistoj nomas la "unua" franca kolonia imperio. En la [[19-a jarcento]], Francio establis novan imperion en [[Afriko]] kaj [[Sud-Orienta Azio]]. Kelkaj el tiuj kolonioj daŭris post la invado kaj okupo de Francio fare de Nazia Germanio dum la [[Dua Mondmilito]].


Post la milito, kontraŭ-koloniaj movadoj komenciĝis defii francan aŭtoritaton. Francio malsukcese batalis amarajn militojn post la 1940-aj jaroj ĝis la fruaj 1960-aj jaroj en [[Vjetnamio]] kaj [[Alĝerio]] por reteni ĝian imperion sendifekta. Proksime de la fino de la [[1960-aj jaroj]], la plej multaj el la kolonioj de Francio akiris sendependecon, krom insuloj kaj insularoj kiuj estis integritaj en Francio kiel transmaraj departementoj kaj teritorioj. Tiuj estas entute 123,150 km², t.e. nur 1% el la areo de la imperio antaŭ 1939, kun 2,624,505 homoj vivantaj en ili en 2009. Ĉiuj ili ĝuas plenan politikan reprezentantaron ĉe la nacia nivelo, same kiel ŝanĝiĝantaj gradoj de leĝdona aŭtonomio.
Francio establis koloniojn en[[ Nordameriko]], [[Karibio]] kaj [[Hindoĉinio]], sekvante la hispanaj kaj portugalaj sukcesoj dum la [[Aĝo de Eltrovaĵoj]], en rivaleco kun [[Britio]] por la supereco. Serio de militoj kun Britio dum la [[1700-aj jaroj]] kaj komenco de la 1800-aj, kiujn Francio perdis, metis finon al ĝiaj koloniaj ambicioj sur tiuj kontinentoj, kaj kun ĝi establiĝis tio kion kelkaj historiistoj nomas la "unua" franca kolonia imperio. En la [[19-a jarcento]], Francio establis novan imperion en [[Afriko]] kaj [[Sud-Orienta Azio]]. Kelkaj el tiuj kolonioj daŭris post la invado kaj okupo de Francio fare de Nazia Germanio dum la[[ Dua Mondmilito]].


== Kolonioj ==
Post la milito, kontraŭ-koloniaj movadoj komenciĝis defii francan aŭtoritaton. Francio malsukcese batalis amarajn militojn post la 1940-aj jaroj ĝis la fruaj 1960-aj jaroj en [[Vjetnamio]] kaj [[Alĝerio]] por reteni ĝian imperion sendifekta. Proksime de la fino de la [[1960-aj jaroj]], la plej multaj el la kolonioj de Francio akiris sendependecon, krom insuloj kaj insularoj kiuj estis integritaj en Francio kiel transmaraj departementoj kaj teritorioj. Tiuj estas entute 123,150 km², t.e. nur 1% el la areo de la imperio antaŭ 1939, kun 2,624,505 homoj vivantaj en ili en 2009. Ĉiuj ili ĝuas plenan politikan reprezentantaron ĉe la nacia nivelo, same kiel ŝanĝiĝantaj gradoj de leĝdona aŭtonomio.
[[Dosiero:Expeditionconstantine.jpg|eta|Sieĝo de Konstantino (1836) dum la [[Franca konkero de Alĝerio]].]]
[[Dosiero:Algérie fr.jpg|eta|Mapo de 1877 montranta la tri francajn departementojn Alĝero, Orano kaj Konstantino]]
{{Div col|cols = 1}}
* [[Franca Alĝerio|Alĝerio]]
* [[Insulo Klipertono]]
* [[Komoroj]]
* [[Franca Gujano]]
* [[Franca Ekvatora Afriko]]
** [[Ĉado]]
** [[Ubangi-Ŝari]]
** [[Francia Kongo]]
** [[Gabono]]
* [[Franca Hindio]] ([[Pondiĉero]], [[Ĉandernagoro]], [[Karaikal]], [[Maheo]] kaj [[Janamo]])
* [[Franca Hindoĉinio]]
** [[Annamo (Franca protektorato)|Annamo]]
** [[Kamboĝo]]
** [[Koĉinĉino]]
** [[Laoso]]
** [[Tonkino]]
* [[Franca Polinezio]]
* [[Franca Somalilando]]
* [[Francaj Sudaj kaj Antarktaj Teroj]]
* [[Franca Okcidenta Afriko]]
** [[Benino]]
** [[Eburbordo]]
** [[Franca Dahomejo|Dahomejo]]
** [[Gvineo]]
** [[Franca Sudano]]
** [[Maŭritanio]]
** [[Niĝero]]
** [[Senegalo]]
** [[Franca Supra Volto|Supra Volto]]
* [[Franca Kameruno]]
* [[Franca Ĉado]]
* [[Guadelupo]]
** [[Saint Barthélemy]]
** [[Saint-Martin|Saint Martin]]
* [[La Réunion]]
* [[Madagaskaro]]
* [[Martiniko]]
* [[Franca protektorato de Maroko|Maroko]]
* [[Nov-Kaledonio]]
* [[Sankta-Piero kaj Mikelono]]
* [[Ŝanhaja Franca Koncesio]] (similaj koncesioj en [[Kuangĉuŭano]], [[Tjanĝino|Tiancin]], [[Hankou]])
* [[Franca protektorato de Tunizio|Tunizio]]
* [[Vanuatuo]]
* [[Wallis-et-Futuna]]
{{Div col end}}


[[Kategorio:historio de Francio]]
[[Kategorio:imperioj]]


{{Projektoj}}
[[ar:الإمبراطورية الفرنسية الاستعمارية]]

[[bg:Френска колониална империя]]
== Vidu ankaŭ ==
[[bn:ফরাসি ঔপনিবেশিক সাম্রাজ্য]]

[[br:Impalaeriezh trevadennel Frañs]]
* Filmo ''[[Afrique 50]]''
[[ca:Imperi colonial francès]]

[[cs:Francouzské kolonie]]
[[Kategorio:Franca kolonia imperio| ]]
[[da:Franske koloniimperium]]
[[de:Französische Kolonien]]
[[en:French colonial empire]]
[[es:Imperio colonial francés]]
[[eu:Frantziar Inperio Koloniala]]
[[fa:تاریخ استعمارگری فرانسه]]
[[fi:Ranskan siirtomaat]]
[[fr:Empire colonial français]]
[[he:האימפריה הקולוניאלית הצרפתית]]
[[hi:फ़्रांसीसी औपनिवेशिक साम्राज्य]]
[[hr:Francusko carstvo]]
[[id:Kekaisaran kolonial Perancis]]
[[it:Impero coloniale francese]]
[[ja:フランス植民地帝国]]
[[km:អាណានិកគមបារាំង]]
[[ko:프랑스 식민 제국]]
[[lt:Prancūzijos kolonijinė imperija]]
[[nl:Franse koloniale rijk]]
[[nn:Det franske koloniriket]]
[[no:Det franske koloniriket]]
[[pl:Francuskie imperium kolonialne]]
[[pt:Império colonial francês]]
[[ro:Imperiul colonial francez]]
[[ru:Колонии Франции]]
[[sh:Francuski kolonijalni imperij]]
[[sk:Francúzska kolónia]]
[[sv:Franska kolonialimperiet]]
[[th:จักรวรรดิฝรั่งเศส]]
[[tr:Fransız Sömürge İmparatorluğu]]
[[uk:Французька колоніальна імперія]]
[[ur:فرانسیسی استعماری سلطنت]]
[[vi:Đế quốc thực dân Pháp]]
[[zh:法蘭西殖民帝國]]

Nuna versio ekde 01:22, 12 jul. 2024

Franca kolonia imperio
1534 – 1980

historia lando • kolonia imperio
Geografio
Blukoloraj areoj montras tiujn teritoriojn kiuj en diversaj epokoj apartenis al la Franca kolonia imperio dum ĝia tuta ekzistado
Blukoloraj areoj montras tiujn teritoriojn kiuj en diversaj epokoj apartenis al la Franca kolonia imperio dum ĝia tuta ekzistado
Ĉefurbo:
Loĝantaro
Ŝtat-strukturo
Antaŭaj ŝtatoj:
Postsekvaj ŝtatoj:
Elstaraj historiaj eventoj
Diplomatiaj rilatoj
v • d • r

La Franca kolonia imperio estas la aro de teritorioj ekster Eŭropo kiu estis sub franca regado unuavice ekde la 1600-aj jaroj ĝis 1960-aj. En la 19-a kaj 20-a jarcentoj, la kolonia imperio de Francio estis la dua plej granda en la mondo malantaŭ la Brita Imperio. La franca kolonia imperio etendiĝis sur pli ol 24,000,000 km² je ĝia pinto en la 1534-aj kaj 1980-aj jaroj. Inkluzive de metropolo Francio, la tuta kvanto de la teritorio sub franca suvereneco atingis 24,000,000 km². Ĝia influo faris al la franca lingvo, la kvara plejmulte parolata kolonia eŭropa lingvo, malantaŭ la angla, hispana, kaj portugala. Francio establis koloniojn en Nordameriko, Karibio kaj Hindoĉinio, sekvante la hispanajn kaj portugalajn sukcesojn dum la Epoko de Malkovroj, en rivaleco kun Britio por la supereco. Serio de militoj kun Britio dum la 1700-aj jaroj kaj komenco de la 1800-aj, kiujn Francio perdis, metis finon al ĝiaj koloniaj ambicioj sur tiuj kontinentoj, kaj kun ĝi establiĝis tio kion kelkaj historiistoj nomas la "unua" franca kolonia imperio. En la 19-a jarcento, Francio establis novan imperion en Afriko kaj Sud-Orienta Azio. Kelkaj el tiuj kolonioj daŭris post la invado kaj okupo de Francio fare de Nazia Germanio dum la Dua Mondmilito.

Post la milito, kontraŭ-koloniaj movadoj komenciĝis defii francan aŭtoritaton. Francio malsukcese batalis amarajn militojn post la 1940-aj jaroj ĝis la fruaj 1960-aj jaroj en Vjetnamio kaj Alĝerio por reteni ĝian imperion sendifekta. Proksime de la fino de la 1960-aj jaroj, la plej multaj el la kolonioj de Francio akiris sendependecon, krom insuloj kaj insularoj kiuj estis integritaj en Francio kiel transmaraj departementoj kaj teritorioj. Tiuj estas entute 123,150 km², t.e. nur 1% el la areo de la imperio antaŭ 1939, kun 2,624,505 homoj vivantaj en ili en 2009. Ĉiuj ili ĝuas plenan politikan reprezentantaron ĉe la nacia nivelo, same kiel ŝanĝiĝantaj gradoj de leĝdona aŭtonomio.

Kolonioj

[redakti | redakti fonton]
Sieĝo de Konstantino (1836) dum la Franca konkero de Alĝerio.
Mapo de 1877 montranta la tri francajn departementojn Alĝero, Orano kaj Konstantino


Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Franca_kolonia_imperio&oldid=8798926"