Akademio de Sciencoj de Francio
| Akademio de Sciencoj de Francio | ||
|---|---|---|
| ||
| akademio de sciencoj nacia akademio arkivo 
| ||
| Informoj | ||
| fondodato | 22-an de decembro 1666 | |
| fondinto(j) | Jean-Baptiste Colbert vd | |
| Situo | ||
| Geografia situo | 48° 51′ 27″ N, 2° 20′ 13″ O (mapo)48.85742.337Koordinatoj: 48° 51′ 27″ N, 2° 20′ 13″ O (mapo) | |
| lando | Francio | |
| urbo | Parizo, Francio | |
| Estraro | ||
| ĉefestro(j) | Alain Fischer (mul)  (2023–)Patrick Flandrin (en) (2021–2022)Pierre Corvol (en) (2019–2020)Sébastien Candel (en) (2017–2018)Bernard Meunier (mul) (2015–2016)Philippe Taquet (mul) (2013–2014)Alain Carpentier (mul) (2011–2012)Jean Salençon (mul) (2009–2010)Jules Hoffmann (2007–2008) Étienne-Émile Baulieu (en) (2003–2004)Hubert Curien (mul) (2001–2002)Jean Aubouin (en) (1989–1990) vd
| |
| retejo | Oficiala retpaĝaro [+] | |
| Listoj | ||
| membro de | ||
| vd | ||
| jura formo | national public establishment of an administrative nature vd | |
| ||
 Akademio de Sciencoj de Francio | ||
La Akademio de Sciencoj de Francio, france Académie des sciences, estas unu el la kvin akademioj grupataj en la Instituto de Francio.
Ĝi kunvenigas francajn sciencistojn kaj asociiĝas kun eksterlandaj sciencistoj, ĉiuj elektitaj inter plej eminentaj. Ĝi kuraĝigas kaj protektas la sciencan esploron kaj kunlaboras al la scienca progreso. Je ĝia kreigo, ĝi estis nomata Reĝa Akademio de Sciencoj.
La Grande Médaille, Granda Medalo, estas premio aljuĝita ĉiujare de la akademkio al esploristo kiu faris decidan kontribuon al la evoluo de scienco.
Historio
[redakti | redakti fonton]Ĝia deveno estis projekto de Jean-Baptiste Colbert: krei ĝeneralan akademion[1] laŭ la kutimo de la “rondoj de scientistoj” kiuj, en la 17-a jarcento kunvenis ĉirkaŭ mecenon aŭ erudiciulon. Colbert kunvenigis malgrandan grupon da scientistoj, la 22-an de decembro 1666 en la bibliotekon de la reĝo Ludoviko la 14-a, freŝe instalita en straton Vivienne por laboraj seancoj po du foje ĉiun semajnon. Dum la unuaj 30 jaroj, tiuj kunvenoj ne havis leĝan statuton.
La 20-an de januaro 1699, Ludoviko la 14-a donis ĝian unuan regularon al tio, kiu nomiĝis jam Reĝa Akademio de Sciencoj kaj estis instalita en la palaco Luvro. Konsistiĝinte de 70 anoj, ĝi kontribuis al la scienca movado de la 18-a jarcento.
Dum la revolucio de 1789, la Reĝa akademio, malgraŭ sia deziro ne enmiksiĝi en la politika debato, devis ofte komuniki kun la Konstitucianta Asembleo de 1789 kaj la Nacia Konvencio.[2] Ĝi estis komisiita por prepari la reformon de la sistemo pri la peziloj kaj mezuroj.
La 8-an de aŭgusto 1793, la Nacia Konvencio aboliciis ĉiujn akademiojn. La 22-an de aŭgusto 1795, estis kreita Nacia Instituto de Sciencoj kaj Artoj kiu kongruis je la iamaj sciencaj, artaj kaj literaturaj akademioj, en kiu preskaŭ ĉiuj anoj de la iamaj akademioj estis reelektitaj. En 1805 la Nacia Instituto de Sciencoj kaj Artoj transloĝiĝis en la eksa Kolegio de la Kvar Nacioj (nun “Palaco de la Instituto”).
La moderna akademio
[redakti | redakti fonton]En 1816, la akademio, denove nomita Reĝa Akademio de Sciencoj sendependiĝis ene de la reformata Instituto de Francio. La franĉa ŝtatestro restis ĝia tutoro. En 1836, sub la gvidado de François Arago estis eldonitaj la unuaj numeroj de Comptes rendus de l'Académie des sciences (Komunikaĵo de la Akademio de Sciencoj)[3] kiuj iĝas unu el plej gravaj iloj de dissciigo pri la sciencaj laboroj de Francio kaj aliaj nacioj.
Dum la Dua Respubliko de Francio, ĝi retrovis sian nomon de Akademio de Sciencoj kaj estis financita de la ministerio pri nacia edukado.
En la komenco de la 20-a jarcento, la Akademio suferas malalton de aktiveco kaj influo. Profunda reformo de la statutoj estis farita, tuŝanta ĝiajn membrojn kaj ĝiajn misiojn. Tiu reformo, aprobita per dekretoj de 2 majo 2002 kaj 31 januaro 2003 [4] permesis la elekton de 26 novaj membroj.
Virinoj
[redakti | redakti fonton]La unua virino elektita estis Yvonne Choquet-Bruhat en 1979. La Akademio rifuzis Émilie du Châtelet (1706–1749) kaj Marie Curie (malgraŭ ŝia Nobel-premio pri fiziko en 1903).
Akademianoj
[redakti | redakti fonton]
La Akademio konsistas el membroj, eksterlandaj asociitoj kaj korespondantoj. La membroj estas disigitaj en sekcioj, sed ekzistas du sekciaroj (unua sekciaro: matematikaj, fizikaj sciencoj kaj ties aplikoj; dua sekciaro: kemiaj, naturaj, biologiaj kaj medicinaj sciencoj kaj ties aplikoj), ĉiu el ili havas sian propran ĉiaman sekretarion. Plie ekzistas intersekcio pri apliko de sciencoj.
La 11-an de decembro 2012, Philippe Taquet estis elektita kiel prezidanto de la Akademio por 2013–2014. Bernard Meunier estis elektita vicprezidanto.
Membroj kaj asociitaj homoj
[redakti | redakti fonton]Jen listo de membroj kaj asociitaj eksterlandanoj en februaro 2012.
A : Serge Abiteboul ~ Yves Agid ~ Claude Allègre ~ Christian Amatore ~ Sebastian Amigorena ~ Roy M. Anderson (angle: Roy M. Anderson) ~ Duilio Arigoni (angle: Duilio Arigoni) ~ Alain Aspect ~ Sir Michael Atiyah ~ Jean Aubouin ~ Pierre Auger
B : François Baccelli ~ Jean-François Bach ~ George Backus (angle: George Edward Backus) ~ Roger Balian ~ John M. Ball ~ David Baltimore ~ Beatriz Barbuy (hispane: Beatriz Barbuy) ~ Édouard Bard ~ Françoise Barré-Sinoussi ~ Jean-Marie Basset (angle: Jean-Marie Basset) ~ Étienne-Émile Baulieu ~ Pierre Baŭ ~ Klaus Bechgaard (angle: Klaus Bechgaard) ~ Jean-Paul Behr ~ Alim-Louis Benabid ~ Alain Bensoussan ~ Paul Berg ~ André Berger ~ Claude Berrou ~ Gérard Berry ~ Alain Berthoz ~ Guy Bertrand (angle: Guy Bertrand (chemist)) ~ Mustapha Besbes ~ Giovanni Bignami (itale: Giovanni Bignami) ~ Jean-Michel Bismut ~ Jacques Blamont ~ René Blanchet ~ Nicolaas Bloembergen ~ Joël Bockaert ~ Enrico Bombieri ~ Jean-Louis Bonnemain ~ Jean-Michel Bony ~ Armand Borel ~ Christian Bordé ~ Hélène Bouchiat ~ Marie-Anne Bouchiat (germane: Marie-Anne Bouchiat) ~ Jean Bourgain ~ Pierre Braunstein (angle: Pierre Braunstein) ~ Yves Bréchet ~ Catherine Bréchignac ~ Sydney Brenner ~ Édouard Brézin ~ Haïm Brezis ~ Margaret Buckingham ~ Huy Duong Bui ~ Pierre Buser
C : Henri Cabannes ~ Michel Caboche ~ André Capron ~ Lennart Carleson ~ Curtis Callan (angle: Curtis Callan) ~ Edgardo D. Carosella ~ Alain Carpentier ~ Bernard Castaing ~ Luigi Luca Cavalli-Sforza ~ Anny Cazenave ~ Catherine Cesarsky ~ William Gilbert Chaloner (angle: William Chaloner) ~ Pierre Chambon ~ Jean-Pierre Changeŭ ~ Patrick Charnay ~ Bruno Chaudret ~ Yves Chauvin ~ Chen Zhu (kuracisto) (angle: Chen Zhu) ~ Daniel Choquet ~ Yvonne Choquet-Bruhat ~ Joanne Chory ~ Umberto Cordani ~ Philippe Ciarlet ~ Claude Cohen-Tannoudji ~ Claude Combes ~ Françoise Combes ~ Alain Connes ~ Yves Coppens ~ Robert Corriu ~ Riccardo Cortese ~ Pierre Corvol ~ Suzanne Cory (angle: Suzanne Cory) ~ Pascale Cossart ~ Georges Courtès ~ Vincent Courtillot ~ François Cuzin
D : Jean Dalibard ~ Thibault Damour ~ Ingrid Daubechies ~ Robert Dautray ~ Michel Davier ~ Henri Décamps ~ Stanislas Dehaene ~ Paul Deheuvels ~ Anne Dejean-Assémat ~ Pierre Deligne ~ Jean-Pierre Demailly ~ Jean Dénarié ~ Jean-François Denisse ~ Derek Denton (angle: Derek Denton) ~ Jean-Michel Dercourt ~ Bernard Derrida ~ Peter Dervan (angle: Peter Dervan) ~ Pierre Deslongchamps ~ Michel Devoret ~ David Donoho (angle: David Donoho) ~ Simon Donaldson ~ Roland Douce ~ Ann Dowling (angle: Ann Dowling) ~ Vladimir Drinfeld~ Denis Duboule ~ Bernard Dujon ~ Catherine Dulac (angle: Catherine Dulac) ~ Christian Dumas ~ Henri Duranton ~ Christian de Duve ~ Freeman Dyson
E : Thomas Ebbesen ~ Gerald Edelman ~ Stuart Edelstein ~ Samuel Edwards (germane: Samuel Edwards) ~ Jean-Marc Egly ~ Manfred Eigen ~ Pierre Encrenaz ~ Anne Ephrussi ~ Daniel Esteve
F : Ludwig Faddeev (germane: Ludwig Faddeev) ~ Anne Fagot-Largeault ~ Olivier Faugeras ~ Gérard Férey ~ Albert Fert ~ Mathias Fink ~ Alain Fischer ~ Philippe Flajolet ~ Patrick Flandrin ~ Jean-Marc Fontaine (germane: Jean-Marc Fontaine) ~ Maurice Fontaine ~ Marc Fontecave ~ Jacques Friedel ~ Uriel Frisch
G : Antonio García-Bellido (hispane: Antonio García-Bellido) ~ Susan Gasser ~ Walter Gehring (germane: Walter Gehring) ~ Reinhard Genzel ~ Étienne Ghys ~ Jacques Glowinski ~ Roland Glowinski ~ André Goffeau ~ Marcel Golay ~ Maurice Goldman ~ John Goodenough (angle: John Goodenough) ~ Howard Green ~ Norman Greenwood (angle: Norman Greenwood) ~ Mikhaïl Gromov ~ François Gros ~ Marianne Grunberg-Manago ~ Jean-Pierre Grünfeld ~ Leonard Guarente (angle: Leonard Guarente) ~ Robert Guillaumont ~ Roger Guillemin ~ John Gurdon
H : Erwin Hahn (germane: Erwin Hahn) ~ Michel Haïssaguerre ~ Theodor Hansch ~ Serge Haroche ~ Heisuke Hironaka ~ Friedrich Hirzebruch ~ Jules Hoffmann ~ Gerard 't Hooft ~ Patrick Huerre ~ Gérard Huet
I : Jean Iliopoulos ~ Alain Israël ~ Masao Ito
J : François Jacob ~ André Jaumotte ~ Claude Jaupart ~ Marc Jeannerod ~ Denis Jérome ~ Pierre Joliot ~ Michel Jouvet
K : Fótis Kafátos ~ Henri Kagan ~ Jean-Pierre Kahane ~ Rudolf Kalman ~ Eric Kandel ~ Daniel Kaplan ~ Pierre Karli ~ Richard Karp ~ Masaki Kashiwara (angle: Masaki Kashiwara) ~ Sergiu Klainerman (germane: Sergiu Klainerman) ~ Wilfrid Kilian ~ Mary-Claire King (angle: Mary-Claire King) ~ Daniel Kleppner (germane: Daniel Kleppner) ~ Aaron Klug ~ Paul Knochel (germane: Paul Knochel) ~ Donald Knuth ~ Maxime Kontsevitch ~ Henri Korn ~ Vladimir Kotlyakov ~ Philippe Kourilsky ~ Jean Kovalevsky
L : Antoine Labeyrie ~ Laurent Lafforgue ~ Anne-Marie Lagrange ~ Jean-Yves Lallemand ~ Kurt Lambeck (angle: Kurt Lambeck) ~ Yves Laporte ~ Jacques Laskar ~ Gérard Laumon ~ Guy Laval ~ Peter Lax ~ Michel Lazdunski ~ Guy Lazorthes ~ Gilles Lebeau ~ Denis Le Bihan ~ Jean-Baptiste Leblond ~ Jean-Dominique Lebreton ~ Nicole Le Douarin ~ Gérard Le Fur ~ Jean-Marie Lehn ~ Pierre Lelong ~ Yvon Le Maho ~ Michel Le Moal ~ Jean-Louis Le Mouël ~ Pierre Léna ~ Jean-Bernard Le Pecq ~ Xavier Le Pichon ~ Henri Léridon ~ Marcel Lesieur ~ Hervé Le Treut ~ Claude Lévi ~ Rita Levi-Montalcini ~ Ta-Tsien Li ~ Albert Libchaber (angle: Albert J. Libchaber) ~ Amable Liñán (hispane: Amable Liñán) ~ Pierre-Louis Lions ~ Jacques Livage ~ Rodolfo Llinas ~ Claude Lorius ~ Daniel Louvard ~ Jacques Lucas ~ William Lucas ~ Henry de Lumley-Woodyear
M : Odile Macchi ~ Bernard Mach ~ Bernard Malgrange ~ Bernard Malissen ~ Jean-Louis Mandel ~ Yuri Manin ~ Daniel Mansuy ~ André Maréchal ~ Ghislain de Marsily ~ Goury Martchouk ~ François Mathey ~ Michel Mayor ~ Marcel Méchali ~ Matthew Meselson (angle: Matthew Meselson) ~ Bernard Meunier ~ Dominique Meyer ~ Yves Meyer ~ Elliot Meyerowitz (angle: Elliot Meyerowitz) ~ Jan Michalski ~ Keith Moffatt ~ Luc Montagnier ~ Dino Moras ~ René Moreau ~ William Morgan ~ Leonard Mortenson ~ Vernon Mountcastle (angle: Vernon Mountcastle) ~ Teruaki Mukaiyama ~ Arnold Munnich ~ James Murray (matematikisto) (angle: James Murray (matematikisto))
N : Miguel Nicolelis (portugale: Miguel Nicolelis) ~ Louis Nirenberg ~ Jean Normant ~ Gustav Nossal (angle: Gustav Nossal) ~ Philippe Nozières ~ Christiane Nüsslein-Volhard
O : Satoshi Omura ~ Luis Antonio Oro ~ Gérard Orth (germane: Gérard Orth) ~ Ernst-Wilhelm Otten (germane: Ernst Otten) ~ Paul Ozenda
P : Jacob Palis (angle: Jacob Palis) ~ Giorgio Parisi ~ Lucio Paternò ~ Eva Pebay-Peyroula ~ Jean-Claude Pecker ~ Georges Pelletier ~ Christine Petit ~ Richard Peto (angle: Richard Peto) ~ Emilio Picasso (germane: Emilio Picasso) ~ Charles Pilet ~ Olivier Pironneau ~ Gilles Pisier ~ Jean-Paul Poirier ~ Alexander Polyakov (angle: Alexander Markovich Polyakov) ~ Yves Pomeau (germane: Yves Pomeau) ~ Michel Pouchard ~ Robert Pound (germane: Robert Pound) ~ Jacques Pouysségur ~ Frank Press (angle: Frank Press) ~ Alain Prochiantz ~ Jacques Prost ~ Jean-Loup Puget
Q : Yves Quéré
R : Michael Rabin ~ Miroslav Radman ~ Tiruppatur Ramakrishnan ~ Jean-Pierre Ramis ~ Norman Ramsey ~ Chintamani Rao (angle: Chintamani Rao) ~ André Rassat ~ Auguste Rateau ~ Bernard Raveau ~ Félix Rey ~ James Rice ~ Alexander Rich ~ Rex Richards (sciencisto) (angle: Rex Richards) ~ Daniel Ricquier ~ Giacomo Rizzolatti ~ Herbert Roesky (germane: Herbert Roesky) ~ Michel Rohmer ~ Bernard Roques ~ Jean Rosa ~ Maurice Roseau ~ Jean Rossier ~ Daniel Rouan ~ Didier Roŭ ~ David Ruelle
S : David Sabatini (hispane: David Domingo Sabatini) ~ José-Alain Sahel ~ Jean Salençon ~ Bengt Samuelsson ~ Évariste Sanchez-Palencia ~ Frederick Sanger ~ Philippe Sansonetti ~ Philippe Sautet ~ Jean-Pierre Sauvage ~ Jean-Michel Savéant ~ Jean-Charles Schwartz (angle: Jean-Charles Schwartz) ~ Eugen Seibold (germane: Eugen Seibold) ~ Michael Sela ~ André Sentenac ~ Jean-Pierre Serre ~ Arndt Simon (germane: Arndt Simon) ~ Pierre Sinaÿ ~ Ionel Solomon ~ Susan Solomon ~ Christophe Soulé ~ Nils Stenseth (angle: Nils Christian Stenseth) ~ Gilbert Stork ~ Pierre Suquet
T : Michel Talagrand ~ Paul Tapponnier ~ Philippe Taquet ~ Jean-Marie Tarascon ~ Andrzej Tarkowski ~ John Tate ~ Valentine Telegdi (angle: Valentine Telegdi) ~ Roger Temam (angle: Roger Temam) ~ Michel Thellier ~ Pierre Tiollais ~ Bernard Tissot ~ Jacques Tits ~ Maurice Tubiana
V : Alain-Jacques Valleron ~ Gabriele Veneziano ~ Michèle Vergne (germane: Michèle Vergne) ~ Jacques Villain ~ Jean-Didier Vincent ~ Claire Voisin
W : Wang Zhenyi (angle: Wang Zhenyi) ~ Michael Waterman (angle: Michael Waterman) ~ Robert Weinberg ~ Jean Weissenbach ~ Wendelin Werner ~ Andrew Wiles ~ John Willis ~ George Whitesides ~ Edward Witten ~ Lodewijk Woltjer ~ Kurt Wüthrich
Y : Magdi Yacoub (angle: Magdi Yacoub) ~ Moshe Yaniv ~ Jean-Christophe Yoccoz ~ Marc Yor
Z : André Zaoui ~ Anton Zeilinger ~ Meinhardt Zenk ~ Ahmed Zewail
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Akademio de Sciencoj de Francio, prezento (arkiva kopio) (france)
- ↑ Pascale Mafarette-Dayries, “L’académie royale des sciences et les grandes commissions d’enquête et d’expertise à la fin de l’ancien régime” (La Reĝa Akademio de Sciencoj kaj la grandaj komisionoj de enketo kaj ekspertizo je la fino de la malnova reĝimo) en Annales historiques de la Révolution française (france)
- ↑ Komunikaĵo de la Akademio de Sciencoj (arkiva kopio) (france)
- ↑ legifrance.gouv.fr (france)
– dekreto de la 2a de majo 2002
– dekreto de la 31-a januaro 2003
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- La oficiala paĝaro de la Akademio de Sciencoj de Francio (france)
- 1924 : 42 membroj de la Akademio de Sciencoj agnoskas kaj rekomendas Esperanton, arkivita artikolo de la SAT-retejo