Magnificat
 |
 |
La preĝo Magnificat (magnificat en latino) estas kanto kaj preĝo en la katolika kristanismo. Ĝi venas de la evangelio laŭ Sankta Luko 1:46-55 kaj reproduktas la vortojn per kiuj, laŭ la evangeliisto, Maria sin turnas al Dio kiam ŝi vizitas ŝian kuzinon Elizabeto, patrino de Johano la Baptisto kaj edzino de Zeĥarja. La nomo de la preĝo estis prenita de la unua latinlingva frazo kiu tekstas Magnificat anima mea Dominum.
En la loko en kiu laŭ la kristana tradicio la vizitanta Maria estas bonvenigata de la kuzino Elizabeto oni poste konstruis preĝejon, unue bizancan, poste krucmilitistan, kaj tiu estis renovigata en la 19-a kaj 20-a jarcentoj: la kirkon de la vizito en la antikva urbeto Ejn Kerem, nun parto de la urba teritorio de Jerusalemo.
En la antaŭkirka placo ĉe la muro vidalvide de la suba kirko la preĝo Magnificat notiĝis en pluraj lingvoj sur ceramikaj kaheloj. Ĝis la jaro 1954 kolektiĝis versioj en ekzakte 42 lingvoj, nombro laŭ iuj kristanaj mistikuloj kaj numerologoj konsiderata aparte sankta, inter ili kompreneble ankaŭ la latina kaj Esperanto. En la postaj jaroj tamen ankoraŭ aldoniĝis iuj pliaj versioj, tial ke nun estas iom pli ol 50 lingvoj.
 |
 |
En Muziko
[redakti | redakti fonton]
[[:Aŭdvidaĵo:01 - Magnificat.ogg
|aŭskulti]]
En la Mezepoko, pluraj gregoriaj versioj de Magnificat estis kreitaj, plej en la sama formato kiel la Psalmoj. De la mezo de la 15-a jarcento ĝis la komenco de la 17-a jarcento, la teksto de la Magnificat estis la plej populara teksto krom la Meso, kaj ĝi ricevis multajn polifoniajn adaptiĝojn dum la Renesanco. La Magnificat estis la pinto de la Vespro kaj ankaŭ estis kantita dum gravaj ferioj (eĉ en la frua protestanta eklezio), kaj multaj versioj estis necesaj en ĉiuj ekleziaj modaloj; Kiel rezulto ekzistas preskaŭ neniu komponisto de tiu periodo kiu ne komponis la Magnificat almenaŭ unufoje. Thomas Luis de Victoria skribis dek ok, Giovanni Palestrina pli ol tridek kaj Orlando Di Lasso pli ol cent.
La Magnificat konservis ĝian popularecon inter barokaj komponistoj, kiuj vidis en la teksto multajn ŝancojn por desegnado de vortoj en muziko, precipe en vortoj kiel exultavit (ĝojis), deposuit (malaltigita), humilitatem (humileco), ktp. La plej famaj Magnificates de la Frua Baroko estas la du bonegaj adaptiĝoj de Monteverdi kiuj aperas en liaj Vesproj de 1610. Alia bona ekzemplo de tiu periodo estas la Magnificat de Heinrich Schitz, kiu montras fortan influon de Giovanni Gabrieli.
La plej konata Magnificat de la baroko estas la Magnificat de Bach, numero 243 en BWV. La unua versio en B bemola maĵoro ankaŭ inkludis kvar ĥoralojn en la germana rilataj al Kristnasko (en kies honoro la verkaĵo estis skribita). Hodiaŭ, la pli posta versio en C-maĵoro estas pli konata, sen la aldonoj en la germana kaj ŝanĝoj en orkestrado. Hodiaŭ ĉi tiu verko estas inter la plej amataj de Bach, kaj ĝi elstaras en multaj vortdesegnaĵoj. Ekzemple: la vortoj Deposuit potentes de sede estas ĉiam kunmetitaj en descenda muziko, dum la vortoj et exaltavit humiligas en ascendanta muziko; en la vortoj Sicut erat in principio Bach revenas al la komenca muziko (kio tiam estis tre neakceptebla); Por ilustri la vortojn dimisit inanes, Bach finas la arion per ununura Pizzicato sono, anstataŭe de finaĵakordo. Bach ankaŭ citas antikvan melodion de la Magnificat kiel la Cantus Firmus, en la ĉapitro Suscepit Israel.
Aliaj konataj magnificatoj el la malfrua baroka estis verkitaj fare de Vivaldi kaj Dioniji Arba - tiu magnificat estas fama ĉefe ĉar Handel integrigis ĝin en sia anglalingva oratorio "Israel in Egypt" (Israelo en Egiptujo, HWV 54). Telemann verkis germanan version de la Magnificat.
En la dua duono de la 18-a jarcento estis malkresko en la populareco de la komponitaj versioj de la Magnificat; Tamen Pergolesi kaj C. P. E. Bach verkis sukcesajn versiojn de Magnificat, kaj la plej konata versio el tiu periodo estas ĉe la fino de la Vespro de Mozart el 1780 (n-ro 339 en la listo de Köchel).
En la Romantika periodo preskaŭ neniuj kompletaj Magnificat-oj estis verkitaj (Rachmaninoff verkis por la liturgion de la Rusa Ortodoksa Eklezio version de "Vesperaj Preĝoj" (Latine: Vespers) kiu inkluzivas la tekston de la Magnificat), sed en la dudeka jarcento komencis reveni al la praktiko. La plej rimarkinda ekzemplo estas la Magnificat en 1974 de Krzysztof Penderecki.