Cas. 4288-2006 ODSD
Cas. 4288-2006 ODSD
Cas. 4288-2006 ODSD
deldosmilsiete.
LASALACIVILTRANSITORIADELACORTESUPREMADEJUSTICIADELA
REPUBLlCA;vistalacausanmerocuatromildoscientosochentayochodosmilseis,en
AudienciaPblicadelafechayproducidalavotacinconarregloaley,emitelasiguiente
sentencia;MATERIADELRECURSO:Setratadelrecursodecasacininterpuestoporel
representantedelaMunicipalidadDistritaldePaccarectambo,provinciadeParuroCuscoa
fojasdoscientossesentayocho,contralaresolucindevistadefechadocedesetiembredel
dosmilseis,emitidaporlaPrimeraSalaCivildelaCorteSuperiordelCusco,queconfirmala
sentenciadeprimerainstanciadefechadieciochodejuliodeldosmilseis,quedeclarael
abandonodelproceso,quefueraincoadoporlaMunicipalidadDistritaldePaccarectambo
contralaEmpresaKemperPersobreObligacindeDarSumadeDinero;FUNDAMENTOSDEL
RECURSO:EstaSalaSupremamedianteresolucindefechanuevedemarzodeldosmilsiete,
hadeclaradoprocedenteelrecursodecasacinporlacausaldecontravencindelasnormas
quegarantizanelderechoaldebidoproceso,denunciandolacontravencindelartculo
trescientoscuarentayseisdelCdigoProcesalCivil,describiendoqueenestecasoseestabaal
cumplimientodelapartedemandada,delpagodelatasaregistral,porcuantosobreel
informepericial,seprescindideestemedioprobatorioenefectividaddelapercibimiento
decretadomedianteresolucinnmeroveintids,porloquesetenaquesentenciar;cuando
elAQuohadictadolaresolucinnmeroveinticincohacontravenidoelActadeAudienciade
Pruebas,puestoqueleharequeridonuevamentealaparteemplazadaelcumplimientodesu
obligacin,perjudicandoalarecurrente;adems,nosehatomadoencuentalodispuestoen
elartculotrescientoscincuentadelCdigoProcesalCivil,encuyosincisosterceroyquinto
determinaquenoprocedeelabandonoenpretensionesimprescriptiblesy,cuandolademora
endictarlaresolucinseaimputablealJuez;tambinsehainaplicadoelprincipiodedireccin
eimpulsodelproceso,previstoenelSegundonumeraldelTtuloPreliminardelCdigo
ProcesalCivil;refiereque,alfinalloqueelJuzgadordebiderealizaresdarcumplimientoal
apercibimientodecretadoydictarsentencia,puestoqueelprocesoquedabaexpeditopara
ello,conformealarticulodoscientosoncedelCdigoacotado;yCONSIDERANDO:PRIMERO:
Que,alhabersedeclaradoprocedenteelrecursodecasacinporlacausaldecontravencinde
lasnormasquegarantizanelderechoaldebidoproceso,esmenestersealarquelacitada
causalessancionadaordinariamenteconlanulidadprocesal,cuandoelactoprocesalcarece
dealgunoselementosoviciosquepotencialmentelocolocaenlasituacindeserdeclarado
judicialmenteinvlido,siendoqueelcriteriodelasnulidadesprocesalesdebedeser
restrictivo,pueselremediodelanulidadprocesalesdeltimaratioencuantoaqueel
agravioseaciertoeirreparable,yqueelvicioseainsubsanableeinconvalidable;SEGUNDO:
Que,lagarantaaldebidoprocesoimplicaquedentrodetodoprocesoserespetenlos
derechosygarantasmnimasconlasquedebedecontartodojusticiable,afindequesu
causapuedaresolverseconjusticia,siendotalesfundamentalmente:elderechoallibreacceso
alajurisdiccin,dedefensa,alaprueba,alamotivacindelasresolucionesjudiciales,ala
pluralidaddeinstancias,aunJuezcompetentey,alaobtencindeunaresolucin
fundadaenderechodentrodelplazorazonabledelproceso,entreotros;asimismoelrespeto
aldebidoprocesotambinconstituyeelqueseadministrejusticiadeacuerdoalasnormas
procesalesquehayansidoconsideradasdemaneraimperativaodeestrictocumplimiento,
siendoelloas,esfuncindeestaSupremaInstanciaanalizarsienlalitishansidovulneradas
normasqueestablecenundeterminadocomportamientoprocesalconcarcterdeobligatorio,
ycuyaobservanciaincidademaneradeterminanteenelpronunciamientoaemitirse;
TERCERO:Que,elartculotrescientoscuarentayseisdelCdigoProcesalCivilregulael
supuestodelabandonodelproceso,estableciendoqueseproduceelabandonocuandoel
procesopermaneceenprimerainstanciaporcuatromesessinqueserealiceactoquelo
impulse,pudiendoserdeclaradodeoficiooasolicituddeparteodetercerolegitimado.El
abandonocomounaformadeterminacindelprocesoesunainstitucinprocesalquese
producecomoconsecuenciadelainactividaddelaspartesenlasecueladelprocesoocuando
laactividadqueefectanloslitigantesnoimpulsaelprocesopermaneciendoeneseestado
poreltiempoestablecidoenlanormaacotada.AlrespectoOsvaldoGozainisealaquela
caducidad(entindaseabandono)delainstancianoesslolainactividaddelapartesino
tambinlaactividadintil,dispendiosao,latosensu,inidnea,estoes,loquenohaceavanzar
elprocesoporlasetapasordenadasqueloconducenhacialasentencia(ensuobra
ElementosdeDerechoProcesalCivil,primeraedicinBuenosAires:Ediardosmilcincopgina
cuatrocientostres).Espuesdeinterspblicoquelosprocesosterminenporlosdiferentes
mecanismosquelasnormasjurdicasprocesalesestablecen,resolviendoelconflictode
interesesoeliminandolaincertidumbrejurdicoenformadefinitivacomofinalidadconcreta
delproceso.Finquenoseobservacuandounprocesoseencuentraparalizadoadinfinitum,a
voluntaddelaspartes,aquienescorrespondeelimpulsoprocesal,casocontrario,debe
declararseelabandonodelainstancia;CUARTO:Que,conformeseadvierteenelcasode
autos,afojasdoscientoscuarentaycuatroelltimoactoprocesalhasidolaresolucin
nmeroveinticincodefechatresdemarzodeldosmilseis,porlacualserequiriala
demandadacumplaconpagarlatasaregistralporuninformerequerido,ascomoque
depositelasumadedoscientosnuevossoles,paracadaunodelosperitosporconceptosde
honorariosprofesionalesquehabansidofijadosenlaresolucinnmeroveintiuno,defecha
docedeoctubredeldosmilcuatro,resolucinstaquefueranotificadaaambaspartes
procesaleseldiezdemarzodeldosmilseis,sinembargo,seadviertequeningunadelaspartes
hanrealizadoactoprocesalquedeterminequelalitissemantengaactiva,puessibienlaparte
demandadaestabaobligadaacumplirconelrequerimientoordenadoporelJuezenraznde
corresponderleconsignarloshonorariosprofesionalesdelosperitosporhabersolicitadosu
parteelinformepericial,seadviertetambinquelaparteactoraquienhainiciadolapresente
accin,noharealizadoactoalgunoqueimpliquelaobservanciadelcomportamientodela
demandada,oquehayasolicitadolaprovidenciaquecorrespondealestadodelproceso,pues
sonambaspartesquienessonlasprincipalesinteresadasenloqueseresuelvaenelproceso,
considerandomsanelgradomayordeintersdelaparteactoraquieninterponelaaccin
queoriginaeltrmitedelpresenteproceso,porloque,elJuezalverificareltranscursodelos
plazossinquesehayarealizadoactoprocesalqueimpulseelprocesoporcuatromesesha
declaradoelabandonodelmismoconformealodispuestoenelartculotrescientoscuarentay
seisdelCdigoProcesalCivil,pronunciamientodelAQuoquehasidoconfirmadoporelAd
Quemmedianteresolucindevistanmeroveintinueve,defechadocedesetiembredeldos
milseis;QUINTO:Que,encuantoalosagraviosexpuestosporlaparterecurrente,
correspondesealarquelapresenteaccindeObligacindeDarSumadeDinero,portratarse
deunaaccinpersonal,prescribealosdiezaosatenordelodispuestoenelincisoprimero
delartculodosmilunodelCdigoCivil,porloquenosetratadeunaaccinimprescriptibley,
porelloelcasodeautosnoseencuentracontenidoenlacausaldeimprocedenciadel
abandonocontenidoenelincisotercerodelartculotrescientoscincuentadelCdigoProcesal
Civil,asimismoencuantoaquesehubiesedadoelsupuestodeimprocedenciacontenidaenel
incisoquintodelyamencionadoartculotrescientoscincuentadelCdigoProcesalCivilpor
existirpendienteunaresolucinqueseadictadaporelJuez,correspondeindicarconformese
hasealadoanteriormente,quelafaltadeimpulsodelprocesodepartedeamboslitigantes
slorevelasufaltadeintersenquesetramiteelmismo,puescorrespondatambinala
parteinteresadacoadyuvaralaactividaddelproceso,habidacuentaqueestabapendiente
unadiligenciadeunadelaspartesprocesales,incurrindosecontalfaltadeimpulsoprocesal
duranteelplazoestablecidoporley,ydemanerainjustificadaenlaextincindelproceso,en
consecuenciaeninobservanciadelosprincipiosdeeconomayceleridadprocesalesquese
encuentrancontenidosenelartculoquintodelTituloPreliminardelCdigoProcesalCivil;
SEXTO:Que,finalmenteencuantoalprincipiodedireccineimpulsodelproceso,contenido
enelartculoSegundodelTtuloPreliminardelCdigoProcesalCivilqueestablece,La
direccindelprocesoestacargodelJuezquienlaejercedeacuerdoalodispuestoenel
CdigoAdjetivo.ElJuezdebedeimpulsarelprocesoporsimismo,siendoresponsablede
cualquierdemoraocasionadaporsunegligencia,principioquedestacalaimportanciadela
funcinpblicadelJuez,sinembargo,elreferidoprincipionodescartalaactividadprocesalde
laspartescomoprincipalesinteresadasenloqueseresuelva,puesseconstituyenen
impulsadorasnaturalesdelalitis,resultandopertinenteacotarlosealadoporelautor
AlbertoG.SpotaensuobraInterrupcindelacaducidaddelainstanciaJA,milnovecientos
cincuentaycincoIIIcuatro,citadoporFornaciariMario,ensuobraModosAnormalesde
terminacindelProceso,TomoIII,BuenosAires:Desalma,milnovecientosochentaysiete,
pginaunodiecinueve,encuantosealaquefrentealainactividaddelaspartes,antela
ausenciadeimpulsoprocesal,laapuntadanecesidadcomunitariadeterminayexigequeel
rganojurisdiccionalnoquedeinermeysujetoalavoluntaddeaquellas.Porotraparte,al
garantizarselaproteccindeinteresespblicos,seamparantambinlasaspiracionesdelos
particularesalponersefiniquitoarelacionesprocesalesqueensuperduracinindefinida
configuranfuentedeincertidumbre;STIMO:Que,enconsecuenciaconformealo
anteriormenteexpuesto,noadvirtindosedeloalegadoenelpresenterecurso,causalque
constituyaafectacindeldebidoprocesocorrespondedesestimarlo;OCTAVO:Porlas
consideracionesanotadas,conloexpuestoenelDictamenFiscaly,atenordeloestablecido
porelartculotrescientosnoventaysietedelCdigoProcesalCivil,declararon:INFUNDADOel
recursodecasacininterpuestoporlaMunicipalidadDistritaldePaccarectamboafojas
doscientossesentayocho,enconsecuenciaNOCASARONlaresolucindevistadefojas
doscientossesentayuno,sufechadocedesetiembredeldosmilseis;CONDENARONala
recurrentealpagodelamultadedosUnidadesdeReferenciaProcesal;DISPUSIERONla
publicacindelapresenteresolucinenelDiarioOficialElPeruanobajoresponsabilidad;en
losseguidosporMunicipalidadDistritaldePaccarectambocontraEmpresaKemperPer
sobreObligacindeDarSumadeDinero;ylosdevolvieron.VocalPonenteSeorSols
Espinoza.
S.S.
TICONAPOSTIGO
SOLISESPINOZA
PALOMINOGARCIA
CASTAEDASERRANO
MIRANDAMOLINA
tzv
CORTESUPREMADEJUSTICIADELAREPBLICA
SALACIVILTRANSITORIA
CASACIN42882006
CUSCO
OBLIGACINDEDARSUMADEDINERO