Ereño: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.7.2+) (robota Erantsia: ms:Ereño |
More used with only one reference definition: 1 new reference and 1 new reference call. |
||
| (15 erabiltzailek tartean egindako 27 berrikusketa ez dira erakusten) | |||
1. lerroa:
{{Bizkaiko udalerri infotaula
| izena = Ereño
| bandera = ez
| armarria = Escudo de Ereño.svg
| nongo = Ereñoko
7. lerroa:
| eskualdea = [[Busturialdea]]
| postakodea = 48313
| irudia = Ereño_ikuspegia.jpg
| irudiaren testua =
| kokapena = Bizkaia municipalities Ereño.PNG
| koordenatuak =
| garaiera = 150
| azalera = 10.67
| biztanleria =
| bizt_urtea =
| dentsitatea =
| distantzia = 42
| euskaldunen ehunekoa = 92,74
| sorrera =
| herritarra = ereñoarra
| alkatea =
| webgunea = http://
| oharrak =
}}
'''Ereño''' [[Bizkaia|Bizkaiko]] barnealdean dagoen udalerria da, herrialdearen iparraldean eta [[Busturialdea|Busturialde]] eskualdean kokatua.
== Geografia ==
=== Inguru naturala eta kokapena === Ereño [[
Ereño, [[Ereñozar]] mendiaren magalean dago, itsasoaren mailatik 150 metrora. Mendiei dagokienez, bi gain dira aipagarri [[Busturrigain]] mendia (558 m.) ipar-ekialdean kokatua eta [[Ereñozar]]reko San Migel (447 m.) ekialdean. Udalerri nahiko menditsua dela esan daiteke.
Orotara lau auzo daude: [[Akorda-Bollar]], [[Basetxeta-Atxoste]], [[Elexalde-
== Historia ==
Bi izan dira Ereñoko elizatearen historiaren ardatza, [[Santimamiñe]]ko kobazuloa batetik eta harrobiak, bestetik. Ereño "Marmolaren hiriburu" ere deitu izan dute, udalerriko harrobietatik ateratzen zen marmol gorriagatik. Marmol hau, mundu osoko eraikin erlijiosoetan eta jauregietan erabilia izan da. Tomas Goikolea historialariaren arabera,
Nekazari-herria izanik, artoa eta patatak lantzen zituzten bertako biztanleek batetik, eta abeltzaintzan ere aritzen ziren, bestetik. Dena den, harrobiaren ustiaketari esker, nekazaritzaz gain beste jarduera ekonomiko batean ere aritzeko aukera izan zuen herriak, inguruko nekazari-udalerrietan gertatu ez bezala.
[[1950eko hamarkada]]tik aurrera harrobien gainbehera etorri zen eta horrekin batera biztanleriaren beherakada. Herritar askok [[Gernika-Lumo|Gernikara]]
== Demografia ==
{{Barra bertikalen grafikoa
|izena=Ereñoko biztanleria
| '''Urtea''' || 1857 || 1877 || 1887 || 1900 || 1910 || 1920 || 1930 || 1940 || 1950 || 1960 || 1970 || 1980 || 1991 || 2001 || 2006▼
|altuera=300
|zabalera=500
▲|
==
[[Fitxategi:Erenoko Maria Luisa Elorza.webm|thumb|Ereñoko Maria Luisa Elorza<ref name="#1">{{Erreferentzia|izenburua=Busturialdekoa - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/euskalkiak/mendebalekoa-bizkaiera/tartekoa-m/busturialdekoa/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-07-09}}</ref> hiztunaren testigantza. [[Euskal Herriko Ahotsak]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea|hizkuntza=eu|url=http://www.ahotsak.eus|aldizkaria=www.ahotsak.eus|sartze-data=2018-07-09}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Eskolako zigorrak; behin gertatutako pasadizoa - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/ereno/pasarteak/ere-005-004/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-07-09}}</ref> proiekturako egindako elkarrizketa, ahozko ondarea jaso eta zabaltzeko.]]
=== San Migel eliza ===▼
Ereñoko euskara bizkaieraren barruan dagoen Busturialdeko euskaran<ref name="#1"/><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Ereño - Ahotsak.eus|hizkuntza=eu|url=https://ahotsak.eus/ereno/|aldizkaria=ahotsak.eus|sartze-data=2018-07-09}}</ref> kokatzen da. Busturialdeko herririk euskaldunena Bermeo da. eta UEMAko kide da.
San Migel eliza Ereñoko eraikin garrantzitsuena da. Herriko harrobietatik ateratako marmolez egina, mendeak igaro ahala handituz joan zen, eredu gotikoa oinarri hartuta. Oraindik ere, aztarna gotikoak daude eraikinean, horma, leiho eta kono itxurako arku batean.▼
== Politika ==
=== Ereñozarreko San Miguel baseliza ===▼
=== 2011ko udal hauteskundeak ===
Izen bereko mendiaren tontorrean kokatzen da eta Ereñoko frontoiaren atzetik eskuinaldean dagoen bidexka batetik heltzen da mendiaren gainera eta baselizara. [[X. mende]]tik [[1660]]. urtera arte parrokia izan zen. Baselizaren barruan harrizko sarkofago zahar bat dago.▼
[[2011ko udal eta foru hauteskundeak Hego Euskal Herrian|2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako]] emaitzen ondorioz Ereñoko alkatea [[Euzko Alderdi Jeltzalea|Euzko Alderdi Jeltzaleko]] Joseba Zarragoikoetxea Cenicacelaia da.
{{Udal hauteskunde infotaula
|data = 2011ko maiatzaren 22
|alderdia1 = [[Euzko Alderdi Jeltzalea]] (EAJ)
|kolorea1 = #CCFC66
|zinegotziak1 = 5
|botoak1 = 142
|ehunekoa1 = 70,3
|alderdia2 = [[Bildu]]
|kolorea2 = #9bd225
|zinegotziak2 = 2
|botoak2 = 55
|ehunekoa2 = 27,23
|iturria = [http://www.euskadi.net/q93TodoWar/eleccionesJSP/q93Contenedor.jsp?idioma=e&menu=li_2 Hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean]
}}
=== 2007ko udal hauteskundeak ===
Mendiaren gainetik eskualdeko eta [[Urdaibai]]ko ikuspegi zoragarriaz goza daiteke, inguruko herriak eta [[Kantauri itsasoa]] ikusgai direla.▼
2007-2011 legegintzaldian Ereñoko alkatea [[Euzko Alderdi Jeltzalea|Eusko Alderdi Jeltzaleako]] Juan José Arribalzaga Elordieta izan zen.
=== Potoko leizea ===▼
Potoko leizea Elexaldeko auzoan kokatzen da, hara heltzeko [[Busturrigain]] mendirako bide bat hartu, eta, aurrerago, beste bide bat, ezkerrera, hartu behar da. [[1935]]. urtean aurkitua, gaztainondoz eta artez betetako baso txiki baten ondoan dago kobazuloa. Haitzuloak areto handi bat dauka eta bertan eskultura bat eskegita dago. Eskulturak "Ixiltasun Borobila" du izena eta Edu Gordok egina da.▼
Hauteskundeen emaitzak honakoak izan ziren:
{| class="taulapolita"
|+'''Ereñoko Udala'''
| '''Alderdia''' || '''Botuak''' || '''Zinegotziak'''
78 ⟶ 88 lerroa:
== Garraiobide eta azpiegiturak ==
Herrira ailegatzeko BI-2238 errepidea hartu behar da. Garraio publikoari dagokionez, [[Bizkaibus]]eko A3526 lineak
== Ondasun nabarmenak ==
▲=== San Migel eliza ===
▲San Migel eliza Ereñoko eraikin garrantzitsuena da. Herriko harrobietatik ateratako marmolez egina, mendeak igaro ahala handituz joan zen, eredu gotikoa oinarri hartuta. Oraindik ere, aztarna gotikoak daude eraikinean, horma, leiho eta kono itxurako arku batean.
▲=== [[San Migel baseliza (Ereñozar)|Ereñozarreko San Miguel baseliza]] ===
▲Izen bereko mendiaren tontorrean kokatzen da eta Ereñoko frontoiaren atzetik eskuinaldean dagoen bidexka batetik heltzen da mendiaren gainera eta baselizara. [[X.
▲Mendiaren gainetik eskualdeko eta [[Urdaibai]]ko ikuspegi zoragarriaz goza daiteke, inguruko herriak eta [[Kantauri|Kantauri itsasoa]] ikusgai direla.
▲=== Potoko leizea ===
▲Potoko leizea Elexaldeko auzoan kokatzen da, hara heltzeko [[Busturrigain]] mendirako bide bat hartu, eta, aurrerago, beste bide bat, ezkerrera, hartu behar da. [[1935]]. urtean aurkitua, gaztainondoz eta artez betetako baso txiki baten ondoan dago kobazuloa. Haitzuloak areto handi bat dauka eta bertan eskultura bat eskegita dago. Eskulturak "Ixiltasun Borobila" du izena eta Edu Gordok egina da.
== Ereñoar ospetsuak ==
* [[Eulojio Bengoa]] ([[1873]]-[[1952]]), idazle eta misiolaria.
* [[Abel Muniategi]] ([[1942]]), bertsolari eta idazlea.
== Ikus, gainera ==
84 ⟶ 110 lerroa:
* [[Santimamiñe]]
==
{{erreferentzia zerrenda}}
== Kanpo estekak ==
{{Atari|Euskal Wikiatlasa|Euskal Herriko Wikiatlasa}}
* {{eu}}[https://web.archive.org/web/20080908103828/http://www.ereno.org/ Ereñoko udalaren webgunea.]
{{autoritate kontrola}}
{{Busturialdeko udalerri aurkibidea}}
93 ⟶ 122 lerroa:
[[Kategoria:Ereño]]
| |||