Adela Barnés González
| Adela Barnés González | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Adela Barnés González |
| Jaiotza | Ávila, 1908ko apirilaren 9a |
| Herrialdea |  Espainia |
| Heriotza | Mexikoko estatua, 2011 (102/103 urte) |
| Familia | |
| Aita | Francisco Barnés Salinas |
| Ezkontidea(k) | Francisco Giral (en)  |
| Haurrideak | |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | kimikaria |
Adela Barnés González (Ávila, 1908ko apirilaren 9a - Mexiko Hiria, 2011)[1] Espainiako aitzindarietako bat izan zen kimikan, bai irakaskuntzan, bai ikerketan, Zilar Aroan.[2] Mexikon erbesteratu ondoren, bertako elite intelektualeko kide izan zen. Lehen urteetan, Espainiako eskola-adineko herritarrei kalitatezko hezkuntza eskaintzeaz arduratu zen. Adela laborategiko laguntzaile gisa aritu zen Jose Giralen zuzendaritzapean. Ondoren, kimika ez-organikoko eta analisi klinikoko irakaslea izan zen ENCBn.
Biografia
aldatuAdela Barnés González 1908ko apirilaren 9an jaio zen. Hiru ahizpa (Dorotea, Petra eta Angela) eta hiru neba (Urbano, Francisco, Juan) izan zituen. Dorotea González eta Francisco Barnés Salinasen semeak ziren. Aita Institutu-Eskolako Historiako katedraduna izan zen, diputatua 1931n eta Instrukzio Publiko eta Arte Ederretako ministroa 1933an, Manuel Azañaren gobernuarekin, eta ondoren, 1936an, Santiago Casares Quirogaren lehenengo eta José Giralen gobernuarekin ondoren.
Adela Institutu-Eskolako lehen eta bigarren mailako ikasketetan matrikulatu zen lehenetarikoa izan zen. Lizentziaturako aparteko saria jaso zuen 1932an, eta Institutu-Eskolako irakasle izan zen, hasieran irakasle eta gero arduradun.[3] Fisika eta Kimika Institutu Nazionalean lan egiteko hautatu zituzten zientzietako 36 aitzindarietako bat izan zen. Enrique Molesek zuzendutako Fisika eta Kimika sailean, hain zuzen ere. Harekin prestatzen zuen doktore-tesia, baina ezin izan zuen amaitu, denbora faltagatik.
1929an Fisika eta Kimikako Espainiako Errege Elkartean bazkide gisa onartua izan zen.
Erbestea
aldatuAdela Barnesek eta bere senarrak Mexikora erbesteratu behar izan zuten. Destino bera aukeratu zuten Adelaren gurasoek eta haren neba Urbanok. Juan, familiako gazteena, 1937an hil zen borrokan. Frantzisko 1938ra arte egon zen gatibu, eta Frantzian erbesteratu ondoren, 1938an Mexikora joan zen. Petra Barnesek eta bere senarrak ere erbestea bizi izan zuten Mexikon. Dorotea Barnés, Frantzian erbesteratu ondoren, Espainiara itzuli zen 1940an. Angela ere Espainian geratu zen, nahiz eta, bere senarraren lan-arrazoiak zirela medio, 1946tik 1975 arte Belgikan, Londres, Varsovian eta, azkenik, Sevillan bizi izan zen.[4]
Adela 1939an Mexikora iritsi ziren 17 zientzialari espainiarretako bat izan zen, 308 zientzia-gizonekin batera. 17 emakumeetatik 5 irakaskuntzan aritu ziren. Adela Barnés Kimika Ez-organiko eta Analisi Kimikoko irakaslea izan zen Institutu Politekniko Nazionaleko Biologia Zientzien Eskolan, non
Arrakasta bikaina lortu zuen, irakaskuntza bikainean, bere maisu Molesen ezagutza guztia transmitituz... 20 urte baino gehiagoz magisteritzan jardun zuen... Madrilen hasitako hainbeste agintzen zuen ikerketa-lana egiteko aukerarik izan gabe.[5]
Adela Barnés Mexikoko Atzerriko Unibertsitate Irakasleen Batasunaren ordezkaritzako kide izan zen. 1941ean ebatzi zen Espainiako magisteritzaren garbiketa frankistaren esparruan irekitako espedientea, 36-38 urteen artean. Bere ahizpa Doroteari ere arazketa aplikatu zioten. Irakaskuntzarako gaitasungabetze zigorra ezarri zieten biei. Zehapena Espainian bakarrik aplika zitekeen. Dorotea Barnés González ez zen ikasgeletara edo laborategira itzuli. Adelak irakasle jarraitu ahal izan zuen erretiroa hartu arte.[6]
Gure herrian bizitza akademikoan murgildu ziren emakume horien gainditze-nahia eta erantzukizun profesionala jaioterriko goi-mailako prestakuntzari dagokio. Mexikarren zerbitzura jarri zuten talentuak zientzian eta hezkuntzan lagundu zuen, eta bere ekarpenak, zalantzarik gabe, Mexikoko aurpegi kulturala eraldatu zuen.[7]
Barnés ahizpak
aldatu2009ko apirilaren 15ean, “Ni tontas ni locas” liburuaren aurkezpen-ekitaldian, Barnés ahizpei omenaldia egin zitzaien.[8]
Erreferentziak
aldatu- ↑ Barnés González, Adela (1908-2011). PARES Portal de archivos españoles.
- ↑ Magallón Portolés, Carmen. (2011). «Químicas españolas en la Edad de Plata» Anales de Química de la RSEQ (1): 94–101. ISSN 2792-5250. (Noiz kontsultatua: 2024-09-17).
- ↑ «Barnés González, Adela (1908-?). » MCNBiografias.com» www.mcnbiografias.com (Noiz kontsultatua: 2024-09-17).
- ↑ García, Andrea; Tirado, Mari Ángeles. (2009). «Ángela Barnés: un filosófico regreso a la juventud». Sesenta..
- ↑ (Gaztelaniaz) Giral, Francisco. (1994). Ciencia española en el exilio (1939-1989): el exilio de los científicos españoles. Anthropos Editorial ISBN 978-84-7658-442-2. (Noiz kontsultatua: 2024-09-17).
- ↑ «Mujeres y segunda enseñanza en Madrid (1931-1939). El personal docente femenino en los institutos de bachillerato - E-Prints Complutense» web.archive.org 2016-04-02 (Noiz kontsultatua: 2024-09-17).
- ↑ García Bernal, Silvia M.. «Las maestras del exilio español». El Cronista (40)..
- ↑ Martín, A.. (2009). «Presentación del libro "Ni tontas ni locas"». Tribuna Complutense..
Kanpo estekak
aldatu| Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Adela Barnés González |
Datuak: Q23705291
Multimedia: Adela Barnés González / Q23705291