Gobernu Orokorra
Gobernu Orokorra (alemanez: Generalgouvernement; polonieraz: Generalne Gubernatorstwo; ukraineraz: Генеральна губернія), formalki Okupatutako Poloniar Eskualdeko Gobernu Orokorra (alemanez: Generalgouvernement für die besetzten polnischen Gebiete) alemaniarren okupazio-eremu bat zen, 1939an Bigarren Mundu Gerraren hasieran Alemania naziak, Eslovakiak eta Sobietar Batasunak Polonia inbaditu zutenetik. Okupatu berria zen Poloniako Bigarren Errepublika hiru eremutan banatu zen: Gobernu Orokorra erdian, mendebaldean Alemania naziak okupatutako eremu poloniarrak eta ekialdean Sobietar Batasunak okupatutako eremu poloniarrak. Lurraldea asko zabaldu zen 1941ean, alemaniarrek Sobietar Batasuna inbaditu ondoren, Galitziako barruti berria sartzeko[1]. Gobernu Orokorraren eremua bat zetorren, gutxi gorabehera, 1795ean Poloniaren Hirugarren Partizioaren ondoren Austriak izan zuen Poloniako eta Lituaniako Mankomunitatearen zatiarekin.
Gobernu Orokorra | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1939 – 1945 | |||||||||||
| |||||||||||
Geografia | |||||||||||
Hiriburua | Litzmannstadt eta Krakovia | ||||||||||
Historia | |||||||||||
Garai historikoa | Bigarren Mundu Gerra | ||||||||||
Poloniaren inbasioa | 1939ko irailaren 1 | ||||||||||
Sorrera | 1939ko urriaren 26 | ||||||||||
Galitziaren gehikuntza | 1941eko abuztuaren 1 | ||||||||||
Poloniaren berrezarpen aldarrikapena | 1944ko uztailaren 22 | ||||||||||
SESBek Varsovia konkistatu | 1945eko urtarrilaren 17 | ||||||||||
Desegitea | 1945eko urtarrilaren 19 | ||||||||||
|
Gobernu Orokorra eratzeko oinarria «Lurralde Poloniar Okupatuen Administrazioari buruzko Anexio Dekretua» izan zen. 1939ko urriaren 8an Hitlerrek iragarri zuenez, Poloniako gobernuak kolapsatu egin zuen erabat. Arrazonamendu hori Alemaniako Auzitegi Gorenak erabili zuen Poloniako herritar guztiak aberrigabe izendatzeko, etnikoki alemaniarrak zirenak izan ezik. Horrela, alemaniar horiek ziren Alemania Naziko legezko herritar bakarrak.
Gobernu Orokorra helburu logistikoak zituen administrazio-unitate bereizi gisa zuzendu zuen Alemaniak. Wehrmachten indarrek Sobietar Batasuna inbaditu zutenean 1941eko ekainean (Bizargorri Operazioa), Gobernu Orokorraren eremua zabaldu egin zen, aurretik SESBari atxikita zeuden Poloniako eskualdeak sartuz[2]. Egun gutxiren buruan, Ekialdeko Galitzia inbaditu eta Galitzia Barrutian sartu zuten. 1945era arte, Gobernu Orokorrak Poloniako erdialdeko, hegoaldeko eta hego-ekialdeko zati handi bat hartzen zuen gerraren aurreko mugetan (eta egungo Mendebaldeko Ukrainan), Varsovia, Krakovia, Lviv, Lublin (ikus Nisko Plana), Tarnopol, Stanisławów (gaur egun Ivano-Frankivsk), Drohobycz eta Sambor. Lekuak alemanez berrizendatu ziren.
Erreferentziak
aldatu- ↑ (Ingelesez) Majer, Diemut. (2003). "Non-Germans" Under the Third Reich: The Nazi Judicial and Administrative System in Germany and Occupied Eastern Europe with Special Regard to Occupied Poland, 1939-1945. JHU Press ISBN 978-0-8018-6493-3. (Noiz kontsultatua: 2024-06-02).
- ↑ (Ingelesez) Ethnic Groups and Population Changes in Twentieth-Century Central-Eastern Europe. M.E. Sharpe ISBN 978-0-7656-1833-7. (Noiz kontsultatua: 2024-06-02).