Jakue I.a Aragoikoa

Jakue I.a Aragoikoa (Montpellier, 1208ko otsailaren 2a - Alzira, 1276ko uztailaren 27a), Jakue Konkistatzailea (katalanez: Jaume el Conqueridor; okzitanieraz: Jacme lo Conquistaire; aragoieraz: Chaime lo Conqueridor; gaztelaniaz: Jaime el Conquistador) ere deitua, 1213-1276 bitartean Aragoiko errege eta Bartzelonako kondea izan zen. Balear uharteak konkistatu zituen eta Valentzia hartu zuen; Hogei urtez borrokatu zuen Murtzian mairuekin. Legedi berria ezarri zuen 1247an. Gudarostearen antolatzaile ona izan zen.

Jakue I.a Aragoikoa
Irudi gehiago
count of Roussillon (en) 1242 - 1276ko uztailaren 27a ← Nuño Sánchez (en) - Jakue II.a Mallorcakoa → King of Valencia (en) 1238 - 1276ko uztailaren 27a ← Zayyan ibn Mardanish (en) - Petri III.a Aragoikoa → count of Urgel (en) 1234 - 1276ko uztailaren 27a ← Peter of Portugal (en) - Ponzio I di Urgell (en) → king of Majorca (en) 1230 - 1276ko uztailaren 27a ← Abú Yahya (en) - Jakue II.a Mallorcakoa → Bartzelonako kondea 1213 - 1276ko uztailaren 27a ← Petri II.a Aragoikoa - Petri III.a Aragoikoa → Lord of Montpellier (en) 1213 - 1276ko uztailaren 27a ← Maria of Montpellier (en) - Jakue II.a Mallorcakoa → Aragoiko errege 1213 - 1276ko uztailaren 27a ← Petri II.a Aragoikoa - Petri III.a Aragoikoa →
Bizitza
Jaiotza	Montpellier, 1208ko otsailaren 2a
Herrialdea	Aragoiko koroa
Bizilekua	Monzóngo gaztelua
Heriotza	Alzira, 1276ko uztailaren 27a (68 urte)
Hobiratze lekua	Valentziako katedrala Pobleteko monasterioa
Familia
Aita	Petri II.a Aragoikoa
Ama	Maria of Montpellier
Ezkontidea(k)	Eleanor of Castile (en)  (1221eko otsailaren 6a -  1229) Violante Hungariakoa  (1235eko irailaren 8a -  1251ko urriaren 12a) Teresa Gil de Vidaure  (1255 -  1265)
Bikotekidea(k)	ikusi Aurembiaix (en) Berenguera Ferrandis (en) Elvira Sarroca (en) Sibil·la de Saga (en) Guillema de Cabrera (en) Blanca d'Antillón (en) Berenguela Alonso de Molina (en)
Seme-alabak	ikusi Alfonso de Aragón y Castilla (en) Violante Aragoikoa Constance of Aragon, Lady of Villena (en) Petri III.a Aragoikoa Ferran Sanxis de Castre (en) Jakue II.a Mallorcakoa Pere I Ferrandis d'Híxar (en) Sancha d'Aragona (en) Elisabet Aragoikoa (1248-1271) María de Aragón y Hungría (en) Ferran d'Aragó (en) Sancho d'Aragona (en) Jaime Sarroca (en) Pedro del Rey Jaume de Xèrica (en) Pere I d'Ayerbe (en)
Leinua	Royal house of Aragon (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	Erdi Aroko aragoiera Old Catalan (en) latina okzitaniera katalana
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, gudaria eta agintaria
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Siege of Valencia (en) Mallorcaren konkista
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	kristautasuna

Biografia

Gurasoak Petri II.a Aragoikoa eta Maria Montpellierrekoa izan zituen. Balear Uharteetako uharteak konkistatu zituen eta Valentzia hartu zuen; Legedi berria ezarri zuen 1247an. Gudarostearen antolatzaile ona izan zen.

Bere erreinaldi luzean Aragoiko Erresuma alde guztietara hedatu zen: hegoaldera Valentziako Erresuman, iparraldera Languedocen eta ekialdera Balear Uharteetan. Luis IX.a Frantziakoarekin ituna sinatu ondoren, Bartzelonako konderria sartu zuen bere koroan, de iure Frantziako koroapean zegoelako. Andaluziako errekonkistan Fernando III.a Gaztelakoak egin zuen bezalako ahalegina egin zuen Jakuek Levanten.

Legegile moduan, Libre del Consulat de Mar sortu zuen Mediterraneoan merkataritza kontrolatzeko. Era berean katalanezko literatura bultzatu zuen eta Llibre dels fets sasi-autobiografia idatzi zuen.

Ezkontzak eta seme-alabak

1221ean Alfontso VIII.a Gaztelakoaren alaba Leonorrekin ezkondu zen. Ezkontza ez-legitimotzat hartu zenez, izandako seme bakarra sasikoa izan zen:

1. Alfontso (1229–1260), Bigorreko kondesa Konstantziarekin ezkondu zena.

1235ean Andres II.a Hungariakoaren alaba Violantekin ezkondu eta seme-alaba asko izan zituzten:

1. Violant, (1236–1301), Alfontso X.a Gaztelakoarekin ezkondu zena
2. Konstantzia (1239–1269), Joanes Manuel Villenakoarekin ezkondu zena
3. Petri (1240–1285), ondorengoa Aragoi, Katalunia eta Valentzian
4. Jakue (1243–1311), ondorengoa Balear Uharteetan eta Languedocen
5. Fernando (1245–1250)
6. Antsa (1246–1251)
7. Elisabet (1247–1271), Filipe III.a Frantziakoarekin ezkondu zena.
8. Maria (1248–1267), moja
9. Antso (1250–1279), Toledoko artzapezpikua
10. Leonor (1251–)

Hirugarrenez Teresa Gil Bidaurrekoa nafarrarekin ezkondu zen, baina ez publiko eta ofizialki. Seme bi izan zituzten:

1. Jakue (c.1255–1285), Jéricako jauna
2. Petri (1259–1318), Ayerbeko jauna

Zenbait maitale ere izan zituen:

• Blanka Antillongoa:

1. Fernando Santxez (1240–1275), Castroko baroia

• Berengaria Fernandez:

1. Pedro Fernandez, Híjarko baroia

• Elvira Sarroca:

1. Jakue Sarroca (1248), Huescako artzapezpikua

Kanpo estekak

• Datuak: Q212052
• Multimedia: James I of Aragon / Q212052

Artikulu hau Aragoiko biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.