Florence Lawrence
Florence Lawrence | |
---|---|
(1908) | |
Bizitza | |
Jaiotza | Hamilton, 1886ko urtarrilaren 2a |
Herrialdea | Kanada Ameriketako Estatu Batuak |
Lehen hizkuntza | ingelesa |
Heriotza | Beverly Hills, 1938ko abenduaren 27a (52 urte) |
Hobiratze lekua | Hollywood Forever Cemetery (en) |
Heriotza modua | suizidioa: intoxikazioa |
Familia | |
Ezkontidea(k) | Harry Solter (1908 - 1920) |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | ingelesa |
Jarduerak | |
Jarduerak | aktorea, antzerki aktorea, zinema aktorea eta patent inventor (en) |
|
Florence Lawrence (Hamilton, Ontario, Kanada, 1886ko urtarrilaren 2a - West Hollywood, Kalifornia, Estatu Batuak, 1938ko abenduaren 28a) asmatzaile eta aktore kanadarra izan zen. Askotan, historiako «lehen zinema-izar» gisa aipatzen da. "Biograph Girl" eta "IMP Girl" izenez ere ezaguna izan zen. Hainbat zinema-estudiotako 270 filmetan baino gehiagotan parte hartu zuen. Zinema-ibilbide luzea izateaz gain, Lawrencek autoentzako lehen norabide aldaketaren adierazlea asmatu zuen.[1]
Lehen urteak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Florence Annie Bridgwood bezala jaio zen Hamiltonen (Ontario). Charlotte A. Bridgwooden alaba, vaudevilleko aktore bat, Lotta Lawrence izen artistikoarekin ezaguna, eta Lawrence antzerki konpainiaren aktore nagusia eta zuzendaria.[2] Bere aita, George Bridgwood, 1822an jaio zen Stafforshiren, Ingalaterran, eta 1898an hil zen Hamilton, Wentworth, Ontario, Kanadan. Lau urterekin, amaren izen artistikoaren abizena jarri zioten Florenceri.[3]
1898an, Florencek 12 urte zituela, aita hil ondoren, bera, ama eta bi anaia nagusi Hamiltondik Buffalora (New York) joan ziren bizitzera. Herriko ikastetxeetara joan zen eta hainbat kirol egin zituen, bereziki zaldiketa eta izotz gaineko irristaketa. Graduatu ondoren, Lawrencek bere amaren antzerki konpainiarekin bat egin zuen. Hala ere, konpainia laster desegin zen, taldekideek elkarrekin lan egitea ezinezko bihurtu zuten eztabaida batzuen ondorioz. Lawrence eta bere ama New Yorkera joan ziren 1906an.[2]
Bere ibilbidearen hasiera: zinema eta Broadway
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Zinemaren industriako 'Kanadako Aitzindarietako' bat izan zen Florence. 1906an, hogei urterekin, bere lehen filma egin zuen. Hurrengo urtean, 38 filmetan parte hartu zuen Vitagraph konpainia zinematografikoarentzat. 1906ko udaberrian eta udan, Broadwayko hainbat produkzioren entzunaldietara aurkeztu zen Lawrence, baina ez zuen arrakastarik izan. Hala ere, 1906ko abenduaren 27an, Edison Manufacturing Company-k kontratatu zuen Daniel Booneren alabaren papera egiteko Daniel Boone o Pioneer Days in America filmean. Zaldiz ibiltzen zekielako eman zioten papera. Amak ere parte hartu zuen filmean, eta egunean 5 dolar ordaindu zizkieten aire zabalean egindako bi asteko filmazioagatik, tenperatura izoztaileekin.[2]
1907an Brooklyngo (New York) Vitagraph konpainiarentzat lan egin zuen Moya nekazari irlandarraren paperean, Dion Boucicaulten The Shaughraun lanaren bertsio batean.
Antzerkian lan egin zuen berriro, Melville B. Raymonden Seminary Girls produkzioko protagonistaren paperean. Amak azken aldiz jardun zuen ekoizpen honetan. Urtebeteko biraren ondoren, Lawrencek erabaki zuen "ez zuela bizitza nomada hori berriz eramango".
1908ko udaberrian Vitagraphera itzuli zen eta bertan The Dispatch Beare filmean protagonista izan zen. Zaldiketa trebetasunak direla eta, 11 filmetan eman zizkioten paperak hurrengo 5 hilabeteetan.
Karrera zinematografikoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Biograph estudioak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Vitagraphen aktore gazte batekin egin zuen topo, Harry Solter, Biograph Estudioek ekoitziko zuten pelikula baten protagonista izateko zaldizko gazte eta eder baten bila zebilena. Proiektua D.W. Griffithek zuzendu behar zuen. Griffithek Vitagraphen filmetako batean ikusi zuen neska gazte ilehori ederra. Film horretan aktoreak ez ziren kredituetan agertzen ordura arte ohikoa zen bezala, beraz, Griffithek galdetu egin behar izan zuen Florence Lawrence zela jakin eta elkarrizketa bat adostu arte.
Griffithek Florence Turner estudioetako aktore nagusiari eman nahi zion papera, baina Lawrencek lortu zuen Solter eta Griffith konbentzitzea bera zela egokiena The Girl and the Outlaw filmeko protagonista izateko. Vitagraphen 20 dolar irabazten zituen astean, aktore eta jostun gisa. Griffithek lan bat eskaini zion, aktore gisa bakarrik, astean 25 dolarren truke. Lawrencek onartu egin zuen zalantzarik gabe.
Paper horretan arrakasta izan ondoren, Betrayed by a Handprint filmean parte hartu zuen eta indiar baten papera egin zuen The Red Girl filmean. Guztira, 1908an Griffithek zuzendu zituen 60 filmetatik gehienetan aritu zen. 1908an, Harry Solter-ekin ezkondu zen. Lawrencek berehala lortu zuen ospea, baina bere izena argitaratzen ez zenez, jarraitzaileak estudiora idazten hasi ziren, eskatuz. Bere aurpegia ia leku guztietan antzematen zenean ere, Resurrection arrakastatsuaren protagonista izan ondoren, Biograph Estudioek "The Biograph Girl" bezala bakarrik izendatzen zuten. Zinemaren lehen urteetan, aktoreak ez ziren kredituetan ateratzen, estudioen jabeak beldur baitziren ospeak soldata handiagoak eskatzera eramango ote zituen.[4]
1909an Biographentzat lanean jarraitu zuen. Egunero ordaindu beharrean, astero ordaintzea lortu zuen, eta soldata arruntaren bikoitza jaso zuen. Jones series lehen komedia-seriean ospe handia lortu zuen. Bera izan zen Jones andrea hogei bat filmetan. Jones seriea baino ezagunagoak izan ziren Arthur Johnsonekin egin zituen maitasun istorioak. Senar eta emaztearena egiten zuten The Ingrate-n, eta maitaleena Resurrection-en. Lawrence eta Solter beste estudio batzuetan lan bila hasi ziren, eta Essanay konpainiari idatzi zioten, aktore nagusi eta zuzendari gisa lan egiteko, hurrenez hurren. Baina Essanayk eskaintza horren berri eman zion Biographi, eta berehala kaleratu zituzten.
Libre geratu zirenean, Lawrence eta Solter 1909an Independent Moving Pictures Company of America (IMP) erakundearekin elkartu ziren. Konpainia Carl Laemmlek sortu zuen, hau ere Universal Picturesen jabe eta sortzailea, geroago IMP xurgatu zuena. Laemmle aktore eta zuzendari eskarmentudunen bila zebilen. Florence bere izena zuen markesina baten promesarekin erakarri zuen. Baina Laemmlek Lawrence auto batek harrapatuta New Yorken hil zelaren zurrumurrua zabaldu zuen.
Orduan, komunikabideen arreta lortu ondoren, iragarkiak jarri zituen egunkarietan, bera bizirik eta egoera ezin hobean zegoela eta The Broken Oath, IMPren film berria, filmatzen ari zela adieraziz. Une horretan, Laemmiek Lawrence Saint Louisen (Missouri) agertu arazi zuen 1910eko martxoan, aktore protagonistarekin, bere jarraitzaileei bizirik zegoela erakutsiz. Horrela, bere izen eta irudiari publizitatea eman zion lehen interpretea izan zen. Laemmleren xalotasunaren ondorioz hasi zen star system delakoa. Laster, Florence Lawrence izen ezaguna izatera iritsi zen. Hala ere, bere ospea hain handia izan zen, non estudioetako handikiek beren beldur okerrenak baieztatu zituzten eta soldata igoera eta karteletako izenaren eskariak heldu ziren.[5]
Lawrencek eta Solterrek 11 hilabetez lan egin zuten IMPrako, 50 filmetan parte hartuz. Europan zehar oporretan egon ondoren, Siegmund Lubin-ek kontratatu zituen. Lawrencek berriz ere bikotea osatu zuen Arthur Johnsonekin Lubinek zuzendutako 48 filmetan.
Garai hartan, zinemaren industria Motion Picture Patents Company boteretsuak kontrolatzen zuen, garaiko zinema-konpainia garrantzitsuenek osatua. IMP ez zen kide eta bere banaketa-sistematik kanpo jarduten zuen. IMPren filmak proiektatzen zituzten antzokiek MPPCren filmen eskubideak galdu zituzten. IMPk etsai handiak zituen zinemaren industrian. Lawrenceren ospeari esker, bizirik irautea lortu zuen.
Lubin estudioak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1910. urtearen amaieran, Lawrencek IMP estudioak utzi zituen Lubin estudioetan lan egiteko. Mary Pickford 19 urteko lagun kanadarrari aholkatu zion IMPko izarra izateko.[4]
Victor Film Company
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1912an, Lawrence eta Solter Carl Laemmle konpainiarekin akordio batera iritsi ziren eta euren konpainia propioa osatu zuten, Victor Film Company. Lawrencek 500 dolar jaso zituen astean aktore protagonista gisa eta Solterrek 200 dolar astean zuzendari gisa. Zinema estudio bat sortu zuten Fort Lee-n, New Jerseyn. Lawrence eta Owen Moore protagonista lanetan hainbat film egin zituzten 1913an Universal Pictures berriari saldu aurretik.
Oparotasun garai haietan, Florencek egia bihurtu zuen River Valen, New Jerseyn, 200.000 m²-ko jabetza handi bat erosteko ametsa. 1912ko abuztuan senar-emazteek krisia izan zuten eta banandu egin ziren. Azaroan elkarrekin egon ziren berriro. Lawrencek erretiratzeko asmoa agertu zuen.[6][7]
Gainbehera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Bere erretiro polemikoa gorabehera, Lawrencek 1914an bere konpainiarentzat (Víctor Film Company) lan egin behar izan zuen, ondoren Universal Studiosek erosi zuena. Pelikula bat filmatzean, Pawns of Destiny, filmaziorako prestatutako sute bat, zabaldu egin zen. Lawrence erre egin zen, ilea xukatu zitzaion eta eroriko larria izan zuen. Hainbat hilabetez shock egoeran egon zen. Lanera itzuli zen, baina filma bukatzean berriz gaixotu zen. Solterri egozten zion erre zen eszena egitera behartu izana, eta azkenean dibortziatu egin ziren. Gainera, Unibertsalak uko egin zion bere gastu medikoak ordaintzeari. Lawrence traizionatua sentitu zen.[8]
29 urte besterik ez zituen arren, ez zuen inoiz bere izar estatusa berreskuratu hainbeste denbora zauriak sendatzen eman ondoren. 1920an senarra hil zitzaion.[9] Hurrengo urtean Charles Byrnerekin ezkondu zen, auto saltzaile batekin, baina 1931n dibortziatu egin ziren.[10] 1933an hirugarren aldiz ezkondu zen, Henry Boltonekin. Bolton bortitza zen eta Lawrence jotzen zuen.[9] Ezkontzak bost hilabete bakarrik iraun zuen.[10]
1916ko udaberrian, Elusive Isabel film luzean Universalerako lan egin zuen berriro. Hala ere, ahalegin handiegia izan zen berarentzat, eta berriro erori zen. Erabat geldirik egon zen lau hilabetez. 1921ean pantailara itzuli zenean, inor gutxik gogoratzen zuen.
1921ean Hollywoodera joan zen itzultzen saiatzeko. Arrakasta gutxi izan zuen eta The Unfoldment melodrama txiki batean protagonistaren papera hartu zuen, eta gero bigarren mailako bi rol. 1924tik aurrera, pantailan egin zituen lan guztiak kredituetan agertzen ez ziren paper txikiak izan ziren. 1920ko hamarkadan berak eta bere senar Charlesek kosmetiko lerro bat sortu zuten, dibortziatu ondoren bazkide izaten jarraitu zutelarik.[2]
Lawrenceren ama 1929an hil zenean, bere hilobirako oso busto garestia zizelkatzeko agindu zuen. Ordurako, berrogei urte baino gehiagorekin, zineman lanik gabe, 29ko krakarekin eta osteko depresioarekin, Lawrenceren fortuna desagertzen joan zen.
Lawrence 1936an itzuli zen pantailara, MGMa izar zaharrei astean 75 dolarren truke paper txikiak ematen hasi zenean.[11] Bakarrik, adorerik gabe eta mielofibrosiak, muineko gaixotasun arraro batek, eragindako min kronikoen ondorioz, 1938ko abenduaren 27an, konorterik gabe aurkitu zuten Hollywodd Mendebaldeko bere apartamentuko ohean. Bere buruaz beste egiten saiatu zen inurrientzako intsektizida irentsiz. Ospitalera eraman zuten, baina handik ordu gutxira hil zen.[2][6]
Amaren hilobirako hainbeste diru ordaindu eta bederatzi urtera, Florence izenik gabeko hilobi batean lurperatu zuten, amaren hilobitik ez urrun, Hollywood Forever hilerrian, Hollywooden, Kalifornian. Ahaztuta egon zen harik eta 1991n Roddy McDowall aktoreak, National Film Preservation Boarden bidez, hilobiaren gainean plaka bat jarri zuen arte: "The Biograph Girl/The First Movie Star".[2]
William J. Mannen The Biograph Girl (2000) eleberrian, Mannek bere buruari galdetzen dio: "Zer gertatzen da Lawrence 1938an hil izan ez balitz inurrientzako pozoia jateagatik, eta 106 urte izan eta Buffaloko (New York) egoitza batean bizi izan balitz?" Eleberriak leialki kontatzen du Florenceren bizitza 1938ra arte, eta bere "ustezko" suizidioaren ondoren haratago eramaten du.[2][12]
Asmakizunak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lawrencek autoentzako norabide aldaketaren lehen adierazlea asmatu zuen. Autoaren atzeko lohi-babesera konektatutako gailua zen. Gidariak botoi bat sakatzen zuenean, beso batek autoaren biraketa-norabidea adierazten zuen seinale bat igotzen edo jaisten zuen. Ondoren, balazta-seinale bat garatu zuen, non STOP jartzen zuen seinale bat zuen beso bat zabaltzen zen gidariak balazta-pedala zapaltzen zuenean. Baina asmakizun horiek ez ziren patentatu, eta garai hartako automobil-enpresek garatu zituzten.[13][14]
Filmografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- The Automobile Thieves (1906)
- Athletic American Girls (1907)
- Bargain Fiend; or, Shopping à la Mode (1907)
- Daniel Boone (1907)
- The Boy, the Bust and the Bath (1907)
- The Despatch Bearer; or, Through the Enemy's Lines (1907)
- The Dispatch Bearer (1907)
- The Mill Girl (1907)
- The Shaughraun (1907)
- A Calamitous Elopement (1908)
- A Smoked Husband (1908)
- A Woman's Way (1908)
- After Many Years (1908)
- An Awful Moment (1908)
- Anthony and Cleopatra (1908)
- Behind the Scenes (1908)
- Betrayed by a Handprint (1908)
- Concealing a Burglar (1908)
- Cupid's Realm; or, A Game of Hearts (1908)
- Father Gets in the Game (1908)
- Ingomar, the Barbarian (1908)
- Julius Caesar (1908)
- Lady Jane's Flight (1908)
- Love Laughs at Locksmiths; an 18th Century Romance (1908)
- Macbeth (1908)
- Money Mad (1908)
- Mr. Jones at the Ball (1908)
- Mrs. Jones Entertains (1908)
- Richard III (1908)
- Romance of a Jewess (1908)
- Romeo and Juliet (1908)
- Salomé (1908)
- The Bandit's Waterloo (1908)
- The Call of the Wild (1908)
- The Christmas Burglars (1908)
- The Clubman and the Tramp (1908)
- The Dancer and the King: A Romantic Story of Spain (1908)
- The Devil (1908)
- The Feud and the Turkey (1908)
- The Girl and the Outlaw (1908)
- The Heart of O'Yama (1908)
- The Helping Hand (1908)
- The Ingrate (1908)
- The Pirate's Gold (1908)
- The Planter's Wife (1908)
- The Reckoning (1908)
- The Red Girl (1908)
- The Song of the Shirt (1908)
- The Stolen Jewels (1908)
- The Taming of the Shrew (1908)
- The Test of Friendship (1908)
- The Valet's Wife (1908)
- The Vaquero's Vow (1908)
- The Viking's Daughter: The Story of the Ancient Norsemen (1908)
- The Zulu's Heart (1908)
- Where the Breakers Roar (1908)
- A Baby's Shoe (1909)
- A Drunkard's Reformation (1909)
- A Fool's Revenge (1909)
- A Sound Sleeper (1909)
- A Troublesome Satchel (1909)
- A Wreath in Time (1909)
- And a Little Child Shall Lead Them (1909)
- At the Altar (1909)
- Confidence (1909)
- Eloping with Auntie (1909)
- Eradicating Auntie (1909)
- Eradicating Aunty (1909)
- Her First Biscuits (1909)
- Her Generous Way (1909)
- His Ward's Love (1909)
- His Wife's Mother (1909)
- I Did It (1909)
- Jealousy and the Man (1909)
- Jones and His New Neighbors (1909)
- Jones and the Lady Book Agent (1909)
- Lady Helen's Escapade (1909)
- Lest We Forget (1909)
- Lines of White on a Sullen Sea (1909)
- Love's Stratagem (1909)
- Lucky Jim (1909)
- Mr. Jones' Burglar (1909)
- Mr. Jones Has a Card Party (1909)
- Mrs. Jones Entertains (1909)
- Mrs. Jones' Lover (1909)
- Nursing a Viper (1909)
- One Busy Hour (1909)
- One Touch of Nature (1909)
- Resurrection (1909)
- Saul and David (1909)
- Schneider's Anti-Noise Crusade (1909)
- Sweet and Twenty (1909)
- Tender Hearts (1909)
- The Awakening (1909)
- The Awakening of Bess (1909)
- The Brahma Diamond (1909)
- The Cardinal's Conspiracy (1909)
- The Cord of Life (1909)
- The Country Doctor (1909)
- The Criminal Hypnotist (1909)
- The Curtain Pole (1909)
- The Deception (1909)
- The Drive for a Life (1909)
- The Eavesdropper (1909)
- The Fascinating Mrs. Francis (1909)
- The Forest Ranger's Daughter (1909)
- The French Duel (1909)
- The Girls and Daddy (1909)
- The Golden Louis (1909)
- The Hessian Renegades (1909)
- The Honor of Thieves (1909)
- The Jilt (1909)
- The Joneses Have Amateur Theatricals (1909)
- The Judgment of Solomon (1909)
- The Lonely Villa (1909)
- The Lure of the Gown (1909)
- The Medicine Bottle (1909)
- The Mended Lute (1909)
- The Necklace (1909)
- The Note in the Shoe (1909)
- The Peachbasket Hat (1909)
- The Politician's Love Story (1909)
- The Prussian Spy (1909)
- The Road to the Heart (1909)
- The Roue's Heart (1909)
- The Sacrifice (1909)
- The Salvation Army Lass (1909)
- The Slave (1909)
- The Way of Man (1909)
- The Winning Coat (1909)
- The Wooden Leg (1909)
- Those Awful Hats (1909)
- Those Boys! (1909)
- Tis an Ill Wind that Blows No Good (1909)
- Tragic Love (1909)
- Trying to Get Arrested (1909)
- Two Memories (1909)
- What Drink Did (1909)
- A Discontented Woman (1910)
- A Game for Two (1910)
- A Reno Romance (1910)
- A Self-Made Hero (1910)
- All the World's a Stage (1910)
- Among the Roses (1910)
- Bear Ye One Another's Burdens (1910)
- Debt (1910)
- His Second Wife (1910)
- His Sick Friend (1910)
- Jane and the Stranger (1910)
- Justice in the Far North (1910)
- Mother Love (1910)
- Never Again (1910)
- Old Heads and Young Hearts (1910)
- Once Upon a Time (1910)
- Pressed Roses (1910)
- The Angel of the Studio (1910)
- The Blind Man's Tact (1910)
- The Broken Oath (1910)
- The Call (1910)
- The Call of the Circus (1910)
- The Coquette's Suitors (1910)
- The Count of Montebello (1910)
- The Doctor's Perfidy (1910)
- The Eternal Triangle (1910)
- A Game of Deception (1911)
- A Girlish Impulse (1911)
- A Good Turn (1911)
- A Head for Business (1911)
- A Rebellious Blossom (1911)
- A Rural Conqueror (1911)
- A Show Girl's Stratagem (1911)
- Age Versus Youth (1911)
- Always a Way (1911)
- Art Versus Music (1911)
- Aunt Jane's Legacy (1911)
- Duke De Ribbon Counter (1911)
- During Cherry Time (1911)
- Flo's Discipline (1911)
- Her Artistic Temperament (1911)
- Her Child's Honor (1911)
- Her Humble Ministry (1911)
- Her Two Sons (1911)
- Higgenses Versus Judsons (1911)
- His Bogus Uncle (1911)
- His Chorus Girl Wife (1911)
- His Friend, the Burglar (1911)
- Nan's Diplomacy (1911)
- One on Reno (1911)
- Opportunity and the Man (1911)
- Romance of Pond Cove (1911)
- That Awful Brother (1911)
- The Actress and the Singer (1911)
- The American Girl (1911)
- The Gypsy (1911)
- The Hoyden (1911)
- The Life Saver (1911)
- The Little Rebel (1911)
- The Maniac (1911)
- The Matchmaker (1911)
- The Professor's Ward (1911)
- The Secret (1911)
- The Sheriff and the Man (1911)
- The Slavey's Affinity (1911)
- The Snare of Society (1911)
- The State Line (1911)
- The Story of Rosie's Rose (1911)
- The Test (1911)
- The Two Fathers (1911)
- The Wife's Awakening (1911)
- Through Jealous Eyes (1911)
- Vanity and Its Cure (1911)
- A Surgeon's Heroism (1912)
- A Village Romance (1912)
- After All (1912)
- All for Love (1912)
- Betty's Nightmare (1912)
- Flo's Discipline (1912)
- Her Cousin Fred (1912)
- In Swift Waters (1912)
- Not Like Other Girls (1912)
- Sisters (1912)
- Taking a Chance (1912)
- Tangled Relations (1912)
- The Advent of Jane (1912)
- The Angel of the Studio (1912)
- The Chance Shot (1912)
- The Cross-Roads (1912)
- The Lady Leone (1912)
- The Mill Buyers (1912)
- The Players (1912)
- The Redemption of Riverton (1912)
- The Winning Punch (1912)
- A Girl and Her Money (1913)
- His Wife's Child (1913)
- Suffragette's Parade in Washington (1913)
- The Closed Door (1913)
- The Counterfeiter (1913)
- The Girl o'the Woods (1913)
- The Influence of Sympathy (1913)
- The Spender (1913)
- Unto The Third Generation (1913)
- A Disenchantment (1914)
- A Mysterious Mystery (1914)
- A Singular Cynic (1914)
- A Singular Sinner (1914)
- Counterfeiters (1914)
- Diplomatic Flo (1914)
- Her Ragged Knight (1914)
- The Bribe (1914)
- The Coryphee (1914)
- The Doctor's Testimony (1914)
- The False Bride (1914)
- The Great Universal Mystery (1914)
- The Honeymooners (1914)
- The Honor of the Humble (1914)
- The Law's Decree (1914)
- The Little Mail Carrier (1914)
- The Mad Man's Ward (1914)
- The Pawns of Destiny (1914)
- The Romance of a Photograph (1914)
- The Stepmother (1914)
- The Woman Who Won (1914)
- Elusive Isabel (1916)
- Face on the Screen (1917)
- The Love Craze (1918)
- The Unfoldment (1922)
- Lucretia Lombard (1923)
- The Satin Girl (1923)
- Gambling Wives (1924)
- The Greater Glory (1926)
- The Johnstown Flood (1926)
- Sweeping Against the Winds (1930)
- Homicide Squad (1931)
- The Hard Hombre (1931)
- Sinners in the Sun (1932)
- Secrets (1933)
- The Old Fashioned Way (1934) (sin verificar)
- Man on the Flying Trapeze (1935) (sin verificar)
- Hollywood Boulevard (1936) (papel borrado)
- One Rainy Afternoon (1936)
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ (Gaztelaniaz) «Quién fue Florence Lawrence, la actriz que inventó un elemento de seguridad básico de los coches» La Vanguardia 2023-07-04 (Noiz kontsultatua: 2024-02-02).
- ↑ a b c d e f g Brown, Kelly R.. (1999-04-01). Florence Lawrence, the Biograph Girl: America's First Movie Star. ISBN 978-0-7864-0627-2. (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ La actriz que inventó el intermitente, Florence Lawrence (1886-1938). 2015-01-23 (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ a b (Ingelesez) «Silent Stars by Basinger, Jeanine: Hardcover (1999) Signed by Author(s) | Ground Zero Books, Ltd.» www.abebooks.com (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ Bowser, Eileen. (1990-12-01). The Transformation of Cinema, 1907-1915. ISBN 978-0-684-18414-2. (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ a b «Florence Lawrence – Women Film Pioneers Project» web.archive.org 2015-09-22 (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ «Pascack Historical Society | PHS Answer Girl & Curator» web.archive.org 2015-02-04 (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ «"Former Film Star Dies: Florence Lawrence, Who Is Known as 'Biograph Girl', Takes Poison"» news.google.com (The Reading Eagle. December 29, 1983. p. 11) (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ a b Forster, Merna; Payette, Julie. (2011-09-07). 100 More Canadian Heroines: Famous and Forgotten Faces. ISBN 978-1-55488-970-9. (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ a b «"Silent Film Stars Drinks Poison, Dies"» news.google.com (St. Petersburg Times.) (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ Eyman, Scott. (2008-06-23). Lion of Hollywood: The Life and Legend of Louis B. Mayer. (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ «The Biograph Girl by William J. Mann, Mann» www.publishersweekly.com Invalid date (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ (Ingelesez) Gross, Jessica. (2013-07-12). «Who Made That Turn Signal?» The New York Times ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
- ↑ Paul, John. «"Florence Lawrence: Automotive Inventor and the 'World's First Movie Star'"» driversfoundation.org (Historic Vehicle Association) (Noiz kontsultatua: 2024-02-01).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Florence Lawrence Internet Movie Databaseren webgunean (Ingelesez)