اسید فولیک یا فولیک اسید که به نام‌های ویتامین B۹ یا ویتامین Bc یا فولات نیز خوانده می‌شود، یکی از ویتامین‌های ب است. این ویتامین که برای بسیاری از اعمال بدن از جمله سلامتی سیستم عصبی، خون و یاخته‌ها حیاتی و اساسی است، می‌تواند به روش تزریقی یا خوراکی مصرف شود و بدن را در مقابل بیماری‌های قلبی، نقصهای مادر زادی، پوکی استخوان و سرطان‌های مشخصی حفظ می‌کند. در فراورده‌های غذایی (برای مثال جوشیده یا حرارت داده شده) اسید فولیک از بین می‌رود. نگه داشتن غذا در حرارت اتاق به‌مدت طولانی نیز می‌تواند محتوای اسید فولیک آن را از بین ببرد. این ماده در ساخت طبیعی سلول‌های بدن مؤثر است.

اسید فولیک
Skeletal formula
Folic acid as a yellow-orange crystalline powder
داده‌های بالینی
تلفظfoe' lik
نام‌های دیگرN-(4-{[(2-amino-4-oxo-1,4-dihydropteridin-6-yl)methyl]amino}benzoyl)-L-glutamic acid, pteroyl-L-glutamic acid, vitamin B9,[۱] vitamin Bc,[۲] vitamin M,[۳] folacin, pteroyl-L-glutamate
AHFS/Drugs.commonograph
مدلاین پلاسa682591
روش مصرف داروBy mouth, IM, IV, sub-Q
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی50–100%[۴]
متابولیسمLiver[۴]
دفعUrine[۴]
شناسه‌ها
  • (2S)-2-[[4-[(2-Amino-4-oxo-1H-pteridin-6-yl)methylamino]bگenzoyl]amino]pentanedioic acid[۵]
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
IUPHAR/BPS
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.000.381 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC19H19N7O۶
جرم مولی۴۴۱٫۴۰۴ g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
نقطه ذوب۲۵۰ درجه سلسیوس (۴۸۲ درجه فارنهایت) (decomposition)
حلالیت در آب1.6 mg/L (۲۵ °C)میلی‌گرم در میلی‌لیتر (دمای C°۲۰)
  • O=C(N[C@H](C(O)=O)CCC(O)=O)C1=CC=C(NCC2=NC(C(NC(N)=N3)=O)=C3N=C2)C=C1
  • InChI=1S/C19H19N7O6/c20-19-25-15-14(17(30)26-19)23-11(8-22-15)7-21-10-3-1-9(2-4-10)16(29)24-12(18(31)32)5-6-13(27)28/h1-4,8,12,21H,5-7H2,(H,24,29)(H,27,28)(H,31,32)(H3,20,22,25,26,30)/t12-/m0/s1
  • Key:OVBPIULPVIDEAO-LBPRGKRZSA-N

میزان مجاز توصیه شده در رژیم غذایی (RDA)

ویرایش
  • شیرخواران زیر ۶ ماه: ۲۵ میکروگرم
  • ۶ تا ۱۲ ماه: ۳۵ میکروگرم
  • بچه‌های ۱ تا ۳ سال: ۵۰ میکروگرم
  • بچه‌های ۴ تا ۶ سال: ۷۵ میکروگرم
  • پسران و دختران ۱۱ تا ۱۴ سال ۱۵۰ میکروگرم
  • مردان ۱۵ سال و بالاتر: ۴۰۰ میکروگرم
  • زنان ۱۵ سال و بالاتر: ۴۰۰ میکروگرم
  • خانم‌های حامله: ۶۰۰ میکروگرم
  • زنان شیرده: ۵۰۰ میکروگرم

اهمیت فولیک اسید در بارداری

ویرایش

فولیک اسید در تکامل کانال‌های عصبی نقش عمده‌ای دارد. کمبود این ویتامین در دوران بارداری می‌تواند موجب نقایص مغزی و نخاعی شود.

مطالعات نشان می‌دهد نقایص مادر‌زادی در نوزادانی که مادران آنها در زمان بارداری و مخصوصاً ۱۲ هفته اول بارداری فولیک اسید کافی دریافت کرده‌اند، تا ۷۰ درصد کاهش میابد.

همچنین دریافت میزان کافی فولیک اسید (فولات) می‌تواند تا حدود شانس ابتلا به سرطان خون را کاهش دهد.

مطالعات نشان می‌دهد در مناطقی که کمبود فولیک اسید شایع است خطر سقط جنین یا مرگ زود‌هنگام جنین نیز بالاتر از سایر مناطق می‌باشد.

منابع غذایی ویتامین ب۹

ویرایش

غذاهایی که شامل میزان چشمگیری از اسید فولیک هستند شامل؛ جگر، عدس، سبوس برنج، مخمر آبجو، آرد سویا، نخود چشم سیاه، لوبیای مرمری، لوبیا قرمز، بادام زمینی، اسفناج، برگ شلغم، گندم، کدو تنبل (کدو حلوایی) و مارچوبه.

کارکرد

ویرایش

چون بدن انسان نمی‌تواند اسید فولیک را خود تولید کند لذا فولات برای بدن ضروری است. این ویتامین در بدن به مشتقات مختلفی متابولیزه می‌شود مانند دی‌هیدروفولات و تتراهیدروفولات. این ترکیبات برای همانندسازی (تکثیر سلولی) و ترمیم و متیلاسیون دی‌ان‌ای ضروریند. کمبود فولیک اسید موجب اختلال رشد، کم‌خونی ماکروسیتیک، اسهال، آسیب تارهای عصبی متصل به مغز و نخاع محیطی و نقائص لوله عصبی در جنین می‌شود.

اسید فولیک در کشاورزی کاربرد دارد و در کودهای مختلف مثل اسید هومیسول وجود دارد.

موارد احتیاط

ویرایش

سمّیت اسید فولیک بسیار کم است. مصرف زیاد آن (بیشتر از ۱۵ میلی‌گرم) می‌تواند باعث مشکلات معده، مشکلات خواب، واکنش‌های پوستی و تشنج شود. مکمل‌های اسید فولیک کمبود ویتامین B۱۲ را که می‌تواند باعث آسیب دائمی به سیستم عصبی شود، مخفی نگه دارد. مکمل‌های اسید فولیک باید همیشه ویتامین B۱۲ نیز به همراه داشته باشند.

تداخل دارویی

ویرایش

عوارض جانبی

ویرایش
  • اعصاب مرکزی: درد و کوفتگی عمومی بدن.
  • تنفسی: برونکواسپاسم.
  • پوست: بثورات پوستی، خارش، اریتم.
  • سایرعوارض: اسپاسم آلرژیک نایژه‌ای، کسالت عمومی، آنافیلاکسی.
  • مسمومیت و درمان

موارد منع مصرف و احتیاط

ویرایش

اسید فولیک می‌تواند مکانیسم داروهای ضد‌تشنج مانند فنی‌توئین و فنوباربیتال را افزایش دهد. فنی‌توئین و پیریمیدون ممکن است غلظت‌های سرمی فولات را کاهش دهند و در‌صورت مصرف طولانی مدت، موجب بروز نشانه‌های کمبود اسید فولیک شوند. اسید فولیک ممکن است با اثرات ضد میکروبی پیریمتامین در مقابل توکسوپلاسموز تداخل کند. آنتاگونیستهای اسید فولیک، (پیریمتامین، تریمتوپریم یا تریامترن، آمینو سالیسیلیک اسید، کلرامفنیکل، متوتروکسات) و قرصهای ضدبارداری، ممکن است موجب کمبود دی هیدروفولات ردوکتاز شوند و در نتیجه ممکن است در کاربرد اسید فولیک ایجاد اختلال کنند.

برای اطمینان از استفاده ایمن و مؤثر از اسیدفولیک، بسیار مهم است که پزشک خود را در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، از‌جمله داروهای بدون نسخه و مکمل‌ها مطلع کنید. تا پزشک بتواند روش صحیح مصرف و دوز مناسب دارو را برای شما تجویز کند.

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. Fenech, Michael (May 2012). "Folate (vitamin B9) and vitamin B12 and their function in the maintenance of nuclear and mitochondrial genome integrity". Mutation Research/Fundamental and Molecular Mechanisms of Mutagenesis. 733 (1–2): 21–33. doi:10.1016/j.mrfmmm.2011.11.003. PMID 22093367.
  2. "Definition of vitamin Bc". Medical-dictionary.thefreedictionary.com. Retrieved 9 September 2012.
  3. Darby, William J.; Jones, Edgar (1 November 1945). "Treatment of Sprue with Synthetic L. casei Factor (Folic Acid, Vitamin M)". Experimental Biology and Medicine. 60 (2): 259–262. doi:10.3181/00379727-60-15154P. Retrieved 13 December 2014.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ "Folic Acid". Drugs.com. American Society of Health-System Pharmacists. 1 January 2010. Archived from the original on 8 August 2017. Retrieved 1 September 2016.
  5. "Folic Acid". The PubChem Project. {{cite web}}: Missing or empty |url= (help); Unknown parameter |urثl= ignored (help)

پیوند به بیرون

ویرایش
  • "Folic Acid". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine.
پیوندهای بیوشیمی

Harrison's Principles of Internal Medicine ترجمه ادمین مجله پزشکی اینترنتی بیمار سلامت