خلسه
خَلسه حالت خاصی از آگاهی که بدن در وضعیت آرامش یا تن‌آرامی (ریلکسیشن) بوده و ذهن کاملاً آگاه و بیدار باشد. در این حالت امواج ذهنی در شرایط آلفا قرار می‌گیرند و تلقین‌پذیری انسان افزایش می‌یابد. این حالت توأم با احساس وانهادگی، رهایی و آرامش خاصی است که با فعال شدن اعصاب پاراسمپاتیک و نرمال کردن کنش‌های بیولوژیکی که دارای یک آستانه است و با تمرکز و تلقین ناخودآگاه هم می‌تواند همراه باشد.
خلسه در حالت‌های تن‌آرامی، هیپنوتیزمی، مراقبه، مدیتیشن، نیایش و ورزش‌هایی با تمرکز ذهن و تجارب روحی متعالی عرفانی و… همراه است. این خلسه متعارف را خلسه مثبت می‌گویند که همراه با آرامش، نفس‌های عمیق و شمرده و ضربان قلب آرام است.
حالت ترانس خلسه منفی می‌باشد که با تحریک شدید اعصاب به‌خصوص اعصاب سمپاتیک و انقباض عضلانی و اضطراب همراه است. مواردی چون حالت‌های افیونی و رقص‌های تند دراویش و دانش‌های مدرن ترانس وجود دارد. ترانس همراه با اضطراب، تنفس سطحی و تند، ضربان قلب تند و سریع، خشک شدن دهان، بعضاً سیخ شدن موهای پوست و انقباض مثانه همراه می‌باشد.[نیازمند منبع]
در هر دو حالت خلسه فاصله از -آگاهی- وجود دارد. در خلسه فراهوشیاری و در ترانس اختلال در خودآگاهی است. خلسه مثبت بسیار مفید بوده، با تکنیک‌های متافیزیک نیز قابل حصول است و استفاده‌های فراوان دارد. خلسه منفی بسیار مضر بوده به‌صورت ارادی توسط شخص یا در بیشتر موارد به‌صورت ناخواسته توسط دیگران برای شخص ایجاد می‌شود و آسیب‌های فراوان به‌دنبال دارد.
شب‌ها وقتی انسان می‌خوابد حالت انتقالی که از بیداری به خواب دارد و صبح‌ها که از خواب به بیداری دارد حالت نیمه‌خودآگاهی از خلسه یا نیمه‌خلسه طبیعی است.
حالت‌های نیمه خلسه
ویرایشتجارب و حالت‌های نیمه خلسه:
- در حال استراحت
- حالات خیلی خوشحال یا خیلی ناراحت
- لحظاتی قبل از این که به خواب بروید.
- بلافاصله بعد از بیدار شدن.
- تفریح و قرار گرفتن در مکان‌هایی قابل توجه
- در موقع بیماری و حوادث
- در حال عبادت یا فعالیت هنری یا مواجه شدن با آثار هنری (خصوصاً گوش دادن به موسیقی آرام‌بخش مورد علاقه)[نیازمند منبع]
انواع خلسه
ویرایشطبیعی
ویرایشدر رؤیا، رؤیای شفاف، سرخوشی مفرط، وجد، سایکوز، تجربه خروج از بدن، آینده‌بینی، بینازیستی حالت خلسه ممکن است رخ دهد.
فعالیت جسمی و ذهنی
ویرایشخلسه می‌تواند بر اثر ورزش‌های سنگین یا یوگا و مدیتیشن نیز تجربه شود.
عرفانی
ویرایشدر عرفان [عملی] اسلامی حالت جذبه یا خلسه وجود دارد و خلسه لطیفه‌ای است که بر اثر انصراف از نشئهٔ طبیعت (حاصل رهایی انسان از من محدود و رسیدن به من حقیقی[۱]) به سالک روی می‌آورد و در این حالت تمثلات روحانی آن‌سویی برای نفس مستعد حاصل می‌گردد.[۲]
در صوفیسم نیز ممکن است حالات عرفانی و خلسه تجربه شود.
ماده سایکو اکتیو
ویرایشوضعیت خلسه می‌تواند بر اثر مصرف سایکو اکتیوها و به‌خصوص انواع روان‌گردان ایجاد شود، مانند: ال‌اس‌دی، دی‌ام‌تی، اکستازی، کانابیس، کتامین، قارچ سیلوسایبین، کاکتوس پیوت.
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa12776
- ↑ کلمه 79 - هزار و یک کلمه
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Trance». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ژانویه ۲۰۱۶.