پرش به محتوا

فیصل یکم: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌تر
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
خنثی‌سازی ویرایش 32886692 از Shahrokhkhamseh (بحث)
برچسب: خنثی‌سازی
کاظمی نسب (بحث | مشارکت‌ها)
۳۰۷ ویرایش‌ها
جز ابرابزار
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۳۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۰ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{Infobox royalty
{{جعبه اطلاعات حاکم
| نام = فیصل اول
| name = فیصل اول{{سخ}}{{Nobold|{{lang|ar|فيصل الأول}}}}
| image = Faisal I, King of Syria and King of Iraq.jpg
| عنوان = پادشاه [[عراق]] و [[سوریه]]
| caption = فیصل در ژوئن ۱۹۳۳، مدت کوتاهی پیش از مرگش
| تصویر = King_Faisal_I_of_Iraq.png
| succession = [[پادشاهی عراق|پادشاه عراق]]
|اندازه تصویر = 230 پیکسل
|reign = ۲۳ اوت ۱۹۲۱ – ۸ سپتامبر ۱۹۳۳
| زیرنویس تصویر = فیصل اول
| predecessor = ''اشغال نظامی''
| دوران = ۱۹۲۱-۱۹۳۳{{سخ}}۱۹۲۰-۱۹۲۰
|successor = [[غازی اول]]
| تاجگذاری =
| reg-type = [[w:en:Prime Minister of Iraq|نخست وزیران]]
| تفویض =
| regent = {{List collapsed|title='' مشاهده کنید ''|1=[[عبدالرحمن گیلانی]]{{سخ}}[[عبدالمحسن سعدون]]{{سخ}}[[جعفر عسکری|جعفر العسکری]]{{سخ}}[[یاسین هاشمی|یاسین الهاشمی]]{{سخ}}[[توفیق سویدی|توفیق السویدی]]{{سخ}}[[ناجی سویدی|ناجی السویدی]]{{سخ}}[[نوری سعید]]{{سخ}}[[ناجی شوکت]]{{سخ}}[[رشید عالی گیلانی]]}}
| تعمید =
| succession1 = [[w:en:List of Syrian monarchs|پادشاه سوریه]]
| نام کامل = '''فیصل بن حسین شریف'''
| لقب =
| reign1 = ۸ مارس ۱۹۲۰ – ۲۴ ژوئیه ۱۹۲۰
| predecessor1 = ''اشغال نظامی''
| زادروز = ۲۰ مه ۱۸۸۳
| successor1 = ''پادشاهی لغو شد''
| زادگاه = [[طائف]]، [[امیرنشین]] [[مکه]]
| reg-type1 = {{nowrap|نخست وزیران}}
| تاریخ درگذشت = ۸ سپتامبر ۱۹۳۳ (۵۰ سال)
| regent1 = {{List collapsed|title='' مشاهده کنید ''|1=[[رضاپاشا الرکابی|رضا پاشا]]{{سخ}}[[هاشم الاتاسی]]}}
| محل درگذشت = [[برن]]، {{CHE}}
| full name = فیصل بن حسین بن علی الهاشمی
| آرامگاه =
| پیش از = [[غازی اول]]
| house = [[دودمان هاشمی|هاشمی]]
| royal anthem =
| پس از = [[شریف حسین]]
| father = [[شریف حسین|حسین بن علی، پادشاه حجاز]]
| شهبانو =
| همسر =
| mother = عبدیّه بنت عبداللّه
| birth_date = {{birth date|df=yes|1885|5|20}}<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Index Fa-Fl|نشانی=http://rulers.org/indexf1.html#faysa1|وبگاه=rulers.org|بازبینی=2024-10-09}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Faisal I {{!}} King, Iraq, & Biography {{!}} Britannica|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Faisal-I|وبگاه=www.britannica.com|تاریخ=2024-09-04|بازبینی=2024-10-09|کد زبان=en}}</ref>
| همسر ۱ =
| birth_place = [[مکه]]، [[ولایت حجاز]]، [[امپراتوری عثمانی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Index Fa-Fl|نشانی=http://rulers.org/indexf1.html#faysa1|وبگاه=rulers.org|بازبینی=2024-10-09}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Faisal I {{!}} King, Iraq, & Biography {{!}} Britannica|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Faisal-I|وبگاه=www.britannica.com|تاریخ=2024-09-04|بازبینی=2024-10-09|کد زبان=en}}</ref>
| همسر ۲ =
| death_date = {{death date and age|df=yes|1933|9|8|1885|5|20}}
| همسر ۳ =
| death_place = [[برن]]، [[سوئیس]]
| کاخ =
| place of burial = [[w:en:Iraqi Royal Cemetery|قبرستان سلطنتی عراق]]، [[اعظمیه]]، [[بغداد]]
| دودمان = [[سلسله هاشمی|هاشمی]]
| religion = [[اسلام سنی]]<ref>[https://archive.today/20120709082355/http://findarticles.com/p/articles/mi_hb6511/is_2_49/ai_n29160130/ IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors], APS Diplomat Redrawing the Islamic Map, 14 February 2005</ref>
| آواز سلطنتی =
| spouses = [[حزیمه بنت ناصر]]{{سخ}}لطیفه بنت حامد
| شعار سلطنتی =
| پدر = [[شریف حسین]]
| issue = {{plainlist|
* [[w:en:Princess Azza of Iraq|شاهزاده عزه عراق]]
| مادر =
* [[W:en:Princess Rajiha of Iraq|شاهزاده راجحه عراق]]
| فرزندان = [[غازی اول]]{{سخ}}[[محمد بن فیصل|محمد]]{{سخ}}[[رافعه]]{{سخ}}[[عزه]]{{سخ}}[[راجحه]]
* شاهزاده رافعه عراق
| دین = اسلام سنی
* [[غازی اول|غازی، پادشاه عراق]]
| امضاء =
* شاهزاده محمد عراق
}}
}}
}}
'''فیصل بن حسین''' ملقب به '''ملک فیصل اول''' (۲۰ مه ۱۸۸۳ – ۸ سپتامبر ۱۹۳۳) اولین [[پادشاهی عراق|پادشاه عراق]] مدرن و بنیان‌گذار [[سلسله هاشمی]] عراق بود.
'''فیصل بن حسین بن علی الهاشمی''' {{عربی|فیصل الأول بن الحسين بن علي الهاشمي؛ ۲۰ مه ۱۸۸۵<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Index Fa-Fl|نشانی=http://rulers.org/indexf1.html#faysa1|وبگاه=rulers.org|بازبینی=2024-10-09}}</ref>{{Sfn|Allawi|2014}}<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Faisal I {{!}} King, Iraq, & Biography {{!}} Britannica|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Faisal-I|وبگاه=www.britannica.com|تاریخ=2024-09-04|بازبینی=2024-10-09|کد زبان=en}}</ref> – ۸ سپتامبر ۱۹۳۳}} ملقب به '''ملک فیصل اول''' از ۲۳ اوت ۱۹۲۱ تا زمان مرگش در سال ۱۹۳۳ [[پادشاهی عراق|پادشاه عراق]] بود. او یکی از اعضای [[خاندان هاشمی]] و یکی از رهبران [[انقلاب بزرگ عربی|شورش بزرگ اعراب]] در طول [[جنگ جهانی اول]] بود. او از مارس تا ژوئیه ۱۹۲۰ به عنوان پادشاه [[پادشاهی عربی سوریه]] خدمت کرد تا اینکه توسط فرانسوی‌ها اخراج شد.<ref>{{Cite book |last=Hahn |first=Peter |url=https://search.worldcat.org/title/1021765856 |title=Historical dictionary of United States-Middle East relations |date=2007 |publisher=Scarecrow Press, Lanham |isbn=978-0-8108-6456-6 |pages=56 |language=English}}</ref>

فیصل، سومین پسر [[شریف حسین|حسین بن علی]]، [[شریف مکه|امیر اعظم و شریف مکه]]، در [[مکه]] به دنیا آمد و در [[استانبول]] بزرگ شد. او از سال ۱۹۱۶ تا ۱۹۱۸، با کمک [[بریتانیا]]، نقش مهمی در شورش اعراب علیه [[امپراتوری عثمانی]] ایفا کرد. او به تشکیل یک [[پادشاهی عربی سوریه|دولت عربی در سوریه]] مستقر در دمشق کمک کرد و هیئت عربی را در [[کنفرانس صلح پاریس]] در سال ۱۹۱۹، رهبری کرد. در سال ۱۹۲۰، کنگره ملی سوریه، فیصل را به عنوان پادشاه اعلام کرد و ادعای [[جمهوری سوم فرانسه|فرانسه]] مبنی بر [[قیمومیت فرانسه بر سوریه و لبنان|قیمومیت بر سوریه]] را رد کرد. در پاسخ، فرانسه چند ماه بعد به سوریه حمله کرد، پادشاهی را از بین برد و فیصل را مجبور به تبعید کرد.

در اوت ۱۹۲۱، به دنبال تصمیم [[کنفرانس قاهره (۱۹۲۱)]]، انگلیسی‌ها فیصل را پادشاه [[پادشاهی عراق|پادشاهی جدید عراق]] اعلام کردند که توسط بریتانیا اداره می‌شد. فیصل در طول سلطنت خود، اتحاد بین [[سنی]] و [[شیعه]] را تقویت کرد تا وفاداری به [[پان عربیسم]] را در سراسر [[جهان عرب]] تشویق کند و پان عربیسم را در هدف ایجاد یک کشور عربی که شامل عراق، [[سوریه]] و بقیه [[هلال حاصلخیز]] باشد، ترویج دهد. در سال ۱۹۳۲ با پایان قیمومیت بریتانیا بر عراق و ورود این کشور به [[جامعه ملل]]، او ریاست استقلال عراق را برعهده داشت. فیصل در سال ۱۹۳۳ در [[برن]] [[سوئیس]] در سن ۴۸ سالگی بر اثر [[سکته قلبی]] درگذشت و پسر بزرگش [[غازی اول|غازی]] جانشین وی شد.

== اوایل زندگی ==
فیصل در سال ۱۸۸۵<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=Faisal I {{!}} King, Iraq, & Biography {{!}} Britannica|نشانی=https://www.britannica.com/biography/Faisal-I|وبگاه=www.britannica.com|تاریخ=2024-09-04|بازبینی=2024-10-12|کد زبان=en}}</ref> در [[مکه]]، [[امپراتوری عثمانی]]<ref name=":0"/> (در [[عربستان]] کنونی) به دنیا آمد. او سومین پسر حسین بن علی، شریف اعظم مکه بود. فیصل در [[قسطنطنیه]] بزرگ شد و رهبری را از پدرش آموخت.

== جنگ جهانی اول و شورش بزرگ اعراب ==
[[پرونده:FeisalPartyAtVersaillesCopy.jpg|بندانگشتی|هیئت امیر فیصل در [[ورسای]]، در جریان [[کنفرانس صلح پاریس]] در سال ۱۹۱۹. از چپ به راست: رستم حیدر، [[نوری سعید]]، شاهزاده فیصل (در پله پایین)، [[w:en:Rosario Pisani|کاپیتان پیسانی]] (پشت سر فیصل)، [[توماس ادوارد لورنس]]، ناشناس، کاپیتان تحسین قدری]]
در ۲۳ اکتبر ۱۹۱۶ در [[الحمراء (مدینه)|الحمراء]]، فیصل با کاپیتان [[تی. ای. لورنس]]، افسر اطلاعاتی بریتانیا ملاقات کرد. لارنس می‌خواست به ایجاد یک کشور مستقل عربی کمک کند و به رهبری برای نیروهای هاشمی نیاز داشت.{{sfn|Lawrence|1997|p=۷۶}} در سال‌های ۱۹۱۶–۱۹۱۸، فیصل رهبری ارتش شمالی شورش را بر عهده داشت که با عثمانی‌ها در منطقه‌ای که بعداً به غرب [[عربستان سعودی]]، [[اردن]] و [[سوریه]] تبدیل شد، مقابله می‌کرد.<ref>[http://www.jpost.com/Magazine/Books/Faisal-of-Arabia-358122 Faisal of Arabia], ''[[جروزالم پست|The Jerusalem Post]]''</ref> در سال ۱۹۱۷ فیصل که به جای فتح امپراتوری برای پدرش، آرزوی امپراتوری برای خود داشت، سعی کرد با عثمانی‌ها مذاکره کند که بر اساس آن وی به عنوان دست نشاندهٔ عثمانی بر [[w:en:Vilayet|ولایت]]‌های سوریه و موصل حکومت کند.<ref name=karsh137-8>Karsh, Efraim ''Islamic Imperialism A History'', New Haven: Yale University Press, 2006 pages 137–138</ref> در دسامبر ۱۹۱۸، فیصل با ژنرال [[جمال پاشا]] ارتباط گرفت و اعلام کرد که حاضر است به طرف عثمانی بپیوندد، مشروط بر اینکه ولایتی به او بدهند تا حکومت کند، و گفت که [[توافق‌نامه سایکس–پیکو|قرارداد سایکس–پیکو]] او را از [[متفقین جنگ جهانی اول|متفقین]] ناامید کرده و او اکنون می‌خواهد با مسلمانان هموطن خود کار کند.{{sfn|Karsh|Karsh|2022|p=۱۹۵}} [[سه پاشا]] نمی‌خواستند هیچ گونه کنترلی بر امپراتوری عثمانی را با فیصل به اشتراک بگذارند، به همین دلیل فیصل به پدرش وفادار ماند. سرانجام فیصل متوجه شد که هدف واقعی عثمانی ایجاد تفرقه در نیروهای هاشمی و تضعیف آنهاست.<ref name=karsh137-8/>

لارنس در کتاب [[هفت رکن حکمت]] خود سعی کرد رفتار فیصل را مثبت نشان دهد و رفتار فریبکارانه او را کم‌اهمیت جلوه دهد تا تصویر فیصل را به عنوان متحدی وفادار که توسط بریتانیایی‌ها و فرانسوی‌ها به او خیانت شده است، حفظ کند. او استدلال کرد که فیصل قصد دارد بین جناح‌های ملی‌گرا و اسلام‌گرا در [[حزب اتحاد و ترقی]] (CUP) تفرقه بیندازد.{{sfn|Karsh|Karsh|2022|p=۱۹۶}}

پس از آنکه آلمان [[عملیات میشائیل]] را در ۲۱ مارس ۱۹۱۸ آغاز کرد و برای مدتی اوضاع را به شکست متفقین سوق داد، فیصل دوباره با جمال پاشا ارتباط گرفت و درخواست صلح کرد، مشروط بر اینکه به او اجازه داده شود به عنوان یک دست نشانده عثمانی بر سوریه حکومت کند. جمال، که از پیروزی مطمئن بود، از بررسی آن خودداری کرد.{{sfn|Karsh|Karsh|2022|p=۱۹۷}} پس از یک [[w:en:Siege of Medina|محاصره ۳۰ ماهه]]، فیصل مدینه را فتح کرد، دفاع سازماندهی شده توسط [[w:en:Fakhri Pasha|فخری پاشا]] را شکست داد و شهر را غارت کرد. فیصل همچنین در طول [[جنگ جهانی اول]] با متفقین در فتح [[w:en:Syria (region)|منطقه سوریه]] و تصرف [[دمشق]] در اکتبر ۱۹۱۸ همکاری کرد. پس از آن فیصل بخشی از [[پادشاهی عربی سوریه|دولت جدید عربی]] در دمشق شد که پس از تصرف آن شهر در سال ۱۹۱۸ تشکیل شد. نقش امیر فیصل در [[انقلاب بزرگ عربی|شورش اعراب]] توسط لورنس در هفت ستون حکمت توصیف شده است. با این حال، صحت آن کتاب، از جمله اهمیتی که نویسنده به سهم خود در جریان شورش داده است، مورد انتقاد برخی از مورخان از جمله [[دیوید فرامکین]] قرار گرفته است.


== زندگینامه ==
== زندگی‌نامه ==
فیصل پسر حسین پسر علی حسنی هاشمی، در شهر [[طائف]] [[امیرنشین]] [[مکه]] که خود یکی از امیرنشین‌های [[والی نشین]] [[حجاز]] پیرو [[دولت]] [[عثمانی]] بود، زاده شد.
فیصل پسر حسین پسر علی حسنی هاشمی، در شهر [[طائف]] [[امیرنشین]] [[مکه]] که خود یکی از امیرنشین‌های [[والی نشین]] [[حجاز]] پیرو [[دولت]] [[عثمانی]] بود، زاده شد.


او پسر سوم [[شریف حسین|حسین بن علی]] است. حسین بن علی معروف به [[شریف حسین]]، [[شریف مکه]] (یعنی امیر و حکمران منطقه حجاز و مکه) و برادر عبدالله هاشمی (پادشاه اردن) بود. در سال ۱۹۱۳ به نمایندگی پدر بزرگش در پارلمان عثمانی برگزیده شد . پادشاهی [[عراق]] را از ۱۹۲۱ تا ۱۹۳۳ و پادشاهی [[سوریه]] را در سال ۱۹۲۰ در دست داشت.
او پسر سوم [[شریف حسین|حسین بن علی]] است. حسین بن علی معروف به [[شریف حسین]]، [[شریف مکه]] (یعنی امیر و حکمران منطقه حجاز و مکه) و برادر عبدالله هاشمی (پادشاه اردن) بود. در سال ۱۹۱۳ به نمایندگی پدر بزرگش در پارلمان عثمانی برگزیده شد. پادشاهی [[عراق]] را از ۱۹۲۱ تا ۱۹۳۳ و پادشاهی [[سوریه]] را در سال ۱۹۲۰ در دست داشت.
دو بار زن گرفت. دو پسر به نام‌های ([[غازی اول|غازی]]، [[محمد پور فیصل|محمد]] ) و سه دختر به نامهای ( [[رافعه دخت فیصل|رافعه]]، [[عزه دخت فیصل|عزه]] و [[راجحه دخت فیصل|راجحه]]) داشت.
دو بار زن گرفت. دو پسر به نام‌های ([[غازی اول|غازی]]، [[محمد پور فیصل|محمد]]) و سه دختر به نامهای ([[رافعه دخت فیصل|رافعه]]، [[عزه دخت فیصل|عزه]] و [[راجحه دخت فیصل|راجحه]]) داشت.


== منابع ==
== ارجاعات ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
الملک فیصل الاول تألیف د. عبد المجید کامل- دارالشؤون الثقافیة العامة ۱۹۹۱.نام آوران


== منابع ==
[[پرونده:Weizmann and feisal 1918.jpg|چپ|بندانگشتی|200px|فیصل اول امیر [[عراق]] در دیداری در سال ۱۹۱۸ میلادی با حاییم وایزمن در سمت چپ، که لباسی عربی به نشانهٔ دوستی بر تن دارد.]]
* {{cite journal|title=The Hashemite 'Conspiracy': Hashemite Unity Attempts, 1921–1958|journal=International Journal of Middle East Studies|date=Jun 1974|first=Reeva S.|last=Simon|volume=5|issue=3|pages=314–327|jstor=162381|doi=10.1017/s0020743800034966|s2cid=162677596}}
* {{cite book|last1=Tripp|first1=Charles|title=A History of Iraq|edition=3|publisher=Cambridge University Press|year=2007|location=New York|isbn=978-0-521-87823-4}}
* {{Cite book |last=Allawi |first=Ali |author-link=Ali Allawi |url=https://search.worldcat.org/title/1158641331 |title=Faisal I of Iraq |publisher=Yale University Press, New Haven |year=2014 |isbn=978-0-300-12732-4 |language=English}}
* {{Cite book |last=Lawrence |first=Thomas Edwards |author-link=T. E. Lawrence |url=https://search.worldcat.org/title/1429842754 |title=The Seven Pillars of Wisdom |publisher=Wordsworth Editions |year=1997}}
* {{Cite book |last1=Karsh |first1=Efraim |url=https://search.worldcat.org/title/1294424495 |title=Empires of the Sand: The Struggle for Mastery in the Middle East, 1789-1923 |last2=Karsh |first2=Inari |publisher=Harvard University Press |year=2022 |isbn=978-0-674-03934-6 |location=[[Cambridge]]}}
* {{Cite book |last=Ireland |first=Philip |url=https://search.worldcat.org/title/1006212063 |title=Government and administration of Iraq: A study in political development |date=1936 |publisher=University of London (London School of Economics and Political Science) |oclc=1006212063}}
* {{Cite magazine |last=Masalha |first=N. |date=October 1991 |title=Faisal's Pan-Arabism, 1921-33 |url=https://www.jstor.org/stable/4283470 |magazine=Middle Eastern Studies |pages=679–693 |volume=27 |issue=4 |jstor=4283470 |issn=0026-3206}}


{{پادشاهان عراق}}
{{رئیس‌جمهورهای سوریه}}
{{شاهزادگان عراق}}
{{شاهزادگان عراق}}


[[رده:افراد جنگ سوریه با فرانسه]]
[[رده:افراد جنگ سوریه با فرانسه]]
[[رده:افراد عراقی چرکس‌تبار]]
[[رده:انقلاب بزرگ عربی]]
[[رده:انقلاب بزرگ عربی]]
[[رده:اهالی جده]]
[[رده:اهالی جده]]
خط ۶۰: خط ۸۴:
[[رده:زادگان ۱۸۸۵ (میلادی)]]
[[رده:زادگان ۱۸۸۵ (میلادی)]]
[[رده:سوریه در سده ۲۰ (میلادی)]]
[[رده:سوریه در سده ۲۰ (میلادی)]]
⚫
[[رده:سیاستمداران سده ۲۰ (میلادی)]]
[[رده:سیاستمداران سده ۲۰ (میلادی) اهل سوریه]]
[[رده:سیاستمداران سده ۲۰ (میلادی) اهل سوریه]]
⚫
[[رده:سیاستمداران سده ۲۰ (میلادی)]]
[[رده:سیاستمداران عرب]]
[[رده:سیاستمداران عرب]]
[[رده:سیاست‌مداران اهل عراق]]
[[رده:شاهان سوریه]]
[[رده:شاهان سوریه]]
[[رده:شاهان عراق]]
[[رده:شاهان عراق]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۳۵

فیصل اول
فيصل الأول
فیصل در ژوئن ۱۹۳۳، مدت کوتاهی پیش از مرگش
پادشاه عراق
سلطنت۲۳ اوت ۱۹۲۱ – ۸ سپتامبر ۱۹۳۳
پیشیناشغال نظامی
جانشینغازی اول
نخست وزیران
مشاهده کنید
پادشاه سوریه
سلطنت۸ مارس ۱۹۲۰ – ۲۴ ژوئیه ۱۹۲۰
پیشیناشغال نظامی
جانشینپادشاهی لغو شد
نخست وزیران
مشاهده کنید
زاده۲۰ مهٔ ۱۸۸۵[۱][۲]
مکه، ولایت حجاز، امپراتوری عثمانی[۳][۴]
درگذشته۸ سپتامبر ۱۹۳۳ (۴۸ سال)
برن، سوئیس
آرامگاه
قبرستان سلطنتی عراق، اعظمیه، بغداد
همسرانحزیمه بنت ناصر
لطیفه بنت حامد
فرزند(ان)
نام کامل
فیصل بن حسین بن علی الهاشمی
خاندانهاشمی
پدرحسین بن علی، پادشاه حجاز
مادرعبدیّه بنت عبداللّه

فیصل بن حسین بن علی الهاشمی (به عربی: فیصل الأول بن الحسين بن علي الهاشمي؛ ۲۰ مه ۱۸۸۵[۶][۷][۸] – ۸ سپتامبر ۱۹۳۳) ملقب به ملک فیصل اول از ۲۳ اوت ۱۹۲۱ تا زمان مرگش در سال ۱۹۳۳ پادشاه عراق بود. او یکی از اعضای خاندان هاشمی و یکی از رهبران شورش بزرگ اعراب در طول جنگ جهانی اول بود. او از مارس تا ژوئیه ۱۹۲۰ به عنوان پادشاه پادشاهی عربی سوریه خدمت کرد تا اینکه توسط فرانسوی‌ها اخراج شد.[۹]

فیصل، سومین پسر حسین بن علی، امیر اعظم و شریف مکه، در مکه به دنیا آمد و در استانبول بزرگ شد. او از سال ۱۹۱۶ تا ۱۹۱۸، با کمک بریتانیا، نقش مهمی در شورش اعراب علیه امپراتوری عثمانی ایفا کرد. او به تشکیل یک دولت عربی در سوریه مستقر در دمشق کمک کرد و هیئت عربی را در کنفرانس صلح پاریس در سال ۱۹۱۹، رهبری کرد. در سال ۱۹۲۰، کنگره ملی سوریه، فیصل را به عنوان پادشاه اعلام کرد و ادعای فرانسه مبنی بر قیمومیت بر سوریه را رد کرد. در پاسخ، فرانسه چند ماه بعد به سوریه حمله کرد، پادشاهی را از بین برد و فیصل را مجبور به تبعید کرد.

در اوت ۱۹۲۱، به دنبال تصمیم کنفرانس قاهره (۱۹۲۱)، انگلیسی‌ها فیصل را پادشاه پادشاهی جدید عراق اعلام کردند که توسط بریتانیا اداره می‌شد. فیصل در طول سلطنت خود، اتحاد بین سنی و شیعه را تقویت کرد تا وفاداری به پان عربیسم را در سراسر جهان عرب تشویق کند و پان عربیسم را در هدف ایجاد یک کشور عربی که شامل عراق، سوریه و بقیه هلال حاصلخیز باشد، ترویج دهد. در سال ۱۹۳۲ با پایان قیمومیت بریتانیا بر عراق و ورود این کشور به جامعه ملل، او ریاست استقلال عراق را برعهده داشت. فیصل در سال ۱۹۳۳ در برن سوئیس در سن ۴۸ سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت و پسر بزرگش غازی جانشین وی شد.

اوایل زندگی

[ویرایش]

فیصل در سال ۱۸۸۵[۱۰] در مکه، امپراتوری عثمانی[۱۰] (در عربستان کنونی) به دنیا آمد. او سومین پسر حسین بن علی، شریف اعظم مکه بود. فیصل در قسطنطنیه بزرگ شد و رهبری را از پدرش آموخت.

جنگ جهانی اول و شورش بزرگ اعراب

[ویرایش]
هیئت امیر فیصل در ورسای، در جریان کنفرانس صلح پاریس در سال ۱۹۱۹. از چپ به راست: رستم حیدر، نوری سعید، شاهزاده فیصل (در پله پایین)، کاپیتان پیسانی (پشت سر فیصل)، توماس ادوارد لورنس، ناشناس، کاپیتان تحسین قدری

در ۲۳ اکتبر ۱۹۱۶ در الحمراء، فیصل با کاپیتان تی. ای. لورنس، افسر اطلاعاتی بریتانیا ملاقات کرد. لارنس می‌خواست به ایجاد یک کشور مستقل عربی کمک کند و به رهبری برای نیروهای هاشمی نیاز داشت.[۱۱] در سال‌های ۱۹۱۶–۱۹۱۸، فیصل رهبری ارتش شمالی شورش را بر عهده داشت که با عثمانی‌ها در منطقه‌ای که بعداً به غرب عربستان سعودی، اردن و سوریه تبدیل شد، مقابله می‌کرد.[۱۲] در سال ۱۹۱۷ فیصل که به جای فتح امپراتوری برای پدرش، آرزوی امپراتوری برای خود داشت، سعی کرد با عثمانی‌ها مذاکره کند که بر اساس آن وی به عنوان دست نشاندهٔ عثمانی بر ولایت‌های سوریه و موصل حکومت کند.[۱۳] در دسامبر ۱۹۱۸، فیصل با ژنرال جمال پاشا ارتباط گرفت و اعلام کرد که حاضر است به طرف عثمانی بپیوندد، مشروط بر اینکه ولایتی به او بدهند تا حکومت کند، و گفت که قرارداد سایکس–پیکو او را از متفقین ناامید کرده و او اکنون می‌خواهد با مسلمانان هموطن خود کار کند.[۱۴] سه پاشا نمی‌خواستند هیچ گونه کنترلی بر امپراتوری عثمانی را با فیصل به اشتراک بگذارند، به همین دلیل فیصل به پدرش وفادار ماند. سرانجام فیصل متوجه شد که هدف واقعی عثمانی ایجاد تفرقه در نیروهای هاشمی و تضعیف آنهاست.[۱۳]

لارنس در کتاب هفت رکن حکمت خود سعی کرد رفتار فیصل را مثبت نشان دهد و رفتار فریبکارانه او را کم‌اهمیت جلوه دهد تا تصویر فیصل را به عنوان متحدی وفادار که توسط بریتانیایی‌ها و فرانسوی‌ها به او خیانت شده است، حفظ کند. او استدلال کرد که فیصل قصد دارد بین جناح‌های ملی‌گرا و اسلام‌گرا در حزب اتحاد و ترقی (CUP) تفرقه بیندازد.[۱۵]

پس از آنکه آلمان عملیات میشائیل را در ۲۱ مارس ۱۹۱۸ آغاز کرد و برای مدتی اوضاع را به شکست متفقین سوق داد، فیصل دوباره با جمال پاشا ارتباط گرفت و درخواست صلح کرد، مشروط بر اینکه به او اجازه داده شود به عنوان یک دست نشانده عثمانی بر سوریه حکومت کند. جمال، که از پیروزی مطمئن بود، از بررسی آن خودداری کرد.[۱۶] پس از یک محاصره ۳۰ ماهه، فیصل مدینه را فتح کرد، دفاع سازماندهی شده توسط فخری پاشا را شکست داد و شهر را غارت کرد. فیصل همچنین در طول جنگ جهانی اول با متفقین در فتح منطقه سوریه و تصرف دمشق در اکتبر ۱۹۱۸ همکاری کرد. پس از آن فیصل بخشی از دولت جدید عربی در دمشق شد که پس از تصرف آن شهر در سال ۱۹۱۸ تشکیل شد. نقش امیر فیصل در شورش اعراب توسط لورنس در هفت ستون حکمت توصیف شده است. با این حال، صحت آن کتاب، از جمله اهمیتی که نویسنده به سهم خود در جریان شورش داده است، مورد انتقاد برخی از مورخان از جمله دیوید فرامکین قرار گرفته است.

زندگی‌نامه

[ویرایش]

فیصل پسر حسین پسر علی حسنی هاشمی، در شهر طائف امیرنشین مکه که خود یکی از امیرنشین‌های والی نشین حجاز پیرو دولت عثمانی بود، زاده شد.

او پسر سوم حسین بن علی است. حسین بن علی معروف به شریف حسین، شریف مکه (یعنی امیر و حکمران منطقه حجاز و مکه) و برادر عبدالله هاشمی (پادشاه اردن) بود. در سال ۱۹۱۳ به نمایندگی پدر بزرگش در پارلمان عثمانی برگزیده شد. پادشاهی عراق را از ۱۹۲۱ تا ۱۹۳۳ و پادشاهی سوریه را در سال ۱۹۲۰ در دست داشت. دو بار زن گرفت. دو پسر به نام‌های (غازی، محمد) و سه دختر به نامهای (رافعه، عزه و راجحه) داشت.

ارجاعات

[ویرایش]
  1. ↑ «Index Fa-Fl». rulers.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۹.
  2. ↑ "Faisal I | King, Iraq, & Biography | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). 2024-09-04. Retrieved 2024-10-09.
  3. ↑ «Index Fa-Fl». rulers.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۹.
  4. ↑ "Faisal I | King, Iraq, & Biography | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). 2024-09-04. Retrieved 2024-10-09.
  5. ↑ IRAQ – Resurgence In The Shiite World – Part 8 – Jordan & The Hashemite Factors, APS Diplomat Redrawing the Islamic Map, 14 February 2005
  6. ↑ «Index Fa-Fl». rulers.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۰-۰۹.
  7. ↑ Allawi 2014.
  8. ↑ "Faisal I | King, Iraq, & Biography | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). 2024-09-04. Retrieved 2024-10-09.
  9. ↑ Hahn, Peter (2007). Historical dictionary of United States-Middle East relations (به انگلیسی). Scarecrow Press, Lanham. p. 56. ISBN 978-0-8108-6456-6.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ "Faisal I | King, Iraq, & Biography | Britannica". www.britannica.com (به انگلیسی). 2024-09-04. Retrieved 2024-10-12.
  11. ↑ Lawrence 1997, p. 76.
  12. ↑ Faisal of Arabia, The Jerusalem Post
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ Karsh, Efraim Islamic Imperialism A History, New Haven: Yale University Press, 2006 pages 137–138
  14. ↑ Karsh & Karsh 2022, p. 195.
  15. ↑ Karsh & Karsh 2022, p. 196.
  16. ↑ Karsh & Karsh 2022, p. 197.

منابع

[ویرایش]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فیصل_یکم&oldid=40455412»