Kreis Nuurdfresklun

Woopen	Sjiisklunkoord
	54.4770199.051147 Koordinaaten: 54° 29′ N, 9° 3′ O
Grünjdooten
Bundeslun:	Schleswig-Holstian
Ferwaltangsteed:	Hüsem
Grate:	2.048,61 km²
Iinwenern:	170.007 (31. Det. 2023)^[1]
Iinwenern per km²:	83 Iinwenern per km²
Autokääntiaken:	NF
Kreisnumer(AGS):	01 0 54
NUTS:	DEF07
Kreisapdialang:	133 Gemeenen
Adres faan a Kreisferwaltang:	Marktstraße 6 25813 Hüsem
Wääbsteed:	www.nordfriesland.de
Loonriad:	Florian Lorenzen (CDU)
Laag faan a Kreis Nuurdfresklun uun Schleswig-Holstian

A Kreis Nuurdfresklun (sjiisk Nordfriesland, plaatsjiisk Noordfreesland, däänsk Nordfrisland) as di nuurdermiast lunkreis uun Sjiisklun an efter a grate di traad uun Schleswig-Holstian. Uun nään kreis wurd muar spriaken snaaket üs uun Nuurdfresklun: Nuurdfresk, Sjiisk, Däänsk, Plaatsjiisk an Süüdjüütsk. Iar wurd uun Friedrichstääd uk noch Holuns snaaket. Tu't regiuun Nuurdfresklun hiart uk noch Halaglun, man det eilun hiart tu a lunkreis Pinneberg.

Geografii

Di kreis Nuurdfresklun leit uun't nuurdwaasten faan Schleswig-Holstian an stupet uun't nuurden jin Denemark, uun't uasten jin a kreis Schleswig-Flensborag an uun't süüden jin Dithmarschen. Uun't waasten leit at Nuurdsia. A huuchst ponkter uun a kreis san a Sandesberag mä 54 meetern uun Uastenfial an at Uwe-dün mä 52,5 meetern uun Kaamp üüb Sal.

Faan uasten tu waasten fanjst dü sok onerskiaselk lunskapen üüs a geest, a maask, a waas mä a Halgen an a maaskeilunen an bütjen uun't waasten a geesteilunen. At ütjsen as föraal troch a istidjen bestemet, man uk troch tau grat sturemfluden uun a juaren 1362 an 1634.

Uun Nuurdfresklun stun 33 regiuunen oner natüürskül, det san 9,21% faan't lun. Diartu komt a Natjunaalpark Waas mä 176.290 hektaar.

Kliima

At kliima faan List üüb Sal.

Nuurdfresklun hää Atlantikkliima, uun a somer as't ei so warem üs uun't banlun, uun a wonter ei so kuul. At jaft al en düütelken ferskeel tesk a eilunen an a fäästääg. Üüb a geest heest dü 190 daar saner froost, üüb a eilunen san't 220. Uun a maask begant di iarst froost ei föör aanj Oktuuber an maden April as't diarmä föörbi.

Faan Febrewoore bit Jüüne mutst dü mä 40 mm rin a muun reegne, faan August bit Oktuuber mä 80. Üüb a eilunen an uun a maask rinjt at düütelk maner üs üüb a geest. A winj weit uun't madel mä 7 m/s (det san amanbi 25 km/h of 14 kn) üüb a eilunen an uk üüb fäästääg as't ei föl maner.

Histoore

Di kreis wurd 1970 grünjlaanj an slood jo ual kreiser Süüdtondern, Hüsem an Eidersteed tuup.
Sii uk: Histoori foon Nordfraschlönj.

Ökonomii

At grünjlaag faan a ökonomii san büürerei, faskerei, hoonwerk an tu en graten dial a fräämenferkiar. Uun ferglik tu Schleswig-Holstian werke maner uun't hoonwerk, oober muar uun a büürerei an muar uun a siinsten, det komt fööraal faan det büürin mä baadelidj.

Uun a kreis stun amanbi 100.000 baaden för fräämen, diarfaan muar üs a heleft üüb Sal. 2004 kaam muar üs ian miljuun baaselidj tu Nuurdfresklun an blääw uun't madel 10 naachter. Diarmä san auer 1 miljaard Euro amsaat wurden.

2005 jääw't 660 winjstruumuunlaagen. Uun an trinjam Hüsem werke en hialer rä onernemen uun det diar brangsje. Hüsem skal uk di huuwen för bütjendiks-winjstruumuunlaagen wurd. Saner werk wiar uun't juar 2004 8,9% faan a minsken, diarmä leit a kreis uun't madel faan't lun, ufsen faan a grat stääden, huar muar minsken saner werk san. Üüb Eidersteed sjocht at mä 10,4% wat ringer ütj, a best taalen san üüb Sal mä 7,9%.

Ferkiar

Iisenboon

At wichtagst boonliinje as a Marschboon faan Hamborag tu Waasterlun üüb Sal. Haltesteeden san uun Friedrichstääd, Hüsem, Breetsteed, E Hoorne, Naibel, Klangsbel an Waasterlun. Swäärs diartu ferlääpt at Nuurd-Uastsia-Boon faan Kiil auer Hüsem tu Sankt Peter-Ording. Faan Naibel tu Doogebel keert a NEG-Boon (iar NVAG), an do jaft at noch en ferbinjang faan Naibel auer a grens tu Tondern uun Denemark.

Dampern

A miast eilunen an halgen san auer damperliinjin mä a fäästääg ferbünjen. Tu Sal könst dü auer a Hindenburg-Doom oober uk mä a boon raise.

Struaten

Nuurdfresklun hää nian autoboon, auer a B5 komt am oober efter süüden tu a A23 uun Heide. A bundesstruaten B199, B200 an B201 ferbinj a kreis mä a A7 uun a maden faan Schleswig-Holstian. Auer a B202 komst Dü faan St. Peter-Ording auer Tönang tu Rendsborag.

Loft

Fluuchplaatsen jaft at uun Waasterlun, Hüsem, A Wik an St. Peter-Ording, man alian di uun Waasterlun hää liinjinferkiar^[2]. At militeer onerhäält noch en plaats uun Lääk.

Stääden an gemeenen

Fiiw stääden an gemeenen ferwalte jo salew, aal jo öödern san efter det reform faan a juaren 2007 an 2008 tu aacht amten tuupslööden wurden.
Luke diar: Stääden an gemeenen uun Nuurdfresklun