Eugénio de Andrade

Eugénio de Andrade
	;
Nome orixinal	(pt) José Fontinhas
Biografía
Nacemento	(pt) José Fontinhas Póvoa de Atalaia ; 19 de xaneiro de 1923 ; Fundão, Portugal
Morte	13 de xuño de 2005 (82 anos); Porto, Portugal
Actividade
Ocupación	poeta, escritor, tradutor
Pseudónimo literario	Eugénio de Andrade
Premios
	(2001) Premio Camões; doutor honoris causa pola Universidade do Porto; Grã-Cruz da Ordem do Mérito (pt) ; Gran oficial da Orde militar de Santiago da Espada; Prémio Seiva (pt) ;
Descrito pola fonte	Obálky knih,
Páxina web	cm-fundao.pt…

José Fontinhas, nado en Póvoa de Atalaia (Beira Baixa) o 19 de xaneiro de 1923^[1] e finado no Porto o 13 de xuño de 2005, foi un poeta, prosista e tradutor portugués, máis coñecido co pseudónimo de Eugénio Andrade. Premio Camões en 2001.

Traxectoria

Nado no seo dunha familia labrega, herdou o desprezo polo luxo e a degradación que producen sobre a persoa. Ex funcionario público, con influencias da cultura grega e oriental, dunha profunda cultura literaria e excelente coñecedor da poesía española, deuse a coñecer como escritor en 1942 co seu libro de versos Adolescente, e algúns anos despois alcanzou notoriedade con As māos e os frutos (1948), considerado un dos libros máis importantes da literatura portuguesa actual. Defendeu a exactitude da linguaxe e non lle interesaron nunca o diñeiro e a fama.

Contemporáneo dos movementos neorrealista e surrealista, non acusa a influencia de practicamente ningún movemento literario do seu tempo, propondo unha poesía elemental, cuxa musicalidade só atopa precedentes na lírica medieval galaico-portuguesa e no poeta Camilo Pessanha, a quen adopta como mestre. Segundo as súas propias palabras, a pureza do seu verso «é simplemente paixón polas cousas da terra, na súa forma máis ardente e aínda non consumada».

Morreu no Porto o 13 de xuño de 2005, tras unha longa doenza, á idade de 82 anos.^[2]

É un dos poetas portugueses máis traducido.^[3] É tamén un dos poetas portugueses máis recoñecidos do século XX.

En Galicia recibiu no 2000 o Premio Celso Emilio Ferreiro.^[4]

Obra

Narciso, José Fontinhas. Lisboa: ed. do Autor, 1940.
Adolescente. Lisboa: Editorial Império, ed. do Autor, 1942.
Pureza. Lisboa: Lisboa: Livraria Francesa, 1945.
As māos e os frutos. Lisboa: Portugália,1948.
Os amantes sem dinheiro. Lisboa: Centro Bibliográfico, 1950.
As palavras interditas. Lisboa: Centro Bibliográfico,1951.
Até amanhā. Lisboa: Guimarães, 1956.
Coraçāo do dia. Lisboa: Iniciativas, 1958.
Mar de setembro. Fóra de mercado, tiraxd 115 ex., 1961. Lisboa: Guimarães, 1963, 2a ed.
Obstinato rigore. Lisboa: Guimarães,1964.
Obscuro domínio. Porto: Inova, 1971.
Véspera da água. Porto: Inova,1973.
Escrita da terra e outros epitáfios. Porto: Inova, 1974.
Limiar dos pássaros. Porto: Limiar, 1976.
Memória doutro rio. Porto: Limiar, 1978.
Matéria solar. Porto: Limiar, 1980.
O peso da sombra. Porto: Limiar, 1982.
Branco no branco. Porto: Limiar, 1984.
Aquela nuvem e outras. Porto: Asa,1986.
Contra a obscuridade. In PP-C, Lisboa: Círculo de Leitores, 1987.
Vertentes do olhar. Porto: Limiar, 1987.
O outro nome da terra. Porto: Limiar, 1988.
Rente ao dizer. Porto: Fundação Eugénio de Andrade, 1992.
Ofício de paciência. Porto: Fundação Eugénio de Andrade, 1994.
O sal da lingua. Porto: Fundação Eugénio de Andrade, 1995.
Lugares do lume. Porto: Fundação Eugénio de Andrade, 1998.
Os sulcos da sede. Madrid: Calambur-Editora Regional de Extremadura, 2001, texto portugués e Trad. de J. A. Cilleruelo; Vila Nova de Famalicão: Quasi Edições, 2007, 2a ed.
Poesia e prosa (1940-1979), 2 vol., 1980.
Poesia e prosa (1940-1980), 1981; 2a ed. e aumentada.
Poesia e prosa (1940-1986). Lisboa: Círculo de Leitores, 1987, 3 vol.

Prosa

Os afluentes do silêncio. Porto: Inova, 1968.
História de égua branca. Porto: Asa, 1976. Con ilustracións de Manuela Bacelar.
Rosto precário. Porto: Limiar, 1979.
À sombra da memória. Porto: Fundação Eugénio de Andrade, 1993.

Traducións do autor

Poemas de García Lorca, Coimbra: Coimbra, 1946.
Cartas portuguesas (atribuídas a Mariana Alcoforado), Porto: Inova, 1969.
Poemas e fragmentos de Safo, Porto: Limiar, 1974.
Dez poemas de García Lorca, Porto: Inova, 1978.
Dez poemas de Yannis Ritsos, Porto: Inova, 1978.
Federico García Lorca, Amor de Dom Perlimplim com Belisa em seu jardim, Lisboa: Delfos, 1986.
Trocar da rosa, Lisboa: Regra do Jogo, 1980.
Pequeno retábulo de S. Cristóvâo, de F. García Lorca, Porto: O Oiro do Dia, 1980.

Obra traducida a outras linguas peninsulares

Ao castelán

Antología poética 1940-1980. Versión de Ángel Crespo, Barcelona: Plaza & Janés, 1981.
Escritura de la tierra, III. Trad. de José Luís García Martín, Xerez da Frontera: Fin de Siglo [n.º 8], 1984.
Blanco en lo blanco. Trad. de Fidel Villar Ribot, Granada: Don Quijote, 1985.
Vertientes de la mirada y otros poemas en prosa. Trad. de Ángel Crespo, Madrid: Júcar, 1987.
Contra la oscuridad. Trad. de Fidel Villar, Pamplona: Pamiela, 1988.
El otro nombre de la tierra. Trad. de Ángel Campos Pámpano, Valencia: Pre-Textos, 1989.
Próximo al decir. Trad. de José Luis Puerto, Salamanca: Amarú, 1993.
La sal de la lengua. Trad. de Ángel Campos Pámpano, Madrid: Hiperión, 1999.
Aquella nube y otras. Trad. de Jesús Munárriz, ilust. de Beatriz Altheide, Madrid: Hiperión, 2002.
Oficio de paciencia. Trad. de José Luis Puerto, Madrid: Hiperión, 2002.
Lugares de la lumbre. Trad. Jesús Munárriz, Madrid: Hiperión, 2003
Los surcos de la sed. Trad. José Ángel Cilleruelo, Madrid. Calambur/Editora Regional de Extremadura, 2001.
Todo el oro del día. Trad. de Ángel Campos Pámpano, València: Pre-Textos/Editora Regional de Extremadura, 2004.
Materia solar y otros poemas. Trad. Ángel Campos Pámpano, Barcelona: Círculo Lectores-Galaxia Gutenberg, 2004.
La ciudad de Garret. Trad. de Martín López-Vega, Valencia: Pre-Textos, 2006.
Oscuro dominio. Trad. de Blanca Cebollero e Daniel Pelegrín, Madrid: Hiperión, 2011.

Ao asturiano

Memoria d'outru riu. Trad. de Antonio García, Oviedo: Libros de Frou, 1985.
Contra la escuridade. Trad. de Antonio García, Oviedo: Academia de Língua Asturiana, 1987.
Les manes enceses. Antoloxia 1948-2001. Trad. Antonio García, Oviedo: Saltadera, 2014.

Ao catalán

Matèria solar. Trad. de Vicent Berenguer, València: Gregal, 1987.
Obstinato rigore. Trad. de Manuel Guerrero, Barcelona: Edicions 62, 1991.
Ran del dir. Trad. de Xulio R. Trigo i Júlia Cortés, Lleida: Pagès, 1994.
Ofici de paciència. Trad. d’Antoni Xumet, col. “Trucs i Baldufes”, Pollença: El Gall Editor, 2008.
Memòria d'un altre riu. Trad. de Jordi Sebastià, Alzira: Bromera, 2016.

Ao éuskaro

Uraren bezpera. Trad. de Maite González Esnal, Pamplona: Pamiela,1990.

Premios

Grande Oficial da Ordem de Sant’Iago da Espada
Grã-Cruz da Ordem de Mérito
Prémio da Associação Internacional dos Críticos Literários
Prémio Europeu de Poesia da Comunidade de Varchatz (da ex-Jugoslávia)
Gran Premio de Poesía de Portugal (1989).
Premio «Vida Literaria» (2000) da Asociación Portuguesa de Editores (APE).
Primeeiro Premio «Extremadura» (2000).
Premio Camões en 2001.

Notas

↑ "Biografia de Eugénio de Andrade". eBiografia (en portugués). Consultado o 2020-04-13.
↑ "Eugénio de Andrade - Biografia". Pensador (en portugués). Arquivado dende o orixinal o 29 de maio de 2020. Consultado o 2020-04-13.
↑ "Uma biografia de Eugénio de Andrade". Uma biografia de Eugénio de Andrade. Consultado o 2020-04-13.
↑ culturagalega.org (2000-12-19). "Por toda unha vida". culturagalega.org (en castelán). Consultado o 2020-04-13.

[1] "Biografia de Eugénio de Andrade". eBiografia (en portugués). Consultado o 2020-04-13.

[2] "Eugénio de Andrade - Biografia". Pensador (en portugués). Arquivado dende o orixinal o 29 de maio de 2020. Consultado o 2020-04-13.

[3] "Uma biografia de Eugénio de Andrade". Uma biografia de Eugénio de Andrade. Consultado o 2020-04-13.

[4] ulturagalega.org (2000-12-19). "Por toda unha vida". culturagalega.org (en castelán). Consultado o 2020-04-13.

[1]

[2]

[3]

[4]