Filipo (moeda)

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Filipo.

Filipo (en grego: φιλίππειος-philippeios-) é a denominación das moedas da Antiga Grecia con valor dun estatero cuñadas en ouro no século IV a. de C. no antigo Reino de Macedonia polo rei Filipo II (395-336 a. de C.) e algúns dos seus sucesores.

Filipo ou estatero de ouro de Macedonia, cuñado en Colofón ca. 323-317 a. de C. Anverso: cabeza laureada de Apolo. Reverso: ΦΙΛΙΠΠΟΥ e biga. Peso: 8,65 g.

Historia

Os filipos, cuñados por vez primeira nalgún momento entre os anos 355 e 347 a. de C., responden a unha tipoloxía fixa, caracterizada pola presenza do busto da deidade grega Apolo nos seus anversos e, nos reversos, unha biga ou carro tirado por dous Cabalos. Nas primeiras tiraxes, Apolo amósase con cabelo longo, e, a partir de aí, mantívose permanentemente con cabelo curto nas posteriores emisións.

Os filipos estaban destinados primordialmente ás grandes adquisicións fóra de Macedonia e, consecuentemente, tiveron un rápido espallamento, primeiro polos Balcáns e a Grecia continental e máis tarde (como se reflicte nos achados) por Italia, Constantinopla, o sur da actual Rusia, Chipre, Siria e Exipto.

Con todo, as maiores cantidades de filipos foron cuñados en tempos do sucesor de Filipo II, Alexandre o Grande, aínda que mantiveron a súa denominación na honra do seu creador.

Influencia

Imitación dun filipo na Europa central, de mediados do século III a. de C., coa tradicional cabeza de Apolo no anverso e unha biga moi esquemática no reverso. Diámetro: 17 mm. Peso: 8,28 g.

Os filipos están consioderadas como as moedas máis famosas das cuñadas baixo a autoridade de Filipo II de Macedonia e a súa influencia mantívose mesmo despois de deixar de estar en circulación, xa que os seus deseños e as súas características metrolóxicas foron moi imitados alén das fronteiras gregas.

Os estateros de ouro dos galos ouro staters, cuxo deseño imitaba moi estreitamente o dos filipos, continuaron a emitirse ata a fin da Guerra das Galias tres séculos máis tarde (58 a 51 a. de C.).

Imitación dun filipo por parte dos celtas parisii, no nordés da Galia, cos deseños tanto do anverso como do reverso moi deturpados. Século II a. de C. Diámetro: 22 mm. Peso: 7,36 g.

En moitos casos, o deseño das moedas mudou conforme se foi adaptando ás culturas alleas á grega. En ocasións, o cabelo de Apolo alongouse e estilizouse, mentres que a carruaxe dos reversos se reducía a un simple cabalo, ocupando o espazo restante con simboloxía celta como a cruz solar, a cabeza dun xabaril ou a representación do deus de Sol, Ogmios.

O espallamento dos filipos chegou a ser tan amplo que, en moitos textos romanos antigos, a palabra philippeioi se usou para se referir xenericamente a calquera moeda de ouro pesada.

Véxase tamén

Outros artigos

• Moeda da Antiga Grecia
• Estatero

Bibliografía

• Alfaro Asins, C. et al. Diccionario de numismática. Ministerio de Cultura. Madrid, 2009. ISBN 978-84-8181-405-7
• Amandry, M. (dir). Dictionaire de Numismatique. París, 2001. ISBN 2-03-505076-6
• Baldwin, A. Catalogue of Greek coins. Museum of Fine Arts. Boston, 1955
• Bernstein, P. The Power of Gold. John Wiley & Sons, Inc. 2000. ISBN 0-471-25210-7
• Carradice, I.; Price, M. Coinage in the Greek World. Londres, 1988. ISBN 978-0900652820
• De Jersey, Philip. Celtic Coinage in Britain. Shire Publications. 1996. ISBN 0-7478-0325-0
• Hammond, N. G. L. The Genius of Alexander the Great. UNC Press Books. 1998. ISBN 0-8078-4744-5
• Mateu y Llopis, F. Glosario hispánico de Numismática. Barcelona, 1946.
• Metcalf, W. The Oxford Handbook of Greek and Roman Coinage. Oxford University Press. 2012. ISBN 0-19-530574-4
• Price, M. J. The coinage in the name of Alexander the Great and Philip Arrhidaeus. Vol I. The British Museum & Swiss Numismatic Society. Zúric/Londres, 1991.
• Psoma, S. "Monetary Terminology in Pre-Roman Asia Minor". En Epigraphica Anatolica. 42. 2009
• Seltman, Ch. T. Greek coins: a History of Metallic Currency and Coinage Down to the Fall of the Hellenistic Kingdoms. Methuen, 1955.
• Smith, W. A Dictionary of Greek and Roman Antiquities. John Murray. Londres, 1890.