Franco Battiato

Francesco "Franco" Battiato, nado en Jonia (hoxe Riposto, en Sicilia) o 23 de marzo de 1945 e finado en Milu o 18 de maio de 2021, foi un cantautor, compositor e cineasta italiano e, co pseudónimo de Süphan Barzani, tamén pintor. As cancións de Battiato conteñen elementos esotéricos, filosóficos e relixiosos e moveuse por xéneros como o pop experimental, a música electrónica, o rock progresivo, a new wave, a ópera lírica ou a música étnica.

Franco Battiato

(2010)
Biografía
Nacemento	(it) Francesco Battiato 23 de marzo de 1945 Giarre-Riposto, Italia (en)
Morte	18 de maio de 2021 (76 anos) Milu, Italia
Residencia	Villa Grazia (en) (–2021)
Educación	Universidade de Catânia (pt)
Actividade
Campo de traballo	Música pop, Composición musical, canto, dirección de cine, guión cinematográfico, pintura, peza musical e música popular
Ocupación	cantautor, guionista, pintor, realizador, músico, cantante, director de cinema, escritor, compositor, guionista de cinema
Período de actividade	1967 - 2019
Partido político	político independente
Interesado en	Espiritualidade
Xénero artístico	Ópera, new wave, rock progresivo, Música experimental, electro (pt) e pop rock
Influencias	George Gurdjieff
Instrumento	Voz
Selo discográfico	Bla Bla EMI Philips Ricordi
Participou en
1984	Festival Eurovisão da Canção 1984 (pt)
Premios
Medalla de Ouro da Orde do Mérito para a Cultura e a Arte  Oficial da Orde ao Mérito da República Italiana
Descrito pola fonte	Obálky knih,
Sitio web	battiato.it

Colaborou con persoeiros como o violinista Giusto Pio ou o filósofo Manlio Sgalambro. Xunto coa cantante Alice, representou a Italia no Festival de Eurovisión 1984 coa canción "I treni di Tozeur".

Traxectoria

Os primeiros sinxelos

Battiato trasladouse a Roma en 1964, para posteriormente pasar a Milán. Tras abandonar os estudos universitarios publicou dous sinxelos para a revista Nuova Enigmistica Tascabile, que ofrecía discos e cancións célebres interpretadas por cantantes pouco coñecidos. Nestes sinxelos o artista aparece co nome de Francesco Battiato.

O primeiro, que aparecía cunha foto de Battiato na portada, contiña unha versión de "L'amore è partito", de Beppe Cardile e Anita Harris, que fora presentada ó Festival de Sanremo de 1965. O segundo contiña un tema orixinal de Alain Barrière, "...e più ti amo", traducido por Gino Paoli.

A canción protesta

En 1967 Giorgio Gaber conseguiulle un contrato coa discográfica Jolly, entrando no mundo da "protesta", moi de moda naquela época. O primeiro sinxelo foi "La torre", seguido de "Il mondo va così". Tivo tamén unha experiencia como actor teatral, recitando o papel de Tino Carraro en Much ado about nothing de William Shakespeare. Colaborou tamén con Gaber escribindo a famosa "...e allora dai!", presentada no Festival de Sanremo de 1967, e "Gulp Gulp", coñecida pola trasmisión televisiva Diamoci del tu.

O período romántico

No 1968 cambiou de selo discográfico, pasando á Philips e abandonando o xénero de protesta para achegarse ó romántico, máis inmediato e de consumo sinxelo. Rexistrou dous temas que a casa discográfica neerlandesa publicou no 1971 ("Vento caldo" e "Marciapiede") e obtivo un paso discreto con "È l'amore", no que os arranxos clasicistas ó pianoforte e unha voz coral permitían xa entrever o que sería o Battiato futuro. No 1969 participou con bo resultado no Disco per l'estate co tema "Bella ragazza".

Experimentación coa vangarda

O nome de Battiato apareceu no 1972 nun LP de jazz rock progresivo obra do grupo Osage Tribe chamado Arrow Head. Colaborou tamén no disco Area di servizio, de Riccardo Pirolli, usando o pseudónimo "Genco Puro & CO": neste disco Battiato cantaba en tres cancións: "Giorno d'estate", "Nebbia" e "Biscotti e the". Foi fundamental a participación no disco de Juri Camisasca La finestra dentro elemento pouco coñecido da música de vangarda destes anos.

Música experimental e vangarda colta

Desde o 1971 adicouse á música experimental con amplo uso de electrónica, cunha serie de álbums para a etiqueta Bla Bla: Fetus (1972, cunha portada que foi censurada naquela época), Pollution (1973), Sulle corde di Aries (1973), Clic (1974) e M.elle le Gladiator (1975). Un tema deste primeiro período, "Propiedad prohibida" (1974) foi empregado como cabeceira do programa Tg2 Dossier.

No 1976 pasou á produtora Ricordi, que distribuíu os seus seguintes discos, e adicouse á vangarda colta con tres álbums pouco vendidos pero moi apreciados pola crítica: Battiato (1977), Juke Box (1978) e L'Egitto prima delle sabbie (1978). Con L'Egitto prima delle Sabbie, experimentou cun só acorde repetido ó pianoforte, adxudicándose no 1977 o Premio Stockhausen de música contemporánea. Neste período comezou a colaboración con Giusto Pio, co que asumiu a dirección musical dalgúns espectáculos de Giorgio Gaber, como Polli d'allevamento.

O gran recoñecemento

No 1978 publicou un 45 revolucións publicado usando o pseudónimo Astra: os dous temas, escritos con Pio (se ben Battiato utilizou o pseudónimo "Albert Kui"), tituláronse "Adieu" e "San Marco" (cun texto en francés entre ambos).

Co paso á EMI no 1979 volveu á canzone, con influxos orientais e sen ceder ó gusto imperante, e obtivo un extraordinario e meritorio recoñecemento do público en álbums como L'era del cinghiale bianco (1979), Patriots (1980), La voce del padrone (1981, o primeiro 33 revolucións italiano que superou o millón de copias vendidas), L'arca di Noè (1982), Orizzonti perduti (1983), Mondi lontanissimi (1985), Fisiognomica (1988), Giubbe rosse (1989, o seu primeiro álbum en directo), Come un cammello in una grondaia (1991), Caffé de la Paix (1993) e L'ombrello e la macchina da cucire (1995), o último álbum con EMI.

Varias cancións desta época foron éxitos en Italia e no estranxeiro, como "L'era del cinghiale bianco", "Prospettiva Nevskji", "Bandiera bianca", "Centro di gravità permanente", "Voglio vederti danzare" ou "I treni di Tozeur", coa que acadou o quinto posto no Festival de Eurovisión 1984 acompañado de Alice. Na súa música advírtese unha profunda e constante busca da espiritualidade, como nos temas "E ti vengo a cercare", "L'oceano di silenzio" e "L'ombra della luce".

Colaboracións

“	Cerco un centro di gravità permanente che non mi faccia mai cambiare idea sulle cose, sulla gente	”
—Franco Battiato, "Centro di gravità permanente", La voce del padrone, 1981

A súa contribución foi determinante para o lanzamento de Alice, que venceu no Festival de Sanremo de 1981 con "Per Elisa" (escrita coa cantante e Giusto Pio) e coa que firmou outras numeras colaboracións, a partir de "Il vento caldo dell'estate" (1980). No 1985 a cantante publicou un álbum, Gioielli rubati no que se incluía unha versión de "Prospettiva Nevskji". No 2002 volveron facer un dueto no tema "Come un sigillo", único inédito do álbum Fleurs 3.

Con Giuni Russo, cantante lírica de excelente calidade vocal, obtivo un gran recoñecemento con "Un'estate al mare" (1982). O momento máis importante da colaboración con esta artista foi coa realización do álbum Energie (1981), grande exemplo dos elementos innovadores do primeiros anos 80. Con Giuni colaborou firmando os arranxos do seu testamento musical, a canción "Morirò d'amore" coa que participou no Festival de Sanremo de 2003.

Os numerosos proxectos

A partir do 1985, moi sorprendido da colosal acollida non só en Italia, senón tamén en España e gran parte de Europa (aínda que menor nos países anglosaxóns) adicouse á creación de numerosos proxectos alleos á música pop, acollidos tamén con grande interese.

No 1985 fundou unha casa editorial propia, L'Ottava, que, en colaboración con Longanesi, publicou catorce libros de autores varios, dos que algúns se republicaron na casa editorial Neri Pozza, ligada á temática esotérica e en particular ó pensamento de Georges Ivanovitch Gurdjieff. No 1989 fundou unha produtora discográfica homónima da casa editorial, que publicou seis discos de música étnica e celta.

Escribiu Evoluzione evoluzione evoluzione e a editorial Mondadori no 2005 publicou o seu Ideogrammi.

Compuxo tres óperas líricas, Genesi (1987), Gilgamesh (1992) e Il cavaliere dell'intelletto (1994). En 1992 foi o primeiro músico occidental que actuou en Iraq baixo o réxime de Saddam Hussein (Concerto di Baghdad, publicado no 2006 en DVD), e foi o autor do ballet Campi magnetici, presentado no 2000 no Maggio musicale fiorentino.

Con Manlio Sgalambro

A partir de 1994 iniciou unha colaboración co filósofo Manlio Sgalambro e a casa discográfica Virgin con álbums de boa acollida comercial como L'imboscata (1996), Gommalacca (1998), Ferro battuto (2000) Dieci stratagemmi (2004). O novo dúo presentou a voz de Patty Pravo en "Emma Bovary" que se incluía no álbum da cantante veneciana Notti guai e libertà.

Pintura

Arredor de 1990, Franco Battiato comezou a practicar coa pintura como unha especie de experimento de autoanálise e mellora de si mesmo. Battiato afirmou que a habilidade no deseño e na pintura non son características innatas nos humanos, como moitos críticos pretenden.

Desde 1993 a súa actividade pictórica levouno a organizar mostras persoais en Italia e no mundo: Roma, Catania, Florencia, Estocolmo, Miami e Göteborg; unha das súas exposicións foi organizada en colaboración con Piero Guccione. Desde o inicio da súa actividade produciu moitas obras baixo o pseudónimo de Süphan Barzani.

Cine

Despois da súa experiencia como actor teatral en 1967, nos 70 probou sorte co cine. No 1973 tivo un pequeno papel como actor no filme de Corrado Farina Baba Yaga, protagonizado por Carrol Baker.

Compuxo diversas bandas sonoras, colaborando sobre todo co veronés Giacomo Battiato (homónimo pero non parente), en Brunelleschi (1974) e no filme Una vita scellerata (1990) sobre a figura de Filippo Brunelleschi e Benvenuto Cellini, e co seu compatriota Pasquale Scimeca, firmando a música do filme Il giorno di San Sebastiano (1992). Algúns temas seus foron utilizados por Antonello Aglioti no filme Il giardino dei ciliegi (1992), onde a actriz Marisa Berenson cantaba "Luna indiana", e sobre todo Nanni Moretti, que o cita explicitamente en Bianca (1983, co tema "Scalo a Grado") e Palombella rossa (1989, co tema "E ti vengo a cercare").

A súa aspiración de dirixir xurdiu no 1979, cando empezou a dirixir os seus videoclips, recollidos en gran parte no VHS Dal cinghiale al cammello (1992) e reeditados en DVD co título Dal cinghiale al cammello - The Video Collection (2004). No 2003 escribiu, dirixiu e compuxo a música para o seu primeiro filme, Perdutoamor, en gran parte autobiográfico, polo que recibiu un Nastro d'Argento. En marzal de 2006 apareceu nas salas o seu segundo filme, Musikanten, sobre os últimos catro anos de vida do compositor Ludwig van Beethoven.

No 2006 dirixiu o videoclip "Amara Terra Mia" de Radiodervish.

En xuño de 2006, na Mostra del Nuovo Cinema di Pesaro, anunciou o seu terceiro filme, tamén escrito con Manlio Sgalambro, Niente è come sembra, interpretado por Giulio Brogi, que saíu directamente en DVD o 31 de outubro de 2007 xunto co libro In fondo sono contento di aver fatto la mia conoscenza.

Últimos anos

Continuou na música, entre o pop e a electrónica ata 2010. Durante 2016 realizou unha xira con Alice, mais en 2017 deu o seu derradeiro concerto en Catania. Seguiu a traballar, mais tivo que deixalo por motivos de saúde. A finais de 2019, o seu representante anunciou a súa retirada definitiva da escena. Faleceu o 18 de maio de 2021.

Discografía

Battiato no 2013.

Álbums de estudio

• Fetus (xaneiro 1972)
• Pollution (novembro 1972)
• Sulle corde di Aries (1973)
• Clic (1974)
• M.elle le Gladiator (1975)
• Battiato (1977)
• Juke Box (1978)
• L'Egitto prima delle sabbie (1978)
• L'era del cinghiale bianco (1979)
• Patriots (1980)
• La voce del padrone (1981)
• L'arca di Noè (1982)
• Orizzonti perduti (1983)
• Mondi lontanissimi (1985)
• Fisiognomica (1988)
• Come un cammello in una grondaia (1991)
• Messa Arcaica (1993)
• Caffè de la Paix (1993)
• L'ombrello e la macchina da cucire (1994)
• L'imboscata (1996)
• Gommalacca (1998)
• Fleurs (álbum de versións, 1999)
• Ferro battuto (2001)
• Fleurs 3 (álbum de versións, 2002)
• The Platinum Collection (recompilatorio, 2004)
• Dieci stratagemmi (20044)
• Il vuoto (2007)
• Apriti sesamo (2012)
• Joe Patti's Experimental Group (2014)
• Torneremo ancora (2019)

Recompilatorios e álbums en vivo

• 1975: Feed Back (recompilatorio)
• 1986: Battiato
• 1989: Giubbe rosse (en vivo)
• 1994: Unprotected (en vivo)
• 1996: Battiato Studio Collection (recompilatorio)
• 1996: Battiato Live Collection (recompilatorio, en vivo)
• 1996: Shadow, Light (recompilatorio)
• 2000: La cura (recompilatorio)
• 2001: Introspettiva (recompilatorio)
• 2002: La convenzione (recompilatorio de temas do período experimental - con Juri Camisasca e Osage Tribe)
• 2003: Last Summer Dance (enl vivo)
• 2003: Le Stagioni Del Nostro Amore (recompilatorio cos primeiros sinxelos dos 60)
• 2005: Studio Collection (reedición)
• 2005: Un soffio al cuore di natura elettrica (en vivo)
• 2006: The Platinum Collection 2 (recompilatorio)
• 2007: Frequenze e Dissolvenze (best studio + best live + DVD Dal Cinghiale Al Cammello + DVD Concerto di Baghdad)
• 2013: Del suo veloce volo, con Antony and the Johnsons (en vivo)
• 2015: Le nostre anime (recompilatorio)
• 2016: Live in Roma - with Alice (en vivo)

Álbums en castelán

• 1981: La Voz de su Amo
• 1983: Horizontes Perdidos (Arxentina)
• 1985: Ecos de Danzas Sufi
• 1985: Sentimiento Nuevo (Arxentina)
• 1987: Nomadas
• 1987: Battiato en Español (recompilatorio)
• 1988: Fisiognomica
• 1989: Giubbe Rosse
• 1991: Como un Camello en un canalón
• 1996: Battiato Collection
• 1996: La emboscada
• 2001: Hierro Forjado

Álbums en inglés

• Foetus - 1971 (rexistrado na época pero editado só nos 90 en CD)
• Clic - 1974
• Echoes of Sufi Dances - 1985

Mini LP

• 1998 Il ballo del potere (con 3 inéditas)
• 1998 Shock in my Town (cun inédito e 2 en vivo)

Óperas e ballet

• 1987: Genesi (opera lírica)
• 1990: Benvenuto Cellini - Una vita scellerata (colonna sonora)
• 1992: Gilgamesh (opera lírica)
• 1994: Messa arcaica
• 2000: Campi magnetici - I numeri non si possono amare (música para ballet)

Sinxelos

• 1965: L'amore è partito (distribuído por Nuova Enigmistica Tascabile)
• 1965: E piu ti amo (distribuído por Nuova Enigmistica Tascabile)
• 1967: La torre / Le reazioni
• 1967: Triste come me / Il mondo va così
• 1968: È l'amore / Fumo di una sigaretta
• 1969: Sembrava una serata come tante / Gente
• 1969: Bella ragazza / Occhi d'or
• 1971: Vento caldo / Marciapiede
• 1972: Energia / Una cellula
• 1972: La convenzione / Paranoia
• 1979: L'era del cinghiale bianco / Luna indiana
• 1981: Bandiera bianca / Summer on a Solitary Beach
• 1984: I treni di Tozeur / Le biciclette di Forlì (con Alice)
• 1985: No Time No Space / Il re del mondo
• 1985: Via lattea / L'animale
• 1996: Strani Giorni/Decline and fall of the roman empire
• 1996: La Cura
• 1998: Shock in my town
• 1998: Il ballo del potere
• 2001: Running against the grain/Sarcofagia/In trance
• 2004: Tra Sesso e Castità/Le aquile non volano a stormi/Ermeneutica
• 2007: Il vuoto
• 2007: Aspettando l'estate
• 2008: Tutto l'universo obbedisce all'amore
• 2009: Inneres Auge
• 2012: Passacaglia
• 2013: Del suo veloce volo, con Antony and the Johnsons

Sinxelos en castelán

• 1985: La estación de los amores
• 1985: Centro de Gravedad
• 1985: Sentimiento Nuevo
• 1985: No time no space
• 1987: Bandera blanca
• 1987: Perspectiva Nevski
• 1987: Nomadas
• 1988: Y te vengo a buscar
• 1988: Mesopotamia
• 1989: Alexander Platz
• 1991: Pobre Patria
• 1996: Yo quiero verte danzar
• 1996: De Paso
• 1996: El cuidado
• 2001: Vida en diagonal

Sinxelos en inglés

• 1985: I want to see you as a dancer

Videografía

• Dal cinghiale al cammello (en VHS no 1992, en DVD no 2004)
• Concerto di Baghdad (en VHS no 1992, en DVD nel 2006)
• Messa arcaica (en VHS no 1994)
• L'Imboscata Tour 1997 (en VHS no 1998, in DVD, co título la Cura no 2004)
• Un soffio al cuore di natura elettrica (en DVD no 2005)

Representacións teatrais

• Il cavaliere dell'intelletto - Primeira representación: Palermo, Cattedrale, 20 de setembro de 1994 (non publicada discograficamente)

Filmografía

• Perduto amor, (2003) (produción, guión, escenografía e banda sonora)
• Musikanten, (2005)
• Niente è come sembra , (2007)

Obras literarias

• Tecnica mista su tappeto, Conversazioni autobiografiche. EDT, 1992.
• Evoluzione evoluzione evoluzione. Bonanno, 1998.
• Parole e canzoni. Giulio Einaudi Editore, 2004.
• Ideogrammi. Arnoldo Mondadori Editore, 2005.
• In fondo sono contento di aver fatto la mia conoscenza, 2007.
• Musica e spiritualità, 2008.
• Io chi sono? Dialoghi sulla musica e sullo spirito, 2009.
• Temporary Road. (una) Vita di Franco Battiato. Dialogo con Giuseppe Pollicelli, 2018.

Véxase tamén

Bibliografía

• Cozzari, Luca (2000): Franco Battiato. Pronipote dei padri del deserto. Zona.
• Guidi Guerrera, Guido (2006): Battiato. Another link. Verdechiaro.* Jachia, Paolo (2005): E ti vengo a cercare. Franco Battiato e il sacro. Ancora.
• La Posta, Annino (2010). Franco Battiato. Soprattutto il silenzio. Giunti Editore. , ISBN 8809742532, 9788809742536.
• Macale, Maurizio (1996): Mentre ascoltavo un disco di Battiato. Bastogli Editrice Italiana.
• Macale, Maurizio (1998): Franco Battiato: Centro di gravità permanente. Dalle origini a "Gommalacca". Bastogli Editrice Italiana.
• Macale, Maurizio (2002): Franco Battiato. Una vita in diagonale. Bastogli Editrice Italiana.
• Margaretto, Eduardo (1990): Franco Battiato. Ediciones Cátedra. ISBN 978-84-376-0892-9
• di Mauro, Enzo; Masotti, Roberto (1997): Fenomenologia di Battiato. Auditorium.
• Pomponi, Alessandro (2005): Franco Battiato - Discografia Illustrata. Coniglio Editore.

Ligazóns externas

• Sitio oficial do artista
• www.battiatoweb.com Sitio non oficial en castelán
• Franco Battiato cineasta - Scheda Internet Movie Database (con filmografía completa)
• Solitary Beach, sitio dedicado á persoa e á obra de Franco Battiato