Leishmaniose

A leishmaniose ou leishmaníase é unha enfermidade parasitaria producida por protozoos do xénero Leishmania, da familia dos tripanosómidos. Realmente agrupa un amplo conxunto de formas clínicas, con cadros diversos e gravidade diferente. Segundo a especie responsable, a enfermidade recibe diferentes nomes específicos, como kala-azar ou febre negra (producida pola L. donovani), botón de oriente ou botón de Alepo (producida pola L. tropica). Outras especies son causa de diferentes procesos cutáneos.

Aviso médico

Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos. Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico.

Ciclo biolóxico da Leishmania

Considérase unha zoonose e afecta principalmente os países máis desfavorecidos, tanto polas precarias condicións hixiénicas como pola carencia de medios de loita e tratamento. Máís do 90% dos casos de leishmaniose do mundo danse en Bangladesh, o Brasil, a India, o Nepal e o Sudán.

Etioloxía

O parasito causante da enfermidade, a Leishmania, é un protozoo flaxelado, transmisible ó home desde diversos animais, coma cans e roedores, a través das picadas da femia dun mosquito do xénero Phlebotomus.

En España, a especie responsable é a Leishmania donovani (L. donovani infantum) e os mosquitos implicados como vectores da enfermidade son o Phlebotomus perniciosus e mailo P. ariasi. En América, os vectores pertencen ó xénero Lutzomyia.

Patoxenia

Mosquito da especie Phlebotomus pappatasi picando nunha persoa

En España, o reservorio máis común é o can, que tamén pode padece-la enfermidade. O mosquito, ó picar nun can ou nunha persoa enfermos, inxire o parasito no estadio de amastigote, que é a forma parasita dentro das células sanguíneas do can; nesta fase adoptan unha forma redondeada e carecen de flaxelo. Nas células intestinais do mosquito transfórmanse en promastigotes, que se dividen e multiplican; neste estadio teñen forma alongada, lanceolada, e están provistos dun flaxelo que lles proporciona capacidade de movemento. Estas formas alcanzan as pezas bucais do mosquito e este, ó picar nunha persoa, inocúlaos no torrente sanguíneo desta.

A enfermidade presenta unha prevalencia relativamente alta entre os cans, do 4 ó 10%.

Noutros países detectouse o parasito en especies silvestres, que actúan como portadores asintomáticos e reservorios da enfermidade.

Cadro clínico

A enfermidade pode cursar ben cunha forma cutánea, ben cunha forma visceral, que é a que recibe especificamente o nome de kala-azar, ou febre negra, e que consiste nunha infección crónica grave do sistema fagocitario. Cursa con febre recorrente, calafríos, esplenomegalia e hepatomegalia, así como leucopenia, provocando unha alta mortalidade.

A forma cutánea caracterízase por úlceras indoloras que xorden no punto da picada e que poden curar espontaneamente ou manterse abertas durante longos períodos de ata varios anos.

Véxase tamén

Bibliografía

• SAIZ MORENO, Laureano: Las zoonosis. Aedos, Barcelona 1976.
• VARIOS: Diccionario galego de termos médicos. Consellería de Educación e Ordenación Universitaria, Santiago de Compostela, 2002.
• VARIOS: “La leishmaniosis canina”, en Información veterinaria. Revista Oficial do Consejo General de Colegios Veterinarios de España xuño 2005 (1ª parte) [1] Arquivado 09 de marzo de 2016 en Wayback Machine., setembro 2005 (2ª parte) [2] Arquivado 08 de marzo de 2016 en Wayback Machine..

Ligazóns externas

• Leismaniase (Consejería de Salud, Madrid) Arquivado 05 de marzo de 2016 en Wayback Machine. (en castelán)
• Leishmaniasis, la epidemia de los pobres en Afganistán, en El Mundo.es, 28.10.2010
• Kala azar. La fiebre negra de los desfavorecidos