Saltar ao contido

Bombai

Editar as ligazóns
Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Modelo:Xeografía políticaBombai
मुंबई (mr) Editar o valor en Wikidata
Vista nocturna
Vista aérea
Fotomontaxe
Imaxe
EpónimoMumba (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Localización
lang=gl Editar o valor en Wikidata Mapa
 19°04′33″N 72°52′39″L / 19.0758, 72.8775
PaísIndia
Estado da IndiaMaharashtra Editar o valor en Wikidata
Capital de
Maharashtra (1960–) Editar o valor en Wikidata
Poboación
Poboación15.414.288 (2018) Editar o valor en Wikidata (25.562,67 hab./km²)
Lingua usadaLingua maithili
Lingua marathi
Lingua urdú
Lingua támil
Lingua kanaresa
Lingua tulu
Lingua telugu
Lingua konkani
lingua malayalam Editar o valor en Wikidata
Xeografía
Parte de
Superficie603 km² Editar o valor en Wikidata
Altitude14 m Editar o valor en Wikidata
Datos históricos
Creación1507 Editar o valor en Wikidata
Evento clave
Organización política
• Alcalde e Comisario municipal Editar o valor en WikidataIqbal Singh Chahal (pt) Traducir (2022–) Editar o valor en Wikidata
Membro de
Identificador descritivo
Código postal400001 Editar o valor en Wikidata
Fuso horario
Prefixo telefónico0022 Editar o valor en Wikidata
Outro
Irmandado con
Sitio webportal.mcgm.gov.in Editar o valor en Wikidata
BNE: XX455723
Kalbadevie Road, c. 1890.

Bombai[1] (en hindi: बंबई; en marathi: मुम़बई, "Mumbaī" nome oficial na India desde 1995,[n. 1] a forma galega tradicional Bombai deriva da forma inglesa Bombay) é a cidade máis grande da India e capital do estado indio de Maharashtra e o centro financeiro de facto da India. Segundo as Nacións Unidas, a partir de 2018, Bombai é a a segunda cidade máis poboada da India despois de Delhi e a oitava cidade máis poboada do mundo cunha poboación de aproximadamente 20 millóns de habitantes.[2] Segundo o censo de poboación do goberno indio de 2011, Mumbai era a cidade máis poboada da India cunha poboación propia dentro da cidade estimada de 12,5 millóns que viven baixo a Corporación Municipal de Brihanmumbai.[3] Bombai é o centro da Rexión Metropolitana de Bombai, a sexta área metropolitana máis poboada do mundo cunha poboación de máis de 23 millóns de habitantes.[4] Bombai está situada no litoral de Konkan, costa occidental da India, e conta cun profundo refuxio marítimo. En 2008, Bombai foi nomeada cidade mundial alfa. [5][n. 2]

As sete illas que conforman Bombai albergaban anteriormente comunidades do pobo koli que falaban a lingua marathi.[8][9][10] Durante séculos, as sete illas de Bombai estiveron baixo o control de sucesivos gobernantes indíxenas antes de ser cedidas o Imperio portugués, e posteriormente á Compañía das Indias Orientais en 1661, a través da dote de Catarina de Braganza cando foi casada con Carlos II de Inglaterra.[11] Durante mediados do século XVIII, Bombai foi remodelada polo proxecto Hornby Vellard,[n. 3][12] que emprendeu a recuperación marítima da zona entre as sete illas.[13] Xunto coa construción de importantes estradas e ferrocarrís, o proxecto de recuperación, concluído en 1845, transformou Bombai nun importante porto marítimo no mar Arábigo. Bombai no século XIX caracterizouse polo desenvolvemento económico e educativo. Durante o inicio do século XX converteuse nunha base forte para o movemento independentista indio. Tras a independencia da India en 1947, a cidade foi incorporada ao Estado de Bombay. En 1960, tras o Movemento Samyukta Maharashtra, creouse un novo estado o de Maharashtra con Bombai como capital.[14]

Bombai é a capital financeira, comercial,[15] e do entretemento da India. Tamén é un dos dez principais centros de comercio do mundo en termos de fluxo financeiro global,[16] xerando o 6,16% do PIB da India,[17] representa o 25% da produción industrial e o 70% do comercio marítimo da India (Porto de Bombai e JNPT),[18] e o 70 % das transaccións de capital da economía da India.[19][20] A cidade alberga importantes institucións financeiras e a sedes de numerosas compañías indias e corporacións multinacionais. Tamén alberga algúns dos principais institutos científicos e nucleares da India. A cidade tamén alberga as industrias cinematográficas de Bollywood e Marathi. As oportunidades de negocio de Bombai atraen a migrantes de toda a India.

Etimoloxía

[editar | editar a fonte]

O nome Mumbai (en marathi: मुंबई, en gujarati: મુંબઈ, en hindi: मुंब) deriva de ब Mumbā ou Mahā-Ambā, - nome da deusa Mumbadevi (kuladevata), patroa da comunidade nativa koli,´venerada no templo de Mumba Devi[21] —e ā'ī que significa "nai" en lingua marathi, que é a lingua materna do pobo koli e a lingua oficial do estado de Maharashtra.[8][22] Os koli son orixinarios de Kathiawar e Gujarat Central, e segundo algunhas fontes trouxeron consigo á súa deusa Mumba desde Kathiawar (Gujarat), onde aínda a veneran.[9][10] Non obstante, outras fontes non están de acordo en que o nome de Mumbai derivase da deusa Mumba.[10]

O templo de Mumba Devi, do cal a cidade de Bombai pode derivar o seu nome

Os nomes máis antigos que se coñecen da cidade son Kakamuchee e Galajunkja; que ás veces aínda séguense utilizando.[23][24] En 1508, o escritor portugués Gaspar Correia usou o nome "Bombaim" nas súas Lendas da Índia (Lendas da India).[25][26] É posible que este nome teña a súa orixe na expresión galego-portuguesa bom baim, que significa pequena baía boa,[27] e Bombaim aínda se usa habitualmente en portugués.[28] En 1516, o explorador portugués Duarte Barbosa usou o nome Tana-Maiambu: Tana parece referirse á cidade contigua de Thane e Maiambu a Mumbadevi.[29]

Outras variacións rexistradas nos séculos XVI e XVII inclúen: Mombayn (1525), Bombay (1538), Bombain (1552), Bombaym (1552), Monbaym (1554), Mombaim (1563), Mombaym (1644), Bambaye (1666), Bombaiim (1666), Bombeye (1676) ), Boon Bay (1690),[28][30] e Bon Bahia.[31] Despois de que os ingleses tomasen posesión da cidade no século XVII, o nome portugués anglicizouse como Bombay.[32] Ali Muhammad Khan, dewan imperial ou ministro de facenda da provincia de Gujarat, no Mirat-i Ahmedi (1762) referiuse á cidade como Manbai.[33]

O viaxeiro francés Louis Rousselet, que a visitou en 1863 e 1868, afirma no seu libro L'Inde deas Rajahs, publicado por primeira vez en 1877: "Os etimólogos derivaron erroneamente este nome do portugués Bôa Bahia, ou (francés: "bonne bai", inglés: "boa baía"), sen saber que a deusa tutelar desta illa foi, desde a máis remota antigüidade, Bomba, ou Mumba Devi, e que aínda ... posúe un templo".[34]

A cidade tamén se coñece como Mumbai ou Mambai en marathi, konkani, lingua gujarati, cannada e sindhi e Bambai en hindi[35] O Goberno da India cambiou oficialmente o nome inglés a Mumbai en novembro de 1995.[36] A decisión tomouse a pedimento do partido nacionalista marathi Shiv Sena, que acababa de gañar as eleccións no estado de Maharashtra, e foi un reflexo dos cambios de nome similares en todo o país e, en particular, en Maharashtra. [37] Segundo a revista Slate, "argumentaron que 'Bombay' era unha versión inglesa corrupta de 'Mumbai' e un legado non desexado do dominio colonial británico".[38] Slate tamén dixo: "O impulso para cambiar o nome de Bombay foi parte dun movemento máis amplo para fortalecer a identidade marathi na rexión de Maharashtra."[39] Aínda que algúns dos seus residentes e algúns indios doutras rexións se refiren á cidade como Bombai,[40][41] a mención da cidade por un nome distinto de Mumbai foi controvertida, o que provocou arrebatos emocionais, ás veces de natureza violentamente política.[42][43]

Xente de Bombai

[editar | editar a fonte]

Un residente de Mumbai chámase Mumbaikar ( pronúnciase [mumbəikəɾ]) en marathi, no que o sufixo -kar significa un residente de. O termo estivo en uso durante bastante tempo, pero gañou popularidade despois do cambio de nome oficial a Mumbai.[44] Tamén se usan termos máis antigos como Bombayite.[45][46]

Historia

[editar | editar a fonte]

Historia antiga

[editar | editar a fonte]
Unha estatua budista branca..
As covas de Kanheri conteñen esculturas e pinturas budistas que datan do século I ata o século X d.C.

Bombai está construída sobre o que antes era un arquipélago de sete illas: Illa de Bombai, Parel, Mazagaon, Mahim, Colaba, Worli e Illa da vella (tamén coñecida como Pequena Colaba).[47] Non se sabe exactamente cando estas illas foron habitadas por primeira vez. Os sedimentos do plistoceno atopados ao longo das áreas costeiras ao redor de Kandivali no norte de Bombai suxiren que as illas estiveron habitadas desde a Idade de Pedra do sur de Asia.[48] A rexión de Bombai estivo habitada dende o primeiro milenio antes de Cristo polos kolis, pobo drávida de pescadores, e os aagris, recolectores de sal.[49][50] Os primeiros veneraban a Mumbadevi, encarnación local da deusa nai hindú. Construíuse de contado un templo, o Babulnath, dedicado ao seu culto preto da praia de Chowpatty, na punta occidental da baía.

No século III a.C., as illas formaron parte do imperio maurya, durante a súa expansión polo sur, gobernado polo emperador budista Aśoka de Magadha.[51] As covas de Kanheri en Borivali escaváronse en rocha basáltica no século I da nosa era,[52] e foi un importante centro do budismo na India occidental durante a antigüidade.[53] O xeógrafo grego Tolomeo, no ano 150 da nosa era, coñecía a cidade como Heptanesia (grego antigo: conxunto de sete illas, pois tal era o número que conformaban o apéndice final que se internaba no mar Arábigo; ademais de Trombai e a grande illa de Salsette ao norte.).[54] As covas de Mahakali en Anderi foron escavadas entre o século I a.C. e o século VI da nosa era.[55][56]

As sete illas orixinais nas que se asenta Bombai.

Entre o século II a. C. e o século IX d. C., as illas quedaron baixo o control de sucesivas dinastías indíxenas: Satavahanas, Sátrapas occidentais, Abhira, Vakataka, Kalachuris, Konkan Mauryas, Chalukyas e Rashtrakutas,[57] antes de ser gobernadas polos Shilaharas desde o ano 810 ata o 1260.[58] Nos primeiros séculos da nosa era había abondosos mosterios e covas hindús e budistas. Algúns dos edificios máis antigos da cidade construídos durante este período son as Covas de Jogeshwari (entre o 520 e o 525),[59] Covas de Elefanta (entre o século VI e o VII),[60] Templo de Walkeshwar (século X),[61][62] e estanque de Banganga (século XII).[63][64]

A mesquita Haji Ali Dargah foi construída en 1431, cando Bombai estaba baixo o dominio do sultanato de Gujarat.

A partir do século VIII foi refuxio de xudeus do Iemen e parsis mazdeístas que fuxían do avance musulmán, poboadores que caracterizarán o posterior cosmopolitismo do lugar.

O raxá Bhimdev da dinastía Silhara fundou o seu reino na rexión a finais do século XIII e estableceu a súa capital en Mahikawati (actual Mahim).[65] Os pathare prabhu, uns dos primeiros poboadores coñecidos da cidade, foron traídos a Mahikawati desde Saurashtra en Gujarat ao redor de 1298 por Bhimdev.[66] O sultanato de Delhi anexionouse as illas en 1347-48 e controlounas ata 1407. Durante este tempo, as illas foron administradas polos gobernadores musulmáns de Gujarat, nomeados polo sultanato de Delhi.[67][68]

Posteriormente, as illas foron gobernadas polo sultanato independente de Gujarat, que foi establecido en 1407. Como resultado do apoio do sultanato, construíronse numerosas mesquitas, sendo un exemplo notable a mesquita Haji Ali Dargah en Worli. Erixida en 1431, esta magnífica estrutura rende homenaxe ao venerado santo musulmán Haji Ali. [85] De 1429 a 1431, as illas foron fonte de conflitos entre o sultanato de Gujarat e o sultanato de Bahmani de Deccan[69][70] En 1493, Bahadur Khan Gilani do sultanato de Bahmani intentou conquistar as illas pero foi derrotado.[71]

Dominio portugués e británico

[editar | editar a fonte]
O forte Madh, construído polos portugueses, foi un dos fortes máis importantes da Illa de Salsette.

O Imperio mogol, fundado en 1526, foi a potencia dominante no subcontinente indio a mediados do século XVI.[72] O sultán Bahadur Shah de Gujarat, cada vez máis receloso do poder do emperador mogol, viuse obrigado a asinar o Tratado de Bassein cos portuguesés o 23 de decembro de 1534. Segundo o tratado, ofrecíanse aos portugueses as Sete Illas de Bombai, a próxima cidade estratéxica de Bassein e as súas dependencias. Os territorios foron entregados posteriormente, o 25 de outubro de 1535.[73]

Fonte de Flora, construída en estilo neoclásico e gótico en 1864, representa á deusa romana Flora.

Os portugueses participaron activamente na fundación e crecemento das súas ordes relixiosas católicas romanas en Bombai.[74] Chamaron ás illas con diversos nomes, que finalmente adoptaron a forma escrita Bombaim. Durante o seu réxime, as illas foron arrendadas a varios oficiais portugueses. As ordes franciscanas e xesuítas portuguesas construíron varias igrexas na cidade, entre as que destacan a de San Miguel en Mahim (1534),[75] a de San Xoán Bautista en Anderi (1579),[76] a de San Andrés en Bandra (1580),[77] e a da nosa Señora da Gloria en Byculla (1632).[78] Os portugueses tamén construíron varias fortificacións ao redor da cidade, como o Castelo de Bombai, o Castella de Augada (Castelo dá Augada ou Forte de Bandra) e o Forte de Madh. Os ingleses mantiverón unha loita constante cos portugueses pola hexemonía sobre Bombai, xa que recoñecían o seu estratéxico porto natural e o seu illamento natural dos ataques por terra. A mediados do século XVII, o crecente poder do Imperio Holandés obrigou ao inglés a adquirir unha estación no oeste da India. O 11 de maio de 1661, o tratado matrimonial de Carlos II de Inglaterra e Catarina de Braganza, filla do rei Xoán IV de Portugal, puxo as illas en posesión do imperio inglés, como parte da dote de Catarina a Carlos.[79] Con todo, Salsette, Bassein, Mazagaon, Parel, Worli, Sion, Dharavi e Wadala seguían baixo posesión portuguesa. Entre 1665 e 1666, os ingleses lograron adquirir Mahim, Sion, Dharavi e Wadala. [80]

Dúas vistas do forte inglés en Bombai, c. 1665

De acordo coa Carta Real do 27 de marzo de 1668, Inglaterra alugou estas illas á Compañía Británica das Indias Orientais en 1668 por unha suma de £10 ao ano.[81] A poboación pasou rapidamente de 10.000 persoas en 1661 a 60.000 en 1675.[82] As illas foron posteriormente atacadas polo musulmán koli Yakut Khan[83][84][85][86] almirante do Imperio mogol, en outubro de 1672,[87] o 20 de febreiro de 1673 atacarias Rickloffe van Goen que fora gobernador xeral da India holandesa,[88] e o 10 de outubro de 1673 atacarias o almirante siddi Sambal.[87]

En 1687, a Compañía Inglesa das Indias Orientais trasladou a súa sede de Surat a Bombai. A cidade acabou converténdose na sede da Presidencia de Bombai.[89] Tras o traslado, Bombai situouse á cabeza de todos os establecementos da empresa na India.[90] Cara a finais do século XVII, as illas volveron sufrir incursións de Yakut Khan en 1689-90.[91] Axiña fortificaron a facenda portuguesa (Fort St. George), pero foi entre 1715 e 1745 que levantaron unha muralla que incluía o conxunto da vila, xermolo urbano da actual cidade. A presenza portuguesa terminou en Bombai cando os marathas baixo o mando do peshwa Bajirao I capturou a illa de Salsette en 1737, e Bassein en 1739..[92] A mediados do século XVIII, Bombai empezou a converterse nunha importante cidade comercial e recibiu unha enorme afluencia de emigrantes de toda a India.[93] Posteriormente, os británicos ocuparon Salsette o 28 de decembro de 1774. Co Tratado de Surat (1775), os británicos obtiveron formalmente o control de Salsette e Bassein, o que deu lugar á primeira guerra anglo-maratha.[94] Os británicos conseguiron arrebatar Salsette aos marathas sen violencia mediante o Tratado de Purandar (1776),[95] e máis tarde mediante o Tratado de Salbai (1782), asinado para resolver o resultado da primeira guerra anglo-maratha.[96]

Barcos no porto de Bombai (c. 1731). Bombai converteuse nunha importante cidade comercial a mediados do século XVIII.

A partir de 1782, a cidade remodelouse con proxectos de enxeñaría civil a gran escala destinados a fusionar as sete illas de Bombai nunha soa masa amalgamada mediante unha calzada chamado Hornby Vellard, que se completou en 1784.[12][97] En 1817, a Compañía Británica das Indias Orientais baixo o mando de Mountstuart Elphinstone derrotou a Bajirao II, o último dos peshwa maratha na batalla de Khadki.[98] Tras a súa derrota, case toda a meseta do Deccan quedou baixo a soberanía británica e foi incorporada á presidencia de Bombai. O éxito da campaña británica no Deccan marcou o fin de todos os ataques das potencias nativas.[99]

En 1845, as sete illas uníronse nunha soa masa terrestre grazas ao proxecto Hornby Vellard de recuperación de terras a gran escala.[13][100] O 16 de abril de 1853 estableceuse a primeira liña ferroviaria de pasaxeiros da India, que conectaba Bombai coa cidade veciña de Thana (actual Thane).[101] Durante a guerra de secesión estadounidense (1861-1865), a cidade converteuse no principal mercado mundial de comercio de algodón, o que provocou un auxe da economía que posteriormente realzou a importancia da cidade.[102]

Esta vocación de gañar terreos ao mar continuou por todo o século XX e ata hoxe cos plans de futuro da municipalidade.

En 2004 celebrouse nela o Foro Social Mundial.

Economía

[editar | editar a fonte]

Bombai é o maior porto da parte occidental da India e conta cun porto natural de gran calado. A poboación en 2004 era de 12,7 millóns, o que a converte na sexta cidade do mundo en número de habitantes.

Mercado en Bombai.

Bombai é a capital comercial da India e alberga institución financeiras importantes, tales como o Banco da Reserva da Índia, a Bolsa de Bombai e as sedes de numerosas empresas indias. As oportunidades comerciais e o nivel de vida, relativamente alto, teñen atraído inmigrantes de toda o país e o sueste asiático, polo que a cidade ten numerosas comunidades étnicas.

En Bombai localízase Bollywood, o epicentro da industria cinematográfica e televisiva india e o maior produtor mundial de películas. Este nome está formado a partir do Hollywood dos Ánxeles (California). Bombai é unha das poucas cidades que conta cun Parque Nacional dentro dos límites municipais.

Demografía

[editar | editar a fonte]

A poboación de Bombai experimentou un crecemento exponencial a raíz da coloniazación británica, pasando de 10.000 habitantes en 1661 a 100.000 en 1764. Seguindo esta progresión a cidade xa tiña medio millón de habitantes en 1845 e no primeiro censo oficial, realizado en 1864 a poboación era de 817.000 persoas. Despois de varios altibaixos a causa das epidemias no ano 1911 superou o millón de habitantes.

ano poboación
1661 10.000
1675 60.000
1764 100.000
1780 114.000
1806 200.000
1814 240.000
1830 229.000
1845 500.000
ano poboación
1864 816.562
1872 644.605
1881 773.196
1891 821.764
1901 812.912
1911 1 018 388
1921 1 244 934
1931 1 268 936
ano poboación
1941 1 686 127
1951 2 966 902
1961 4 152 056
1971 5 970 575
1981 8 227 382
1991 9 925 891
2001 11 914 398
2011 14 300 000

Dende 1951 as cifras da poboación son a data 1° de marzo, incluída a estimación media para 2011.

Cultura

[editar | editar a fonte]

Museos

[editar | editar a fonte]
  • Museo Príncipe de Gales, de arquitectura colonial británica cunha cúpula de estilo mogol comezou a construírse no ano 1905, sendo o rei Xurxo V aínda Príncipe de Gales. O museo destaca pola súa colección de pintura e escultura, como cadros mogois, traballos en xade ou figuras de terracota do período Maurya.
  • Museo Mahatma Gandhi, sito no que foi entre 1917 e 1934 o lugar de traballo en Bombai de Mahatma Gandhi alberga unha importante biblioteca científica, así como obxectos cotiáns de Gandhi.

Cidades irmandadas

[editar | editar a fonte]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ En 1995 estableceuse como denominación oficial a forma no idioma local, Mumbai, aínda que Bombai continúa a ser popular no estranxeiro. O nome de Mumbai é, aparentemente, un epónimo derivado da deusa hindú local Munbadevi e de Aai, que significa "nai" en marathi, aínda que esta etimoloxía é discutida.
  2. ↑ Desde 2011, segundo informase, é a cidade máis ruidosa do mundo.[6][7]
  3. ↑ Hornby Vellard foi un proxecto de enxeñería civil para converter as sete illas de Mumbai nunha soa illa cun porto natural de augas profundas. O traballo comezou en 1708 polo gobernador William Hornby e continuou ata 1838 cando se uniron todas as illas.
Referencias
  1. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para támil. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para parsi.
  2. ↑ Nations, United (outubro de 2018). Nacións Unidas, ed. "The World's Cities in 2018" (PDF). p. 4. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 1 de novembro de 2018. Consultado o 3 de xaneiro do 2022. 
  3. ↑ "Provisional Population Totals, Census of India 2011; Cities having population 1 lakh and above" (PDF). Office of the Registrar General & Census Commissioner, India. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 7 de maio de 2012. Consultado o 3 de xaneiro do 2022. 
  4. ↑ "World Urban Areas" (PDF). Demographia. 2018. Consultado o 3 de xaneiro do 2022. 
  5. ↑ "The World According to GaWC 2008". Globalization and World Cities Study Group and Network (GaWC). Loughborough University. Arquivado dende o orixinal o 23 de febreiro de 2011. Consultado o 3 de xaneiro do 2022. 
  6. ↑ Tembhekar, Chittaranjan (4 de xuño de2014). The Times of India, ed. "Mumbai is noisiest city in the world". TNN. Consultado o 3 de xaneiro do 2022. 
  7. ↑ Gehi, Reema (12 de outubro de2013). Mumbai Mirror, ed. "SOUND EFFECT". Consultado o 3 de xaneiro do 2022. 
  8. ↑ 8,0 8,1 James, V. (1977). "Marriage Customs of Christian Son Kolis". Asian Folklore Studies 36 (2). pp. 131–148. JSTOR 1177821. doi:10.2307/1177821. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2 de decembro de 2013. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Munshi, Kanaiyalal M. (1954). Gujarāt and its literature, from early times to 1852. Bharatiya Vidya Bhavan. p. xix. Os seguintes inmigrantes nas illas de Bombai foron os kolis, que segundo todas as autoridades seguiron sendo os seus habitantes orixinais ata que Aungier fundou a cidade de Bombai. Kathiawad e Gujarāt Central foron o fogar dos kolis en tempos prehistóricos. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Mehta, R. N. (1983). "Bombay – An analysis of the toponym". Journal of the Oriental Institute. pp. 138–140. Os kolis que sucederon aos homes da Idade de Pedra na illa trouxeron consigo de Gujarat á súa deusa patroa Mummai, á que os seus descendentes seguen rendendo culto en Kathiawar. O nome de Bombai procede desta deusa koli. 
  11. ↑ Wynne, S. M. (2004-09-23). Catherine [Catherine of Braganza, Catarina Henriqueta de Bragança] (1638–1705), queen of England, Scotland, and Ireland, consort of Charles II (en inglés) 1. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/4894. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Dwivedi & Mehrotra 2001, p. 28
  13. ↑ 13,0 13,1 "Once Upon a Time in Bombay". Foreign Policy. 24 June 2011. Arquivado dende o orixinal o 9 January 2015. Consultado o 22 February 2012. 
  14. ↑ "Bombay: History of a City". British Library. Arquivado dende o orixinal o 13 de febreiro de 2009. Consultado o 4 de xaneiro de 2023. 
  15. ↑ Lakshmi, Rama (14 de abril de 2011). "New millionaires hope to serve as role models for India's lower castes". The Washington Post (Mumbai). Arquivado dende o orixinal o 23 de xuño de 2015. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  16. ↑ "Mumbai, a land of opportunities". The Times of India. 20 de xullo de 2011. Arquivado dende o orixinal o 4 de agosto de 2014. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  17. ↑ "Mumbai Urban Infrastructure Project". Mumbai Metropolitan Region Development Authority. Arquivado dende o orixinal o 26 de febreiro de 2009. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  18. ↑ "10 worst oil spills that cost trillions in losses : Rediff.com Business". Rediff.com. Arquivado dende o orixinal o 14 de agosto de 2010. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  19. ↑ "Development of Mumbai International Airport (NMIA)" (PDF). CIDCO. 2013. p. 7. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 8 de agosto de 2014. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  20. ↑ Mahajan, Poonam (26 de xullo de 2014). "Poonam Mahajan explains why Mumbai is at the very heart of India story". DNA India (Mumbai). Arquivado dende o orixinal o 21 June 2015. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  21. ↑ Mukund Kule (8 de outubro de 2010). Maharashtra Times, ed. "मुंबईचं श्रद्धास्थान" [Mumba'īcaṁ Shrad'dhāsthān] (en marathi). Maharashtra. Arquivado dende o orixinal o 17 de xuño de 2015. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  22. ↑ Bapat, Jyotsna (2005). Development projects and critical theory of environment. Sage. p. 6. ISBN 978-0-7619-3357-1. 
  23. ↑ Patel & Masselos 2003, p. 4
  24. ↑ Mehta 2004, p. 130
  25. ↑ Shirodkar 1998, pp. 4–5
  26. ↑ Yule & Burnell 1996, p. 102
  27. ↑ Shirodkar 1998, p. 7
  28. ↑ 28,0 28,1 Yule & Burnell 1996, p. 103
  29. ↑ Shirodkar 1998, p. 2
  30. ↑ Yule & Burnell 1996, p. 104
  31. ↑ Keay, John (2000). Harper Collins Publishers, ed. India, a History. Nova York, Estados Unidos. p. 348. ISBN 978-0-00-638784-8. Arquivado dende o orixinal o 1 de xaneiro de 2016. 
  32. ↑ Greater Bombay District Gazetteer 1960, p. 6
  33. ↑ Shirodkar 1998, p. 3
  34. ↑ Rousselet, Louis (1877). L'Inde des Rajahs. Librairie Hachette et cie, Paris. p. 7. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  35. ↑ Christopher Beam (1 de decembro de 2008). "Why Did Bombay Become Mumbai? How the city got renamed". Slate. Arquivado dende o orixinal o 15 de xuño de 2015. Consultado o 4 de xaneiro de 2023. 
  36. ↑ Hansen 2001, p. 1
  37. ↑ Nitin Chavan (18 de decembro de 2009). Sakal, ed. "शिवसेना आमदाराची नामांतर एक्स्प्रेस" [Shivsēnā Âmadārācī Nāmāntar Express] (en marathi). Mumbai, Maharashtra. Arquivado dende o orixinal o 24 de setembro de 2015. Consultado o 4 de xaneiro de 2023. 
  38. ↑ Beam, Christopher (1 de decembro de 2008). Slate, ed. "Why did Bombay become Mumbai?". Arquivado dende o orixinal o 15 de xuño de 2015. 
  39. ↑ Beam, Christopher (12 de maio de 2006). Slate, ed. "Mumbai? What about Bombay?". Arquivado dende o orixinal o 20 de abril de 2013. 
  40. ↑ Kumar, Ruchi (28 de outubro de 2013). Daily News and Analysis, ed. "From Bombay to Mumbai: 24 ways the city has changed". Mumbai. Arquivado dende o orixinal o 2 de xuño de 2015. Consultado o 4 de xaneiro de 2023. 
  41. ↑ "Mumbai (Bombay) and Maharashtra". Fodor's. Arquivado dende o orixinal o 19 de novembro de 2009. Consultado o 4 de xaneiro de 2023. 
  42. ↑ "Mumbai vs Bombay". The Indian Express. 11 de outubro de 2009. Arquivado dende o orixinal o 4 de setembro de 2015. Consultado o 4 de xaneiro de 2023. 
  43. ↑ India Today (ed.). "Fruit And Nut: Another 'Bombay' controversy brewing?". Arquivado dende o orixinal o 5 de outubro de 2012. Consultado o 4 de xaneiro de 2023. 
  44. ↑ Hansen 2001
  45. ↑ Vir Sanghvi (2 April 2006). "The Angry Bombay-ite". Hindustan Times. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  46. ↑ "3 Mumbaikars Who Are Changing The City All By Themselves". HuffPost. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  47. ↑ Farooqui 2006, p. 1
  48. ↑ Ghosh 1990, p. 25
  49. ↑ Greater Bombay District Gazetteer 1960, p. 5
  50. ↑ "2. Mumbai City Profile" (PDF). GMDMA Greater Mumbai Disaster Management Authority. Municipal Corporation of Greater Mumbai. p. 7. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 21 de xullo de 2015. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  51. ↑ David 1995, p. 5
  52. ↑ Ray, Himanshu Prabha (xuño de 1994). "Kanheri: The archaeology of an early Buddhist pilgrimage centre in western India". World Archaeology 26 (1). pp. 35–46. doi:10.1080/00438243.1994.9980259. 
  53. ↑ Kumari 1990, p. 37
  54. ↑ David 1973, p. 8
  55. ↑ Jaisinghani, Bella (13 de xullo de 2009). "Ancient caves battle neglect". The Times of India. Arquivado dende o orixinal o 4 de setembro de 2015. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  56. ↑ Kumar, Vinaya (2 de abril de 2006). The Tribune, ed. "Threat to caves of Bombay". Mumbai. Arquivado dende o orixinal o 3 de marzo de 2016. Consultado o 4 de xaneiro do 2023. 
  57. ↑ Greater Bombay District Gazetteer 1960, pp. 127–150
  58. ↑ Dwivedi & Mehrotra 2001, p. 79
  59. ↑ "The Slum and the Sacred Cave" (PDF). Lamont–Doherty Earth Observatory (Universidade Columbia). p. 5. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 23 de novembro de 2008. Consultado o 12 de xaneiro do 2023. 
  60. ↑ "World Heritage Sites – Elephanta Caves". Archaeological Survey of India. Arquivado dende o orixinal o 21 de outubro de 2008. Consultado o 12 de xaneiro do 2023. 
  61. ↑ Dwivedi, Sharada (26 de setembro de 2007). "The Legends of Walkeshwar". Mumbai Newsline. Express Group. Arquivado dende o orixinal o 16 de xaneiro de 2013. Consultado o 12 de xaneiro do 2023. 
  62. ↑ Maharashtra (India) (1986). Maharashtra State Gazetteers 24 (1 ed.). Directorate of Government Print., Stationery and Publications, Maharashtra State. p. 596. Arquivado dende o orixinal o 1 de xaneiro de 2016. 
  63. ↑ Agarwal, Lekha (2 de xuño de 2007). "What about Gateway of India, Banganga Tank?". Mumbai Newsline. Express Group. Arquivado dende o orixinal o 13 de xaneiro de 2009. Consultado o 12 de xaneiro do 2023. 
  64. ↑ Parry, Eric (2015). "1: Pavement". Context: Architecture and the Genius of Place. John Wiley & Sons. p. 44. ISBN 978-1-118-94673-2. Arquivado dende o orixinal o 1 de xaneiro de 2016. Consultado o 12 de xaneiro do 2023. 
  65. ↑ Dwivedi & Mehrotra 2001, p. 51
  66. ↑ Maharashtra 2004, p. 1703
  67. ↑ David 1973, p. 14
  68. ↑ David 1995, p. 12
  69. ↑ Misra 1982, p. 193
  70. ↑ Misra 1982, p. 222
  71. ↑ David 1973, p. 16
  72. ↑ "Mughal Empire". Department of Social Sciences (University of California). Arquivado dende o orixinal o 18 July 2009. Consultado o 23 de novembro do 2023. 
  73. ↑ Greater Bombay District Gazetteer 1960, p. 166
  74. ↑ Greater Bombay District Gazetteer 1960, p. 169
  75. ↑ David 1995, p. 19
  76. ↑ Shukla, Ashutosh (12 de maio de 2008). "Relishing a Sunday feast, but only once in a year". Daily News and Analysis (DNA). Arquivado dende o orixinal o 28 de xullo de 2011. Consultado o 13 de decembro do 2023. 
  77. ↑ D'Mello, Ashley (9 de xuño de 2008). "New life for old church records". The Times of India (India). Arquivado dende o orixinal o 4 de agosto de 2014. Consultado o 13 de decembro do 2023. 
  78. ↑ "Glorious past". Express India. 28 de outubro de 2008. Arquivado dende o orixinal o 5 de febreiro de 2008. Consultado o 13 de decembro do 2023. 
  79. ↑ "Catherine of Bragança (1638–1705)". BBC. 12 de outubro de 2004. Arquivado dende o orixinal o 2 de xaneiro de 2015. Consultado o 13 de decembro do 2023. 
  80. ↑ The Gazetteer of Bombay City and Island 1978, p. 54
  81. ↑ Dwivedi & Mehrotra 2001, p. 20
  82. ↑ David 1973, p. 410
  83. ↑ Ali, Shanti Sadiq (1996). The African Dispersal in the Deccan: From Medieval to Modern Times (en inglés). Orient Blackswan. ISBN 978-81-250-0485-1. 
  84. ↑ Palsokar, R. D.; Reddy, T. Rabi (1995). Bajirao I: an outstanding cavalry general (en inglés). Reliance Pub. House. ISBN 978-81-85972-94-7. Arquivado dende o orixinal o 28 de marzo de 2024. Consultado o 31 de outubro do 2024. 
  85. ↑ Campbell, Sir James MacNabb (1883). Gazetteer of the Bombay Presidency: Kolába and Janjira (en inglés). Government Central Press. p. 443. Yakub Khan koli. 
  86. ↑ Kincaid, Charles Augustus; Pārasanīsa, Dattātraya Baḷavanta (1922). A History of the Maratha People (en inglés). H. Milford, Oxford University Press. Arquivado dende o orixinal o 28 de marzo de 2024. Consultado o 31 de outubro do 2024. 
  87. ↑ 87,0 87,1 Yimene 2004, p. 94
  88. ↑ Ganley, Colin C. (2007). Security, the central component of an early modern institutional matrix; 17th century Bombay's Economic Growth (PDF). International Society for New Institutional Economics. p. 13. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 26 de xullo de 2008. Consultado o 31 de outubro do 2024. 
  89. ↑ Carsten 1961, p. 427
  90. ↑ David 1973, p. 179
  91. ↑ Nandgaonkar, Satish (22 de marzo de 2003). "Mazgaon fort was blown to pieces – 313 years ago". The Indian Express. Arquivado dende o orixinal o 12 de abril de 2003. Consultado o 10 de novembro do 2024. 
  92. ↑ History of Medieval India, p. 126
  93. ↑ Dwivedi & Mehrotra 2001, p. 32
  94. ↑ Fortescue 2008, p. 145
  95. ↑ Naravane 2007, p. 56
  96. ↑ Naravane 2007, p. 63
  97. ↑ Perur, Srinath (30 de marzo de 2016). "Story of cities #11: the reclamation of Mumbai – from the sea, and its people?". The Guardian (en inglés). ISSN 0261-3077. Arquivado dende o orixinal o 24 de novembro de 2016. Consultado o 28 March 2023. 
  98. ↑ Naravane 2007, pp. 80-82
  99. ↑ Greater Bombay District Gazetteer 1960, p. 233
  100. ↑ "Maharashtra – trivia". Maharashtra Tourism Development Corporation. Arquivado dende o orixinal o 16 de outubro de 2007. Consultado o 10 de novembro do 2024. 
  101. ↑ Dwivedi & Mehrotra 2001, p. 127
  102. ↑ Dwivedi & Mehrotra 2001, p. 343

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bombai&oldid=6890382»